Stanisław Garlicki
"Prawa emerytów, rencistów i
odszkodowanie za wypadki", Z.
Kopankiewicz, [b.m.] 1970 :
[recenzja]
Palestra 15/2(158), 101-103
N r 2 (158) Recenzje 101
nego zagadnienia prawomocności posta nowień, a ubocznych w szczególności.
5. W rozdziale IV zostały przedsta wione w sposób zwięzły, ale zarazem interesujący podstawowe kwestie do tyczące błędnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku (dla czego wyroku, a nie orzeczenia?). Nie wątpliwie zasadniczą zmianę wprowa dzoną przez nowy k.p.k. jest zalicze nie przez ustawę tej podstawy do względnych powodów uchylenia orze czenia, przy czym może ona uzasad niać uchylenie orzeczenia wtedy, gdy błąd mógł mieć wpływ na treść orze czenia. Jak można mniemać, Autor przyjmuje założenie, że zawsze błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia ma wpływ na treść orzeczenia, gdyż dotyczy istot nych okoliczności (s. 115). Nie zaw7sze jednak musi to dotyczyć istotnych oko liczności, gdyż błąd w ustaleniach fak tycznych może dotyczyć również oko liczności nieistotnych. Dlatego zapewne ustawodawca pozostawił ocenę tego stanu faktycznego sądowi rewizyjnemu.
6. Jedną z najciekawszych partii
pracy, zakreślonej zapewne ogranicze niami tekstu do bardzo skromnych roz miarów, są rozważania dotyczące no- w7ych faktów i dowodów z punktu wi dzenia podstaw rewizyjnych, problema tyka powyższa, całkowicie słusznie za kreślona de lege ferenda, nie znalazła niestety odbicia w nowym k.p.k. A szkoda, gdyż brak ustawowego uregulo wania zmusza do szukania rozwiązań w drodze wykładni, niestety, praeter
legem. Trudno jednak odmówić sądowi
prawa kontroli orzeczenia na podsta wie zarzutów ujawnionych po wyda niu orzeczenia i czekać na likwidację wadliwego orzeczenia do czasu jego u- prawomocnienia. Na tle tych interesu jących rozważań należy zauważyć, że szkoda, iż Autor nie wyjaśnił pojęcia oraz stosunku nowych faktów do do wodów (s. 136). A może są to pojęcia tożsame? Niezależnie od tego wymagały nadto wyjaśnienia takie pojęcia, jak apelacja pełna, czysta kasacja (jaka, radziecka?) (s. 137). Wydaje się też zbyt bezkrytyczne twierdzenie, że re wizja w istocie rzeczy zawiera elemen ty apelacji i kasacji, sprzyjające słusz nemu wymiarowi sprawiedliwości (s. 138). Dyskusyjna nadto wydaje się wy kładnia art. 389 k.p.k. Nie podważa to jednak w niczym słusznych propozycji w tej materii Autora i nie oznacza, że propozycje te nie powinny być wyko rzystane przez praktykę.
V. Kończąc niniejsze uwagi, chciał bym się zastrzec, że w żadnym stopniu nie wpływają one na pozytywną ocenę recenzowanej pracy. Właśnie to, że pra ca zawiera tak wiele problemów skła niających do dyskusji, świadczy o jej potrzebie i przydatności dla praktyki. Autor, zajmując własne, przeważnie uzasadnione stanowisko, oparte w za sadzie na wyczerpująco wykorzystanych poglądach doktryny i orzecznictwa SN, przedstawił w sposób sumienny i wszechstronny wysoce złożoną proble matykę podstaw rewizji w świetle roz wiązań nowego k.p.k.
Alfred Kaftal
2
Z. K o p a n k i e w i c z : Prawa emerytów, rencistów i odszkodowanie za wypadki, Wydawnictwo Prawnicze 1970, s. 153.
W 1968 r. ukazało się szereg aktów trzenie emerytalne, świadczenia z tytu-ustawodawczych normujących zaopa- łu wypadków przy pracy oraz
zaopa-102 Recenzje Nr 2 (158)
trzenłe inwalidów wojennych i wojsko wych. Podstawowe znaczenie ma tutaj — ze względu na swój zasięg osobo wy — ustawa z dnia 23.1.1968 r. o pow szechnym zaopatrzeniu emerytalnym i ustawa z tejże daty o świadczeniach pieniężnych przysługujących w razie wypadków przy pracy.
Obie te ustawy nie doczekały się jeszcze opracowania monograficznego czy komentarzowego. Ukazała się je dynie w 1969 r. nakładem Wydawni ctwa Prawniczego pożyteczna praca T. Wasyleckiego pt. „Przepisy o zaopa trzeniach emerytalnych”, zawierająca zbiór tekstów normujących to zaopa trzenie oraz dotyczących świadczeń w y padkowych. Aczkolwiek Wasylecki wzbogacił tę pracę licznymi przypisami wiążącymi ze sobą poszczególne akty normatywne, to jednak stanowi ona jedynie zbiór tekstów, operowanie więc nią wymaga już pewnego przygotowa nia specjalistycznego.
Inny charakter ma recenzowana pra ca Z. Kopankiewicza.
Autor ograniczył ją przede wszyst kim do tematyki mogącej mieć zna czenie dla osób ubiegających się o świadczenia z powyższych ustaw. Pra ca pomija więc te przepisy, które nie są związane z prawem do świadczeń, jak np. roszczenia regresowe ZUS-u.
Autor postawił sobie za cel uprzy stępnienie przepisów ustawy szerokie mu kręgowi zainteresowanych, jego wywody więc będą dostępne także dla nieprawników, a to tym bardziej, że cechuje je jasność wykładu i komuni katywny język.
W pracy swej Autor omawia po szczególne instytucje zaopatrzenia emerytalnego i świadczeń wypadko wych, przedstawiając je czytelnikowi w możliwie całościowym kształcie. Omawia więc nie tylko przepisy ustaw, ale także rozporządzeń wykonawczych. A trzeba dodać, że liczba ich sięga — jak w tej chwili — blisko 60. Orien towanie się więc w tym gąszczu prze
pisów jest bardzo utrudnione nawet dla prawnika.
Recenzowana praca stanowi bardzo pozytywny przewodnik w tej dziedzi nie. Praca ta nie jest komentarzem i na szereg nasuwających się wątpliwości nie daje odpowiedzi, na co zresztą sam Autor wskazuje na wstępie. Nie jest ona jednak mechanicznym zestawie niem obowiązujących przepisów (choć również takie zestawienie przy ujęciu ich w pewien system wymagałoby bardzo znacznego trudu), lecz zawiera opisowe przedstawienie poszczególnych instytucji z odpowiednim wprowadze niem ze strony Autora, jak np. powią zanie ustawy wypadkowej z ustawą o p.z.e. (s. 103—104), pojęcie uspołecz nionego zakładu pracy (s. 105) i wie le innych.
Praca składa się z dwóch części. Pierwsza • jej część, mniej więcej 2/3 całości, omawia świadczenia z ustawy o p.z.e., druga — wypadki przy pracy.
W części pierwszej Autor przedsta wia ogólne zasady zaopatrzenia eme rytalnego (pojęcie pracownika, kate gorie zatrudnienia, okresy zatrudnie nia), zasady ogólne dotyczące świad czeń, w szczególności podstawę wymia ru świadczeń, dalej — poszczególne świadczenia (emerytury, renty inwa lidzkie, rodzinne, zasiłek pogrzebowy, świadczenia w naturze, renty specjal ne). Część tę kończy omówienie postę powania przed organem rentowym oraz postępowania odwoławczego.
W części drugiej czytelnik znajdzie przedstawienie ogólnych założeń usta wy o świadczeniach pieniężnych z ty tułu wypadków przy pracy, omówienie świadczeń przypadających z ubezpie czenia społecznego i świadczeń przy padających od zakładu pracy oraz omó wienie postępowania w tych sprawach, przy czym Autor uwzględnia również specyfikę chorób zawodowych.
Wywody swe Autor uzasadnia każ dorazowo wskazaniem na podstawę
Nr 2 (158) Uchwały P r e z y d iu m N R A 103
prawną wynikającą z całości aktów normatywnych, a w szczególności z od powiednich rozporządzeń wykonaw czych. Wymagało to dużego wysiłku ze strony Autora, gdyż niejednokrotnie jedno i to samo rozporządzenie wyko nawcze uściśla szereg różnych przepi sów ustawowych. Dzięki tej bogatej podstawie normatywnej praca będzie bardzo pożyteczna także dla prawnika, który spotykając się z określonym problemem (np. inwalidzka renta wy równawcza lub zawieszenie prawa do renty), bez trudu odnajdzie właściwe w tym względzie przepisy.
Merytorycznie praca nie nasuwa żadnych zastrzeżeń, a zawarte w niej informacje są prawidłowe. Zaznaczył bym jedynie, że podaną na s. 95 in formację, iż spory w sprawach o świad czenia z zaopatrzenia emerytalnego rozpoznają sądy ubezpieczeń społecz
nych, należałoby uściślić, dotyczy to bowiem tylko sporów o świadczenia pieniężne, a nie np. o świadczenia w naturze (art. 1 prawa o s.u.s.).
Nie zgodziłbym się też ze stanowi skiem Autora, że w sprawach wypad kowych odwołanie do zakładowej ko misji rozejmowej należy wnosić w cią gu 3 miesięcy (s. 152), przy czym Autor nie podaje, od jakiej daty liczy się ten termin. Moim zdaniem ustawa nie wprowadza tu żadnego terminu i takie też stanowisko zajął Sąd Naj wyższy w uchwale z dnia 24.X.1969 r. III PZP 8/69 (OSNCP 1970, nr 3, poz. 41).
Te drobne uwagi nie umniejszają oczywiście w niczym wartości pracy, która mimo wysokiego nakładu 2 0 .0 0 0
z pewnością nie ograniczy się do jed nego tylko wydania.
Stanisław Garlicki
H /y lC Z E L W /l 1 2 /1 0 /1 / l O t f O K / l C JK /t
A. Uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej
UCHW AŁA
P re zy d iu m N aczelnej R ady A dw okackiej z dnia 28 stycznia 1971 r.
C ały n aró d odbudow uje Z am ek K rólew ski w W arszaw ie.
W tej w ielkiej ak cji ofiarności społecznej nie m oże zab rakn ąć ad w o k atu ry .
P re zy d iu m N aczelnej R ady A dw okackiej zw raca się więc z apelem do w szystkich ra d adw okackich o zainicjow anie zbiórki n a te n cel w śród adw okatów .
