Edward Lazarowicz
"Catéchèse et dynamique de groupe :
recherches sur la catéchèse des
jeunes et des adultes", Jean Le Du,
Paris 1969 : [recenzja]
Collectanea Theologica 42/1, 211-212
R E C E N Z J E
211
na nie w św ietle ludzkich m otyw acji, a następnie przyłożyć do nich miarę Ewangelii. Według tej m etody uwzględnia najpierw fakty, potem ich ludzkie w alory moralne, a w reszcie kryteria Objawienia. Posługuje się stylem prostym i zrozumiałym. Unika, poza nielicznym i w yjątkam i, w yrażeń specyficznie teologicznych i dokumentacji. Inspirował się w ypow iedziam i K o n sty tu cji pastoralnej o K ościele w św iecie w spółczesnym i po rozwinięciu jakiegoś tematu, um iejętnie na zakończenie cytował jakiś urywek z tego dokumentu, w yglądający na logiczny w niosek z rozważań.
Książka skierowana do nie w yspecjalizow anego czytelnika, zwłaszcza m ło dego, na pew no spełnia sw e zadanie, gdyż spotkała się w e Francji z życzli w ym przyjęciem. Na m arginesie warto zaznaczyć, że w języku polskim posia damy pokrewną pozycję na w yższym poziomie: J. Z a b ł o c k i , K ościół i św ia t w sp ó łczesn y, Warszawa 1968.
Ks. Stanisław Głowa SJ, Warszawa
Des chrétiens décou vren t le nouveau ritu el du m ariage, dzieło zbiorowe, Paris 1969, Editions du Centurion, s. 92; Des chrétiens décou vren t le nouveau ritu el du baptêm e des en fan ts, dzieło zbiorowe, Paris 1969, Editions du Cen turion, s. 102.
Soborowa K o n stytu cja o litu rgii ś w ię te j, w w ielu krajach Europy zachod niej, np. w e Francji, n ie tylko usankcjonowała realizowaną już od lat odno wę, ale bardziej uw rażliw iła chrześcijan św ieckich i duchownych na kolejne etapy reformy liturgicznej. Z ch w ilą ukazania się w Rzymie nowych obrzędów m ałżeństwa i chrztu m ałych dzieci, natychmiast przetłum aczono je na język francuski. Nie poprzestano jednak na tym. Zanim ukazały się oficjalne teksty do użytku liturgicznego i obszerne komentarze, w krótkim czasie wydano ich om ówienie w form ie popularnej. Starano si,ę w nich ukazać pełny wymiar ludzki i jednocześnie religijny tych wydarzeń; pogłębić aspekt katechum enalny (z okazji przyjęcia sakram entu wzbudzić lub pogłębić wiarę w Chrystusa); w reszcie poprzez refleksję nad obrzędami, doprowadzić do syntezy rzeczywistości ludzkiej i jej chrześcijańskiego znaczenia.
Te pozycje są owocem współpracy na płaszczyźnie pastoralnej między duchownym i i św ieckim i. W skutek jasnego ujęcia, podanego komentarza do poszczególnych obrzędów i m odlitw , stanow ią rodzaj podręcznych przewod ników. Taką funkcję pełni szczególnie nowy obrzęd m ałżeństwa, zaopatrzony w zestaw literatury, tak dla proboszcza (pozycje bardziej teologiczne), jak i dla sam ych narzeczonych (pozycje popularne). Z kolei książeczka o nowym obrzędzie chrztu dzieci, pomoże kolejnym i etapami przygotować rodzinę i pa rafię do głębszego uczestnictwa w tym wydarzeniu, tak doniosłym dla w spól noty wiernych.
Ks. Stanisław G łow a SJ, W arszaw a •
Jean LE DU, Catéchèse e t dyn am iqu e de groupe. Recherches su r la catéchèse des jeun es et des adultes, Paris 1969, Fayard-Marne, s. 105.
Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich dziesiątków lat wykazały, że na postawy dzieci, m łodzieży i dorosłych ma duży w pływ grupa, z którą jednostka jest związana. Poniew aż w czasie katechezy spotykam y się z gru pami młodzieży, dlatego narzuca się pytanie: jaki w p ływ ma grupa na po staw y religijne jej członków.
Praca L e D u poświęcona jest w łaśnie badaniom w tej dziedzinie. Autor stwierdza, że nowa sytuacja katechetyczna, w jakiej znajduje się dzisiaj nauczanie religijne, jest różna od tej, która była kilkanaście lat temu.
212
R E C E N Z J EZwraca uw agę nie tylko na konieczność innego przedstawienia treści kate chezy, ale chce wskazać na to, co może ^przeszkodzić w jej przyjęciu, a m ia now icie na sposób podejścia do katechum enów. Dostrzega u dzisiejszej m ło dzieży sytuację jakby referendum co do w iary, poniew aż odpowiedź m ło dzieży może być pozytywna lub negatywna. O tym , jakie w ostateczności będzie rozstrzygnięcie m łodzieży, decyduje m iędzy innym i w pływ grupy, z którą jest związana.
Szukając odpowiedzi na pytanie, w jakim kierunku idzie w pływ grupy, autor widzi dwie m ożliwości jej oddziaływania: 1. przez w spólne poszukiw a nie rozwiązania jakiegoś problemu życiowego członkowie grupy poznają .lepiej zasady religii i starają się w edług nich rozstrzygnąć sprawę, o ile dostrzegą wartość takiego rozwiązania, 2. wzajem ne oddziaływanie na siebie członków grupy prowadzi do w zajem nego zrozumienia, a przez to do w ytw o rzenia się wspólnego języka grupy.
Badana przez autora grupa stanęła wobec trudnej sytuacji życiowej jed nego spośród sw oich członków. Stara się poznać jego sytuację, zrozumieć ją i znaleźć rozwiązanie. Poniew aż wśród członków tej grupy była również m łodzież niewierząca, zaistniała konieczność znalezienia najpierw wspólnego języka.
Jaką rolę w pracy grupy m iał katecheta? Można powiedzieć, że inną od - dotychczasowej, choć nie całkowicie. U łatw iał jej pracę. Dokum entował jej dorobek. W trudniejszych sprawach, gdy m łodzież potrzebowała jego pomocy, był doradcą tej grupy. Grupa jednak pracowała raczej samodzielnie.
Praca Jean L e D u jest pierwszą pozycją z szeregu zaplanowanych przez autora badań nad zagadnieniem katechezy m łodzieży i dorosłych. Trudno się w ięc dziwić, że om awiana praca nie przynosi rozwiązań. Przedstawia tylko w yniki pierwszych badań podjętych w tej dziedzinie. Ale w yniki badań przedstawione przez autora zwracają uwagę na w ielką rolę grupy w przyjęciu lub odrzuceniu jakiejś treści, z którą spotyka się młodzież. Jest to i dla nas ważne stw ierdzenie, którego nie można pominąć w pracy k ate chetycznej.
Nie ze w szystkim i twierdzeniam i autora można się zgodzić. Pozostawienie całkowitej swobody m łodzieży w wyborze tematu, nad którym ma się zasta nawiać, może przecież łatw o doprowadzić do tego, że spotkanie grupy zakończy się tylko dyskusją. Hola katechety jest też za bardzo m arginesowa, odpowiednia w prowadzeniu jakiejś grupy dyskusyjnej. Katecheza jest prze cież czymś w ięcej niż dyskusją. Musi być również głoszeniem.
Zapoznanie się z rezultatam i badań podjętych przez autora pozwoli kate checie dojrzeć te uwarunkowania katechezy, których dotąd nie brał pod uwagę, albo które traktow ał bardzo marginesowo.
K s . E dw ard Lazarouncz, Tarnów
C atéchèse: esprit e t langage, praca zbiorowa, Paris 1968, Fayard-M ame, s. 159. Rok 1968 jest przełomową datą dla katechezy francuskiej. Po opracowaniu D yrektoriu m k a tech etyczn ego, ustaleniu podstaw dla autorów podręczników Fond com m un ukazały się pierwsze opracowania ogólnofrancuskiego k ate chizmu narodowego. Po w ielu latach poszukiwania, dyskusji, a nawet n ie omal załamań, ruch katechetyczny francuski w ypracow ał formy oficjalnie uznane przez episkopat francuski. Należy jednak obejrzeć się wstecz i w ydo być dla utrwalenia niektóre cegiełki nowej budowli. Tak można by mniej w ięcej określić zadania om awianej publikacji.
Składają się na iiią artykuły drukowane na przestrzeni dziesięciu lat przede wszystkim w oficjalnych czasopismach katechetycznych Francji. Wśród autorów w idnieją nazwiska pierwszych bojow ników o odnowę k ate
