• Nie Znaleziono Wyników

O ciśnieniu krytycznem wodoru

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "O ciśnieniu krytycznem wodoru"

Copied!
12
0
0

Pełen tekst

(1)

K

a r o l

O

l s z e w s k i

.

0 CI Ś N I E N I U K R Y T Y C Z N E M

W O D O R U .

# S l

m :

KRAKÓW.

NAKŁADEM AKADEMII UMIEJĘTNOŚCI.

SK ŁA D G Ł Ó W N Y W KSIĘG ARNI S P Ó Ł K I W Y D A W N IC Z EJ P O L S K IE J.

(2)

W \ V

\ W

(3)

K

a r o l

O

l s z e w s k i

.

i . ' i

^ .• . . .. ... . , . ...i

.. ' ■ 1 , i

0 C I Ś N I E N I U K R Y T Y C Z N E M

W O D O R U .

j r y f ^

KRAKÓW.

NAKŁADEM AKADEMII U M IEJĘTN O ŚCI.

SK ŁA D GŁÓW NY W KSIĘG A R N I SP Ó Ł K I W Y D A W N IC Z EJ P O L S K IE J.

(4)

b z Ł o

$

Osobne odbicie z Tomu X X III. Rozpraw W y działu m atem atyczno-przyrodniczego A kadem ii U m iejętności w Krakowie.

K i a k ó w , 1S9 1 . D r u k a r n i a U n i w e r s y t e t u J a p i e l l o i i a k i e g o p o d z a r z f t d e m A , M . K o a t e r k i e w i e a ä .

(5)

O ciśnieniu krytycznem wodoru

przez

K. O l s z e w s k i e g o .

W iadom ość tym czasow a, podana n a posiedzeniu z d. 20 M aja 1891.

--- T --

W p o p rz e d n ic h m o ich p r a c a c h 1) , w y k o n a n y c h je sz c z e w la ta c h 1 8 8 4 i 1885 w y k a z a łe m , źe vtodor oziębiony do m ożliw ie n a jn iż s z y c h te m p e ra tu r n ie d a się za m ie n ić w sta n c ie k ły n a w e t po d w y so k ie m ci­

śnieniem , d o ckodzacem do' 1 9 0 a tm . i że dopiero po d czas e x p a n sy i z w y ­ sokiego c iśn ie n ia d a ją się n a c h w ilk ę sp o strz e g a ć m n ie jsz e lu b w ięk sze ś la d y sk ro p le n ia , co z a le ż y od te m p e r a tu ry u ż y te g o ś ro d k a o zięb ia ją ceg o , ja k o też od w ysokości ciśn ie n ia, p rz y k tó ry m się robi e x p a n s y je . J a k o śro d ­ k ó w o z ię b ia ją c y c h u ż y w a łe m w te n c z a s : tle n u w rz ą c e g o p o d c iśn ie n iem a tm o sfe ry c z n e m fć = — 1 8 1 ’4 0; i w p ró żn i d o ch o d z ąc ej do 9 nim . H g . (t ■= — 2 1 1 '5 °), d alej p o w ie trz a w rz ąc eg o pod ciśnieniem atm o sfe ry c z n e m (t = — 1 9 1 '4 0) i w p ró ż n i d o ch o d z ąc ej do 10 in m . H g . (t = — 2 2 0 ’0°)

') P ró b a skroplenia wodu. Eozpr. i Spraw. A kad. Umiej, w K rakow ie Tom XV str. L X X II. 1884.

Dalsze próby skroplenia wodu. Tam że str. L X X IV i str. X C V III, 1884.

Essais de liquefaction de I’hydroggue. Comptes rendus T. 98, p, 365.

N ouveaux essais de liquefaction Jde rhydrogóne. Solidification et pression critique de i’azote. Tam że p. 913—916. 1884.

O środkach oziębiających. Rozpr. i Spraw. A kad. Um. w K rakow ie T. XIV , str. 193— 196 r. 1885.

Sur la production des plus basses tem peratures. Comptes rendus T. 101, pag, 238— 240. 1885.

1

(6)

2

K. OLSZEW SKI. [386]

ja k o te ź a z o tu w rz ą c e g o po d c iśn ie n iem a tm o sfery cz n em (t = — 1 9 4 '4 0) i p ró ż n i docho d zącej do 6 0 m m . H g . (t = — 213°).

W y k a z a łe m ró w n ie ż , źe azot c ie k ły p a r u ja c y w p ró ż n i d o ch o d z ą­

cej do 4 m m . H g d aje m ożliw ie n a jn iż s z ą te m p e r a tu rę , d o c h o d z ąc ą do

— 2 2 5 °, źe je d n a k az o t d a się u ż y ć z k o rz y ś c ią ja k o ś ro d e k o zię b ia ją c y ty lk o w celu o trz y m a n ia te m p e ra tu ry n ie p rz ec h o d zą cej — 2 1 3 ° , g d y ż w n iż sz y c h te m p e ra tu ra c h o d p o w iad a ją cy c h ciśnieniom poniżej 6 0 m m .H g k rz e p n ie n a m a sę ś n ie ż n ą , przez co s ta je się n ie p rz e ź ro c z y sty m i z ły m p rz e w o d n ik ie m ciepła. Z pow yższego w y n ik a , źe do o trz y m a n ia n a jn iż ­ sz y c h te m p e r a tu r n a d a ją się n ajle p ie j tle n c ie k ły i p o w ie trz e sk ro p lo n e, g d y ż o b y d w ie te ciecze n a w e t w n a jw ię k sz e j p ró ż n i n ie p rz e c h o d z ą w sta n s ta ły i n ie tr a c ą sw ej p rzezro czy sto ści. Ś ro d k ó w ty c h o z ię b ia ją ­ cy c h u ż y w a łe m j u ż w m oich p o p rz e d n ic h p ra c a c h n a d sk ro p le n ie m w o­

d o ru , w y c z e rp n ą łe m zatem w sz y s tk ie m ożliw e sp o so b y w celu u z y s k a n ia n a jn iż s z e j te m p e r a tu ry , bez o trz y m a n ia z a d a w a la ją c y c h r e z u lta tó w , p o ­ k a z a ło się b o w ie m , iż te m p e ra tu ra — 2 2 0 °, t. j . n a jn iż s z a te m p e r a tu ra , j a k ą m o ż n a b y ło u z y s k a ć z a pom ocą sk ro p lo n eg o p o w ie trz a , leży po- w y ż e j k r y ty c z n e j te m p e ra tu ry w odoru. P o d e jm u ją c n a now o m o je d a ­ w n iejsze d o św ia d c z e n ia , n ie m ia łe m i te ra z nadziei u z y s k a n ia niższej te m p e r a tu ry z a p om ocą śro d k ó w o z ię b ia ją c y c h , lecz lic z y łe m n a w ię k s z ą sk u te c z n o ść e x p a n s y i sam ego w o d o ru p rz y w y k o n a n iu ty c h d o św ia d cz eń n a w ię k s z ą sk a lę.

Ilo ść śro d k ó w o z ię b ia ją c y c h , t. j . sk ro p lo n e g o tle n u i p o w ietrz a, u ż y w a n y c h w d a w n ie jsz y c h d o św ia d cz en ia ch n ie p rz e w y ż sz a ła 2 — 3. cm . sześć, p o d ciśn ien iem a tm o s fe ry c z n e m , a z m n ie js z a ła się z n a c z n ie p r z y zasto so w a n iu p r ó ż n i; stosow nie też do tego, r u r k a sz k la n n a , z a w ie ra ją c a w o d o r, p o s ia d a ła ty lk o 2 m m . w e w n ę trz n e j śre d n ic y . Z ja w isk o s k r o ­ p le n ia a rac z e j z a w rz e n ia w o d o ru , k tó re p o ja w ia ło się w tej ru r c e p o d ­ czas e x p a n s y i, trw a ło ty lk o c z ą s tk ę je d n e j s e k u n d y i w y m a g a ło s to s u n ­ ko w o n a g łe j a n ie c a łk o w ite j e x p a n sy i. O zię b io n y p rz e z e x p a n s y je w o­

d ór p oniżej sw ej te m p e r a tu ry k r y t y c z n e j , o g rz e w a ł się w tej w ąsk iej r u r c e b a rd z o p rę d k o do te m p e r a tu ry o ta cz ają ce g o r u r k ę ś ro d k a o zięb ia­

ją c e g o .

M oje n o w sze d o św iad czen ia n a d p rz e le w a n ie m c ie k łe g o tle n u ') u m o ż ­ liw iły m i w y k o n a n ie d o św iad czeń z w odorem n a w ię k sz ą s k a l ę , p rz y u ż y c iu n ie ró w n ie w ięk szej ilości c ie k łe g o t l e n u , j a k o ś r o d k a o z ię b ia ją ­ cego i z n a c z n ie szerszej r u r k i sz k la n n e j, słu ż ą c e j do ś c isk a n ia i do e x ­ p a n s y i w odoru. F la s z k ę s ta lo w a , s łu ż ą c ą do s k ro p le n ia t l e n u , k tó r a w p o ­ p rz e d n io o p isa n y m p rz y rz ą d z ie ') m ie śc iła 1 0 0 cm . sześć, c ie k łe g o tle n u ,

‘) B ulletin de TAcademie des Sciences de Cracoyie 1 8 9 0 , p. 177,

(7)

[S87] O CIŚNIENIU KRYTYCZNEJ! WODORU.

3

z a s tą p iłe m w ię k s z ą , m a ją c ą 2 0 0 cm . sześć, pojem ności. P rz e z je d n o ­ ra z o w e sk ro p le n ie tle n u w tej flaszce i w y p u szc ze n ie go do o tw a rte g o n a c z y n ia sz k la n n e g o , zab ezp ieczo n eg o od ze w n ę trz n e g o o g rz a n ia , m o żn a z ła tw o ścią u z y s k a ć p rze szło 5 0 cm . sześć, tle n u c ie k łe g o pod ciśnie­

niem atm o sfe ry c z n e m . R u r k a sz k la rn ia u m ie sz czo n a w ty m c ie k ły m tle ­ n ie , s łu ż ą c a do śc isk a n ia i e x p a n s y i w o d o ru , m ia ła 11 m m . ze w n ętrzn e j a 7 m m . w e w n ę trz n e j ś r e d n ic y ; w ru rc e tej u m ie śc iłem n a d to k r ó tk a r u r k ę s z k la n n ą o b a rd z o cie n k ic h ś c ia n a c h , m a ją c ą 6. m m . śre d n ic y , k tó ra słu ż y ła d la izolow ania oziębionego p rz e z e x p a n s y ję w od o ru od śc ian szerszej^ i g ru b e j r u r k i , s ty k a ją c y c h się b ez p o śred n io z c ie k ły m tle n em . W od o r d o p ły w a ł do r u r k i sz k la n n e j z flasz k i żelazn ej, w k tó r e j z n a jd o w a ł się pod ciśnieniem d ochodzącem do 1 5 0 a tm . M a n o m e tr m e ­ ta lo w y w łąc zo n y pom iędzy flaszkę że la zn ą i r u r k ę s z k la n n ą w sk a z y w a ł ciśnienie, p o d ja k ie m z n a jd o w a ł się w odor w tej o sta tn ie j,

D o św ia d c z e n ia w y k o n y w a łe m w sposób n a s tę p u ją c y : n a jp rz ó d w y ­ p o m p o w a łe m tle n c ie k ły aż do ciśn ie n ia doch o d ząceg o w p rz y b liż e n iu

10 m m . H g , po tem p rzez o tw arc ie k u r k a śru b o w eg o d o p u sz cz ałe m wo­

d o ru z flasz k i żelaznej do r u r k i sz k la n n e j aż do ż ą d a n e g o c iśn ie n ia k tó r e w s k a z y w a ł m a n o m e tr. S k o ro w o dor p r z y ją ł ju ż te m p e ra tu rę ś ro d k a o z ię b ia ją c e g o , w y k o n y w a łe m zw o ln a e x p a n sy j e w o d o ru p rze z pow olne o tw a rc ie k u r k a śru b o w e g o , z a m y k a ją c e g o r u r k ę w odorow a. Z ja w is k a za g o to w a n ia się w o d o ru , k tó r e p rz y ty c h d o św ia d cz en ia ch ob se rw o w a­

ł e m , b y ły d ale k o siln iejsze i d łużej tr w a ją c e , an iżeli p rz y d o św ia d cz e­

n ia c h d a w n ie js z y c h , p rze zro czy sto ść je d n a k n a c z y ń s z k la n n y c h w s k u t e k m a rz n ię c ia śladów w ilgoci p o w ietrz a wr n ic h z a w a rte g o , n ie b y ła z u p e łn a i d la tego nie m o g łe m n a pew no stw ie rd z ić , czy p rz y e x p a n s y i w o ­ d o ru p o ja w ia się ta k ż e je g o m e n isk . K ilk a ra z y zdaw ało m i s ię , że w i­

d ziałe m ciecz n a d e r su b te ln a i za le d w ie s p o s trz e g a ln ą , z pow odu je d n a k n ie z u p e łn e j p rz e zro czy sto ści n a c z y ń s z k la n n y c h o ta c z a ją c y c h tle n c iek ły , j a k o też r u r k ę w o d o ro w ą , nie ch cę tej k w e sty i je sz c z e sta n o w cz o roz s tr z y g ą c i p o zo staw ia m sobie d o k ła d n ie js z e j e j z b a d a n ie do n a s tę p n y c h dośw iadczeń.

P r z y ty c h d o św ia d cz en ia ch z w ró c iła m o ją u w a g ę ta okoliczność, iż p rz y p ow olnej e x p a n s y i p o ja w ia się za w rz en ie w o d o ru stale p r z y tem sam em c iś n ie n iu , bez w zg lę d u n a ciśn ien ie p ie r w o tn e , z k tó re g o u s k u ­ te c z n ia się e x p e n s y ja , je ś li ty lk o to ciśn ie n ie p ie rw o tn e , nie j e s t z b y t n isk ie . I t a k : p rz y e x p a n s y ja c h w y k o n a n y c h z c iśn ie n ia p ierw o tn eg o , w y n o sz ą c e g o : 8 0 , 9 0 , 1 0 0 , 1 1 0 , 120, 1 3 0 i 140 atm . p o ja w iało się p ie rw sz e z a w rz e n ie w odoru sta le p r z y ciśn ie n iu 2 0 a t m ., je ś li zaś c i­

śn ie n ie p ie rw o tn e -wynosiło 7 0 , 6 0 i 5 0 atm ., n a te n c z a s z a w rz e n ie p o ja ­

(8)

4

K . OLSZEW SKI. [388]

w ia ło się p r z y c iśn ie n iu c o ra z m n ie jsz em a m ian o w icie w p rz y b liż e n iu p r z y 18, 16 i 14 a tm . D o św iad c ze n ie to p o w ta rz a łe m k ilk a d z ie s ią t r a z y i zaw sze o trz y m y w a łe m te sa m e re z u lta ty . D o św ia d c z e n ia te z m u sz a ją m ię do w n io s k u , iż te 2 0 a tm ., p rz y k tó r y c h sta le p o ja w ia się za w rże­

n ie w o d o ru , o z n a c z a ją je g o ciśn ien ie k ry ty c z n e . J e ś li w o d o r o ziębiony z a pom ocą c ie k łe g o tle n u w rząceg o w p ró ż n i do tem p . — 2 1 1 ° , k tó re d a jm y n a to, le ż y o k ilk a n a ś c ie sto p n i w yżej od te m p . k r y ty c z n e j w o­

d o r u , p o d d a m y z w y so k ie g o ciśn ie n ia pow olnej e x p a n s y i, n a te n c z a s te m p e r a tu ra w o d o ru zn iż a się do n ie z n a n e j n a m je sz c z e je g o te m p e ra ­ tu r y k r y ty c z n e j. J e ś li ciśn ien ie p ie rw o tn e w o d o ru j e s t d o sy ć wry so k ie - - w m oich d o św ia d cz en ia ch -wyższe od 8 0 atm . — n a te n c z a s p rz y pow olnej e x p a n sy i zn iże n ie te m p e r a tu r y w o d o ru do je g o tem p . k r y ty c z n e j n a s tę ­ p u je je sz c z e pow yżej ciśn ie n ia k r y ty c z n e g o , i w ta k im p rz y p a d k u o b ja w i

się c ie k ły w o d ó r p rz e z za w rz en ie w c h w ili, w k tó re j z n iż y m y c iśn ie n ie do ciśn ie n ia k ry ty c z n e g o . Je ż e li zaś ciśnienie p ie rw o tn e w o d o ru j e s t z a m a łe , n a te n c z a s p r z y pow olnej e x p a n sy i oziębi się on do te m p e r a tu r y sk ro p le n ia d o p ie ro poniżej ciśn ie n ia k r y ty c z n e g o ; im n iższe c iśn ie n ie p ie rw o tn e , te m z n a c z n ie jsz ą tr z e b a u sk u te c z n ić e x p a n s y je , a b y oziębić w o d o r do je g o te m p e r a tu ry sk ro p le n ia .

T y m sposobem tłu m a c z y się zm ienność c iśn ie n ia z a w rz e n ia czyli chw ilow ego s k r o p le n ia , p rz y e x p a n s y i z n ie d o sta te c z n ie w y so k ie g o c i­

śn ie n ia p ie rw o tn e g o . J e ś li n are sz c ie ciśnienie p ie rw o tn e j e s t jeszcze n iż ­ s z e , n a te n c z a s za w rz en ie , czyli chw ilow e sk ro p len ie, w cale się n ie pojaw i.

W celu p rz e k o n a n ia się o p raw d ziw o ści p o w yższego tw ie rd z e n ia , w y k o n a łe m d w a szeregi a n a lo g ic z n y c h d o św iad czeń z g a z a m i, k tó ry c h c iśn ie n ia i te m p e r a tu ry k r y ty c z n e d o k ła d n ie są z n a n e , a m ia n o w icie z tlen em i ety len e m . T e m p e r a tu r a k r y ty c z n a tle n u w e d łu g m o ich d a ­ w n iejszy c h d o św ia d cz eń le ż y p r z y — 118-8®, ciśn ie n ie zaś k r y ty c z n e p rz y 5 0 '8 atm . W ty m sa m y m p rz y rz ą d z ie ,■ k tó re g o u ż y w a łe m do p o ­ w y ższy ch d o św ia d cz eń z w o d o re m , o ziębiałem tle n z a pom ocą e ty le n u w rz ą c e g o p o d ciśn ien iem atm o sfe ry c z n e m (— 1.02'5°), za te m do te m p e ­ r a t u r y o 16-3° w y ższ ej od tem p . k ry ty c z n e j tle n u i p o d d a w a łe m go po- w oln ej e x p a n s y i z ró ż n y c h ciśn ie ń p ie rw o tn y c h , zacz ąw sz y od 4 0 do 1 0 0 a tm , Z a w rz e n ie tle n u p o ja w ia ło się sta le p r z y ciśn ie n iu w y no- szącem o k o ło 51 a tm ., je ś li ciśn ien ie p ie rw o tn e nie b y ło n iższe od 8 0 a tm .;

ró w n o c ze śn ie p o ja w ia ł się ta k ż e i m e n is k c ie k łe g o tle n u . W m ia rę z n i­

ż a n ia się c iśn ie n ia p o cz ątk o w e g o z n iża ło się ta k ż e i ciśn ie n ie za w rz en ia . T e m p e r a tu r a k r y ty c z n a e ty le n u w e d łu g D e w a ra w y n o si 1 0 '1 0, c i­

śn ie n ie zaś k r y ty c z n e 51 a tm .; m o je d o św ia d c z e n ia , k tó r e w y k o n a łe m po d ty m w zg lę d em , d a ły m i lic z b y z g o d n e z pow yższem i, a m ianow icie d la te m p e r a tu ry k r y ty c z n e j 1 0 ° , d la c iśn ie n ia k ry ty c z n e g o 5 1 '7 a tm .

(9)

[389] O CIŚNIENIU KRYTYCZNEM WODORU.

s

.D ośw iadczenia z e ty le n e m w y k o n a łe m w p rz y rz ą d z ie C a ille te ta ; je d e n sz e re g p r z y te m p e ra tu rz e 17°, d ru g i zaś p r z y ciep ło cie 27°, zatem p rz y te m p e r a tu ra c h o 7 ° a w zg lę d n ie o 17° w y ż sz y c h od te m p e r a tu ry k r y ­ ty c z n e j e ty le n u . P r z y p ie rw sz y m sz e re g u d o św ia d c z e ń , z a w rz en ie e ty le n u a ró w n o c z e śn ie i m e n isk p o jaw iał się stale po d czas pow olnej e x p a n s y i p r z y c iśn ie n iu w y n o sza ce m o k o ło 51 a tm ., je ś li p ie rw o tn e ciśn ie n ie w y ­ nosiło 7 0 , 8 0 , 9 0 , 10 0 i 110 a t m .; p rz y d ru g im sz ereg u d o św iad czeń z a w rz e n ie p o ja w iało się stale p rz y tern sam em c iś n ie n iu , je ś li c iśn ie n ie p ie rw o tn e w y n o siło 100, 110, 120 i 1 3 0 a tm . W m ia rę z m n ie jsz a n ia się c iśn ie n ia p ie rw o tn e g o , w p ie rw sz y m sz e re g u d o św ia d cz eń poniżej 7 0 atm ., w d ru g im poniżej 10 0 atm . zn iża ło się ta k ż e i ciśnienie z a w rz en ia . W y ­ p a d a p rz y te m n a d m ie n ić , że w p rz y rz ą d z ie C a ille te ta , w k tó r y m w y k o ­ n a łe m d o św ia d cz en ia z ety len e m , w a r u n k i z a w rz e n ia ja k ie g o ś g a z u p rz y e x p a n s y i sa d ale k o m n ie j k o rz y stn e , niż w p rz y rz ą d z ie pow yżej o p isa n y m .

Z d o św iad czeń p o w y ższy ch w y n ik a , iż oznaczen ie c iśn ie n ia k r y ­ ty c z n e g o gazów za p om ocą e x p a n s y i j e s t r z e c z ą m o żliw a n a w e t w ten c za s, g d y one z n a jd u ja się w te m p e ra tu rz e o k ilk a lu b k ilk a n a ś c ie sto p n i w y ższej od ic h te m p e r a tu ry k r y ty c z n e j. Sposób te n o zn a cz an ia c iśn ie n ia k r y ty c z n e g o w zasto so w a n iu do in n y c h g a z ó w , n ie p rz e d s ta w ia w p ra w d z ie ż a d n y c h k o r z y ś c i, g d y ż c iśn ie n ia te p rz e z z n ik a n ie m e n isk a ła tw ie j i d o k ła d n ie j o zn a cz o n e b y ć m o g a , w zasto so w a n iu zaś do w o d o r u , j e s t on n a te ra z je d y n y m m ożliw ym sposobem o zn aczen ia n ie ty lk o je g o ciśn ie n ia k r y ­ ty c z n e g o , ale też i je g o te m p e r a tu ry k ry ty c z n e j.

Z a jm u ję się dalej te m i d o św ia d c z e n ia m i, i m a m n a d z ie ję , że n a tej d ro d z e k w e s ty ja sk ro p le n ia w od o ru w k ró tc e p o m y śln ie z a k o ń c z o n a zostan ie. W d o św ia d cz en ia ch o p isa n y ch u ży w a łem tle n u c ie k łe g o ja k o ś ro d k a o zięb ia ją ceg o , chociaż w y k a z a łe m n a w stę p ie, że za pom ocą s k ro ­ p lo n e g o p o w ie trz a m o ż n a o trz y m a ć te m p e ra tu rę o 10° niższą. N ie u ż y ­ w ałem p o w ie trz a z tego p o w o d u , p o n iew aż w m oim p rz y rz ą d z ie , w k tó ­ r y m m o g ę z ła tw o śc ią sk ro p lić 2 0 0 cm . sześć, tle n u , nie m ó g łb y m sk ro p lić ró w n ie z n a c z n e j ilości p o w ie trz a ; je s te m je d n a k ż e obecnie z a ję ty p o p ra ­ w ą m e g o p r z y rz ą d u pod ty m w zg lę d em i sp o d ziew am s ię , że w p r z y ­ sz ły c h d o św ia d cz en ia ch b ę d ę m ó g ł u ży w a ć z n a c z n ie jsz y c h ilości sk ro p lo ­ n eg o p o w ie trz a , ja k o ś ro d k a o zięb ia ją ceg o , k tó ra to o koliczność u ła tw i z n a k o m ic ie m ie rzen ie te m p e r a tu ry k ry ty c z n e j w odoru.

(10)
(11)

; .

1 .Ł '! ’’

mR fe sa sh tv '

I f i B Ś i B : ' ' ' '••' ;'• •. '

\- Niv.: , * ' ■ ijC'-':' ' - :

v V '

.

K >

i ‘ • - ' ‘ I !'• V? ~ i1?'

-

SS& aśi?

:vä#i?w® ■

I ■' v ' ■ z : :

■■ .•

P|>i

/ .•

■ , - /

•" ' . ' i t - , ' " - - J'«! Ä

'

, . 't ^ .

■ ■. ■. * r

• : .*■: :

■" ' 1 ' ’ v ■■'

'•-■• •• ■' "

'

■i. .

■‘ -"i. ^

, e * 0 ‘0 M

.

(12)

Cytaty

Powiązane dokumenty

The reduction of maintenance and replacement work costs is an important driving force in the development of high temperature materials (T>800 °C) that can

Результаты корреляционного анализа между объективными и субъективными показате- лями конкурентоспособности предприятий и

Kwestionariusz trzeci został opracowany z uwzględnieniem potrzeb, które ujaw- niały się w trakcie badań: zwiększenia nacisku na ilościową ocenę natężenia nie-

Zoals de vraag naar kerosine voor verlichting heeft bijgedra- gen om Rotterdam als oliehaven te ontwikkelen, zo heeft de vraag naar benzine voor de auto geleid tot explosieve groei

Jakkolwiek zachowanie prezydenta Obamy mogło być przykre dla Starego Świata, to jednak trudno było zaprzeczyć, że Europejczycy nie przyjęli w relacjach międzyna ­ rodowych

Jan Gurba Reaktywowanie studiów archeologicznych na UMCS w Lublinie Rocznik Lubelski 18, 243-245 1975... Puław y-W

Ce premier geste de médiation en appelle cependant un second, dans la mesure où pour que les condensés de temps extraits de la matière des ruines déclenchent

Avec l'acide phosphorique, obtenu par la combustion du phosphore dans la caisse, le son garde sensiblement la m ê m e intensité, alors que le milieu est devenu comme opaque.. »