Przetwórstwo produktów pochodzenia roślinnego w Polsce w latach 2010-2015

Pełen tekst

(1)Przetwórstwo produktów pochodzenia roślinnego w Polsce w latach 2010-2015.

(2) . . .

(3) Przetwórstwo produktów pochodzenia roślinnego w Polsce w latach 2010-2015 Praca zbiorowa pod redakcją dr. inż. Roberta Mroczka Autorzy: mgr Jadwiga Drożdż mgr Agnieszka Judzińska dr hab. Jerzy Kopiński dr hab. Mariusz Matyka dr inż. Robert Mroczek mgr Mirosława Tereszczuk. ROLNICTWO POLSKIE I UE 2020+ WYZWANIA, SZANSE, ZAGROŻENIA, PROPOZYCJE Warszawa 2016.

(4) Dr hab. Jerzy Kopiski i dr hab. Mariusz Matyka s pracownikami Instytutu Uprawy Nawoenia i Gleboznawstwa – Pastwowego Instytutu Badawczego w Puawach Pozostali Autorzy s pracownikami Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywnociowej – Pastwowego Instytutu Badawczego. Prac zrealizowano w ramach tematu Ewolucja i perspektywy rynków rolno-spoywczych w zadaniu Przemiany strukturalne krajowego przemysu spoywczego w zmieniajcym si otoczeniu rynkowym Celem pracy jest przedstawienie sytuacji ekonomiczno-finansowej oraz zmian, jakie zaszy w produkcji i strukturach bran przemysu spoywczego zajmujcych si przetwórstwem produktów pochodzenia rolinnego w latach 2010-2015.. Recenzenci: dr hab. Krzysztof Firlej, prof. Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie prof. dr hab. Stanisaw Krasowicz, Instytut Uprawy Nawoenia i Gleboznawstwa – Pastwowy Instytut Badawczy w Puawach. Opracowanie komputerowe Anna Staszczak. Korekta Barbara Pawowska. Redakcja techniczna Leszek lipski. Projekt okadki IERiG-PIB. ISBN 978-83-7658-649-6 Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki ywno ciowej – Pastwowy Instytut Badawczy ul. witokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: (22) 50 54 444 faks: (22) 50 54 757 e-mail: dw@ierigz.waw.pl http://www.ierigz.waw.pl.

(5) Spis treści Wstęp ......................................................................................................................................... 9 dr inż. Robert Mroczek 1.. Tendencje w produkcji roślinnej w Polsce w latach 2000-2014 .................................. 11. dr hab. Jerzy Kopiński, dr hab. Mariusz Matyka.

(6) Ċ . !! !"# . $ %## &. ' () !*+*"# /. ;

(7) **"# &. < =#!>"#* !)) $/. & =" #>* $. 2.. Przemysł młynarski ......................................................................................................... 32. mgr Jadwiga Drożdż =* $ ?"!! $' $ ! #** $& ' (!+"#+**!*+ *!+ $@ ; ="#!*+*!*) $F < !+***+!) '. & ="#*H* ' @

(8) H * '' F %##">* '< / =! !> #> )+*LQ '& . =" #>* '@ 3.. Przemysł cukrowniczy .................................................................................................... 50. mgr Agnieszka Judzińska $ =* ;/ $ ?"!!#> ;. $ $ ! #** ;$ $ ' ="### ;; $ ; !+***+!) ;< $ < ="#*H* ;&. .

(9) $ &

(10) H * ;F $ @ %##">* <. $ F =! )"#+*##)+*LQ < $ / =" #>* <$ 4.. Przemysł olejarski ........................................................................................................... 65. mgr Agnieszka Judzińska ' =* <; ' ?"!! << ' $ ! #**! <@ ' ' ="#!> # &/ ' ; !+***+!) &. ' < ="#*H* &$ ' &

(11) H * &; ' @ %##">* &< ' F =! !> # )+*LQ && ' / =" #>* &@ 5.. Przetwórstwo owoców, warzyw i ziemniaków .............................................................. 80. mgr Mirosława Tereszczuk ; =* @/ ; ?"!! @. ; $ =" #*+*"#+*!*+ **+*T*!*!>+* @' ; ' ="#!> #**V*!*!>! @< ; ; !+***+!) @& ; < ="#*H* @@ ; &

(12) H * F/ ; @ %##">* F ; F = !> **V*!*)+*LQ F ; / =" #>* F' 6.. Przemysł piekarski .......................................................................................................... 96. mgr Jadwiga Drożdż < =* F< < = +* F& < $ =" #*+*"*!*+*!*) FF < ' ="#!> # // < ; # /. .

(13) < < ="#*H* /$ < &

(14) H * /; < @ %##">* /& < F % !> # )+*LQ /@ < / =" #>* /F 7.. Przemysł paszowy.......................................................................................................... 111. dr inż. Robert Mroczek & =* . & ?"!! !> . & $ ="# !!> *) . $ & ' %#*# ! . $ & ; !+***+!) . < & < ="#*H* . & & &

(15) H * . F & @ %##">* / & F =! )"#+* !!> *)+*LQ . & / =" #>* 8.. Przemysł spożywczy ...................................................................................................... 123. dr inż. Robert Mroczek @ =* $ @ ?"!!"#>!> # *! ' @ $ #**!> # *! ; @ ' (#V *!> < @ ; ="#!> # *! & @ < "+*"# @ @ & ="#*H*!> # *! $/ @ @

(16) H * $ @ F %H * $$ @ / %##">*!> # *! $' @. =!> *!*= LQ $; @ =" #>* $& Zakończenie .......................................................................................................................... 139 dr inż. Robert Mroczek Literatura .............................................................................................................................. 141. .

(17) . . . .

(18) Wstęp =#!" **#*V"*!)*"!) *!"#W=!> ##*!> # *!*!>V ą> Ċ!#*>X T!*>*>WQ*#V *+*V *!)XTĊ"ą>!Ċą=>#

(19) WY*= LQ//Z

(20) !*T ! T!T!X !**[ #Q>Y*\ "**] = **>[ #^"*!>*)/ ;V/ F

(21) !>*# "ą> Ċ!>#!"!+*T ! *Ċ) > !> # *! !>#ą> Ċ !*+V *>"#+*)"!T _> T#*!T T**V*!**!!!>!ąT ! !* `"!"!#>!> *!> q!"! ĊV #ą) !+*_ . *T )"!!T !! #**T "# !"T ! !+***+!)T "#*H*T * H *T ##">* T ! )"#+*)+*LQ =!!!>!*)!"! ! !> #V #T! !> *"# v >"*!> / /V/ ;T*+) Ċ***)"!*Ċ !+* LQ# Ċ*! # "!+**>V ! T + !!ą Ċ * * //@ #T *Ċ ! * # * +* x "# ={^| * ą * //F # > "! "Ċ LQV@T *Ċ ! *Ċ !) " *T * > > _ % "! q>T `Ċ ! {"Ċ %* > *! # ={^ ą * ())T !*[")#!>>*! # "!!*! !) . =* !ą#ą>HPrzemiany strukturalne przemysłu spożywczego w Polsce i UE na tle wybranych elementów otoczenia zewnętrznegoT#**/ ;# F.

(22) =!> *!*= ! Ċ"**! H *V "!T+ *"*"!* > !*# "# !> ! *> )"* "#> *V *> ! !ą

(23) Ċ))!*+ " ĊV *"*>$T;}!*+* ! ą> >T!!>)>#ą>!> !ą Ċ**Ċ! L>> *ą!Ċ*+"*Ċ !)"#+***L Q# T!_~>>TąT

(24) )>T

(25) ą^ą? !ą v**!!"!# **+*[ ##L* ~*\!* *]= **[ ##^"*!x[L~\V=[^| *=#*)")*"#*= * ) ;)

(26) " ! Ċ#ą) +*!T+) > !">*">TH#*!*+!> # *!T ) "!+* "#T ! *Ċ ! ** >ą ! !V *Ċ!Tąą*# !#*)! *) H>! * =**"! !!> # *!V * * = T * ! ) ) LQV@ *ą > !#H>!ą) Ċ)* *!*#>+* *>)"#(Qqx{"]LQ|![=xL%q]LQ| \+*>+">")_\+*L!ą"% !x\L%|TV * +* ! Q# vĊ > !> ") !* "V *)ą)T )!+**)T *"## *!*#x===| "!" **>*#Ċ"ą+*!">> !* Ċ#T+>!*+ *"#+* )"!!*!Ċ]>Ċ ąT" ąT>! ą!ą . /.

(27) 1. Tendencje w produkcji roślinnej w Polsce w latach 2000-2014 1.1.. Wstęp. Y*T*>"#T"ą>!>>V >!> ##>T+ ą *ą!>!+*)" *!Ċ">">#+* =! !"!ą!+* ## T!># ##"#T !* *V ! (!""#ą#) ! " *T ##! ) "# ! >) ! "* *! #+*T H* !+* "# )"!ą !> !Ċ ą***># >!*Ċ!> ~* !> +") * )"! Ċ)#* "* FF/#TV Ċ = " L Q# * //' #$ v !> * "# !* ą !!

(28) +ą =Ċ Yą x

(29) =Y|T # **v!?"#x

(30) v|T Ċ#ąą!ĊH##V +* x #**)T "#*) *)| ' ~ " >ĊT !)"!ą) !> +* * "# ! "!!T! !)T) #+**" #" +*>!)T"* *)>!)!Ċ !* *; v !> ##! "# * = ""#ą *# !"! !V>! ="# " *V *> "!> *T #"! * "# ** * / ' # * ' }<

(31) " "# T * > *V )#+*#>!!*>*" )!*)T *>#>!>#!*#*>ą## . T % { *!T ` { T ` {#_ Regionalne zróżnicowanie zmian produkcji rolniczej w PolsceT*_Wybrane aspekty zrównoważonego rozwoju i specjalizacji gospodarstw rolnychT W%#" Y [L~\V=[^X / $T ! $x<|T '$V <; ` { T _ Ocena regionalnego zróżnicowania współzależności czynników przyrodniczych i organizacyjno-produkcyjnych w polskim rolnictwieTW"Q>YX/ <T T ;&V&F $ ` {#T _ Zmiany organizacyjne w polskim rolnictwie w ostatnim 10-leciu na tle rolnictwa UETW"Q>YX/ 'T'T ;/V<& ' ` { T _ Stan obecny i przewidywane zmiany produkcji rolniczej w Polsce w perspektywie roku 2030T*_Wybrane problemy rolnictwa polskiego z uwzględnieniem stanu jego zrównoważeniaTW%#"Y[L~\V=[^X/ 'T! '/x '|T ';V;@ ; ` % _Konkurencyjność celów ekologicznych i ekonomicznych w rolnictwieT*_Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (20). Wybrane zagadnienia zrównoważonego rozwoju rolnictwaT" ` % T W=>

(32) /. V/ 'XTF$T[QY\V=[^T

(33) !*/ $T @V'< < WY!% !Y*/ ;XT\L%T

(34) !*/ ; . .

(35) ~> !!* #! "# ! " *!) x)|">*" ąĊ >ą*! !!V !"#& ()ą) !ą"# !+* ##! *+*T *! * "*T * +* ! ** "# =" T "# >) #*** !>!#>#># ` +V "> #*+*"!> #V *!T*> !*T! V *" *Ċ"#!*!Ċ@ %#** ą* !> !>"#!T!+ą#!* *"# `"!"!+**"Ċ !)#_*T*T*!*T # T !

(36) Ċ ! #*+* )"! )# * !) * Ċ*T * "# " ! ! " >!* =" >Ċ"! !ą #**ą !!*ą* " *))!">!*+!>* Ċ#ą *Ċ!#! !T!T"#>!F (> " * " Ċ) ") V !) +*) #+* !> * "# * = * V )///V/ 'T! !!+>#*!Ċ">)!!"!> # V *! 1.2. Zasoby gleb i jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej =" **> !> "# * " * !> !> q!" Ċ)")*!T*)///V/ '* ĊV * " !> ! *!) #+* )

(37) # ) V *!)* ##" #!///#!> ! Ċ }x$TF>)| ! @T'>)*///#" 'T<>)*/ '#x . | ~" * **+*"#> *"!T*!)#+* )!> ! Ċ*>$ )

(38) >*> *Ċ#+*)!> ! Ċ!+**!)#+*) $T >)x}|T*)#+*!)xL|/TF>x'}| &. % { *!T %#! Tq !* _Produkcja roślinna w Polsce na tle warunków przyrodniczych i ekonomiczno-organizacyjnychT*_Kierunki zmian w produkcji roślinnej w Polsce do roku 2020TW%#"Y[L~\V=[^X//FT! 'T &V;' @ ` { _Ocena zmian organizacji i efektywności wybranych gospodarstw rolniczych po integracji z UETWY!~#*%*! !Q> +*Y*q! #X //@T T! $T $$ V$$< F {# _Przemysł spożywczy w Polsce i jego baza surowcowaTWQ>[

(39) #X / ;Tx<|T FV& . .

(40) >*#*##+* ą!+*T!!>*V *Ċ !> #*!)#+*)!> ! Ċ***+"!V *))!#ą) Ċ"#>!">> *ą "#ą!ąT ą >T> >T">*Ċ! > ~> * **+"!*) )!#ą) Ċ "#ą ą *V *"#!x#* V> T* |*!)#V +*)!> ! Ċ!!x | ~ " * > *"!T !> * #*# #V +*T +! !+* !*Ċ!)T "# ** >ą +***Ċ!#*#** !")!" * ! >!+* *!"# !!! +*!>T !!+*!"#ĊV " * ) )T > !" Ċ " * "#

(41) !*ą!#!>!)*#>#+* ! #**!> #V *!T!" ! !*+ `"! > ** !! *! *"!" *!)T+>* "!Ċ*! # Ċ#!T)!! Y #. =*!)#+*)xLY|*= *)///V/ ' tys. ha 20 000 y = -231,67x + 17952 R² = 0,813. 18 000 18 413 16 000 14 000 12 000. 14 558. 14 063. 10 000 10 895. y = -235,93x + 13953 R² = 0,9086. 8 000 6 000 4 083. 3 120. 4 000 y = -52,23x + 3795 R² = 0,5842. 2 000 0. 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 TUZ. Użytki rolne. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. $. Grunty orne.

(42) ZACHODNIOPOMORSKIE. WIELKOPOLSKIE. WARMIŃSKO-MAZURSKIE. ŚWIĘTOKRZYSKIE. ŚLĄSKIE. POMORSKIE. PODLASKIE. PODKARPACKIE. OPOLSKIE. MAZOWIECKIE. MAŁOPOLSKIE. ŁÓDZKIE. LUBUSKIE. LUBELSKIE. KUJAWSKO-POMORSKIE. DOLNOŚLĄSKIE. % 0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 -35 -40 -45. POLSKA. Y # >*!)#+*)***+"!*) *)///V/ 'x* |. . Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. v+! ") ! +*#+* )"# ** !*+ *"#>T+*!"#= +" L*#* +*"!> >!V )T +"+)"&/} *ą !** ! *!!*""** / "#>! !+**H#*>""#>!"">V "! !!>* *"T * * ## > > "#ą)!>ą*).

(43) "*"!)*[L~\!*** V !* *!!! !"#x

(44)

(45) Y==|T + "ą *ą H*ą )!# " "*) "V ! !) " #* !!+) >+*"* ! #>*##+* Q>> "*> . /.

(46) T \+ _ Przyrodnicza bonitacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej w PolsceT

(47) "**\"!T

(48) !* F&& . ` {#T _ Zróżnicowanie warunków przyrodniczych i organizacyjnych produkcji rolniczej w PolsceT*_Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (20). Wybrane zagadnienia zrównoważonego rozwoju rolnictwaT" ` % T W=>

(49) /. V/ 'XTF$T[QY\V=[^T

(50) !*/ $T '&V&/ .

(51) T \+ _Przyrodnicza bonitacjaT

(52) _Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gminT

(53) " [L~\T=#* F@ T qV'/T ' < %#! T ` `"! !T % {##_ Wykorzystanie systemu informacji o rolniczej przestrzeni produkcyjnej do analiz regionalnychT*_Regionalne zróżnicowanie produkcji rolniczej w PolsceTWY=[^X//<T! $T[L~\V=[^T=#*T $$V; . '.

(54) ą_x" @#+*"[ "F;#+* " [|T>x" ##"+V* )")" ;#+* "#"*V!)")+*#|T!#x/V;#+*| V #*"x/T;V;#+*| % #* #*!# #+**")* ą"T> ą#!Ċ*#*!Ċ" * !** *!!* Ċ*!V "!" FT;##" " # !)!")"* " $#+*" " !) `""** *V ! ! ! ! "# " = * <<T< ## !!!+*x . | .

(55) * *!!! !"# *"#**+"!*

(56) *+"!*.

(57)

(58)

(59) Y==. ą {#* V> # ## +"! !* v .

(60) *+"!*.

(61)

(62)

(63) Y==. &'TF & T/ &'T <T$ < TF <FT$ ;FTF @ T<. =" &/T' =" ;;T/ => <<T ą <'T *Ċ! <FT$

(64) > V>!# <<T/

(65) <'T@ )"> <&T; POLSKA 66,6 Źródło: T. Stuczyński, J. Kozyra, A. Łopatka, G. Siebielec, J. Jadczyszyn, P. Koza, A. Doroszewski, R. Wawer, E. Nowocień: Przyrodnicze uwarunkowania produkcji rolniczej w Polsce, [w:] Współczesne uwarunkowania organizacji produkcji w gospodarstwach rolniczych, „Studia i Raporty IUNG-PIB” 2007, z. 7, s. 77-115..

(66) *+"!*" " !* *!*= * !ą;;T/#+*T> !>*#>!"!>" *"!"#!)!#ą Ċ**+"!* "V ą {! *#!"!""#* Ċ#ą+* ***+"!*#* V> >T# >"> `"*!V "#**+"!*# "*! # !"#!" $ ~ !! !"#!"+ * #*) T > ! ! ) Ċ * . $. ` {#T _Zróżnicowanie warunków przyrodniczychT . ;.

(67) * *>! "!> "* *>T *"! *> ""*#+*""!# ' v#)**T!>""#ą>! ) !" !T !* !! "! T **ą"!T! *>V>>!!* >!x+)|

(68) "# " {* % ()>!VY! @/} #*)! *+> #!* !)x"!* ]F}T*]@}T*]'}| ~*Ċ !#"!x&/}| *)"!*)* Ċ#** )"!Ċ #T > ! !ą #ą " > *!Ċ"> )#ą Ċ *V *+"!*_ T * #* V> L*!Ċ"ą HT *Ċ ! #*) # #+* *> "!# " *"ĊT** " **>!>""#V ą>"!#*)T*#! *)+* ;

(69) #"#!*"###* "!#>* #* } < # *> > * "!> # * !*ĊV !! *! *H> "+*>*)

(70) "!*H H> >!>!>

(71) " * !#ąT ą "! ą !*ą # )!# Ċ ;/}T!H H#$@}#*)! (* )"!Ċ #"!! Ċ*Ċ !>#"!> #"! !*V ) "+*T> *= !)" # ! ! ~!"*ą +* ! *! * >!T "*= **+"!* > *# Ċ" > "T ;/} )!# Ċ ą # "! ą !*ą & . '. %#! T` {!Tq T\ %T` `"! !T= {!Tq !* T Y

(72) *TQ ~*_Przyrodnicze uwarunkowania produkcji rolniczej w PolsceT*_Współczesne uwarunkowania organizacji produkcji w gospodarstwach rolniczychTW%#"Y [L~\V=[^X//&T! &T &&V. ; . ; ` {#T _Zróżnicowanie warunków przyrodniczychT . < ` { Tq ~+T= v)_Ocena wpływu warunków pogodowych i zakwaszenia gleb w Polsce na kształtowanie produkcyjności roślinnejTW

(73) "V"* Vv !

(74) V X/ $T $T! x'|T ;$V<$ . & ` [ T

(75) _Regionalne zróżnicowanie stanu agrochemicznego gleb w PolsceT *_ Regionalne zróżnicowanie produkcji rolniczej w PolsceT WY =[^X //<T ! $T [L~\V=[^T=#*T & V@/ . <.

(76) `">!* !)!+* !#ą)! !V **>!x+)|T+""#>>V **H!V)>!)!)

(77) = ;<} #+*))!# Ċ ą!*ą+)T"> Ċ *!"! V} %ą !T**!!+V "!# +*T*+) Ċ# !>!+)T!>) >*) #>#

(78) !!*+) x*$T;}| * Ċ#"*!!>)T!)!>)TĊ"!)Ċ) >")T+ *ą. }+#*= @ ^ą " #*Ċ >* !*# ! #** !> # V *! ! !>"+*T >! "V !#! * ">*!!*>!V *)>#!*!! !Ċ>#>*Ċ"! ! *! #"##*)! ` !!+ * !> !ą) Ċ! +*#+* )*# 1.3.. Struktura agrarna. QH* ! "* *! # ! !V !"##! " !##*#*!) ^"!*>*>!>!> ## *"ą*ą " * = +*LQV@)!# Ċ ą"ą*!)ą " * ! ! ą ##ą !*ą " *!) V " **LQV@*/ $#* <T )T> *= /T ) "ą ! !) +" +**) +* x $| L"! #+*)* " *)*!);/)*/ $#* * = $/T@} " "*# ! " * LQV@ ! "> ! !) +" * ! ) * !* ) L Q#V x '| . . @. ? T % { *!T %#! _ Środowisko glebowe Polski i racjonalne użytkowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnejTW=>Ċ=#* X///T /x[[|T ';;V'<F . &.

(79) Y # $ "*!) " **)LQV@*/ $# ha UR 133,0 140 120 100 80 60 40 16,1. 20. 10,1. 1,2. Czechy Wielka Brytania Słowacja Dania Luksemburg Francja Niemcy Estonia Szwecja Finlandia Irlandia Belgia Holandia Hiszpania Łotwa Austria Bułgaria Litwa UE-28 Portugalia Włochy Polska Chorwacja Węgry Grecja Słowenia Rumunia Cypr Malta. 0. . Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat. . Y # ' L"!LY* " *)*!);/) *)LQV@*/ $#. 65,9. 30,8. Słowacja Czechy Wielka Brytania Luksemburg Bułgaria Francja Dania Estonia Niemcy Węgry Szwecja Hiszpania Portugalia UE-28 Łotwa Finlandia Litwa Belgia Holandia Rumunia Chorwacja Irlandia Włochy Grecja Austria Polska Cypr Słowenia Malta. 100,0% 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.. . ~""T* ))"*# Ċ*= !*!> ##

(80) )///V/ $"*!)V " **#* )!*Ċ ! Ċ"T$)x$}| ]

(81) !*> 'V#*!) " * >!V *! T ! * /T < )T * !# ! +*"#_ /T <Z<T&$Y/T@; . @.

(82) >"*!) " * ą"!!!+V *"*!Ċ"> "> ~! "> *!Ċ"> !# Ċ * **+"!*) !)"> >T ## > > = !> !*Ċ ! "# *!> ***+"!*)+"!>T> >>V !*> +*">!>"*!) " * ## " !> Ċ> ! ) + * ##! >Ċ"! !!+>**+"!*> . "*!) " *x*)|!> *"#**+"!*

(83) *+"!*. ///. / $. ą FT;. $T {#* V> . T&. 'TF # <T$ &T& ## . /T@. <T& +"! <T& &T& $T$ $TF !* &T$ @TF v FT&. 'T@ =" $T$ 'T$ =" . T$. $T< => . T;. <T ą 'T$ <T$ *Ċ! 'T; ;T<

(84) > V>!# . &T; T;

(85) . /T/. T& )"> . $TF T$ POLSKA 7,2 9,5 * )LY Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. >*)///V/ $ * T *)LY /// // $T&. $F $T. &. T'. $ ;TF. ;'. T/. ; /T<. /. T<. ;T . ;. T/. $/ T$. $T&. F T/. '&. T . ; 'T/. $ T&. & @T'. </ 2,3 132. . *Ċ ! " *!) LY * " *) >* "!Ċ!> !#+)!

(86) )///V/ /+! V " *!> ! Ċ;@ T!@;F *///#"&@ */ / #

(87) !"# " **!)* ))!!>V ! Ċ$$ ) =!ą* !"/ /#\+*L!ą"% ! !>"HĊ " *T!"!+ą># V "!#+*)*"!ą)"!!! "! " )#+*)*"!ą)"!!ą > F . F. ) _" ^"T"" Ċ#_ ; /< / < Produkcja upraw rolnych i ogrodniczych w 2015 rokuT\L%T

(88) !*/ < . F.

(89)

(90) *!>"H! " **/ /#!> ! Ċ&<F " ;/F

(91) ))""!> !! " * #!> Ċ )! * / ' # * ' $ =>V Ċ*)##+*ą! H>"H!* *V "!T*)///V/ '! " *!> ! Ċ<@/ % >!*! "*!) " *!!> !V ą Ċ)! !* `"T*!>V !*Ċ#ą*"#T!! !> #V *!#>T! ą!*ĊV !">!> ##) 1.4. Charakterystyka organizacji i wyników produkcji roślinnej ()ą ) !ą "# ! * !+* ##! *+*!*+*!" *!) +* !+* +*) !>"+* )"ą !> V *!))#**x $|

(92) !*> "**!"#*Ċ !#+*""!> !V *!) ) #* > # " !+* *!)#*!+> !*/ '#* ##"/// # ;}T!>&@}T##*' } =*!)#* !#*! > . @}

(93) >! !*Ċ ! !># * +*) #*) !Ċ ># >*#!>*!Ċ" !>#!+*!>! *! !+*!+ ="!>#!*Ċ !#*)///V/ '#V ! !#T *ą Ċ !" ! !*> * !>#x<@}|!> !##> !!>T* +*!!> >#*!")* =>>! ) "!*Ċ !!>#*"T"> #*)Q#)" +!!* !

(94) H Ċ# Ċ ą)" *>! T> !V " Ċ ! # * * # LQ# {! *Ċ !*! Ċ#V !T)!!*"#/ . /. _Plonowanie wybranych gatunków roślin w Polsce, Niemczech i 27 krajach Unii Europejskiej w latach 1961-2012TWY!~#*%*! !Q> +*YV *q! #X/ 'T [T! $T @$V @& /.

(95) 21. ///. '/@ @@ ' 100 T;$ 100 T$ 100 . ; 100. FT' 100 'T 100 $$$ 100 $FT' 100. $T 100 '$& 100 T F 100. T/ 100. //. /&<' @F' 94 $T' 128 <TF 121 @/$ 64. FT$ 99. ;T; 64 $/$ 91 ''T$ 112. $T' 102 '$F 100 T & 99 /TF 90. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS..

(96) !!+ Powierzchnia zasiewów x* )| Zboża *!)x* )| (w %) x*)| (w %) !x*>| (w %) Ziemniak *!)x* )| (w %) x*)| (w %) !x*>| (w %) Burak cukrowy *!)x* )| (w %) x*)| (w %) !x*>| (w %) Rzepak *!)x* )| (w %) x*)| (w %) !x*>| (w %). //'. @; @$&< 95 $T;' 140 FT< 133 & $ 57. FT< 101. 'T/ 58 F& 89 'T@ 109. T& 97 ;$@ 123 $T/$ 138. T< 160. //<. '<; @$&F 95 T</ 103 T@ 98 ;F& 48. ;T/ 77 FT/ 37 < 79 '$T@ 111. T; 88 <' 143 T<; 121. T& 170. //@. <$ @;FF 98 $T 127 &T& 124 ;'F 44. FT 98. /T; 43 . @& 56 '<T; 118 @T& 66 && 176 T&$ 125 T 210. / /. /@&@ &<$@ 87 $T;< 141 &T 122 '/ 32 T 109 @T; 35 /< 62 '@T$ 123. /T/ 76 F'< 216 T$< 108 T 220. /. . /'' &@/$ 89 $T' 134 <T@ 120 '/< 32 $T/ 119 FT' 39 /' 61 ;&T' 146. T& 89 @$/ 190 T' 100. TF 190. / . /@& &&/' 87 $T& 146 @T; 128 $&$ 30 'T 125 FT/ 37 64 ;@T 148. T$ 94 &/ 165 T;F 119. TF 190. / $. /&</ &'&F 85 $T@/ 150 @T; 128 $'< 28 T/ 108 &T$ 30 . F' 58 ;@T/ 147. T 85 F 211 TF 132 T& 270. / '. /@F; &'@; 85 'T& 170 $ TF 143 && 22 &T@ 143 &T& 32 . F@ 59 <@T$ 173. $T; 103 F; 218 $T'' 155 $T$ 330. $ >!>*!)! *+*!+*!+*+*)!>"+**= *)///V/ '.

(97) +*"#">* T+!*#+* !"!)T!>!V>!> %""!V *##*#** > **! T*ąV ! ! !>T " Ċ * > *

(98) +*!)! *+*">#ą!T+!>#ą& T@} *!)x '| \+*>#>#*>*= !V T+#"!* ##!! *+* *! */ '# * T'} Yą !*ąT + #"! * ##! ! *+* *!+ "! ">! xT;V| ! T;} * /// # " <T;} * / ' #T ##"! !*Ċ !*!)#*## >*"!Ċ Ċ*!>#!!>*#+*>!V V"*) % >! +* *! #"! !#T + !># F} *!) ! *+* ! >! > #"!!>T* ))+*##* v"* +* * *! #"!# *)T + * +* ! !*Ċ !*!)#*##"!!Ċ Y Ċ * ))" **>+"> !!#+*)*! V *+**)*">! v+>*/ '#*!) #+*)*= * /@F; )T!! /'/ ) "! *>T'&; ) *#" %## ! *+**= *"#> #!+* V x '|

(99) )"#>!"# " *x* >V T"|T! ###*) >!!"! !)T*Ċ !#"!* ##!! *+* *!>T!V !> " " * # #"! !> *) x# !|

(100) **+"!*))*)///V/ '"*!!*! #"!# !+* ##!! *+*T+ * !"*# L*#* > * "#> # *>>

(101) =Y * ! !")T+)! *># !"*"! "V *#+*)

(102) !*ą!#!>) "!!#ą*>+ !! *ą #*Ċ !+ =" !>!ą * ## *V "!!*!*"#!T ##ą!> !>V *!) *) # !!> !"# . % { *!T %#! T q !* _ Produkcja roślinna w PolsceT T% { *!T` { T` {#_Regionalne zróżnicowanieT ` { _ Porównanie zmian realizacji celów produkcyjno-środowiskowych rolnictwa wybranych województwTWq%#>=#> q##X/ &x*"##| . .

(103) ` ) !" ! ""#ą >Ċ"! > ##! #*)!+ `"*#**"#ąT! !! Ċ #* ! Ċ!> ) !!!) " L"! ##*!#**!)! *+* !+* *)#"!!+ L*# **Ċ ! * *<**+"!*)x"ą T#* V> T# T>!*T * | =" *"! * #* !V #T + *!) #* !!* +* * **+"!V *)= +!)"x"ą T#* V> TV T> T*> V>!# T* !)"V> |

(104) ą Ċ+!"#>#"!> " **Ċ !) !*

(105) **+"!*" >T>>* !*##"!#*)#V +* !)T * ##! ! *+* !!ą #"! >ą * #* #) ) `"ą ! !! # !Ċ *) #+* !) #* !) * > #* ##"! !ĊT *ą* *"T +" !V !"" { *ą + * !> * ! #"!# !!+V )* ##!! *+* !!!+*!V +**)!>"+*x ;| >#ą#"!*!)!+ x ;T }| > **+"!* * T * +> ą! ! **+"!*> # >T>!*>T"ą >#* V> >! ";/}+*#>#! Y+**!"#!#!# " ;/} !+* * / ' # )"! ! ' **+"!* x"ą T * T!)"> #* V> | !ą#"! ***!)#*##*>ą**+"!**V T#* V> # T" !ą></}+ *#># !+* ="# #* !> !!* +* ***+"!*+"!>T>!*>T* >> > ! > !> !+*> > )!#ą Ċ !*!*#*)T*+) !#"!>**+"!*"V x ;| ""**Ċ !!>*!#ą! *+*T+)*Ċ!"!*x';}|! Ċ***+"!* >!*>T!!!*+*x'}|***+"!*# > $.

(106) 24. / '. &@T$. &'T&. &/T@. <;T . &'T. &&T/. &;T@. 72,3. =" . => . ą . *Ċ! .

(107) > V>!# .

(108) . )"> . POLSKA. 21,2. $/T'. ;T&. $TF. /T'. T&. ;T . FT&. &T/. $'TF. /T;. 'T'. T;. T/. ;T&. T;. $FT . 0,4. /T$. /T$. /T. T/. /T . /T$. /T . /T'. /T . /T . /T'. /T. /T . T. /T&. /T$. 10,1. 'T@. <T&. 'TF. ;T . T<. <T<. /T$. &T&. ;T;. 'T. &T . <T@. ;T;. /TF. ;T;. &T. 6,4. T@. &T@. &T&. $T$. 'T$. &TF. T/. T@. 'T;. T;. T/. TF. &T. ;T<. /T&. $T/. 3,5. /T&. $T@. <T&. /T;. $T$. ;T. /T . T/. FT;. /T;. /T'. /T;. ;TF. T . 'T;. @T@. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. ;FTF. ;;TF. . &;T. <FT&. +"!. =". &@T@. ## . v . &$T'. # . & T/. &$T. {#* V> . !*. &'T;. 2,7. T/. $TF. /TF. T$. T/. T<. /T&. T<. ;T/. TF. /T$. T'. T. $TF. <T/. 'T/. 7,2. 'T'. 'TF. T'. /T . &TF. &TF. FT . $T. $T/. &T. FT'. &T . $T&. 'T@. <T&. T/. 3,6. TF. $T'. T&. ;T$. 'T'. T<. T. <T . T&. ;T/. <T$. 'T$. 'T<. 'T. $T . $T/. 71,8. < T<. &'T;. <'T@. &;T/. &@T$. <&T&. &/T'. &;T$. & T&. &$T&. &$T<. &@T@. & T. &;T. <<T;. &/TF. 22,4. ;T;. <T&. ;T/. 'T. ;T@. <T$. &T$. $/T@. $'T;. 'T. $/T'. ;T/. /T;. <T@. $T&. $&T;. 0,5. /T@. /T. /T@. T. /T . /T<. /T/. /T. /T . /T. /T@. /T. T$. T@. /T. /T. 2,6. T$. T . T/. 'T;. T&. $T/. T<. &TF. T'. T&. @T/. 'T&. T . TF. T'. T/. 11,1. /T;. /TF. $T&. 'T'. @T&. <T$. T@. @T. /T<. 'T/. $T&. $T&. 'T . /T@. <T<. /T. 9,1. @T@. @T . $T . T<. @T . 'T'. T&. <T;. &T<. $T$. T@. $T/. $T$. <T@. T;. &TF. 1,8. T<. T@. /T;. T'. /T<. T&. /T/. T'. $T/. /T&. /T'. /T@. /T&. $T. $TF. T. 11,1. $T&. /T$. @T$. @T<. &T<. /T'. ;T<. <T;. ;T/. ;T . &T/. FT. /T<. <TF. T. $TF. 2,9. T/. T/. T;. <T'. T;. TF. /T<. TF. T . 'T$. <TF. $T'. T@. $T;. 'T. T@. =!> * * =!> * %ą!* %ą!* *>_ *>_ = * =! = * =! " > " > *>_ *>_ +> +> +> +> ! ! ! # ! # ! ! ! #* ! #*. *. ą .

(109) !!+. ///. ' %##! *+**"##!>"+**//// '#x* |.

(110) ; L"!**+"!**!)*)!>"+* */ '#x* |

(111) !!+ ą {#* V> # ## +"! !* v =" =" => ą *Ċ!

(112) > V>!#

(113) )"> = . +> @T@ @T&. /T@ T$ <T' T@ FT$ ;T@ TF 'T ;TF T& T< ;T. ;T <T;. //T/. Y! ^#

(114) !* v* v* > ! #* #* !"!* !!*+*. 'T &T/ &T/ $T@ /TF T . T'. @T& <TF. 'T. TF T' <T/. &TF &T@ FT<. ;T$ 'T' 'T/ /T@. T; T /T@ T< T' T@. /T@. TF. T FT /T& /T< @T;. T< $T; $T; $T< <T<. /T'. TF ''TF. <T @T& ;T< T<. T /T /T$ T T &TF T. T T@. T /T/ $T /TF /T'. T< @T$ ;T< &T$ $T/ /T;. T< T /T& T/. T& /T /TF /TF T/ ;T' &T<. $T ;T$ &T. T TF. T' /T; $T/. $T' T'. /T. $TF $T' TF. T< ;T@ ;T&. T@. T/ $T'. //T/. //T/. //T/. //T/. //T/. //T/. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. ~* !ą *ą!"#x[v=Y|*/ $ # )!* Ċ **+"!* # T*Ċ! #* V V> x ;| v * "*+) * !) **+"!*) !! ** >"#*!)#*"*) "*V !)T * **+"!* #* V> > ""* > ")x##*T!| `" +")!)*V *+"!****+"!*# >">! #* * *)//V/ $* !"*#

(115) )) !""** !ą">ą!>)* Ċ**+"!*!)"V > ##

(116) ) //V/ $ ! "# # # !!# " * **+"!* * > " > **+"!* * / $ # )* Ċ !> !>> *!"#xF;|$ ~>ĊT# "# > V *ą #*#* ) !)T Ċą) " ! # !+* )"!Ċ#)!# Ċ*Ċ !ą!Ċą*!)ą V " *T> !>!">#+*T*Ċ !>>*> V **))T* !>>#*)T*Ċ !> $. ` { T _Ocena regionalnego zróżnicowaniaT T ;&V&F ;.

(117) #"!> * ! *) !* #+* **)T ! !#! *Ċ !ą ą"# Y+*!*!)"+= !!V ! Ċ* !**"#T+**#V *!+!#' . Y # ; [ *!"#x[v=Y| ***+"!*)*/ $#">!>*)//V/ $ 22 20. ZACHPOM LUBUS. 18 16. zmiana IOPR (%). 14. POMOR. 12. WARM-MAZ. DOLNŚ. 10. ŚLĄSK. 8. LUBEL. 6. PODKAR. 4. POLSKA MAZOW Mediana MAŁOP. OPOL. ŚWIĘTOK KUJ-POM. 2. ŁÓDZ. 0 -2 -4 90. PODLA. 95. WIELKOP 100. 105. 110. 115. 120. 125. 130. 135. 140. 145. IOPR. Źródło: J. Kopiński, M. Matyka: Ocena regionalnego zróżnicowania współzależności czynników przyrodniczych i organizacyjno-produkcyjnych w polskim rolnictwie, „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 2016, nr 1, s. 57-79. . >!)"!ą*!*)"# ą *ą! ! !> > V *!> [ > ) "*#V #*ą Ċ)"*V*) =" !Ċ >"H* !! ! !*Ċ! +* )! V !> =!">>ą!>*#*!*+ *# #*** H>ą ####!#T *"* !*V > * ' % { *!T \+ T{ ^#"! T` { _Agricultural characteristics of the territory of PolandT*_Temporal and spatial differences in emission of nitrogen and phosphorus from Polish territory to the Baltic SeaT " ` [ = # !T

(118) " [L~\V=[^ =#*T [Y\"/ T ';V /@ . <.

(119) 1.5.. Wielkość i towarowość produkcji. v!"#**! "! +""#ąHV )>!)T*>*">!>"#T ***

(120) !*> *)* +*V )* Ċ*ą"ą*! *ąx <T <| !!*Ċ ! Ċ +* #"! "# ** * "# T ! </} * # ///"&'}*/ /# Y # <

(121) T***"#! *)///V/ ' zł/ha UR 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 produkcja globalna. produkcja końcowa. produkcja towarowa. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. < "!>">"#T* ***)//V/ /

(122) !!+ ="# ="#* ="#**. Y+*"#. Y. FFT<Z$ &T' < T/Z ;'/T ;'T$Z. @FT<. /T@@ /T@F /T@F. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. ~"! !##*"!!> #V *! "#**T+ *!"ą!Ċ #**ą %## "#***)///V/ ')!* Ċ""#ą V ąx &| \> *"!T#"!"# *"#**+>* *> '/}

(123) . &.

(124) * ""!!+*x @|

(125) / '# !""* !"*##"!"#* ##! "#**"****+"!*" >xFT}|T*> V V>!# >xFT/}|* >x$/T&}| ~> !""** ! ""****+"!*)T*+)">#ą " * !*!*T _ "ą > x&$T;}|T # > x<T }|T > x</T&}|T!)"> >x;<TF}|T*Ċ! >x;<T&}|T> > x;TF}|## >x'FT;}| Y # & %##"#***)///V/ ' 100 % 90 80 70 60 50 40 30 20 10. produkcja roślinna. 2014. 2013. 2012. 2011. 2010. 2009. 2008. 2007. 2006. 2005. 2004. 2003. 2002. 2001. 2000. 0. produkcja zwierzęca. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. ! "> "# ! *! ** > !* !)>! >!+*" *"#T ! *T * > !!+ !> # *! )"!ą * > * ! ! ąH*#>*" *Ċ"#)T") #*+* )"!> #

(126) > >> #>*ą> * )> !*+ +* #"* *) ! *) >Ċ"! "#> > !*+> =>> !) "ąĊT +* > # !! * * !*) )

(127) *# ">! !*# !> ! ! " *+* !! ! Ċ . @.

(128) *! +"!! >!

(129) ! "# "!T *> !!+*+*T!*Ċ !H! " ""! *! # "#) v! "*ą "#ą Ċ *)"#*>*!*>!!"ą!*Ċ !ą*Ċ"!V *+ *)!>"+*** >!

(130) "#!+!# !!#+*>*)T !!+*!"#*ĊV !) " * !Ċ># #>*>* #! *!Ċ" ! ")"+* ! * H* !!ą"! " *> =!"> # ) ##*) ) #* !*+ *##*; Y # @ %##"#***/ '#*"#**+"!* Dolnośląskie Lubelskie Opolskie Zachodniopomorskie Świętokrzyskie Małopolskie Lubuskie Podkarpackie POLSKA Kujawsko-Pomorskie Śląskie Mazowieckie Łódzkie Pomorskie Wielkopolskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie 0%. 20%. 40%. produkcja roślinna. 60%. 80%. 100%. produkcja zwierzęca. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.. q!")! *)!>***"#* V !#T !! !*ą)!# !!T* ! ! !!"!*" Ċ"ą#*T") ">>#!> ;.

(131) / &#*)LQV@ ą! **"### F.

(132) 1.6.. Potencjalne kierunki zmian produkcji roślinnej w najbliższych latach. =!* !> * "# #"T !!+ !* #T)!#ą Ċ"!">! Ċ#ąV >*#*>!>> *"*>+*H#*> "//'# * >)# # =!*"*!> * "# !** +* *

(133) #Ċ# *!V > #*!Ċ" !*"* *) >! >* !V #!< ~> " * * # /$/ > !" " ! V *!> !*!)#+*)* #>. // )

(134) "# ! * ! * *)>* "# *!) #V *!>ą*ą!> ## " *) vV ! *!) #+* ) * " !> ą# Ċ"! *"! " *! # *"#

(135) "#>*V !"#/$/!*"# Ċ!> !*!)! *+* " !># F'</ )

(136) Ċ"! +* ! !*# !+* !!)x*!)T *ą!#+*!T #"*"+T*Ċ ! Ċ+*> )| `"!! *!)! *+*> *Ċ"!*! >*T +Ċ"!#>*!*Ċ !!+**Ċ !!>"+* ` !Ċ"!*!Ċ"#*ĊH**! Ċ#!V !!! **!!*" ** "# L! * +"#!>"+** !** !*T#>*!!!!Ċ ! ** Ċ ! * !#ąT * !) ) !Ċ"ą*! $F)TĊ!>$ )T T ! ! * " ' )T ##"! ! @')T> !!*) $)T!#!> )T ą!*) ") *) " $/)T!> &$)T##*'$)& Y!* !)! !) *"#> # #! " !> *#+* >!)T #*#* >V >!)!! ! !#

(137) +=Y//# ~> " !* !> * "# * !#ąT <. ` { T _Stan obecny i przewidywane zmiany produkcji rolniczejT T ';V;@ & [">T ';V;@ $/.

(138) >>!> !ą Ċ*!)#+*)"# #*+* )Ċ"! !Ċ>#>*Ċ"!* !)) #!>T !* ! #** " !> # V *! 1.7.. Podsumowanie. ="#*= *)///V/ ')* Ċ"#ą"V >ą!> `+*> #* ! !>V !*!)#+*)!#**)! x"!T! * > " >Ċ!ą|

(139) >*> * # > ## T " "> ) !>* !ą

(140) *Ċ !**+"!**! +* * ! "# QH> !)"!ą) !> *! *" "# * !>> * !>*Ċ !!>"+*

(141) !*> *! *V "# T * ** * ! ** "#! Ċ!* !#ąT!)"!ą* !))!> * "# Ċ"ą ! " ## ! >T >"H >#")"> "#ą**>ą+*V Ċ#ą !"#!*! H*V T !!+* " *)**)

(142) **"! Ċ"!"" !Ċ# ą)!!)+) )"!ą")! !!*"*!>*"# ! *!> #V *!!! !Ċ>>*# " !"*")** #*+*

(143) " ĊT+*>*!*> !Ċ"! *!>!# >!*"*V*)>Ċ"! >!*+> ^Ċ"! ! >#*>#!** "*# +**) !ą!) >+* ! !#> V *!T+> ą"#!> !*+! . . $ .

(144) 2. Przemysł młynarski28 2.1.. Popyt krajowy. v"*#*!*!*> " * ą +* * ) / /V/ ;

(145) >T !) ) T * !*+* !*) Ċ 'T<} ***>ą* /$"> !!x |T FT'*!!#! ~*Ċ ! "xT@}| ą * / ; # " * "> ) !*+* > /TF}! !> !*!*+*!*)V !* !** !+!>*;>T * @}!#*

(146) "# !#+*[QY\V=[^*/ <# >* " ! " * !+x }|F =*!*!*

(147) !!+ / / /. / / $ / ' / ; %***>ą x* Ċ!|. /@. /@. /@. /@. /<. /$ %">*!*"#+* !*)x* Ċ!|_ @'T @/T'/ &@T& &&T'/ &;T &T& *>_>ą. /T;< FT@' FT& FT FT @T<' !. T@/. T<@. T;<. T<@. T;<. T<@ +* /T& /T& /T&. T<@ T;< T;< #!" #>) "#+*!>#!+ x* | <; TF <$$T< < FT< </&T < $T; &/ TF *>_>ą '. TF $FFT; '&T$ '$<T$ ';@T/ ;. T; **x* | >ą ! F@ & F/ /& ;; >ą". ' . $F. $&. $<. &. $@ "\L%"/ $# ą+**!*! !>>T""/ $# ą !* "*T *! >ąT !T +* *+* !>)!! Ċ!!+ "!">+*T*+)!V #ą) !! F + * ! "#T *Ċ ! > > ! T * "! +*#"#+*!#"ą)"'F + " *! "#! +*"!">+*!#"ą)"'F + Źródło: obliczenia własne na podstawie niepublikowanych danych GUS i Ministerstwa Finansów oraz „Biuletyny Statystyczne” GUS z lat 2011-2016, nr 1-12 i „Rynek Wewnętrzny” z lat 2011-2016, GUS, Warszawa.. @. =!> ># Ċ / < T **!"#+*!>#!+

(148) #T` "T{ *T _Krajowe zużycie zbóżTWY!+ % *X / <T ; T Wq! Y*XT [QY\V=[^T qYYT YY

(149) T

(150) V !*T @V F. $.

(151) ^"#"+* " *">*)*)/ /V/ ;* !#ą +*! " #>!*"#+*!*)$/ x |