Finanse podmiotów gospodarczych w województwie katowickim. I półrocze 1995 r.

(1)

Wojewódzki Urząd

Statystyczny

^.^■^•^-

Katowice

podmiotów

gospodarczych

w województwie katowickim

l półrocze 1995 r.

wrzesień 1995

(2)

Opracowała:

mgr Barbara Podgórska - Jurkowska

(3)

Uwagi metodyczne

1. Publikacja zawiera dane statystyczne informujące o wysokości przychodów, kosztów i wyników finansowych oraz majątku obrotowego w I półroczu 1995 r. Tablice obejmują - bez względu na charakter własności - dane dotyczące podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w których liczba pracujących przekracza 50 osób, jeżeli prowadzą działalność gospodarczą w zakresie sekcji "Górnictwo i kopalnictwo" i

"Działalność produkcyjna" oraz 20 osób w pozostałych rodzajach działalności, z wyjątkiem podmiotów prowadzących działalność w zakresie sekcji "Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo" oraz "Rybołówstwo i rybactwo".

2. Prezentowane dane statystyczne zgodnie z ustawą o denominacji przedstawiono w nowej jednostce pieniężnej. Dane statystyczne zawarte w niniejszej publikacji opracowane zostały zgodnie ze stanem organizacyjnym na koniec I półrocza 1995 r. oraz według sekcji i działów Europejskiej Klasyfikacji Działalności.

Dane w pozycjach "ogółem" i "sekcje EKD" pogrupowano według sektorów własności.

3. Ilekroć w publikacji jest mowa o przemyśle, dotyczy to sekcji EKD: "Górnictwo i kopalnictwo",

"Działalność produkcyjna" oraz "Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę”.

4. W stosunku do obowiązujących klasyfikacji w publikacji zastosowano nazwy uproszczone, których pełne brzmienie prezentuje Europejska Klasyfikacja Działalności wyd.II OBRS, GUS, 1991 r.

Podstawowe pojęcia zawarte w publikacji

D ane statystyczne dotyczące w yników finansow ych podm iotów gospodarczych dla 1995 r.

zaprezentowano w dostosowaniu do ustawy z dnia 29 IX 1994 r. o rachunkowości: Dz. U. Nr 121, poz. 591 z dnia 19 X I 1994 r., a dla 1994 r. i lat wcześniejszych odpowiednio: Dz. U. Nr 10 z dnia 5 I I 1991 r. z późniejszymi zmianami.

1. Przychody z całokształtu działalności obejmują:

■ przychody ze sprzedaży produktów, tj .kwoty należne z tytułu sprzedaży wyrobów gotowych i usług w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą;

■ przychody ze sprzedaży towarów i materiałów, łącznie z kwotami należnymi z tytułu sprzedaży opakowań wielokrotnego użytku. Przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów wpływające na wynik finansowy ustala się w wartości wyrażonej w rzeczywistych cenach sprzedaży z uwzględnieniem upustów, rabatów i bonifikat, bez podatku od towarów i usług (VAT);

■ pozostałe przychody operacyjne, tj. przychody nie związane bezpośrednio z podstawową działalnością podmiotu (przychody ze sprzedaży lub wpływy z likwidacji środków trwałych i inwestycji rozpoczętych, odpisane przedawnione zobowiązania, otrzymane odszkodowania, wyegzekwowane kary i grzywny, otrzymane przez jednostkę nieodpłatnie składniki majątku, otrzymane dotacje, subwencje i dopłaty);

■ przychody finansowe, które obejmują wpływy lub kwoty należne z tytułu dokonanych przez podmiot operacji finansowych (dywidendy z tytułu udziałów w innych jednostkach, kwoty należne i wpływy ze sprzedaży papierów wartościowych długoterminowych i krótkoterminowych, odsetki i prowizje od środków pieniężnych na rachunkach bankowych, odsetki od udzielonych przez jednostkę pożyczek i kredytów, dyskonto potrącone przez jednostkę przy zakupie weksli i czeków obcych, dodatnie różnice kursowe ustalone przy spłacie należności i zobowiązań oraz różnice przy wycenie środków pieniężnych, udziałów i papierów wartościowych).

(4)

2 Uwagi metodyczne

2. Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności obejmują:

■ koszt własny sprzedanych produktów, towarów i materiałów (koszt wytworzenia sprzedanych produktów, koszty sprzedaży z podatkiem akcyzowym, koszty ogólnego zarządu lub koszty ogółem pomniejszone o koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki i skorygowane o zmianę stanu produktów oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów);

■ pozostałe koszty operacyjne (koszty związane ze sprzedażą składników majątku trwałego, inwestycji oraz uprzednio zaliczane do strat nadzwyczajnych odpisane należności przedawnione, należności umorzone i nieściągalne, skutki aktualizacji wartości zasobów rzeczowych składników majątku obrotowego, zapłacone kary, grzywny i odszkodowania oraz darowizny na rzecz osób fizycznych i prawnych);

■ koszty finansowe (odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz ujemne różnice kursowe, dyskonto potrącone przez nabywcę przy sprzedaży dla niego weksli i czeków obcych, straty na sprzedaży papierów wartościowych, odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych, a także utworzenie rezerw na pewne lub prawdopodobne straty dotyczące operacji finansowych).

3. Wynik finansowy ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów stanowi różnicę między przychodami osiągniętymi ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów a kosztami poniesionymi na ich uzyskanie (koszt własny sprzedanych produktów, towarów i materiałów).

4. Wynik finansowy na działalności gospodarczej jest to suma wyniku finansowego na sprzedaży produktów, towarów i materiałów, wyniku na pozostałej działalności operacyjnej oraz wyniku na operacjach finansowych.

5. Saldo zysków i strat nadzwyczajnych (wynik na operacjach nadzwyczajnych) stanowi różnicę między zrealizowanymi zyskami nadzwyczajnymi a poniesionymi stratami nadzwyczajnymi. Straty i zyski nadzwyczajne dotyczą skutków finansowych zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki. Są to zwłaszcza skutki zdarzeń losowych, zaniechania lub zawieszenia pewnego rodzaju działalności, istotnej zmiany metod produkcji lub sprzedaży zorganizowanej części jednostki, postępowania ugodowego lub naprawczego zarówno u wierzyciela (straty), jak i dłużnika (zyski).

6. Wynik finansowy brutto (zysk lub strata) jest to wynik na działalności gospodarczej, skorygowany o saldo zysków i strat nadzwyczajnych.

7. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego brutto obejmują: podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych i płatności z nimi związane na podstawie odrębnych przepisów (np. dywidenda od funduszu założycielskiego).

8. Wynik finansowy netto (zysk lub strata) otrzymuje się po pomniejszeniu wyniku finansowego brutto o obowiązkowe obciążenia.

9. Majątek obrotowy obejmuje:

■ zapasy,

■ należności i roszczenia,

■ środki pieniężne,

■ papiery wartościowe przeznaczone do obrotu,

■ czynne rozliczenia międzyokresowe.

(5)

9.1. Zapasy - rzeczowe składniki majątku obrotowego, do których zalicza się:

materiały - surowce, materiały podstawowe i pomocnicze, półfabrykaty obcej produkcji, opakowania, paliwo, części zamienne i odpadki,

produkty gotowe - własnej produkcji: wyroby gotowe, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, geodezyjno - kartograficzne, zakończone roboty, w tym także budowlano - montażowe itp.

produkcję nie zakończoną - produkcję w toku oraz półfabrykaty, to jest nie gotowe jeszcze produkty własnej produkcji, a także wykonywane roboty, usługi itp. przed ich ukończeniem,

towary - rzeczowe składniki majątku nabyte w celu sprzedaży, zaliczki - zaliczki na poczet dostaw, robót i usług

9.2. Należności i roszczenia obejmują należności z tytułu dostaw zapasów, należności od budżetów, pozostałe należności, roszczenia sporne.

9.3. Środki pieniężne obejmują gotówkę, bony pieniężne, pieniądze ulokowane na rachunkach bankowych, weksle i czeki obce.

9.4. Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu obejmują nabyte w celu odsprzedaży papiery wartościowe, niezależnie od ich rodzaju (np. obligacje, akcje).

9.5. Rozliczenia międzyokresowe-tzw. czynne rozliczenia międzyokresowe, a więc poniesione koszty w roku obrachunkowym, a przypadające do rozliczenia w następnych okresach sprawozdawczych.

10. Kredyty i pożyczki - obejmują ogólną wartość nie spłaconych kredytów i pożyczek, zarówno bankowych jak też i z innych źródeł.

11. Zobowiązania - obejmują wszelkiego rodzaju zobowiązania: z tytułu dostaw, robót i usług, wekslowe, wobec budżetu, z tytułu wynagrodzeń oraz pozostałe.

Wskaźniki ekonomiczne zawarte w publikacji

1. Wskaźnik poziomu kosztów jest to relacja kosztów uzyskania przychodów z całokształtu działalności do przychodów z całokształtu działalności, wyrażony w procentach.

2. Wskaźnik rentowności obrotu brutto jest to relacja wyniku finansowego brutto do przychodów z całokształtu działalności, wyrażony w procentach.

3. Wskaźnik rentowności obrotu netto jest to relacja wyniku finansowego netto do przychodów z całokształtu działalności, wyrażony w procentach.

4. W skaźnik płynności I stopnia jest to relacja środków pieniężnych i papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych, wyrażony w procentach.

5. Wskaźnik płynności II stopnia jest to relacja należności i roszczeń, środków pieniężnych oraz papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu do zobowiązań krótkoterminowych, wyrażony w procentach.

6. Wskaźnik płynności III stopnia jest to relacja majątku obrotowego (zapasów, należności i roszczeń, papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu, środków pieniężnych oraz rozliczeń międzyokresowych) do zobowiązań krótkoterminowych, wyrażony w procentach (do 31 XII 1994 r. łącznie z kredytami i pożyczkami krótkoterminowymi).

(6)

Uwagi analityczne

Analizując podstawowe wielkości finansowe wykazywane przez badane podmioty gospodarcze można stwierdzić, że sytuacja finansowa podmiotów była mniej korzystna w I półroczu 1995 r. niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. W sektorze publicznym wyniki znacznie się pogorszyły, natomiast poprawę wyników i relacji ekonomicznych odnotowano w sektorze prywatnym.

Na pogorszenie wyników finansowych z całokształtu działalności wpłynęły między innymi niekorzystna relacja pomiędzy kosztami uzyskania przychodów i wielkością przychodów spowodowana szybszym wzrostem kosztów w stosunku do przychodów (szczególnie w górnictwie i kopalnictwie).

Wśród negatywnych zmian w I półroczu 1995 r. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego można wymienić:

■ niższy zysk brutto

■ wyższe obciążenia wyniku finansowego brutto

■ prawie dwukrotnie niższy (ujemny) wynik finansowy netto

■ zmniejszenie się udziału przedsiębiorstw rentownych w ogólnej liczbie badanych podmiotów i wśród podmiotów sektora prywatnego

■ znaczne pogorszenie wyników finansowych w górnictwie i kopalnictwie wywołane m.in. nieproporcjonalnym wzrostem kosztów w stosunku do przychodów.

Rentowność obrotu bmtto i netto

bmtto netto

(7)

Pogorszenie się wyników finansowych przyczyniło się do zmian podstawowych relacji ekonomicznych:

■ wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności - relacja kosztów uzyskania przychodów do wartości przychodów ogółem uległ zmianie z 97,2% w 1994 r. do 99,4% w I półroczu 1995 r. (97,9% w I półroczu

1994 r.) co oznacza, że przychody ogółem przewyższyły koszty uzyskania przychodów jedynie o 0,6%,

■ wskaźnik rentowności obrotu brutto - relatywny zysk brutto w stosunku do uzyskanych przychodów z całokształtu działalności wynoszący 2,4% w 1994 r. obniżył się do 0,8% poziomu uzyskanych przychodów w I połowie 1995 r. (I połowa 1994 r. zysk brutto 1,8% przychodów),

■ wskaźnik rentowności obrotu netto - relacja wyniku finansowego netto do przychodu ogółem - kształtował się na poziomie ujemnym -1,1%, co oznacza 1 zł straty na każde 100 zł przychodu ogółem (odpowiednio 1994 r. wskaźnik dodatni 0,5%),

■ relacja zobowiązań do należności wynosząca w 1994 r. 156,2% (I półrocze 1994 r. odpowiednio 146,2%) obniżyła się w I półroczu 1995 r. do 134,1% to znaczy, że zobowiązania badanych podmiotów gospodarczych przekroczyły należności o ponad 34%. Świadczy to o pewnej poprawie sytuacji płatniczej podmiotów gospodarczych.

Podstawowe wyniki i wskaźniki charakteryzujące sytuację ekonomiczną w badanych podmiotach kształtowały się następująco:

Wyszczególnienie 1993 1994 1995

a - ogółem b - sektor publiczny

c - sektor prywatny I-X II I- V I I-X U I - V I

Przychody ogółem w min zł a 31798,5 19421,1 44061,1 28044,5

b 25888,6 15757,4 33511,0 19881,1

c 5909,9 3663,7 10550,1 8163,4

Koszty uzyskania przychodów

w min zł a 30960,1 19016,8 42816,6 27876,2

b 25244,9 15434,3 32620,7 20023,1

c 5715,2 3582,5 10196,0 7853,1

Wynik finansowy brutto w min zł a 116,9 341,8 1037,8 217,4

b -37,5 255,0 716,1 -102,1

c 154,3 86,8 321,7 319,5

Obciążenia wyniku finansowego

brutto w min zł a 1307,4 503,4 827,2 526,0

b 1224,5 452,0 667,8 390,2

c 82,9 51,4 159,4 135,9

Wynik finansowy netto w min zł a -1190,6 -161,6 210,6 -308,7

b -1262,0 -196,9 48,3 -492,3

c 71,4 35,3 162,3 183,6

Wskaźnik poziomu kosztów w % a 97,4 97,9 97,2 99,4

b 97,5 97,9 97,3 100,7

c 96,7 97,8 96,6 96,2

(8)

6 Uwagi analityczne

dok. zestawienia

Wyszczególnienie a - ogółem b - sektor publiczny c - sektor prywatny

1993

i - x n

1994 1995

I- V I

I-V I I-X II

Relacja obciążeń do wyniku

finansowego orutto w % a

b c

11,2 razy -32,7 razy 53,7

147,3 177,2 59,3

79,7 93,3 49,6

242,0 -382,0 42,5 Wskaźnik rentowności obrotu

brutto w % a 0,4 1,8 2,4 0,8

b -0,1 1,6 2,1 -0,5

c 2,6 2,4 3,0 3,9

Wskaźnik rentowności obrotu netto

w % a -3,7 -0,8 0,5 -1,1

b -4,9 -1,2 0,1 -2,5

c 1,2 1,0 1,5 2,2

Wskaźnik, płynności finansowej

I stopnia^ w % a 8,6 12,3 8,3

b 7,2 10,7 7,0

c • 17,6 20,8 13,5

Relacja zobowiązań do należności

i roszczeń w % a 150,4 146,2 156,2 134,1

b 150,6 145,8 161,4 141,3

c 148,9 148,5 132,9 111,8

1) Relacja środków pieniężnych łącznie z krótkoterminowymi papierami wartościowymi do zobowiązań krótkoterminowych.

W ynik finansow y b ru tto , który za 1994 r. wyniósł 1037,8 inln zł (I półrocze 1994 r. zysk 341,8 min zł), w 1 półroczu 1995 r. osiągnął wielkość jedynie 217,4 min zł. Wielkości kształtujące ten wynik to:

■ zysk brutto podmiotów rentowych 1170,0 min zł

■ strata brutto podmiotów deficytowych 952,6 min zł

Odmienny był udział sektorów publicznego i prywatnego w tworzeniu wyniku finansowego brutto. W sektorze prywatnym ujemny wynik finansowy przedsiębiorstw deficytowych wyniósł 88,2 min zł i 407,7 inln zł zysk przedsiębiorstw rentownych, co łącznie dawało 319,5 min zł zysku brutto w badanych prywatnych przedsiębiorstwach.

W sektorze publicznym zysk brutto przedsiębiorstw rentownych w kwocie 762,3 min zł był niższy niż strata przedsiębiorstw deficytowych, która wynosiła 864,4 min zł. Tak więc łączny wynik brutto sektora publicznego był stratą w wysokości 102,1 min zł.

Podmioty sektora prywatnego w I półroczu 1995 r. stanowiły 70,2% ogółu badanych jednostek a ich przychody 29,1% przychodów ogółem (w 1994 roku odpowiednio 65,7% i 23,9%). Dynamika przychodow i kosztów w sektorze prywatnym była znacznie wyższa niż w sektorze publicznym. Tak więc w sektorze prywatnym przychody rosły znacznie szybciej niż koszty ich uzyskania (dynamika przychodów 427,3%, odpowiednio kosztów 219,2%), a w sektorze publicznym dynamika kosztów przewyższała nieznacznie dynamikę przychodów.

Stosunek procentowy zobowiązań do należności i roszczeń był korzystniejszy w sektorze prywatnym 111,8%

(141,3% w sektorze publicznym).

(9)

Wyniki finansowe badanych podmiotów gospodarczych w poszczególnych sekcjach działalności gospodarczej (w cenach bieżących) kształtowały się następująco:

Wyszczególnienie

W ynik finansowy brutto Obciążenia wyniku Wynik finansowy netto

I - V I 1994 I - V I 1995 I - V I 1994 I - V I 1995 I - V I 1994 I - V I 1995

w min zł

O G Ó Ł E M 341,8 217,4 503,4 526,0 -161,6 -308,7

w tym:

Przemysł 187,4 14,5 413,7 408,8 -226,2 -394,3

górnictwo i kopalnictwo -179,9 -683,7 175,4 63,0 -355,4 -746,8

działalność produkcyjna 208,3 456,3 161,2 219,0 47,1 237,3

zaopatrywanie w. energię

elektryczną, gaz i wodę 159,1 241,9 77,0 126,8 82,1 115,1

Budownictwo -3,4 41,3 18,9 31,1 -22,3 10,2

Handel i naprawy 131,1 85,4 50,6 51,3 80,5 34,1

Hotele i restauracje 0,9 1,2 0,5 0,6 0,4 0,6

Transport, składowanie

i łączność -10,0 27,6 8,0 13,5 -18,0 14,1

Obsługa nieruchomości i firm 22,6 51,5 8,9 17,7 13,8 33,8

Pozostała działalność usługowa, komunalna,

socjalna i indywidualna 12,3 -6,9 2,6 2,6 9,6 -9,5

1) Obejmuje sekcje: "Górnictwo i kopalnictwo", "Działalność produkcyjna", "Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę".

O bow iązkow e obciążenia ogółem w yniku finansowego b ru tto w 1 półroczu 1995 r. wzrosły w stosunku do I półrocza poprzedniego roku o 4% przy obniżce o 36% wyniku finansowego brutto. W strukturze obciążeń wzrósł udział odpisów z tytułu podatku dochodowego z 55,9% w I półroczu 1994 r. do 82,6% w I półroczu 1995 r.

Obniżenie się wielkości zysku brutto i wzrost obciążeń wyniku finansowego brutto wpłynęło na uzyskanie gorszych wyników w przedsiębiorstwach ogółem i w przemyśle. Wpływ na niskie wyniki finansowe w przemyśle miał w głównej mierze olbrzymi deficyt w górnictwie i kopalnictwie, strata w wysokości około 747 min zł (analogiczny okres roku ubiegłego strata 355 min zł).

W ynik finansow y netto podmiotów gospodarczych ogółem wyniósł w I półroczu 1995 r. minus 308,7 min zł, z czego 184 min zł zysku w sektorze prywatnym i 492 min zł straty w sektorze publicznym.

(10)

Obniżył się udział podmiotów rentownych w ogólnej liczbie podmiotow z 70,4% w 1994 r. do 68,6%

w I półroczu 1995 r. (w sektorze publicznym 65,1 %). Strukturę podmiotów gospodarczych w podziale na podmioty rentowne i nierentowne przedstawiono poniżej:

Wyszczególnienie a - 1994

b - 1 półrocze 1995

Ogólna liczba podmiotów

Liczba podmiotów

rentownych nierentownych

w % ogólnej liczby

O G Ó Ł E M a

b

1992 2069

70,4

68,6 29,6

31,4

sektor publiczny a

b

683 617

62,5

65,1 37,5

34,9

sektor prywatny a

b

1309 1452

74,6

70,0 25,4

30,0 w tym:

Przem ysł^ a

b

591 632

73,4

74,1 26,6

25,9 górnictwo i kopalnictwo a

b

32 32

68,8

46,9 31,2

53,1 działalność produkcyjna a

b

501 527

71,3

74,6 28,7

25,4 zaopatrywanie w. energię

eleKtryczną, gaz i wodę a b

58 73

94,8

82,2 5,2

17,8

Budownictwo a

b

472 502

69,1

70,0 30,9

30,0

Handel i naprawy a

b

352 412

68,5

64,3 31,5

35,7

Hotele i restauracje a

b

25 24

84,0

83,3 16,0

16,7 Transport, składowanie i łączność a

b

160 151

58,8 66,2

41,2 33,8 Obsługa nieruchomości i firm a

b

263 282

76.1 75.2

23,9 24,8 Pozostała działalność usługowa,

komunalna, socjalna

i indywidualna a

b

118 56

65.3 71.4

34,7 28,6 1) Obejmuje sekcje: "Górnictwo i kopalnictwo", "Działalność produkcyjna", "Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę".

W przem yśle rentow ność obrotu brutto zmalała z 1,4% w I półroczu 1994 r. do 0,1% w I półroczu 1995 r. Najwyższa rentowność w przemyśle (8,5%) odnotowano w sekcji zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę i wskaźnik ten był wyższy niż w I półroczu 1994 r. o około 1 pkt. W działalności produkcyjnej wystąpiła poprawa wskaźnika rentowności obrotu z 3,2% w I półroczu 1994 r. na do 4,5% w I półroczu 1995 r. W górnictwie i kopalnictwie wystąpiło znaczne pogorszenie rentowności odpowiednio z minus 3,7% do minus 11,7%, to znaczy aż o 8,0 pkt.

(11)

W działalności gospodarczej poza przemysłem rentowność brutto była wysoka w pośrednictwie finansowym (16,7%) i w obsłudze nieruchomości i firm (5,5%). Nastąpiła znaczna poprawa w stosunku do I półrocza ubiegłego roku rentowności przedsiębiorstw transportowych, zwłaszcza w sektorze prywatnym.

Kształtowanie się rentowności w poszczególnych sekcjach działalności przedstawiono na poniższym wykresie:

1Wskaźnik rentowności obrotu brutto

Górnictwo i kopalnictwo

Działalność produkcyjna

Zaopatrywanie w energię elektr., gaz i wodę

Budownictwo

Handel i naprawy

Hotele i restauracje

Transport, składowanie i łączność

Pośrednictwo finansowe

Obsługa nieruchomości i firm

Pozostała działalność komunalna socjalna, usługowa, i

socjalna, usług indywidualna

I półrocze 1994

-12 - 8 - 4 0 4 I półrocze 1995

% 8 12 16 20

Rozkłady rentowności w wybranych sekcjach gospodarki narodowej w I półroczu 1995 r. kształtowały się następująco:

(12)

Wyszczególnienie

Liczba podmiotów rentownych Liczba podmiotów deficytowych

ogółem

o rentowności obrotu brutto

ogółem

o rentowności obrotu brutto do 5,0 5,1 -10,0 powyżej

10,1

-0,1 do

-5,0 -5,1

i mniej

w % w %

O G Ó Ł E M 1419 56,7 19,5 23,8 650 51,5 48,5

sektor publiczny 402 44,5 26,1 29,4 215 63,7 36,3

sektor prywatny 1017 61,6 16,9 21,5 435 45,5 54,5

w tym:

Przemysł1^ 468 44,2 25,2 30,6 164 59,1 40,9

górnictwo

rkopalmctwo 15 20,0 20,0 60,0 17 88,2 11,8

działalność produkcyjna 393 46,1 25,7 28,2 134 59,7 40,3

zaopatrywanie

w eh^rgię elektryczną, gaz

60 38,3 23,3 38,4 13 15,4 84,6

Budownictwo 306 57,8 19,3 22,9 196 61,7 38,3

Handel i naprawy 265 80,1 12,5 6,4 147 30,6 69,4

Hotele i restauracje 20 70,0 15,0 15,0 4 50,0 50,0

Transport, składowanie

i łączność 100 54,0 19,0 27,0 54 56,9 43,1

Obsługa nieruchomości i firm 212 52,8 16,0 31,2 70 47,1 52,9

Pozostała działalność usługowa, komunalna,

socjalna i indywidualna 40 57,5 22,5 20,0 16 50,0 50,0

1) Obejmuje sekcje: "Górnictwo i kopalnictwo", "Działalność produkcyjna", "Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę".

Wśród przedsiębiorstw rentownych ponad połowa przedsiębiorstw charakteryzowała się rentownością do 5%, przy czym w sektorze publicznym udział takich podmiotów wynosił około 45%, a w sektorze prywatnym prawie 62%. Wynika stąd, że w sektorze publicznym wśród przedsiębiorstw rentownych przeważały jednostki o rentowności wyższej od 5% (rentowność powyżej 10% odnotowano prawie w 30% jednostek rentownych sektora publicznego, odpowiednio 22% - sektora prywatnego).

Wśród podmiotów deficytowych sektora publicznego przeważały jednostki o deficytowości niższej od minus 5%, natomiast w sektorze prywatnym więcej niż połowa przedsiębiorstw wykazała stratę brutto wyższą niż 5% obrotu ogółem.

W przemyśle udział przedsiębiorstw rentownych wyniósł 74%, w tym najwięcej było rentownych przedsiębiorstw w zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz i wodę (82%). Udział przedsiębiorstw rentownych w działalności produkcyjnej (75%) był wyższy do analogicznych udziałów w górnictwie i kopalnictwie (47%) w budownictwie oraz w handlu i naprawach (odpowiednio 70% i 64%). Najwyższy udział przedsiębiorstw

(13)

Uwagi analityczne U

nierentownych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw wystąpił w górnictwie i kopalnictwie (53%). Zdecydowana poprawa rentowności wystąpiła w transporcie składowaniu i łączności, gdzie w I półroczu 1995 r. było aż 66%

przedsiębiorstw rentownych, gdy w I półroczu 1994 r. około 59%.

W przemyśle wśród przedsiębiorstw rentownych przeważały jednostki o rentowności powyżej 5%, przy czym w górnictwie i kopalnictwie wśród jednostek rentownych przeważały jednostki o wysokiej rentowności (60% jednostek o rentowności wyższej niż 10%). Odpowiednio w zaopatrzeniu w energię elektryczną gaz i wodę wystąpiło 38% jednostek o rentowności wyższej od 10%, a w działalności produkcyjnej 28%. W pozostałych poza przemysłem dziedzinach działalności ponad połowę rentownych przedsiębiorstw to jednostki o rentowności niższej od 5%. Niemniej w transporcie składowaniu i łączności 27% jednostek uzyskało rentowność wyższą od

10%, a w budownictwie 23%..

W artość m ąjątk u obrotow ego podmiotów gospodarczych w cenach bieżących w końcu I półrocza 1995 r. wynosiła 15,6 mld zł i była o 15,6% wyższa niż na koniec 1994 r.,w tym zapasów o 22,0%, należności i roszczeń o prawie 17%, natomiast ilość środków pieniężnych zmalała o 26%. Struktura majątku obrotowego zmieniła się, zmalał udział środków pieniężnych o 3,8 pkt, a udział zapasów wzrósł o 1,3 pkt, odpowiednio należności i roszczenia wzrosły o 0,7 pkt.

65,2%

24,3%

3,8%

6,7%

Struktura majątku obrotowego

Stan na koniec I półrocza

ogółem

66

,

¹

%

23,7%

4,3%

5,9%

□

zapasy

należjiości i roszczenia środki pieniężne inne

Łączne zadłużenie z tytułu zobowiązań krótkoterminowych i długoterminowych (w tym kredytów bankowych) w badanych przedsiębiorstwach na koniec I półrocza 1995 r. wyniosło 18,2 mld zł, a więc stanowiło prawie 65% kwoty przychodów ogółem w I połowie 1995 r. Zadłużenie badanych przedsiębiorstw według stanu na koniec I półrocza 1995 r. z tytułu kredytów bankowych długoterminowych i krótkoterminowych wyniosło 3,8 mld zł. Zadłużenia z tytułu zobowiązań krótkoterminowych to w skali badanych przedsiębiorstw prawie 13,7 mld zł, w tym zobowiązania z tytułu dostaw, robót i usług prawie 6,0 mld zł (wzrost w stosunku do I półrocza 1994 r. o ponad 10%), wobec ZUS 1,9 mld zł (wzrost odpowiednio o 6,5%).

wktor publiczny

«aktor prywatny

(14)

Struktura przychodów według sektorów własności w ¡półroczu 1995 r.

70,9%

29,1%

sektor publiczny sektor prywatny

100

I półrocze 1994 I półrocze 1995

Podmioty rentowne i nierentowne

o g ó ł e m %

100 s e k t o r p u b l i c z n y

s e k t o r p r y w a t n y

I półrocze 1994 I półrocze 1995 i udział podmiotów

rentownych udział podmiotów nierentownych

I półrocze 1994 I półrocze 1995

(15)

Rentowność obrotu brutto w przemyśle

górnictwo i kopalnictwo działalność produkcyjna

zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę

Wynik finansowy brutto w przemyśle w I półroczu 1995 r.

strata zysk

p r z e m y s ł

górnictwo i kopalnictwo

działalność produkcyjna

zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz

i wodę

-800

ogółem

-600 -400 -200 0 200 400

m in zł 600

(16)

80

ogółem

Struktura zobowiązań krótkoterminowych podmiotów nnsnnńarr.7ych według sektorów własności

w 1995 r.

Stan w dniu 30 VI

kredyty bankowe zobowiązania z tytułu:

dostaw i usług podatków

ubezpieczeń społecznych inne

Płynność finansowa w 1995 r.

Stan w dniu 30 VI

górnictwo i kopalnictwo działalność produkcyjna

zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę

budownictwo handel i naprawy hotele i restauracje transport, składowanie i łączność

obsługa nieruchomości i firm pozostała działalność usługowa, komunalna, socjalna i indywidualna

0 50 100 150 200 250 300 350 400 wskaźnik płynności I stopnia

wskaźnik płynności II stopnia

(17)

Tkbl. 1. P rzychody i koszty ich uzyskania w podm iotach gospodarczych

Przychody z całokształtu działalności Koszty uzyskania przychodów wartość

WYSZCZE

GÓLNIENIE ogółem

ze sprze

daży produktów

ze sprzedaży

towarów i ma

teriałów

pozostałe przychody

opera

cyjne

przychody finanso

we

ogółem ze sprzedaży

pro

duktów

sprze

danych towarów

i ma

teriałów w cenie zakupu

pozostałe koszty opera

cyjne

koszty finanso

we

w tysiącach złotych

O G Ó Ł E M . . . 28044522 19749510 7421459 351312 522241 27876204 19832069 6782072 400209 861854 sektor publiczny . 19881074 15712251 3514346 257069 397408 20023148 15787585 3237793 310575 687195

własność Skarbu

Państwa . . . . 12664868 9594848 2649055 129719 291246 13058460 10033711 2301743 214903 508103 własność

państwowych

osób prawnych 6449721 5524976 729402 104332 91011 6243467 5313682 666872 91594 171319 własność

komunalna. . . 411243 309424 79322 20914 1583 395011 288890 102964 2389 768

własność mieszana

(publiczna) . . 355240 283002 56566 2104 13568 326210 151300 166215 1689 7006

sektor prywatny . 8163449 4037259 3907114 94243 124833 7853056 4044485 3544279 89633 174659 własność

prywatna

krąjowa . . . . 5679150 2955998 2566257 83234 73661 5488901 2975035 2331624 62606 119636 własność

zagraniczna . . 460760 316215 135498 2755 6292 438724 309158 111704 3631 14231 własność

mieszana

(prywatna) . . . 2023538 765045 1205359 8254 44880 1925432 760292 1100951 23397 40792 w tym;

" P R Z E M Y S Ł " 11 18947605 16725089 1633793 222985 365738 18983319 16407277 1566202 325994 683846 sektor publiczny . 16195877 14516085 1178999 171809 328984 16388640 14332406 1163928 281977 610329 sektor prywatny . 2751729 2209005 454794 51176 36754 2594679 2074871 402274 44017 73517 GÓRNICTW O

I KOPALNICTWO 5856355 5604339 60437 122467 69112 6556399 6072471 50155 188185 245588 sektor publiczny . 5768297 5543327 55490 100521 68959 6460218 6006778 45382 163303 244755

sektor prywatny . 88058 61014 4946 21945 153 96181 65693 4772 24882 834

w tym:

Górnictwo węgla kamiennego i brunat

nego; wydobywanie

to r tu ... 5685309 5448408 57539 116466 62896 6407332 5933162 47498 186377 240295 sektor publiczny . 5601349 5389405 52633 96558 62753 6314765 5870948 42735 161515 239567

sektor prywatny . 83960 59002 4907 19908 143 92567 62214 4763 24862 728

Pozostałe górnictwo

i kopalnictwo . . . . 114544 100807 2765 5997 4975 98280 88872 2588 1729 5091

sektor publiczny . 110446 98796 2726 3960 4964 94666 85393 2578 1709 4986

DZIAŁALNOŚĆ

PRODUKCYJNA . 10243891 9189452 694185 84174 276080 9817845 8665444 621176 118884 412341 sektor publiczny . 7673946 7122964 256280 55008 239694 7398620 6731668 227436 99823 339693 sektor prywatny . 2569945 2066487 437905 29166 36387 2419225 1933777 393739 19061 72648 w tym:

Produkcja artykułów spożywczych

i n a p o jó w ... 1047485 911780 120561 8499 6645 1000522 866994 105602 6864 21062

sektor prywatny . 721209 616277 96797 6537 1598 687188 587993 82745 4381 12069

Produkcja tkanin . . 118211 110561 5893 1119 638 112110 103029 5521 2634 926

sektor prywatny . 9152 6926 1760 381 85 8214 6274 1575 146 219

Produkcja odzieży

oraz futrzarstwo . . . 125629 77083 45777 1166 1603 120209 72846 42336 917 4110

sektor prywatny . 118914 71261 45335 1164 1154 113877 67340 41939 881 3717

(18)

16

Tabl. 1. P rzychody i koszty ich uzyskania w podm iotach gospodarczych (cd.)

WYSZCZE

GÓLNIENIE ogółem

ze sprze

daży produktów

ze sprzedaży

towarów i ma

teriałów

opera

cyjne

przychody finanso

we

pro

duktów

sprze

danych towarów

i ma

cyjne

koszty finanso

we

w tysiącach złotych Obróbka skóry i

produkcja wyrobów

ze s k ó r y ... 19535 17751 1420 180 184 22061 19487 1422 443 709

sektor prywatny . 6021 5542 379 68 32 6026 5328 479 90 129

Produkcja drewna i wyrobów z drewna oraz ze słomy

i wikliny... 67811 41983 25592 60 176 66141 40782 24531 196 632

sektor prywatny . 30756 14763 15922 24 47 29719 13004 16505 60 150

Produkcja celulozowo

- papiernicza . . . . 49051 46336 1882 765 68 44933 41561 1530 1360 482

Działalność wydawni

cza i poligraficzna . 90605 63986 23957 1382 1280 92180 48082 37187 799 6112

sektor prywatny . 81431 55033 23828 1371 1199 83549 44821 31978 760 5990

Produkcja koksu, przetworów ropy

naftowej i pochodnych 1015204 949895 40724 2383 22202 1003978 941370 38856 8264 15488 sektor publiczny . 1003151 947796 30834 2326 22195 992366 938908 29831 8163 15464 Produkcja chemi

kaliów i wyrobów

chemicznych . . . . 390415 340673 42201 3107 4434 371812 331602 27978 1958 10274

sektor prywatny . 212208 177616 30816 1175 2601 203933 179480 18852 548 5053

Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw

sztucznych ... 397113 362894 25405 3018 5796 363550 330681 15767 4725 12377

sektor prywatny . 183144 157745 21410 1572 2417 159677 138792 12029 2023 6833

Produkcja wyrobów z pozostałych surow

ców niemetalicznych 269194 248529 12636 6573 1456 262489 229499 11946 9299 11745

sektor prywatny . 76935 67539 8617 374 405 76385 62086 8021 370 5908

Produkcja metali . . 4172322 3908032 61449 19818 183023 4036318 3684027 51345 46576 254370 sektor publiczny . 4146163 3884892 58769 19809 182693 4009689 3660182 48802 46548 254157

sektor prywatny . 26160 23141 2680 9 330 26629 23845 2543 28 213

Produkcja wyrobów z metali (bez maszyn

i u rz ą d z e ń )... 601892 453592 134410 3696 10194 557243 417921 121746 4576 13000

sektor prywatny . 383733 248912 124067 2223 8531 358050 231962 112991 2626 10471

Produkcja maszyn

i urządzeń... 1043217 932193 73909 17227 19888 981716 861106 70857 18813 30940 sektor publiczny . 744444 675303 43778 11603 13760 701034 624442 38271 15608 22713

sektor prywatny . 298773 256890 30131 5625 6127 280682 236664 32586 3205 8227

Produkcja maszyn i aparatury

elektrycznej... 293689 275606 6035 7541 4507 277007 253420 6053 4955 12579

sektor prywatny . 104136 96811 1101 5391 833 101785 95985 1700 2122 1978

(19)

Tabl. 1. Przychody i koszty ich uzyskania w podm iotach gospodarczych (cd.)

WYSZCZE

GÓLNIENIE ogółem

ze sprze

daży produktów

ze sprzedaży

towarów i ma

teriałów

opera

cyjne

przychody finanso

we

pro

duktów

sprze

danych towarów

i ma

cyjne

koszty finanso

we

w tysiącach złotych Produkcja sprzętu

i aparatury radiowej, telewizyjnej

i komunikacyjnej . . 5757 5225 92 293 147 5635 5404 50 -3 184

sektor prywatny . 3581 3263 63 111 144 2936 2829 18 2 87

Produkcja instru

mentów medycznych, precyzyjnych i op

tycznych, zegarów

i zegarków ... 50294 33754 9523 411 6606 46122 31536 6893 448 7245

sektor prywatny . 29217 14105 8742 57 6313 25819 13052 6170 45 6552

Produkcja pojazdów mechanicznych,

przyczep i naczep . . 123073 117237 751 1112 3973 101281 96812 604 149 3716

sektor prywatny . 123073 117237 751 1112 3973 101281 96812 604 149 3716

Produkcja pozostałego sprzętu

transportowego . . . 102231 95424 3293 1292 2222 102394 97876 -775 1629 3664

sektor publiczny . 95555 89907 2515 1079 2054 95842 92112 -1479 1627 3582

sektor prywatny . 6676 5516 777 214 169 6553 5766 703 2 82

Produkcja mebli;

pozostała działalność

produkcyjna... 132175 105539 22248 4012 376 125609 103075 17923 3587 1024

sektor prywatny . 107009 92977 12292 1441 299 103285 90454 10941 960 930

Zagospodarowanie

o d p a d ó w ... 116985 80067 35899 476 543 112823 77845 33406 662 910

sektor prywatny . 33386 30473 2539 258 116 29821 26654 2328 558 281

ZAOPATRYWANIE W ENERGII^

ELEKTRYCZNĄ,

GAZ I WOOE . . . 2847359 1931298 879170 16345 20546 2609075 1669363 894871 18925 25916 sektor publiczny . 2753633 1849793 867228 16280 20332 2529802 1593960 891110 18851 25881

sektor prywatny . 93726 81505 11942 65 214 79273 75402 3762 74 35

w tym:

Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną

i gorącą wodę . . . . 2566168 1663941 878417 6652 17158 2340911 1434071 864887 16958 24995 sektor publiczny . 2472442 1582436 866475 6587 16944 2261639 1358670 861125 16884 24960

sektor prywatny . 93726 81505 11942 65 214 79273 75402 3762 74 35

Pobór, oczyszczanie i

rozprowadzanie wody 281191 267358 753 9693 3387 268164 235292 29984 1967 921

BUDOWNICTWO 1580050 1318654 213540 26246 21610 1536880 1274831 208247 21634 32168

sektor publiczny . 531206 449163 59899 16233 5911 530100 449789 54814 12366 13131 sektor prywatny . 1048843 869490 153641 10013 15699 1006780 825043 153433 9267 19037 HANDEL

I NAPRAWY . . . 5859064 368557 5354799 34423 101285 5774565 906304 4722404 37430 108427 sektor publiczny . 2450660 186731 2201793 15519 46617 2435652 477489 1892781 7104 58278 sektor prywatny . 3408403 181824 3153006 18905 54668 3338913 428815 2829623 30326 50149

(20)

18

Tabl. 1. P rzychody i koszty ich uzyskania w podm iotach gospodarczych (cd.)

WYSZCZE

GÓLNIENIE ogółem

ze sprze

daży produktów

ze sprzedaży

towarów i ma

teriałów

opera

cyjne

przychody finanso

we

pro

duktów

sprze

danych towarów

i ma

cyjne

koszty finanso

we

w tysiącach złotych HANDEL

I NAPRAWY (dok.) w tym:

Sprzedaż i naprawy pojazdów mechanicz

nych; sprzedaż

detaliczna paliw . . . 234542 36168 194542 1191 2641 232670 49280 175805 1088 6497

sektor prywatny . 196429 28401 165146 515 2367 193854 39165 148564 991 5134

Handel hurtowy

i k o m iso w y ... 4994377 281754 4592937 23108 96578 4911513 702345 4082577 30258 96333 sektor publiczny . 2403918 177457 2169167 12137 45157 2390864 464971 1863028 6114 56751 sektor prywatny . 2590459 104297 2423771 10970 51421 2520649 237374 2219549 24144 39582 Handel detaliczny;

naprawy artykułów przeznaczenia osobistego i użytku

d o m o w e g o ... 630145 50635 567319 10125 2066 630381 154678 464023 6084 5596

sektor prywatny . 621516 49128 564088 7420 880 624409 152275 461510 5191 5433

HOTELE

I RESTAURACJE . 43649 21017 22376 58 198 42476 26751 15586 68 71

sektor prywatny . 40081 18705 21211 24 141 38976 23902 14967 36 71

TRANSPORT, SKŁADOWANIE

I ŁĄCZNOŚĆ . . . 568174 435473 90625 34973 7103 540531 393701 133013 6714 7103

sektor prywatny . 225299 184785 35983 1375 3156 203264 163287 34794 1266 3917

w tym:

Transport lądowy

i rurociągami . . . . 327249 249632 40571 33941 3105 322435 271549 41910 5638 3338

sektor prywatny . 92064 71482 18842 723 1017 86391 65613 18457 558 1763

Działalność pomoc

nicza dla transportu;

n r a a n r / A t i / o n u *g d l U / A I W d l U C

turystyki... 240442 185842 49574 1032 3994 217697 121792 91103 1076 3726

sektor prywatny . 132751 113300 16662 653 2136 116475 97315 16338 708 2114

POŚREDNICTWO

FINANSOWE . . 13025 7051 5430 475 69 10843 8372 0 1447 1024

sektor prywatny . 13025 7051 5430 475 69 10843 8372 0 1447 1024

OBSŁUGA

NIERUCHOMOŚCI

I F I R M ... 932309 797824 95145 21411 17929 880724 737802 128135 6292 8495

sektor prywatny . 619523 524205 78363 10272 6683 593496 481296 103016 2864 6320

w tym;

Obsługa

nieruchomości . . . 467423 429760 19544 14784 3335 460180 391642 62416 2618 3504

sektor prywatny . 402994 374495 17449 8324 2726 398029 340185 53118 1871 2855

Informatyka i

działalność pokrewna 60058 36223 22684 325 826 50787 30892 19089 535 271

sektor prywatny . 40023 21458 17786 128 651 33169 18539 13978 391 261