"Zeichen des Glaubens : Studien zu Taufe und Firmung", wyd. Hansjörg auf der Maur i Bruno Kleinbeyer, Zürich-Einsiedeln-Köln i Freiburg-Basel-Wien 1972 : [recenzja]

Jan Charytański

"Zeichen des Glaubens : Studien zu

Taufe und Firmung", wyd. Hansjörg

auf der Maur i Bruno Kleinbeyer,

Zürich-Einsiedeln-Köln i

Freiburg-Basel-Wien 1972 : [recenzja]

Collectanea Theologica 44/4, 211-212

R E C E N Z J E .

₂₁₁

nauki religii w szkole z katechezą i życiem parafii. Każda taka Msza św . m a ściśle określony tem at. D zieci przygotow ują dialogi, dram atyzacje, plan­ sze. Malują obrazy. Układają teksty m odlitw, naw et w łączają sw oje dzięk­ czynienie do prefacji. W iele przygotowanych przez dzieci przedm iotów w łą ­ cza się w procesję z darami itp. Autor zdaje sobie sprawę, że takie przygoto­ w anie zabiera w iele czasu i może dzieci po pew nym czasie znużyć- Toteż przewiduje M sze św., na których dzieci są rów nież aktyw ne, choć przygoto­ w anie pozostaje w ręku odpowiedniego zespołu parafialnego. W tym w ypad ­ ku w iększy nacisk jest położony na poglądowość.

Autor uwzględnił rów nież podobne opracow yw anie Mszy św. w dni powszednie. S tw ierdził w swej praktyce, że ogrom nie w zrosła frekw encja dzieci, a naw et w zm ógł się duch apostolstw a, poniew aż dzieci zaangażowane przyprowadzały kolegów i koleżanki naw et ze środowisk obojętnych r e li­ gijnie.

Autor podaje ponadto wzory odrębnych liturgii słowa, związanych z róż­ nym i nabożeństwam i parafialnym i, jak również liturgie i paraliturgie w cza­ sie pielgrzym ek, obozów itp.

Recenzowana pozycja nie ma ambicji naukowych, nie zawiera analiz teoretycznych, a jednak zapoznanie się z nią uw rażliw ia czytelnika na w aż­ ny m oment naszej katechizacji i życia parafialnego. My rów nież dostrzega- fy znużenie i znudzenia dzieci na M szy św. My rów nież z lękiem patrzym y na rosnące lekcew ażenie zgromadzenia niedzielnego. Czy zaw sze w ina jest po stronie dzieci? Czy w organizowaniu zgrom adzenia niedzielnego liczym y się zaw sze z psychiką m ałego dziecka? R ecenzow ana książka może nam pomóc w daniu w łaściw ej odpowiedzi.

Ks. Jan C h arytań ski SJ, W arszaw a Zeichen des G laubens. S tu dien zu Taufe und Firm ung, w ydał Hansjórg

A u f d e r M a u r i Bruno K l e i n b e y e r , Z urich-E insiedeln-K oln i Freiburg-B asel-W ien 1972, Benziger-V erlag Herder, s. 536.

VN azw isko Balthasara F i s c h e r a zw iązane jest ściśle z ruchem l i ­ turgicznym naszej epoki. Rozpoczął pracę pisarską w r. 1934. Do r. 1973 opublikował 168 pozycji z dziedziny historii, teologii i duszpasterstwa litu r­ gicznego- Prom ował 26 doktorów liturgii. Od w ielu lat kieruje Instytutem Liturgicznym w Trewirze. W spółdziałał w przygotowaniu K o n sty tu c ji o ś w ię ­

te j liturgii, jak rów nież w spółpracował nad przygotowaniem nowych obrzę­

dów chrztu dzieci. Recenzowana pozycja stanowi księgę pam iątkową ofia­ rowaną temu liturgiście na sześćdziesiątą rocznicę jego urodzin przez ucz­ niów i kolegów. Udział w przygotowaniu dzieła w zięło trzydziestu jeden autorów z różnych narodowości, a naw et z innych wyznań chrześcijań­ skich. Wśród autorów w idnieją J. A. J u n g m a n n, Fr. M u s s n e r , G. B i e r n e r, G. D e 1 c u v e, H. A u f d e r b e c k , B. N e u n h e u s e r , E. J. L e n g e l i n g , P. M. Gy . Odnajdziemy w ięc artykuły nie tylko litu r- gistów , ale rów nież przedstaw icieli teologii duszpasterskiej i katechetyki.

Jako zasadniczy tem at pracy obrano chrzest i brzem owanie. Pierw szy dział obejm uje aspekt biblijny sakram entów inicjacji chrześcijańskiej. W sekcji teologicznej dzieła przeważają opracowania różnych szczegółowych zagadnień raczej od strony historii dogmatów, jakkolw iek odnajdujem y rów ­ nież opracowanie w spółczesnych problem ów teologicznych związanych z sa­ kram entami inicjacji- Trzeci dział stanow ią rozważania hom iletyczne i dusz­ pasterskie w odniesieniu do sprawowania sakram entów chrztu i bierzm o­ wania. Pracę kończy najliczniejsza grupa opracowań ściśle liturgicznych.

Odnośnie do sakram entu chrztu rozważania dotyczą bardziej aspektu duszpasterskiego, ponieważ teologia tego sakram entu na ogół jest jednako­ w a w różnych w yznaniach chrześcijańskich. Poświęcono natom iast w iele

212

m iejsca zagadnieniu chrztu niem owląt, który ukazuje się obecnie jako pro­ blem dyskusyjny przede w szystkim w w yznaniach niekatolickich, ale rów ­ nież poruszany jest w łonie Kościoła katolickiego.

; W ięcej pytań w yw ołuje sakram ent bierzm owania. Autorzy rozważają związek tego sakram entu z chrztem, w łaściw y w iek udzielania tego sa ­ kram entu, szafarza. Staw iają pytanie, czy tylko biskup w inien bierzm ować, czy też raczej należy postulować delegow anie do udzielania tego sakram en­ tu kapłanów. Rozważają rów niek autorzy zagadnienie decyzji podjętej w n o­ w ych obrzędach tego sakram entu odnośnie „m aterii” i „formy”, a w ięc pro­ blem „nam aszczenia” czy „włożenie rąk”. W reszcie staw iają pytanie o w ła ­ ściw e u staw ienie duszpasterstwa» tego sakram entu, by przestał być „zapom ­ n ianym ” sakram entem Kościoła katolickiego.

A ktualność poruszanych zagadnień, ich bliski zw iązek z przeprowa­ dzaną reform ą liturgiczną, waga przygotowania fachowego autorów, u po­ w ażniają jak najbardziej do zalecenia tej pozycji liturgistom i duszpaste­ rzom.. My również bowiem stoim y w obec tych sam ych pytań i proble­ mów.

K s . Jan C h arytań ski SJ, W arszaw a

I. JORISSEN — H. B. MEYER. Die T aufe der K in d e r. A n leitu ng fü r das T aufgespräch , Innsbruck-W ien-M ünchen oraz Würzburg 1972, Tyrolia-V erlag

i Echter-Verlag, s. 162.

N ow e otrzęd y chrztu kształtują, a zarazem zakładają odnowioną św ia­ domość chrztu u duszpasterzy i w szystkich wiernych. Do ukształtow ania tej świadom ości n ie w ystarczy tylko poprawne spraw ow anie nowych obrzędów chrztu. Cały lud Boży m usi dostrzec bogactwo tego dotąd „spryw atyzow a­ nego” i często niem al m agicznie ujm owanego sakramentu. Autorzy pragną przybliżyć pogłębioną teologię i duszpasterstwo tego sakram entu.

W pierwszej części om awiają istotę chrztu. Jako punkt w yjścia przyj­ mują zagadnienie obcowania z Trójcą Ś w iętą i w łaśn ie w e funkcji tej nad­ przyrodzonej w spólnoty ukazują istotę jak rów nież konieczność chrztu. W takim aspekcie om awiają w spólnotę K ościoła i rolę om awianego sakra­ mentu.

W drugiej części poruszają zagadnienie chrztu niem ow ląt od strony tra­ dycji Kościoła oraz od strony zobowiązań i zaangażowania rodziców, czy w reszcie całej gm iny. Toteż inform ują o dawnym katechum enacie, obecnie wprowadzanych rozmowach z rodzicami, czy w reszcie o roli i znaczeniu ro­ dziców chrzestnych.

Trzecią część pośw ięcają przybliżeniu nowych obrzędów.

Bardzo ciekawa jest część czwarta om awiająca w ychow anie chrześci­ jańskie do chrzcie. W łaściw ie stanowi ona konkretne wskazania dla rodzi­ ców m ających prowadzić dziecko do świadom ego opowiedzenia się za B o ­ giem, do w olnej i osobistej decyzji. Om awiają w ięc pierw sze doświadczenia Boga, m odlitw ę dziecka, w ychow anie sum ienia, jak również udział małego dziecka w liturgii. Do tych wskazań w ychow aw czych włączają różne formy odnow ienia przyrzeczeń chrztu czy w resźcie zw iązku chrztu i bierzm owania.

Książka napisana jest językiem prostym i przystępnym , a jednak r z e ­ czyw iście przybliża głębię treści tego sakram entu. Porusza najw ażniejsze zagadnienia i niejako otwiera czytelnika na te w ym iary sakram entu chrztu, które najczęściej znikały z zakresu świadom ości chrześcijańskiej. Dla głęb ­ szego przekonania czytelnika autorzy podają ponadto w skazania episkopa­ tów RFN i Austrii, odnośnie do sakram entu chrztu, a w reszcie podsuwają dla pogłębienia wykaz w spółczesnej literatury przedmiotu. Pozycję tę można z całym przekonaniem polecić polskim czytelnikom . Jakkolw iek bowiem