Leczenie zapalenia samotnego uchyłka jelita ślepego

(1)

– doświadczenie z jednego ośrodka

Management of solitary cecum diverticulitis – Single-Center

Experience

Emre Gonullu

¹

, Merve Yigit

¹

, Baris Mantoglu

¹

, Recayi Capoglu

¹

, Tarik Harmantepe

¹

, Yasemin Gunduz

²

, Fatih Altintoprak

³

,

Zulfu Bayhan

³

, Unal Erkorkmaz

⁴

1General Surgery Department, Sakarya University Training and Research Hospital, Sakarya, Turkey

2Radiology Department, Sakarya University Faculty of Medicine, Sakarya, Turkey

3General Surgery Department, Sakarya University Faculty of Medicine, Sakarya, Turkey

4Department of Biostatistics, Sakarya University Faculty of Medicine, Sakarya, Turkey

Historia artykułu: Otrzymano: 26.01.2021 Zaakceptowano: 15.03.2021 Opublikowano: 16.03.2021

STRESZCZENIE: Wstęp: Zapalenie uchyłka jelita ślepego może być faktycznym czynnikiem etiologicznym odpowiedzialnym za ok. 1/300 zabiegów appendektomii. Diagnostyka różnicowa ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego i zapalenia uchyłka jelita ślepego ma kluczowe znaczenie z uwagi na różnice w leczeniu obu tych schorzeń.

Cel: Celem niniejszej pracy jest ujawnienie znaczenia rozróżnienia między ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego a zapaleniem uchyłka jelita ślepego.

Materiał i metody: Wykonano retrospektywną analizę danych pochodzących od pacjentów poddawanych w latach 2015–2019 hospitalizacji w związku z następczym ostatecznym rozpoznaniem choroby uchyłkowej jelita grubego, zapalenia uchyłków jelita grubego lub ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego.

Wyniki: W trakcie zabiegu chirurgicznego wykonywanego w związku z ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego lub też w trakcie oceny klinicznej i radiologicznej wykryto łącznie 19 przypadków zapalenia uchyłka jelita ślepego. Dokonano oceny 1247 zabiegów appendektomii. W tej liczbie ostateczne rozpoznanie zapalenia uchyłka jelita ślepego postawiono u 5 pacjentów (0,4%). Ocenie poddano również 119 osób z rozpoznaniem zapalenia uchyłków jelita grubego w momencie rozpoznania; 105 pacjentów (88,2%) w tej grupie cierpiało na lewostronne zapalenie uchyłków, zaś 14 (11,7) na zapalenie samotnego uchyłka jelita ślepego. Wszystkich chorych z zapaleniem samotnego uchyłka jelita ślepego poddano leczeniu zachowawczemu, z wyjątkiem jednego, u którego stwierdzono zapalenie uchyłka stopnia 3 w skali Hincheya.

Wniosek: Różnicowe rozpoznawanie zapalenia uchyłka jelita ślepego i ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego ma znaczenie, ponieważ pierwsze z wymienionych schorzeń można w większości przypadków leczyć zachowawczo. Znaczenie tego rozpoznania dla zapobieżenia zbędnym interwencjom chirurgicznym rośnie szczególnie w okresie pandemii COVID-19.

SŁOWA KLUCZOWE: appendektomia, ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, uchyłek jelita ślepego, zapalenie uchyłka jelita ślepego, zapalenie uchyłków

ABSTRACT: Introduction: Cecal diverticulitis may be encountered as a real etiological factor in 1/300 appendectomies. Differential diagnosis of acute appendicitis and cecal diverticulitis is crucial because of the different treatment methods.

Aim: Our aim is to reveal the importance of distinguishing acute appendicitis from cecal diverticulitis.

Material and methods: The data of patients who were admitted to hospital between 2015 and 2019 with a complaint of abdominal pain and then finally diagnosed with colon diverticular disease, colon diverticulitis, or acute appendicitis, analyzed retrospectively.

Results: A total of 19 cecum diverticulitis patients were detected during surgery for acute appendicitis or during clinical and radiological evaluation. As many as 1247 appendectomies were evaluated; the final diagnosis was cecal diverticulitis in 5 patients (0.4%). One hundred and nineteen patients diagnosed with colonic diverticulitis at admission were evaluated, while 105 (88.2%) of them had left-sided diverticulitis, and 14 (11.7%) had solitary cecal diverticulitis. All of the solitary cecal diverticulitis patients were treated conservatively, except one patient, with Hinchey 3 diverticulitis.

Conclusion: Differential diagnosis of cecum diverticulitis with acute appendicitis is important because cecum diverticulitis can be managed conservatively in most cases. In order to prevent unnecessary surgical interventions, this importance has been on the increase, especially during the COVID-19 pandemic period.

KEYWORDS: acute appendicitis, appendectomy, cecum diverticulitis, cecum diverticulum, diverticulitis

(2)

WWW.PPCH.PL

2

Z badania wyłączono pacjentów z:

•

zapaleniem uchyłków innym niż zapalenie samotnego uchyłka jelita ślepego,

•

błędnym pierwotnym rozpoznaniem ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego i ostatecznym rozpoznaniem zapalenia uchyłka jelita ślepego postawionym w trakcie operacji chirurgicznej,

•

niepełną dokumentacją lub nieosiągalnych telefonicznie.

Dokumentację pacjentów objętych badaniem poddano retrospektywnej analizie pod kątem: danych demograficznych, wyni- ków badań klinicznych w momencie przyjęcia, wyników laboratoryjnych, wyników badań radiologicznych i wczesnych wyników leczenia. Ze względu na różnice w zmiennych demograficznych wyznaczono wskaźniki Mary Charlson (indeksy chorób współist- niejących). Do oceny i klasyfikacji wyników radiologicznych użyto zmodyfikowanej klasyfikacji Hincheya (MHC), opracowanej przez Wasvary'ego i wsp. [9] (Tab. I.).

WYNIKI

W podanym okresie ocenie poddano dane 119 pacjentów z zapaleniem uchyłków jelita grubego. Wśród badanych, 14 przy- padków (6,4%) zostało zidentyfikowanych jako zapalenie uchyłka jelita ślepego. Dokonano oceny 1247 zabiegów appendektomii.

W tej liczbie ostateczne, śródoperacyjne rozpoznanie zapalenia uchyłka jelita ślepego postawiono u 5 pacjentów (0,4%). U 2 z tych pacjentów (40%) wykonano prawostronną hemikolektomię, zaś u 3 (60%) – drenaż i appendektomię, pomimo faktu, że wyrostek robaczkowy był niezmieniony chorobowo. Wszyscy ci pacjenci mieli przedoperacyjnie postawione rozpoznanie ostrego zapalenia woreczka robaczkowego na podstawie wyników badań klinicznych i obrazu USG.

Łącznie zidentyfikowano 13 pacjentów, u których rozpoznano zapalenie samotnego zachyłka jelita ślepego poddane następnie leczeniu nieoperacyjnemu. U jednego pacjenta, u którego przy przyjęciu stwierdzono zapalenie uchyłków stopnia 3 w skali Hin- cheya, w związku z nieustąpieniem objawów klinicznych pomimo zastosowania leczenia niechirurgicznego po upływie 72 godzin, wykonano prawostronną hemikolektomię. W grupie pacjentów było 9 mężczyzn (64,2%) i 5 kobiet (35,8%), zaś średnia wieku wy- niosła 46 lat (26–88). W momencie przyjęcia u wszystkich osób (100%) występował ból i tkliwość w prawym dolnym kwadrancie brzucha. Oprócz bólu brzucha objawy obejmowały: nudności u 6 pacjentów (42.8%), gorączkę u 2 (14,2%) i wymioty u 1 (7,1%).

Średni czas między wystąpieniem objawów a przyjęciem do szpitala wynosił 2,6 (1–5) dni.

W badaniach laboratoryjnych wszyscy pacjenci mieli leukocyto- zę (średnia 10,8 × 103/µl) i wyższe stężenia białka C-reaktywne- go (średnia 58,3 mg/l). Wskaźnik Mary Charlson (indeks chorób współistniejących) wahał się od 0 do 9 (mediana: 2).

W chwili przyjęcia do szpitala 8 pacjentów z zapaleniem samotnego uchyłka jelita ślepego (57,1%) poddano badaniu USG jamy brzusznej, w wyniku którego u wszystkich (100%) stwierdzono okołokątnicze zmiany zapalne. Wstępne rozpoznanie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego postawiono na podstawie

WPROWADZENIE

Zapalenie uchyłków jelita grubego pozostaje istotnym problemem zdrowotnym na całym świecie. Częstość występowania choroby uchyłkowej jelita grubego wynosi poniżej 20% w wieku 40 lat i około 60% w wieku 60 lat [1]. Na schorzenie to cierpi od 5 do 45%

populacji zachodniej. U większości choroba dotyczy lewej połowy jelita grubego [2, 3]. Z kolei w populacji azjatyckiej częstość wystę- powania choroby mieści się w zakresie od 13 do 25%, przy czym większość przypadków dotyczy prawej strony jelita grubego [4].

Uchyłek jelita ślepego powstaje zwykle z jego przedniego aspektu. W przypadku zapalenia może dojść do perforacji i wynikowego zapalenia otrzewnej. Z kolei w sytuacjach, gdy uchyłek jelita ślepe- go powstaje z jego tylnego aspektu, w przypadku stanu zapalnego lub perforacji nie dochodzi do rozwoju zapalenia otrzewnej, zaś możliwe jest powstanie masy tkankowej [5].

Pierwszy opis samotnego uchyłka jelita ślepego został przedstawiony przez Potiera w 1912 r. [6]. Samotny uchyłek jelita ślepego jest zja- wiskiem mniej powszechnym niż choroba uchyłkowa prawej strony jelita grubego. Uchyłek znajdujący się w jelicie ślepym często pozostaje bezobjawowy. Najczęstszym powikłaniem jego powstania jest stan zapalny, do którego dochodzi w bardzo nielicznych przypadkach [7]. Zapalenie uchyłka jelita ślepego może być mylone z ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego ze względu na podobieństwa w badaniach klinicznych, laboratoryjnych i radiologicznych [5].

Przedoperacyjne rozpoznanie różnicowe między zapaleniem wyrostka robaczkowego a zapaleniem uchyłka jelita ślepego w oparciu o samą ocenę kliniczną nastręcza duże trudności. Wymaga ono doświadczenia klinicznego i ścisłej współpracy między chi- rurgiem a radiologiem [8]. Choć częstość wykrywania zapalenia samotnego uchyłka jelita ślepego wśród pacjentów poddawanych operacji z rozpoznaniem ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego nie jest wysoka (1/300) [5], to przedoperacyjne rozróżnienie między obiema ww. dolegliwościami, przejawiającymi się bólem w prawym dolnym kwadrancie brzucha i mogącymi wywoływać zespół ostrego brzucha, jest istotne ze względu na różnice w spo- sobach ich leczenia.

W niniejszym badaniu oceniono wyniki nieoperacyjnego leczenia pacjentów z rozpoznaniem zapalenia samotnego uchyłka jelita śle- pego oraz dokonano przeglądu literatury.

MATERIAŁY I METODY

Uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej przy Wydziale Medycznym Uniwersytetu Sakarya (71522473/050.01.04/236) na przeprowa- dzenie badania i gromadzenie danych.

Retrospektywnej analizie poddano dane pacjentów, których mię- dzy styczniem 2015 r. a styczniem 2019 r. przyjęto na Oddział Chirurgii Szpitala Wydziału Medycznego Uniwersytetu Sakarya w związku z bólem brzucha i u których ostatecznie rozpoznano: chorobę uchyłkową jelita grubego, zapalenie uchyłków jelita grubego lub ostre zapalenie wyrostka robaczkowego.

W ramach badania dokonano oceny osób poddanych nieoperacyjnemu leczeniu zapalenia samotnego zachyłka jelita ślepego w oparciu o wyniki badań radiologicznych.

(3)

badania USG u 4 pacjentów (50%); u pozostałych 4 (50%) wyrostek został opisany jako nieuwidoczniony. Wszystkich 14 chorych (100%) poddano badaniu tomografii komputerowej (TK) jamy brzusznej, zaś wszystkie badania TK były zinterpretowane przez tego samego radiologa (Y.G.) o dużym doświadczeniu w ocenie wymagających leczenia ratunkowego patologii w obrębie jamy brzusznej. Powszechną obserwacją były miejscowe lub okołokąt- nicze zmiany w obrębie ściany jelita ślepego (100%). U wszystkich chorych uwidoczniono wyrostki robaczkowe, których średnia śred- nica wynosiła 0,56 mm (0,42–0,76 mm), stwierdzając, że wyrostki nie były odpowiedzialne za stan kliniczny pacjentów. Klasyfikacja zapalenia samotnego uchyłka jelita cienkiego w skali Hincheya odpowiadała stopniowi 1a u 3 pacjentów (21,4%), stopniowi 1b u 3 pacjentów (21,4%), stopniowi 2 u 6 pacjentów (42,8%) i stopniowi 3 u 2 pacjentów (14,3%) (Tab. II.) (Ryc. 2.–4.).

W zależności od stopnia nasilenia objawów w badaniu fizykal- nym ograniczono doustne przyjmowanie pokarmów (nil per os).

Wdrożono dożylną antybiotykoterapię (ampicylina + sulbaktam) i leczenie przeciwzapalne (deksketoprofen), które kontynuowano do końca hospitalizacji. Ograniczenie doustnego przyjmowania pokarmów zawieszano, gdy po 48 godzinach hospitalizacji na- stępowała poprawa wyników badania fizykalnego i parametrów laboratoryjnych.

Nawet w przypadku wykluczenia pacjenta przebywającego w szpi- talu 15 dni w związku z chorobami współistniejącymi, średni czas hospitalizacji wyniósł 4,3 dni (3–6 dni). Przy wypisie wszystkim osobom przepisano doustne antybiotyki i leki przeciwzapalne do przyjmowania przez tydzień.

W planowych badaniach kolonoskopowych wykonywanych u wszystkich pacjentów co najmniej 6 tygodni po wypisie nie stwier- dzano oznak obrzęku lub stanu zapalnego błony śluzowej jelita grubego. Nie stwierdzono przypadków nawrotu choroby u osób, któ- rych poddawano obserwacji przez co najmniej 6 (6–18) miesięcy.

OMÓWIENIE WYNIKÓW

Częstość występowania zapalenia uchyłków prawej części jelita grubego, wynosząca 5% w społeczeństwach zachodnich, we wschodnich może wzrastać nawet do 75% [2, 10]. U 4–15% osób z chorobą uchyłkową jelit w ciągu całego ich życia może dojść do zapalenia uchyłków [11]. W naszej grupie większość przypadków zapalenia uchyłków zlokalizowana była w lewej części jelita grubego, jak to ma miejsce w społeczeństwach zachodnich. Uważa- my, że powodem tej sytuacji jest spożywanie wysokiej zawartości błonnika w społeczeństwie tureckim oraz związane z urbanizacją przyjęcie zachodniego stylu życia.

Postępowanie w przypadku zapalenia uchyłków zależy od obecno- ści lub braku powikłań. Niepowikłane zapalenie uchyłków moż- na leczyć nieoperacyjnie u 70–100% pacjentów [12]. Nie ma wąt- pliwości co do konieczności podawania leków przeciwbólowych i uzupełniania płynów, jednak potrzeba stosowania antybiotyków jest kwestią sporną. Konieczna byłaby przejrzysta dieta płynna, a nawet dieta NPO (nil per os). Autorzy dwóch badań: szwedzkie- go badania z 2012 r. i badania Diablo (DIverticulitis: AntiBiotics Or cLose Observation? [Zapalenie uchyłków: antybiotykoterapia czy ścisła obserwacja?]) z 2018 r, przeprowadzonych odpowied- nio w grupach 623 i 528 pacjentów, nie zalecają stosowania an- tybiotyków w niepowikłanym zapaleniu uchyłków; podobnie, nie zalecają go wytyczne Światowej Organizacji Chirurgii Ratunko- wej (WSES) w zakresie postępowania z ostrym lewostronnym zapaleniem uchyłków jelita grubego [13–15]. Rutynowe stosowanie antybiotyków w zapaleniu uchyłkowym zalecają z kolei wytyczne Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgów Kolorektalnych z 2014 r.

[16]. U naszych hospitalizowanych pacjentów ograniczyliśmy od- żywianie doustne i stosowaliśmy antybiotykoterapię przez 3–5 dni w związku z faktem występowania powikłań (stopień 1b i wyższy w skali Hincheya) u 12 z 14 badanych oraz wysokim poziomem CRP i liczbą leukocytów u wszystkich osób w momencie przyję- cia do szpitala.

Do cech obrazu ultrasonograficznego ostrego zapalenia uchyłków prawej strony jelita grubego należą: zgrubienie ściany uchyłka,

STOPIEŃ OPIS

0 Łagodne kliniczne zapalenie uchyłków

1a Ograniczone zapalenie lub ropowica tkanek okołookrężniczych 1b Ropień okołookrężniczy lub krezkowy

2 Ropień w miednicy, dystalnej strefie jamy brzusznej lub przestrzeni zaotrzewnowej

3 Uogólnione ropne zapalenie otrzewnej 4 Uogólnione kałowe zapalenie otrzewnej

Tab. I. Klasyfikacja Hincheya w modyfikacji Wasvary’ego i wsp., 1999.

Ryc. 1. Okołokątnicze zmiany zapalne w USG jamy brzusznej.

Ryc. 2. Zapalenie uchyłka w stopniu 1. skali Hincheya w tomografii komputerowej (TK).

(4)

WWW.PPCH.PL

4

obecność echogenicznej tkanki tłuszczowej w sąsiedztwie uchyłka i materiału echogenicznego we wnętrzu uchyłka, powiększenie są- siednich węzłów chłonnych, gromadzenie się płynu i nasilony sygnał przepływu w badaniu Color Doppler [17]. Doświadczeni radiologowie są w stanie odróżnić zapalenie uchyłka od ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego w oparciu o samo badanie USG. Niektórzy autorzy donoszą, że metoda USG charakteryzuje się czułością i swoistością na poziomie 89–91% w rozpoznawaniu zapalenia uchyłków jelita ślepego [18]. Ponadto w swoich badaniach, obejmujących oceną 934 pacjentów poddanych badaniu USG prawego dolnego kwadrantu brzucha, Chou i wsp. odnotowali, że badanie to ma w odniesieniu do ostrego prawostronnego zapalenia uchyłków czułość – 91,3%, swoistość – 99,8% i ogólną dokładność – 99,5% [19]. W naszym badaniu u połowy pacjentów z zapaleniem pojedynczego uchyłka jelita ślepego wstępnym rozpoznaniem było ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Brak możliwości uzyskania dokładnego rozpoznania w oparciu o badanie USG może wynikać z faktu, że zapalenie pojedynczego uchyłka jelita ślepego obserwuje się w naszym społe- czeństwie rzadziej niż w społeczeństwach wschodnich.

Cechy ostrego zapalenia uchyłków jelita grubego w obrazie TK obejmują: zgrubienie ściany jelita ślepego, obecność okołokątni- czych ognisk zapalnych rozciągających się do przylegającej do jelita powięzi, obecność powietrza poza światłem jelita oraz obecność masy tkankowej. Do określania stopnia zapalenia uchyłków słu- ży klasyfikacja Hincheya. Według doniesień literaturowych [20], czułość i swoistość TK w diagnostyce tego schorzenia wynosi 98%.

W badaniu Tsenga i wsp. przeanalizowano 11 841 zabiegów appendektomii w oparciu o dane z bazy danych ACS-NSQIP 2016.

Zaobserwowano, że odsetek ujemnych appendektomii, wynoszą- cy 9,1% w przypadku stosowania USG jako jedynej metody obrazowania, ulegał zmniejszeniu do 2,5%, gdy jako jedynej metody obrazowania użyto TK [21]. Z tego powodu TK zajmuje główne miejsce w diagnostyce różnicowej zapalenia samotnego uchyłka jelita grubego, często mylonego z ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego. W naszej grupie badanej TK wykonano u każdego z 14 pacjentów, u wszystkich stwierdzając zapalenie samotnego uchyłka jelita ślepego. W wyniku tego 13 osób udało się poddać skutecznemu leczeniu zachowawczemu.

ROK WIEK PŁEĆ BÓL I TKLIWOŚĆ

BRZUCHA WYMIOTY NUDNOŚCI GORĄCZKA CZAS TRWANIA OBJAWÓW (DNI)

CCI* LEUKOCYTY CRP KLASY- FIKACJA

HINCHEYA LECZENIE

HOSPITA- LIZACJA (DNI)

2015 34 M Tak Nie Nie Nie 2 0 9,7 42,5 1a Niechirurgiczne 3

2015 44 K Tak Nie Nie Nie 3 3 7,2 154 2 Niechirurgiczne 4

2015 79 K Tak Nie Nie Nie 3 7 10,5 20 1a Niechirurgiczne 6

2016 31 M Tak Nie Nie Nie 4 0 8,2 30 2 Niechirurgiczne 3

2016 33 K Tak Nie Tak Nie 2 0 11,2 83,5 1b Niechirurgiczne 3

2016 90 K Tak Tak Tak Tak 2 9 12,2 11 3 Chirurgiczne 15

2017 27 M Tak Nie Nie Nie 1 0 6 6,7 1a Niechirurgiczne 5

2017 64 M Tak Nie Tak Nie 2 3 12,5 102 1b Niechirurgiczne 6

2017 82 M Tak Nie Nie Nie 5 5 12,4 190 2 Niechirurgiczne 7

2018 49 M Tak Nie Nie Nie 2 2 12 88 2 Niechirurgiczne 3

2018 45 M Tak Nie Tak Nie 3 0 13 20,6 2 Niechirurgiczne 3

2018 52 M Tak Nie Tak Nie 1 1 14,7 26,7 1b Niechirurgiczne 2

2018 65 K Tak Nie Nie Tak 2 2 9 13,6 3 Niechirurgiczne 4

2918 73 M Tak Nie Tak Nie 3 4 13 28,7 2 Niechirurgiczne 5

* Wskaźnik Mary Charlson (indeks chorób współistniejących)

Tab. II. Dane demograficzne i dolegliwości pacjentów w momencie przyjęcia.

Ryc. 3. Zapalenie uchyłka w stopniu 2. skali Hincheya w tomografii komputerowej

(TK). Ryc. 4. Zapalenie uchyłka w stopniu 3. skali Hincheya w tomografii komputerowej

(TK).

(5)

Wiele badań wykazało, że w zaburzeniach, w których w przeszło- ści zastosowano doraźne podejście chirurgiczne, w odpowiednich przypadkach alternatywnym i odpowiednim podejściem może być leczenie zachowawcze. Do najbardziej znaczących przykładów tego problemu należą właśnie ostre zapalenie wyrostka i ostra choroba uchyłkowa [14, 22–23]. Również w naszym ośrodku preferuje- my zachowawcze leczenie odpowiednich przypadków zapalenia samotnego uchyłka jelita ślepego, szczególnie pod kontrolą TK.

Dzięki temu pacjent pozostaje wolny od niekoniecznych interwen- cji chirurgicznych i związanych z nim zagrożeń. Ponadto wskaza- ne jest stosowanie podejścia jak najbardziej kosztoefektywnego.

W badaniach prowadzonych u zakażonych wirusem SARS-CoV-2 zaobserwowano wzrost wskaźników umieralności i zachorowalności

w wyniku zabiegów chirurgicznych [24, 25]. Z tego powodu róż- nicowe rozpoznanie zapalenia uchyłka jelita ślepego względem ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego zyskuje duże znaczenie, zwłaszcza w okresie pandemii COVID-19.

Ograniczeniami naszego badania, oprócz jego retrospektywnego charakteru, były również niewielka liczba przypadków i bazowa- nie na doświadczeniu jednego ośrodka klinicznego.

Podsumowując, pierwszym krokiem zachowawczego podejścia w leczeniu zapalenia samotnego uchyłka jelita ślepego jest moż- liwość postawienia dokładnego rozpoznania. Uważamy, że po prawidłowym rozpoznaniu preferowanym leczeniem pierwszego rzutu może być leczenie zachowawcze.

PIŚMIENNICTWO

1. Painter N.S., Burkitt D.P.: Diverticular disease of the colon, a 20th century pro- blem. Clin Gastroenterol, 1975; 4(1): 3–21.

2. Hughes L.E.: Postmortem survey of diverticular disease of the colon. II. The muscular abnormality of the sigmoid colon. Gut., 1969; 10(5): 344–351.

3. Parks T.G.: Natural history of diverticular disease of the colon. Clin Gastro- enterol., 1975; 4(1): 53–69.

4. Wang F.W., Chuang H.Y., Tu M.S. et al.: Prevalence and risk factors of asymp- tomatic colorectal diverticulosis in Taiwan. BMC Gastroenterol., 2015; 15: 40.

5. Hot S., Eğin S., Gökçek B. et al.: Solitary caecum diverticulitis mimicking acute appendicitis. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg, 2015; 21(6): 520–523.

6. Altun H., Mantoglu B., Okuducu M. et al.: Therapy of solitary cecal diverticulitis in a young patient with laparoscopic right hemicolectomy. Surg Laparosc Endosc Percutan Tech, 2011; 21(4): 176–178.

7. Mariani G., Tedoli M., Dina R., Giacomini I.: Solitary diverticulum of the cecum and right colon. Report of six cases. Dis Colon Rectum., 1987; 30(8): 626–629.

8. Tsetse C., Chaudhry S.R., Jabi F., Taylor J.N.: Perforated cecal diverticulitis with CT diagnosis and medical management. Radiol Case Rep., 2018; 14(1): 30–35.

9. Wasvary H., Turfah F., Kadro O., Beauregard W.: Same hospitalization resec- tion for acute diverticulitis. Am Surg., 1999; 65(7): 632–636.

10. Sugihara K., Muto T., Morioka Y., Asano A., Yamamoto T.: Diverticular disease of the colon in Japan. A review of 615 cases. Dis Colon Rectum., 1984;

27(8): 531–537.

11. Shahedi K., Fuller G., Bolus R. et al.: Long-term risk of acute diverticulitis among patients with incidental diverticulosis found during colonoscopy. Clin Gastroenterol Hepatol., 2013; 11(12): 1609–1613.

12. Buchs N.C., Konrad-Mugnier B., Jannot A.S. et al.: Assessment of recurren- ce and complications following uncomplicated diverticulitis. Br J Surg, 2013;

100(7): 976–979.

13. Chabok A., Påhlman L., Hjern F., Haapaniemi S., Smedh K.: AVOD Study Gro- up. Randomized clinical trial of antibiotics in acute uncomplicated diverticulitis. Br J Surg, 2012; 99(4): 532–539.

14. van Dijk S.T., Daniels L., Ünlü Ç. et al.: Long-Term Effects of Omitting An- tibiotics in Uncomplicated Acute Diverticulitis. Am J Gastroenterol, 2018;

113(7): 1045–1052.

15. Sartelli M., Catena F., Ansaloni L. et al.: WSES Guidelines for the management of acute left sided colonic diverticulitis in the emergency setting. World J Emerg Surg, 2016; 11: 37.

16. Feingold D., Steele S.R., Lee S. et al.: Practice parameters for the treatment of sigmoid diverticulitis. Dis Colon Rectum, 2014; 57(3): 284–294.

17. Chiu T.C., Chou Y.H., Tiu C.M. et al.: Right-Sided Colonic Diverticulitis: Cli- nical Features, Sonographic Appearances, and Management. J Med Ultraso- und, 2017; 25(1): 33–39.

18. Kauff D.W., Kloeckner R., Frogh S., Lang H.: Management of cecal diverticulitis diagnosed by computed tomography scan. Int. J. Colorectal Dis, 2019;

34: 1333–1336.

19. Chou Y.H., Chiou H.J., Tiu C.M. et al.: Sonography of acute right side colonic diverticulitis. Am J Surg, 2001; 181(2): 122–127.

20. Shin J.H., Son B.H., Kim H.: Clinically distinguishing between appendicitis and right-sided colonic diverticulitis at initial presentation. Yonsei Med J, 2007; 48(3): 511–516.

21. Tseng J., Cohen T., Melo N., Alban R.F.: Imaging utilization affects negative appendectomy rates in appendicitis: An ACS-NSQIP study. Am J Surg, 2019;

217(6): 1094–1098.

22. Di Saverio S., Sibilio A., Giorgini E. et al.: The NOTA Study (Non Operative Treatment for Acute Appendicitis): prospective study on the efficacy and safety of antibiotics (amoxicillin and clavulanic acid) for treating patients with right lower quadrant abdominal pain and long-term follow-up of conservatively treated suspected appendicitis. Ann Surg, 2014; 260(1): 109–117.

23. van Dijk S.T., Rottier S.J., van Geloven A.A.W., Boermeester M.A.: Conservative Treatment of Acute Colonic Diverticulitis. Curr Infect Dis Rep, 2017; 19(11): 44.

24. COVIDSurg Collaborative: Delaying surgery for patients with a previous SARS- -CoV-2 infection. Br J Surg, 2020: 10.1002/bjs.12050. doi: 10.1002/bjs.12050.

Epub ahead of print.

25. COVIDSurg Collaborative: Mortality and pulmonary complications in patients undergoing surgery with perioperative SARS-CoV-2 infection: an international cohort study. Lancet, 2020; 396(10243): 27–38. doi: 10.1016/

S0140-6736(20)31182-X. Epub 2020 May 29. Erratum in: Lancet. 2020 Jun 9.

(6)

WWW.PPCH.PL

6

Liczba słów: 2059 Liczba stron: 6 Tabele: 2 Ryciny: 4 Piśmiennictwo: 25 10.5604/01.3001.0014.8057 Spis treści: https://ppch.pl/resources/html/articlesList?issueId=0 Some right reserved: Fundacja Polski Przegląd Chirurgiczny. Published by Index Copernicus Sp. z o. o.

Autorzy deklarują brak konfliktu interesów.

The content of the journal „Polish Journal of Surgery” is circulated on the basis of the Open Access which means free and limitless access to scientific data.

This material is available under the Creative Commons – Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

The full terms of this license are available on: https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/legalcodeode Zulfu Bayhan (ORCID: 0000-0002-7587-7267); General Surgery Department, Sakarya University Faculty of Medicine, Sakarya, Turkey; tel.: + 90 530 928 5873; e-mail: zulfubayhan@gmail.com

Gonullu E., Yigit M., Mantoglu B., Capoglu R., Harmantepe T., Gunduz Y., Altintoprak F., Bayhan Z., Erkorkmaz U.: Management of solitary cecum diverticulitis – Single-Center Experience; Pol Przegl Chir 2021; 93: 1–6 DOI: 10.5604/01.3001.0014.8057 (Advanced online publication)

DOI:

Prawa autorskie:

Konflikt interesów:

Autor do korespondencji:

Cytowanie pracy: