Stan nasycenia siecią handlową województwa wrocławskiego w okresie 1965-1970

ź:%>X‘X

V/Ö JEW'D DZ KI URZĄD STATYSTYCZNY WE WROCŁAWIU

STAN NASYCENIA SIECIĄ HANDLOWĄ WOJEWÓDZTWA WROCŁAWSKIEGO

W OKRESIE 1965—1970

WROCŁAW LISTOPAD 1971 R.

SPIS TREŚCI x

I. Ogólna charakterystyka sieci handlu detalicznego wojewódz­

twa wrocławskiego

II. Ogólna charakterystyka zakładów gastronomicznych

Tabl. Str.

Tablice

Sieć handlu detalicznego 1 26

Sieć zakładów gastronomicznych oraz stołówek i bufetów

pracowniczych według powiatów 2 30

I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SIECI HANDLU DETALICZNEGO WOJEWÓDZTWA

WROCŁAWSKIEGO '

W województwie czynnych tyło na koniec 1970 roku 12508 pun­

któw sprzedaży detalicznej. "

W porównaniu do roku 1965 odnotowano następujące zmiany ilościowe sieci detalicznej:

Punkty

sprze dąży Z tego

WYS ZCZEGÓLNIEFIE sklepy sieć drotono-

detaliezna

1965 = 100 1965 1970

11031 727 8454 362 2577 365 11672 836 J 8693 362 2979 4?4 105,8 115,0 102,8 100,0 115,6 129,9

Punkty sprzedaży detalicz­

nej

Strukturę rodzajową uspołecznionych punktów sprzedaży detalicznej województwa wrocławskie­

go w porównaniu z Innymi województwami /które wykazują największy udział w sieci krajowej w roku 1970 przedstawia tablica:

WYSZCZEGÓLNIENIE a - ilość

h - struktura w %

Razem

Z tego

sklepy

sieć drobno- detalicz­

na

Polska a 180936 125695 55241

b 100,0 69,5 30,5

Wrocławskie a 11672 8693 2979

b 100,0 74,5 25,5

Katowickie a 20052 14021 6031

b 100,0 69,9 30,1

Krakowskie a 11545 7448 4097

b 100,0 64,5 35,5

Poznańskie a 13591 10062 3529

b 100,0 74,0 26,0

Warszawskie a 13144 9260 3884

b 100,0 70,5 29,5

A

f’a 1 punkt sprzedaży detalicznej w roku 1970 w województwie rrzyradało przeciętnie 158 mieszkańców, podczas gdy w kraju 167 mieszkańców, t j. dokładnie taka ilość jaką odnotowano w wojewódz­

twie w roku 1965.

Lepiej rozwiniętą sieć detaliczną /przy zastosowaniu tego miernika/

posiada tylko województwo poznańskie w którym na 1 punkt sprzedaży detalicznej w roku 1970 przypadało przeciętnie 155 osoby.

Pod tym względem najgęstszą sieć detaliczną w województwie wrocław­

skim posiaaeły następujące miasta wydzielone i powiaty, w których na 1 placówkę handlową przypadało:

w roku

Bystrzyca Kłodzka Góra

M. Jeleria Góra

1965 1970

155 mieszkańców - 121 mieszkańców

164 - 159

125 - " - - 153

Wł)8w6tfzH titiąd Statystn

w - WłO: *

IKFGii-^T m

Uc&b - - ;» U

3 t

w roku

1965 1970

Jelenia Góra - 115 mieszkańców - 159 mieszkańców Kłodzko - 154 - " - - 151 _ " _

Lwówek śląski - 160 - - - - 156

Syców - 168 - " - - 145 _ " _ Wałbrzych - 170 - " - -145

M,Świdnica - 142 • - " - - 146

Ijajniższy stopień nasycania punktami sprzedaży, występował w powiatach«

w roku

1965 1970

Oleśnica - 199 mieszkańców - 197 mieszkańców Wrocław - 209 - " - - 195 _ " _

Lubin - 168 - " - - 185 _ " _

Trzebnica 205 - " - - 184 ^{- " -}

Świdnica - 220 - " - - 179

środa śląska - 195 - - - - 178 _ " _

w których przeciętne liczby mieszkańców w przeliczeniu na 1 punkt sprzedaży znacznie przekracza,ją przeciętną w skali województwa.

W badaniu gęstości sieci wiejskiej istotną rolę odgrywa odległość jaką konsument wiejski musi przebyć w celu dotarcia do punktu sprzedaży. Bardziej zatem adekwatnym dla charakterystyki gęstości sieci handlowej na wsi jest liczba punktów sprzedaży przypadająca

2 ^'

na 100 km . Wskaźnik ten w poszczególnych powiatach układa się różnie. Najlepiej rozwiniętą sieć wiejską posiadają powiaty« Jele­

nia Góra, Kłodzko, Lubań, Nowa Ruda i Wałbrzych. W powiatach tych na 100 km*- przypada od 42 - 65 punktów sprzedaży.

I

Stopień sróżnlcowanla poziomu tego wskaźnika przedstawia się na­

stępująco:

POWIATY

Liczba pun­

któw sprze­

daży handlu wiejskiego

Powierzchnia gromad w Jon2

Liczba pun­

któw sprze­

daży na 100 km2

WOJEWÓDZTWO 4881 17147 28

Bolesławiec 182 1252 15

Bystrzyca Kłodzka 163 743 22

Dzierżoniów 180 424 42

Góra 155 753 21

Jawor 155 557 27

Jelenia Góra 217 431 50

Kamienna Góra 82 415 20

Kłodzko 154 343 45

Legnica 177 611 29

Lubań 202 479 42

Lubin 190 759 25

Lwówek Śląski 175 689 ₂₅

Milicz 190 972 20

Mowa Buda 148 282 52

Oleśnica 164 699 23

Oława 163 576 28

Strzelin 180 553 33

Syców 143 421 34

środa śląska 184 704 26

Świdnica 230 600 38

Trzebnica 164 750 22

Wałbrzych 180 278 65

Wołów 218 944 23

Wrocław 278 839 33

Ząbkowice śląskie 212 724 29

Zgorzelec 175 626 28

Złotoryja 222 743 30

W porównaniu ze stanem z końca 1965 roku najwyższy przyrost uspołecznionych punktów sprzedaży osiągnęły powiaty: Świdnica - 72,

5

Lubin - 69i Dzierżoniów - 49» Wołów - 45, Jelenia Góra - 43, Lwówek śląski i Złotoryja - 37, Syców - 36.

Obniżył się stan sieci detalicznej w: Kamiennej Górze - o 26 pla­

cówek, m.Wałbrzychu - o 22 placówki, m.Legnicy i m.Świdnicy - o 10 placówek, Bolesławcu - o 2 placówki.

Zmniejszenie stanu ilościowego punktów sprzedaży nie oznacza jednak pogorszenia warunków sprzedaży dla ludności w tych powiatach /mimo

zwiększenia się liczby ludności przypadającej na 1 punkt sprzeda­

ży/. W miejsce sklepów nie nadających się do eksploatacji ’r> ma­

łej powierzchni, w starych budynkach/ powstały bowiem nowe pawilo­

ny handlowe zwiększające powierzchnię sprzedażową ogółem w woje- 2 •

wództwie o 36120 m .

Sklepy Wg stanu na koniec roku 1970 w województwie istnia­

ło 8693 sklepy uspołecznione, z tego 4408 /50,7 %/

zlokalizowanych było w miastach i 4285 /49,3 %/ na wsi. Strukturę rodzajową uspołecznionych sklepów przedstawia tablica:

Handel miejski Handel wiejski

LATA ogółem w tym

ogółem w tym

sklepy spo­

żyw­

cze

’ prze­

mysło­

we

sklepy spo­

żyw­

cze

prze­

mysło­

we

różno- rod­

ne.

1965 100,0 52,5 40,0 100,0 27,8 29,7 41,0 1970 100,0 50,6 41,0 100,0 27.-0 30,5 41,0

Ważniejsze - przeciętne dla województwa - wskaźniki działalności sklepów uspołecznionych w latach 1965 i 1970 przedstawiały się następująco:

LATA

Przeciętna mie­

sięczna sprzedaż w tys.zł na:

Powierzchnia w mp

1 sklep

1 m powierz­

chni sprze­

dażo­

wej

ogólna

w tym sprzeda­

żowa na 1000

ludnoś­

ci

na 1 sklep

1965 1970

165 221

4.0 5.1

281 318

65 76

40 46

Ha 1 sklep ogółem w województwie - w roku 1970 przypadało przeciętnie 227 osób, podczas gdy w roku 1965 - 233 osoby. W skali kraju wskaźniki te były znacznie gorsze - 226 osób i 259 osób.

Stan gęstości sieci sklepów w poszczególnych powiatach obra­

zuje zestawieniei

Powiaty o dużej gęstości sieci sklepów

Liczba ludności przypada­

jąca na 1 sklep

Powiaty 0 małej gęstości sieci sklepów

Lic zba ludności przypada­

jąca na 1 sklep

Bystrzyca Kłodzka 171 Lubin 302

Góra 185 Wrocław 28 7

Wałbrzych 18? M.Lęgnica 286

Kłodzko 195 Trzebnica 275

Lwówek śląski 198 Świdnica ■ 2 57

Sowa Ruda 199 M.Wałbrzych 257

S porównaniu do roku 1965 ilość sieci handlowej branży spo­

żywczej zmniejszyła się ogółem w województwie o 46 sklepów, w tym największy ubytek wykazują powiatyt Kamienna Góra /o 28/, m.Leg­

nica /o 27/, Zgorzelec /o 23/, Wrocław /o 15/» W tym samym okre-

7

sie wzrosła ilość sklepów spożywczych w powiatach» świnnica /o 43/, Lubin /o 17/, Wałbrzych /o 15/, Dzierżoniów /o 10/, m.Świdnica /o 9/, Milicz /o 3/.

Stan sklepów branży przemysłowej w okresie 5-ciu lat zwiększyo się ogółem o 147 sklepów. Najwyższy rozwój sklepów przemysłowych wystąpił w powiatach: m.Świdnica /o 23/, Jelenia Góra i Złotoryja /o 16/, Trzebnica /o 15/, Oleśnica /o 14. Bćwnocześnie jednak mniej sklepów przemysłowych mają: Ząbkowice śl., Świdnica, Wołóu..

Milicz, środa Śl., Strzelin, Kamienna Góra, Bystrzyca KI., Syców.

Stopień zróżnicowania wskaźników gęstości sieci w branży spożywczej i przemysłowej obrazuje zestawienie:

POWIATY

Liczba ludności przypadająca na 1 sklep

branży spożywczej

branży przemysłowej

WOJEWÓDZTWO 580 634

Bolesławiec. 668 70?

Bystrzyca Kłodzka 478 455

Dzierżoniów 507 719

Góra 897 598

Jawor 686 634

M.Jelenia Góra 388 450

Jelenia Góra 335 645

Kamienna Góra 678 678

Kłodzko 424 528

M.Lęgnica 5.13 774

Legnica 1499 833

Lubań 455 622

Lubin 940 1012

Lwówek śląsid. 622 661

Milicz 895 687

Nowa Buda 394 459

Oleśnica 1167 810

/dok./

POWIATY

Liczba ludności przypadająca na 1 sklep

branży spożywczej

branży przemysłowej

Oława 864 956

Strzelin 1072 814

Syców 913 1231

Środa śląska 1240 729

M.Świdnica 449 403

Świdnica 563 849

Trzebnica 1159 357

M.Wałbrzych 432 763

Wałbrzych 350 652

Wołów 892 770

Wrocław 1464 1144

Ząbkowice śląskie 517 626

Zgorzelec 530 851

Złotoryja 341 570

W skali kraju wskaźnik nasycenia sklepami spożywczymi jest mniej korzystny niż ogółem w województwie - na 1 sklep w kraju przypada­

ło 748 mieszkańców.

W powiatach o charakterze rolniczym: Góra, Legnica, Milicz, Oleśnica, Strzelin, środa śląska, Trzebnica, Wołów, Wrocław - udział sklepów spożywczych w ogólnej sieci tych powiatów jest znacznie niższy niż w pozostałych powiatach. W tych powiatach do­

minują sklepy branży przemysłowej i różnorodnej. Jest to konse­

kwencją mniejszego zapotrzebowania /w tych powiatach/ na artykuły spożywcze z uwagi na znaczny stopień samozaopatrzenia gospodarstw wiejskich.

W wymienionych powiatach na 1 sklep branży spożywczej przypada 895 - 1499 mieszkańców.

Wyższy udział sklepów spożywczych posiadały powiaty uprzemysłowio-

#1

>

ne tj. przede wszystkim miasta wydzielone 1 powiaty« Jelenia Góra, Wałbrzych, Nowa Buda, Złotoryja, Kłodzko, w których liczba miesz­

kańców przypadająca na 1 oklep waha się w granicach 355 - 452 osób.

Stopień nasycenia sklepami przemysłowymi ogółem w wojewódz­

twie był również korzystniejszy od średniego stanu krajowego, średnio na 1 sklep branży przemysłowej w województwie przypadały 654 osoby, podczas gdy w kraju 680 osób.

Nasycenie to nie było jednak równomierne w całym województwie. Do najlepiej wyposażonych powiatów /w sklepy branży przemysłowej/ za­

liczały się w roku 1970« Trzebnica, m.Świdnica, m.Jelenia Góra, Bystrzyca Kłodzka i Nowa Ruda. W tych powiatach na 1 sklep branży przemysłowej ogółem przypada od 557 do 459 mieszkańców.

Podobnie jak w branży spożywczej najniższymi wskaźnikami legitymo­

wały się powiaty« Wrocław, Lubin, Legnica, Strzelin i Oleśnica, a ponadto Syców, Oława, Zgorzelec i Świdnica, gdzie liczba miesz­

kańców na 1 sklep branży przemysłowej ogółem znacznie przewyższa średnią liczbę dla województwa /810 - 1251 osób/.

W porównaniu do roku 1965 ogółem w województwie zwiększyła się ilość sklepów następujących branż«

1965 r. 1970 r.

włókiennicze 182 188

odzieżowe 308 368

obuwnicze 198 206

meblarskie 83 89

artykułów gospodarstwa

domowego 324 331

radiowo-telewizyjne 57 75

W niektórych powiatach w omawianym okresie nastąpił dość znaczny wzrost sklepów pewnych branżs

- w żołesrawcu liczba sklepów odzieżowych wzrosła z 7 o.c i-« włó­

kienniczych z 6 do 10,

- w Jeleniej Górze liczba sklepów odzieżowych wzrosła z 5 do 12, artykułów gospodarstwa domowego z 16 do 22,

- w Kłodzku liczba sklepów odzieżowych wzrosła z 16 do 21,

- w Nowej Rudzie liczba sklepów odzieżowych wzrosła z 12 do 20,

- w Zgorzelcu liczba sklepów odzieżowych wzrosła z? do 14.

ff tym samym okresie liczba sklepów z artykułami gospodarstwa do­

mowego zmniejszyła się w 6-ciu powiatach: Oławie z 10 do 6, Strze­

linie z 12 do 8, Świdnicy z 17 do 15, Trzebnicy z 7 do 3, Wołowie z 11 do 9, Zgorzelcu z 12 do 8.

W porównaniu z innymi województwami województwo wrocławskie poza warszawskim znajduje się na ostatnim miejscu w ilości skle- pów prowadzących sprzedaż w nowoczesnych formach handlowych.

Według stanu na koniec 1970 roku udział procentowy sklepów tra- dycyjnych oraz samoobsługowych i preselekcyjnych w ogólnej licz­

bie sklepów na tle kraju i niektórych województw przedstawiał się następująco:

VIBZCZBGÖLNIENIB

\

Sklepy ogółem Z tego wg dąży

form sprze-

ilość = 100

tradycyj­

ne

samoobsłu­

gowe i preselek­

cyjne w odsetkach

Polska 125695 100,0 81,6 18,4

Wrocławskie 8693 100,0 82,7 17,3

Katowickie 14021 100,0 76, %J 23,8

Poznanakie 10062 100,0 82,0 18,0

Warszawskie 9260 100,0 84,6 15,4

Krakowskie 7448 100,0 79,9 20,1

11

Wielkość powierzchni ogólnej przypadającej na 1 sklep wyno­

siła w roku 1970 - 76 m /w Polsce 66 m / i zwiększyła się w po- p

równaniu do roku 1965 o 11 m /16,9 %/.

W porównaniu do innych województw województwo wrocławskie posia­

da najkorzystniejsze pod tym względem warunki sprzedaży.

Najmniejszą przeciętną powierzchnię sklepową posiada województwo 2 2 2 warszawskie - 52 1 , poznańskie - 57 m , krakowskie - 58 m na 1 sklep.

Zróżnicowanie przeciętnej wielkości sklepów między poszcze­

gólnymi powiatami naszego województwa przedstawia tablica:

Powiaty o dużej powierzchni sklepów

Powierz­

chnia ogólna na 1 sklep

Powiaty o małej powierzchni sklepów

Powierz­

chnia ogólna na 1 sklep

M.Legnica 10? Środa śląska 60

M.Wałbrzych 100 Góra 61

M.Jelenia Góra 96 Złotoryja 64

Oleśnica 93 Bystrzyca Kłodzka 65

Syców 89 Milicz 66

M.Świdnica 85 Wołów 66

Lubin 85 Wrocław 66

Zgorzelec 82 Trzebnica 69

Oława 78 Wałbrzych 69

Pozostałe 15 powiatów mają przeciętną wielkość sklepów zbli­

żoną do średniej wojewódzkiej.

Sieć drobno- W województwie wrocławskim w roku 1970 de talie zna znajdowało się 5455 punktów sprzedaży

drobnodetalicznej, w tym 2979 / 86.5 %/

uspołecznionej. Z sieci uspołecznionej na handel miejski przypada 2585, a na handel wiejski 596.

Stan punktów drobnodetalicznych w podziale na branże oraz handel miejski i wiejski przedstawia tabela:

WYS ZCZEGÓ1NLENIE Ogółem

Z tego spożyw­

cze

przemy­

słowe inne

Województwo 1965 2577 615 1497 465

1970 2979 654 1956 369

Handel miejski 1965 2^14 417 1471 226

1970 2583 419 1946 18

Handel wiejski 1965 463 198 26 239

1970 596 235 10 ₅₅₁

Największa ilość uspołecznionych punktów drobnodetalicznych znajduje się w następujących powiatach:

Dzierżoniów Jelenia Góra M.Wałbrzych Kłodzko Zgorzelec Świdnica

- 175 punktów - 152 punkty - 148 punktów -132 punkty -131 punktów - 120 punktów

Najmniej punktów sprzedaży drobnodetalicznej posiadają powiaty:

Legnica M.Świdnica Góra Syców Nowa Ruda Milicz

4-3 punkty 49 punktów 61 punktów 66 punktów 6? punktów 68 punktów

V porównaniu do roku 1965 zwiększenie sieci drobnodetalicznej nastąpiło w powiatach: Świdnicy 1 Sycowie o 28 punktów, Dzierżenio-

13

wie o 27t Zgorzelcu o 23t Górze o 11. W tym samym okresie zmniej­

szył się stan ilościowy punktów w m.Wałbrzychu i Legnicy o 8.

Z ogólnej ilości sieci drobnodetalicznej w roku 1970 - 8°9 /tj. 30|2 %/ stanowią klubokawiarnie w tym 308 klubokawiarni na wsi. W okresie lat 1988 - 1970 ilość klubokawiarni zmniejszyła się ogółem w województwie o 32, w tym na wsi o 11, co świadczy­

łoby o braku perspektyw rozwoju tej formy sprzedaży.

Do powiatów najlepiej wyposażonych w klubokawiarnie należą:

ogółem w tym na wsi

Wrocław 48 21

Złotoryja 45 22

Dzierżoniów 04 15

Jelenia Góra 41 10

Świdnica 40 15

Trzebnica 58 12

Lubań 56 14

Kamienna Góra 56 5

Bolesławiec 54 15

najmniejsza ilość klubokawiarni występuje /ze zrozumiałych wzglę­

dów/ w dużych ośrodkach miejskich tj. miastach: Jeleniej Górze, Legnicy, Świdnicy i Wałbrzychu, a ponadto w powiatach: oleśnic­

kim, oławskim i strzelińskim.

Rozmieszczenie sieci drobnodetalicznej w poszczególnych powia­

tach, według wielkości wskaźnika mieszkańców na 1 punkt ilustru­

je zestawienie:

Powiaty o większej gęstoś- :i sieci, kiosków i klu­

bokawiarni

Ilość Liczba mieszkań­

ców na 1 punkt kioskow kluboka-

wierni

1970 1970

Syców

?8 ! 26 ; 716 429

M.Jelenia Góra 98 13 603 503

J-lenia Góra 111 41 604 563

Strzelin 60 18 604 564

kłodzko 103 29 609 568

" wowek śląski 62 31 786 569

G:ra 35 26 756 588

bystrzyca kłodzka 50 27 - 833 596

Trzebnica 48 38 754 607

ii.Świdnica 47 2 918 971

Wałbrzych 44 30 1146 890

uegnica 17 26 731 871

k.Wałbrzych 135 13 803 845

'Sowa rcuda 36 31 932 828

świonica 80 40 1021 779

Oleśnica 73 17 842 765

W pozostałych 15—"Cu powiatach wskaźnik gęstości waha się w granicach oq 629 do 597 osób, a więc jest zbliżony do przeciętne­

go wskaźnika wojewódzkiego /663 osoby/.

15

II. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA SIECI ZAKŁADÓW GASTRONOMICZNYCH

Według stanu ewidencyjnego na koniec 1970 roku gastronomicz­

na sieć handlowa województwa wrocławskiego obejmowała:

1152 uspołecznione zakłady gastronomiczne /otwarte/

79 zakładów stanowiących własność prywatną 242 stołówki i bufety pracownicze.

Na ogółem 1152 uspołecznione zakłady /otwarte/ składało się:

- 798 zakładów sprzedających posiłki typu obiadowego - 585 restauracji

- 259 barów z wyszynkiem - 83 " sam - barów"

- 43 jadłodajnie - 28 barów mlecznych

- 354 zakłady sprzedające inne posiłki /poza obiadowymi/

- 197 kawiarni i cukierni - 107 bufetów

- 41 piwiarni

- 8 barów kawowych i cukierniczych - 1 winiarnia

Zakłady gas­

tronomiczne /otwarte/

Uspołecznione zakłady gastronomiczne stanowią 93,6 % w ogólnej sieci gastro­

nomicznej. Najwięcej zakładów gastrono­

micznych posiadały powiaty: Jelenia Góra /103/, Kłodzko /92/, Nowa Buda /50/, Zgorzelec /49/, m.Wałbrzych /48/, Świdnica /47/

i Lubań /45/.

Na termie tych 7-mlu powiatów znajdowało się 37,7 % wszystkich zakładów województwa.

Najmniej zakładów gastronomicznych posiadały powiaty: Syców /14/, Góra /17/, środa śląska /19/, Milicz, m.Świdnica i Trzebnica 1 /po 23/.

Na 1 zakład gastronomiczny średnio w województwie przypadało 1713 mieszkańców.

Stopień nasycenia siecią gastronomiczną w stosunku do ludności zamieszkałej w poszczególnych powiatach był zróżnicowany.

Sieć zakładów gastronomicznych stanowi zbiór jednostek niejedno­

rodnych. Zakładem gastronomicznym jest zarówno duża nowoczesna restauracja, jak i mały bar, kawiarnia czy bufet gastronomiczny 0 kilkunastu miejscach konsumpcyjnych. Bardziej więc dokładnym miernikiem obrazującym stopień zaspokojenia potrzeb ludności na usługi gastronomiczne jest liczba ludności przypadająca na 1 miejsce konsumpcyjne.

Na 1 miejsce konsumpcyjne w województwie przypadało średnio 23 osoby /w kraju 36 osób/. Taki sam stopień nasycenia siecią gastro­

nomiczną osiągnęło tylko województwo opolskie. Dobrze rozwiniętą sieć gastronomiczną posiada również województwo katowickie /27 osób na 1 miejsce konsumpcyjne/i krakowskie /28 osób/. Gorsze warunki w usługach gastronomicznych mają mieszkańcy województw:

warszawskiego, łódzkiego, kieleckiego, białostockiego i lubelskie­

go, gdzie na 1 miejsce konsumpcyjne przypada od 58 - 73 osób.

Najniższa liczba mieszkańców na 1 miejsce konsumpcyjne /w woje­

wództwie/ przypadała w powiatach: Jelenia Góra /9/, Kłodzko /10/

1 Bystrzyca Kłodzka /12/. Są to powiaty o dużym nasileniu ruchu turystyczno-wczasowego, dlatego też występujące tu największe zagęszczanie sieci zakładów nie stanowi typowego dla woje­

IT

wództwa obrazu sytuacji w tym zakresie.

Powiaty powyższe posiadają łącznie 238 zakładów o 20677 miejscach konsumpcyjnych, które stanowią 24,3 % ogólnej liczby miejsc kon­

sumpcyjnych w województwie. Wyłączają", powyższe powiaty z ogólnej liczby miejsc konsumpcyjnych - województwo uzyskałoby wskaźnik gęstości - 27 osób na 1 miejsce konsumpcyjne.

Zróżnicowanie powyższych wskaźników przedstawia tablicai

Powiaty 0 dużej gęstości sieci zakładów gastro- nomicznych

Liczba ci na y

ludnoś- :

Powiaty o małej gęstości sieci

Liczba ci na y

ludnoś- :

zakład miejsce tronomicznych zakład miejsce

Jelenia Góra 831 ₉ środa śląska 2611 49

Kłodzko 816 10 Wołów 2280 41

Bystrzyca Kłodzka 1068 12 Dzierżoniów 2591 35

Mowa Buda 1110 ₁₇ Góra 2110 35

Wałbrzych 1532 17 Lubin 2670 33

Legnica 1561 18 Trzebnica 2268 34

Lwówek śląski 1762 20 m.Wałbrzych 2607 33

Ogólny przyrost uspołecznionych zakładów gastronomicznych w okresie 1965 - 1970 wyniósł 199 zakłady, w tym restauracji 51, jadłodajni 18, "sam - barów" 65, barów z wyszynkiem 25, kawiarni 24, piwiarni 23ł w tymże okresie wystąpił spadek liczby bufetów o 16.

Przyrost zakładów gastronomicznych w tym okresie osiągnęły

wszystkie powiaty za wyjątkiem Lubina /spadek o 2 zakłady/, w tym najwyższy: Jelenia Góra /17/, Kłodzko /15/, Lubań /13/» Lwówek Śląski, Milicz, Trzebnica i Zgorzelec /po 11/, Legnica /10/.

Strukturę zakładów wg poszczególnych rodzajów w latach 1965 i 1970 obrazuje tablica:

Resta­

uracje

Jadło- dajnie

Bary LATA Ogółem

sam- bary

mlecz­

ne % wy­

szyn­

kiem Ka­

wiar­

nie Po­

zos­

tałe

1965 100,0 55,0 2,6 1,9 2,3 24,6 18,2 15,4

1970 100,0 33,4 3,7 7,2 2,4 22,5 17,1 13,7

Zmiany w zakresie liczby zakładów i miejsc konsumpcyjnych na przestrzeni omawianych lat w handlu miejskim i wiejskim /WZGS/

przedstawia poniższe zestawienie:

WYSZCZEGÓLNIENIE z - zakłady a - miejsca

1965 1970 1965 = 100

miej­

ski

wiej­

ski

miej­

ski

wiej­

ski

mie ski

wiej­

ski

Ogółem z 54? 410 615 537 113,5 131,0

m 38092 25147 48126 37104 126,3 147,5

Restauracje z 164 170 174 211 106,1 124,1

m 16039 13630 19471 20098 121,4 147,5

Jadłodajnie z 20 5 35 8 175,0 160,0

m 1752 380 3191 812 182,1 213,7

"Sam - bary" z 18 52 31 172,2

m - 1028 3271 1403 - 136,5

Bary mleczne z 22 26 2 118,2

m 972 - 1270 74 130,7 -

Bary z wyszynkiem z 86 148 69 190 80,2 128,4 m 4523 5905 4119 9601 91,1 162,6

Kawiarnie z 122 51 144 53 118,0 103,9

m 10941 3750 13537 3656 123,7 97,5

Pozostałe z 129 18 115 42 89,1 233,3

m 3865 454 3267 1460 . 84,5 321,6

Przeważającym rodzajem zakładów były: restauracje, bary z wy­

szynkiem i kawiarnie. Mało było jadłodajni i barów mlecznych.

największa ilość restauracji uspołecznionych znajdowała sj.ę w powiatach: Jelenia Góra /23V, Kłodzko i Świdnica /po 21/, m.Wał-

19

ćrzych Zc,„sowiet 3+ąskie /'IB/, a najmniejsza na terenie powiatów: Legnica /4/, Syców i Złotoryja /po 5/« Góra /6/f Oława i Kamienna Gó:a /po 7/*

.V 14 powiatach nie występowały zakłady typu jadłodajni, w tym w miastach wydzielonych Legnicy i Świdnicy oraz powiatach Legnica i Świdnica.

W 10 powiatach nie było barów mlecznych /w tym w powiatach: Góra, Legnica, Lwówek śląski, Milicz, Syców, Złotoryja/, a kawiarni nie było w Legnicy.

Największą ilość kawiarni posiadały powiaty: Kłodzko /27/, Jele­

nia Góra /21/, m.Wałbrzych /1)/, m.Jelenia Góra i Wałbrzych /po 10/, najmniej powiaty: Góra /1/, Jawor, Milicz, Oleśnica, Strzelin, Syców, środa Sl., Trzebnica, Wołów i Wrocław /po 2/.

Bardziej szczegółowe rozmieszczenie poszczególnych rodzajów zakładów w powiatach mierzone liczbą mieszkańców przypadającą na 1 miejsce konsumpcyjne ilustruje tablica:

POWIATY

Liczba ludności przypadająca na 1 miejsce kon­

sumpcyjne wg rodzajów zakładów:

restau­

racje

"sam - bary"

bary mlecz­

ne

bary z wyszyn­

kiem

kawiar­

nie

Polska 80 1428 185

Województwo 50 420 1476 144 115

Bolesławiec 55 2624 ' 2721 112 157

Bystrzyca Kł. 25 112 - 230 45

Dzierżoniów 66 374 1013 182 248

Góra 57 104 - ' - 598

Jawor 43 596 835 193 204

M.Jelenia Góra 21 272 485 391 50

Jelenia Góra 28 199 638 82 38

Kamienna Góra 73 870 870 150 127

Kłodzko 33 314 336 70 28

M.Legnica 57 759 513 102 163

/dok./

POWIATY

Liczba ludności przypadająca na 1 miejsce kon­

sumpcyjne wg rodzajów zakładów:

restau­

racje

"sam - bary"

bary mlecz­

ne

bary z wyszyn­

kiem

kawiar­

ni e

Legnica 83 24

Lubań 58 549 1648 111 121

Lubin 53 668 1669 710 266

Lwówek śląski 51 944 - 149 50

Milicz 49 2371 - 86 439

Nowa Buda 51 396 1388 41 94

Oleśnica 72 588 1721 211 420

Oława 74 669 - 126 169

Strzelin 57 - 1099 113 344

Syców 70 278 — 146 173

środa śląska 71 775 - 886 496

M.Swidniea 64 165 793 288 142

Świdnica 60 227 2031 697 208

Trzebnica 74 1186 - 184 309

M.Wałbrzych 91 530 1304 1251 91

Wałbrzych 38 866 - 119 '-4

Wołów 103 189 - 208 385

Wrocław 57 1830 2614 156 871

Ząbkowice śląskie 59 271 1863 282 196

Zgorzelec 51 1134 1570 258 337

Złotoryja 140 1120 - 70 267

Najlepiej rozwiniętą sieć gastronomiczną posiadały powiaty o charakterze wczasowo-turystyczne-wypoczynkowym; Bystrzyca, Kłodzko Jelenia Góra oraz m.Jelenia Góra, które mają najniższe wskaźniki w zakresie liczby ludności przypadającej na 1 miejsce konsumpcyjne w poszczególnych rodzajach zakładów.

W pozostałych powiatach wskaźnik ten kształtował się różnie dla poszczególnych rodzajów zakładów. Na przykład w powiecie Milicz na 1 miejsce konsumpcyjne w restauracji przypadało - 49 osob,

21

"sam - barze" - 2371 osób, barze z wyszynkien - 86 osób, kawiarni - 439 osób.

Przeciętna wielkość uspołecznionych zakładów gastronomicz­

nych mierzona ilością miejsc konsumpcyjnych była różna w posz­

czególnych powiatach:

Powiaty posiadające zakłady duże

Liczba miejsc konsum­

pcyjnych na 1 zakład

Powiaty posiadające zakłady małe

Liczba miejsc konsump­

cyjnych na 1 zakład

M.Jelenia Góra 96 Strzelin 48

Bystrzyca Kłodzka 92 Zgorzelec 52

Jelenia Góra 91 środa śląska 54

Wałbrzych 90 Wołów 56

M.Lęgnica 89 Góra 60

Lwówek śląski 88 Lubań 60

Legnica 87 Oleśnica 62

Lubin 81 Świdnica 62

Kłodzko 80 Oława 64

Jawor 64

Powiaty posiadające relatywnie wysoką przeciętną sprzedaż miesięczną na 1 zakład

Przeciętna sprzedaż miesięczna w tys.zł na 1 zakład

Powiaty posiadające względnie małą przeciętną sprzedaż miesięczną na 1 zakład

Przeciętna sprzedaż miesięczna w tys.zł na 1 zakład

Lubin 266 Jelenia Góra 105

M.Legnica 241 Kowa Buda 108

M.Jelenia Góra 234 Wałbrzych 109

M.Świdnica 233 Strzelin 110

Dzierżoniów 196 Lubań 120

/dok./

Powiaty posiadające relatywnie wysoką przeciętną sprzedaż miesięczną na 1 zakład

Przeciętna sprzedaż miesięczna w tys.zł na 1 zakład

Powiaty posiadające względnie małą przeciętną sprzedaż miesięczną na 1 zakład

Przeciętna sprzedaż miesięczna w tys.zł na 1 zakład

-Syców 170 Jawor 122

M.Wałbrzych 169 Legnica 124

Milicz 166 Świdnica 124

Zgorzelec 160 Wołów 127

Ole śnica 131

Złotoryja 132

Bystrzyca Kłodzka 135

Kłodzko 135

Przeciętna sprzedaż miesięczna na 1 zakład gastronomiczny ogółem w województwie wynosiła w 1970 r. 146 tys.zł, w tym w re­

stauracji 241 tys.zł, tarze z wyszynkiem 116 tys.zł, tarze mlecz­

nym 110 tys.zł, kawiarni 80 tys.zł, piwiarni 7? tys.zł.

Wielkość przeciętnej sprzedaży miesięcznej na 1 zakład nie zawsze tyła związana z wielkością zakładu. Otrazują to powyższe zestawienia.

Stołówki i bufety pracow­

nicze

Według stanu na koniec roku 1970 województwo wrocławskie posiadało 242 stołówki i bufety pracownicze, Zdecydowanie największą liczbę

stołówek i bufetów prowadzą bezpośrednio zakłady pracyt

22

1965 1970

WYSZCZEGÓLNIENIE ogółem stołówki i bufety

w tym stołówki

ogółem stołówki i bufety

w tym stołówki

Ogółem 210 160 242 185

Zakłady pracy 162 127 190 151

Organizacje handlowe 30 26 40 23

Organizacje społeczne 3 2 6 1

Oddziały zaopatrzenia

robotniczego 15 5 4 3

W roku 1970 największą liczbę stołówek posiadało Ministerstwo Rolnictwa /70/,w tym PGR /40/,Min.Przemysłu Spożywczego i Skupu /17/,Ministerstwo Górnictwa i Energetyki /14/,Ministerstwo Prze­

mysłu Ciężkiego /13/ i Ministerstwo Komunikacji /12/.

W porównaniu do roku 1965 liczba miejsc konsumpcyjnych w stołówkach zwiększyła się z 10076 do 12762,w tym w stołówkach prowadzonych przez zakłady pracy o 1834 miejsca i organizacje handlowe o 697 miejsc.

W omawianym okresie liczba zatrudnionych w województwie przypada­

jących na 1 stołówkę i bufet pracowniczy zmniejszyła się z 2865 osób do 2654 osób. najlepsze wskaźniki w tym zakresie osiągnięto na koniec 1970 roku w powiatach: Strzelin - 672 osoby, Wrocław - 762 osoby oraz w m.Jelenia Góra - 998 osób.

Przeciętną sprzedaż miesięczna na 1 stołówkę i bufet pracow­

niczy wzrosła z 37 tys.zł w roku 1965 do 42 tys.zł w roku 1970.

Największa ilość stołówek i bufetów pracowniczych znajduje się w powiatach:

m.Jelenia Góra - 27 - w tym stołówek - 15 Wrocław - 18 - - " - - 17 Strzelin - 15 - - " - - 15

Dzierżoniów - 14 - w tym stołówek - 7

Świdnica - 14 _ - " - - 12

Jelenia Góra - 13 - 8

Wołów - 12 - 2

Najmniej stołówek 1 bufetów pracowniczych posiadają powiaty«

Bystrzyca, Kamienna Góra, Lubin, Nowa Buda, Syców, Trzebnica /po 2/» Bolesławiec, Góra, Lwówek śląski, Wałbrzych /po 3/.

W porównaniu do roku 1965 liczba stołówek 1 bufetów zwiększy­

ła się wt ».Jeleniej Górze o 1 stołówkę 1 7 bufetów, Jeleniej Górze 0 ) stołówki 1 3 bufety, Miliczu o 7 stołówek /w 1965 r. brak sto­

łówek/, środzie śląskiej o 6 stołówek, m.Świdnicy o 3 stołówki 1 2 bufety, Świdnicy o 7 stołówek, Wołowie o 1 stołówki, i 5 bufe­

tów.

Obok na ogół pomyślnego rozwoju sieci handlowej w minionym 5-leclu wystąpiły równocześnie pewne zjawiska niekorzystne polega­

jące głównie na:

- zaległości w budowie sklepów 1 zakładów gastronomicznych w no­

wych osiedlach mieszkaniowych między Innymi w Lubinie, Jeleniej Górze,

- ubytku sieci w niektórych miejscowościach w wyniku dokonywanych wyburzeń starej zabudowy /Bolesławiec, Legnica, Świdnica, Wał­

brzych/ ,

- zmniejszeniu stanu sklepów samoobsługowych /z 1934 w 1965 r. do 1502 w 1970 r./, przede wszystkim z uwagi na przywrócenie tra­

dycyjnej obsługi w sklepach o małej powierzchni sprzedażowej.

Jest to wynik między innymi niedostatecznych poczynań inwestycyj­

nych, o czym świadczy udział województwa wrocławskiego w krajowej wielkości nakładów Inwestycyjnych na handel wewnętrzny /od 3,6 %

w latach 1961 - 1965 do 4,5 % w latach 1966 - 1970/. Wyższym udziałem nakładów inwestycyjnych w ostatniej pięciolatce charak­

teryzują się województwa: katowickle-8,7 %, poznańskie - 6,4 %, warszawskie - 6,2 %, krakowskie - 4,7 %.

TAEL. 1. 3LEÓ HANDLU DETA­

LATA POWIATY

Punkty sprzedaży

ogółem

uspołecznione

prywat­

ne razem miej­

skie

wiej­

skie /WZGS/

WOJEWÓDZTWO 1965 11758 11051 6512 4519 727

1970 12508 11672 6791 4881 836

Bolesławiec 1965 422 405 230 173 19

1970 421 401 219 182 20

Bystrzyca Kłodzka 1965 551 527 182 145 24

1970 580 345 182 163 35

Dzierżoniów 1965 655 592 432 160 43

1970 694 641 461 180 53

Góra 1965 250 228 92 136 2

1970 258 255 100 155 3

Jawor 1965 518 311 160 151 7

1970 525 317 164 153 8

M.Jelenia Góra 1965 428 377 377 ^X 51

1970 419 579 579 ^X 40

Jelenia Góra 1965 568 556 324 212 32

1970 614 579 362 217 35

Kamienna Góra 1965 545 522 228 94 23

1970 557 296 214 82 41

Kłodzko 1965 562 512 372 140 50

1970 572 516 362 154 56

Sä.Legnica 1965 467 589 389 X 78

970 455 579 379 ^X 54

Legnica 1965 205 201 39 162 2

1970 227 225 48 177 2

Lubań 1965 592 575 212 161 19

1970 451 406 204 202 25

Lubin 1965 269 254 76 178 15

1970 555 525 133 190 30

Lwówek śląski 1965 548 525 167 156 25

1970 589 560 185 "75 29

Milicz 1965 281 270 88 182 11:

1970 502 292 102 190 10

Nowa Ruda 1965 550 317 202 115 13

1970 369 546 '98 148 2*

LICZNEGO WEDŁUG POWIATÓW w tym sklepy

ogółem

uspołecznione

LATA POWIATY razem miej­

skie

wiej­

skie /WZGS/

ne

8816 8454 4398 4056 362 1965 WOJEWÓDZTWO

9055 8693 4408 4285 362 1970

273 267 130 137 6 1965 Bolesławiec

293 289 135 154 4 1970

287 270 130 140 17 1965 Bystrzyca Kłodzka

290 268 116 152 22 1970

456 444 302 142 12 1965 Dzierżoniów

479 466 308 158 13 1970

180 178 50 128 2 1965 Góra

197 194 53 141 3 1970

244 239 101 138 5 1965 Jawor

249 245 109 136 4 1970

315 288 288 X 27 1965 M.Jelenia Góra

289 268 268 X 21 1970

406 390 216 174 16 1965 Jelenia Góra

447 427 241 186 20 1970

233 228 136 92 5 1965 Kamienna Góra

226 21.3 136 77 13 1970

414 388 266 122 26 1965 Kłodzko

413 384 250 134 29 1970

344 301 301 X 43 1965 M.Legnica

300 278 278 X 22 1970

152 150 4 146 2 1965 Legnica

171 169 4 165 2 1970

293 283 135 148 10 1965 Lubań

315 303 126 177 10 1970

200 191 34 157 9 1965 Lubin

235 221 56 165 14 1970

268 252 115 137 16 1965 Lwówek śląski

278 267 117 150 11 1970

207 204 52 152 3 1965 Milioz

228 224 52 172 4 1970

265 2 57 149 108 8 1965 Nowa Ruda

289 279 146 133 10 1970

28

TABL.l SIEĆ HANDLU DĘTA' Punkty sprzedaży

LATA

POWIATY ^ogółem

uspołecznione pry- razem miej­

skie

wiej­

skie /WZGS/

wat- ne

Oleśnica 1965 335 323 155 168 12

1970 350 336 172 164 14

Oława 1965 281 270 122 148 11

1970 320 300 137 163 20

Strzelin 1965 271 262 91 171 9

1970 286 275 95 180 11

Syców 1965 162 158 31 127 4

1970 198 194 51 1-' 4

środa śląska 1965 262 258 92 166 4

1970 279 276 92 184 3

M.Świdnica 1965 318 284 284 X 34

1970 325 274 274 X 51

Świdnica 1965 427 411 203 208 16

1970 523 483 253 230 40

Trzebnica 1965 264 2 57 95 162 7

1970 284 276 112 164 8

il .Wałbrzych 1965 752 656 656 X 96

1970 710 634 634 X 76

Wałbrzych 1965 425 397 220 177 ²⁸

1970 455 427 247 180 28

Wołów 1965 348 338 147 191 ¹⁰

1970 399 383 165 218 16

Wrocław 1965 344 339 79 260 • 5

1970 376 369 91 278 7

Ząbkowice Śląskie 1965 495 469 270 199 26

1970 ⁵⁰² 473 261 212 29

Zgorzelec 1965 494 457 287 170 37

1970 512 461 286 175 51

Złotoryja 1965 408 394 187 207 14

1970 445 431 209 222 14

Uwaga: w podziale wg powiatów nie uwzględniono - w 1965r. 2J> pun-

LICZNEGO WEDŁUG POWIATÓW /dok/.

W tym sklepy *

uspołecznione

ogółem pry-

LATA POWIATY razem miej­

skie

wiej­

skie /WZGS/

wat- ne

246 244 100 144 2 1965 Oleśnica

248 246 104 142 2 1970

210 206 77 129 4 1965 Oława

227 220 79 141 7 1970

189 186 42 144 3 1965 Strzelin

199 197 44 153 2 1970

121 120 12 108 1 1965 Syców

129 128 16 112 1 1970

207 205 48 157 2 1965 środa Śląska

205 204 45 159 1 1970

250 235 ^X 15 1965 M.Świdnica

243 225 225 X 18 1970

333 319 130 189 14 1965 Świdnica

384 363 163 200 21 1970

193 186 36 150 7 1965 Trzebnica

195 190 42 148 5 1970

We

⁵⁰⁰⁴⁸⁶ 486⁵⁰⁰

X."

X ³⁷30

1965 1970

M.Wałbrzych

334 159 175 23 1965 Wałbrzych

376 353 177 176 23 1970

271 265 91 174 6 1965 Wołów

296 292 94 198 4 1970

271 267 24 243 4 _{1965 Wrocław}

259 255 23 232 4 1970

388

377

m

200

182 175 179

13 16

1965 1970

Ząbkowice śląskie

349 187 162 16 1965 Zgorzelec

349 330 173 157 19 1970

328 320 135 185 8 _{1965 Złotoryja}

337 330 142 188 7 1970

kty.w tym 13 sklepów,w 1970r. 20 punktów w tym 18 sklepów

I BUFETÓW PRACOWNICZYCH WEDŁUG POWIATÓW

LATA POWIATY

Zakłady gastronomiczne Stołów- ki 1 bufety pracow­

nicze ogó­

łem

uspołecznione

pry- wat- razem miej­ ne

skie wiej­

skie /WZGS/

WOJEWÓDZTWO 1965 1008 953 543 410 55 210 1970 1231 1152 615 537 79 242

#

Bolesławiec 1965 53 33 18 15 2

1970 41 41 22 19 3

Bystrzyca Kłodzka 1965 44 41 25 16 3 3

1970 46 43 26 17 3 2

Dzierżoniów 1965 37 36 23 13 1 17

1970 47 43 28 15 4 14

Góra 1965 15 15 3 12 2

1970 17 17 . 4 13 3

Jawor 1965 26 25 7 18 1 3

1970 32 31 10 21 1 6

11. Jelenia Góra 1965 26 24 24 X 2 19

1970 29 29 29 ^X — 27

Jelenia Góra 1965 101 86 64 22 15 7

1970 123 103 69 34 20 13

Kamienna Góra 1965 ' 21 21 11 10 ^_ 3

1970 26 25 13 12 1 2

Kłodzko 1965 88 77 69 8 11 10

1970 106 92 75 17 14 10

K.Legnica 1965 32 29 29 ^X 3 12

1970 37 32 32 ^X 5 8

Legnica 1965 14 14 1 13 8

1970 24 24 1 23 - 7

Lubań 1965 32 32 10 22 4

1970 46 45 12 33 1 4

Lubin 1965 28 27 9 18 1 1

1970 26 25 9 16 1 2

TABIi.2. SIEĆ ZAKŁADÓW GASTRONOMICZNYCH ORAZ STOŁÓWEK 31 I BUFETÓW PRACOWNICZYCH WEDŁUG POWIATÓW /dok/.

LATA POWIATY

Zakłady ga stront) ml c zne

ogó­

łem

uspołecznione

pry­

wat­

ne

ki i bufety pracow­

nicze razem

miej­

skie

wiej­

skie /WZGS/

Lwówek śląaałti. 1965 20 19 12 7 1 2

1970 53 30 20 10 3 3

Milicz 1965 21 21 6 15

1970 23 23 6 17 - 7

Nowa Ruda 1965 41 39 17 22 2 3

1970 52 50 21 29 2 2

Oleśnica 1965 28 27 17 10 1 4

1970 37 36 19 17 1 4

Oława 1965 19 19 6 13 8

1970 28 27 9 18 1 6

Strzelin 1965 26 26 9 17 22

1970 30 30 10 20 15

Syców 1965 13 13 1 12 ^— 2

1970 14 14 - 14 - 2

Środa śląska 1965 16 16 5 11 2

1970 19 19 6 13 - 8

M.Świdnica 1965 20 18 18 Z 2 4

1970 26 23 23 z 3 9

Świdnica 1965 45 40 15 25 5 7

1970 57 47 15 32 10 4

Trzebnica 1965 18 17 7 10 1 2

1970 25 23 8 15 2 2

M.Wałbrzych 1965 37 37 37 Z 8

1970 49 48 48 z 1 10

Wałbrzych 1965 37 36 26 10 1 2

1970 44 43 21 22 1 3

Wołów 1965 19 19 10 9 6

1970 27 27 11 16 - 12

Wrocław 1965 34 33 6 ' 27 1 22

1970 37 36 5 31 1 18

Ząbkowice Śląskie 1965 39 39 20 19 7

1970 44 41 21 20 3 7

Zgorzelec 1965 42 38 22 16 4 10

‘ - 1970 50 49 29 20 1 9

Złotoryja 1965 33 33 13 20 8

1970 36 36 13 23 - 10

tJwägäTw podziale wg powiatów nie uwzględniono w 1965 r. 5 zakłady.