€ * O O L H /O M » O L S K f p cc
Ct’o
TVG 0 DNIK
n \ v E
*-■ ■<
C ¡s*.
* o * * M O c rO Pi
0>
M W
* + et- * P= X -
(¡O H ioefaiw u
■e
5 aVI»
to
I N F O R M A T O R P R Z E D S I Ę B I O R C Y P R Y W A T N E G O
.
/S P I S R Z E C Z Y
Polityka i gospodarka są w praktyce nie rozdzielne. Istnieją one razem i działają ra
zem. I każdy, kto zamierza oddzielić w na
szej praktycznej pracy gospodarkę od poli
tyki, wzmóc pracę gospodarczą kosztem osłabienia pracy politycznej, lub na od
w rót wzmóc pracę polityczną kosztem osła
bienia pracy gospodarczej — z konieczności zapędza się w ślepy zaułek.
JÓ ZEF S T A L IN .
,W 70-3 rocznicę urodzin Józefa Stalina . . . . 3 Dzieje życia Józefa Stalina. * Rozwój przemysłowy _ ZS R R — M. Sz. * Jak zorganizowany jest przemysł
miejscowy w Związku Radzieckim — T . K .
IV . Handel — Cenlralc Handlowe . . . . . . 1 Przedłużenie zezwoleń na prowadzenie handlu zagra
nicznego.
X . Różne.
Z życia Izb, Związków i Zrzeszeń
6
ROK l. N r 39 WARSZAWA 18. XII. 1949 Ceno 5 0 zł
OGÓLNOPOLSKI TYGO DNIK GOSPODARCZY
N r 39
W 70 rocznicę urodzin Józefa Stalina
K OBIETY miasta Limoges we Francji przesłały Józefowi Stalinowi jako podarunek urodzinowy zdjęcia swoich dzieci. Kobiety miasta Limoges przesyłając zdjęć iu swoich dzieci — faktem prostym, lecz pełnym uroczystej treści, zw iązały swoją najserdeczniejszą wiarę z imieniem Stalina, z Jego siłą i genialną wielkością. W y raźnie podkreśliły najmocniejsze przeświadczenia i pewność prawie wszystkich matek świata — że ich ‘ dzieci będą mogły żyć i pracować bez obawy nowej wojny.
W ydaje się, że ta cudowna prawda, którą kobiety z Limoges zamknęły w swym pięknym geście określa naj
bliżej i najtrafniej charakter 70-tej rocznicy urodzin Stalina, jako święta całego światowego obozu pokoju całej po-
T w ° r c v , e o r i i 1 p r a k , y k ! ' b u d o w y s o c ia liz m u s w o ie o p a r -
Walczyć z „dobrodziejstwami“ kapitalizmu: nędzą, głodem, bezrobociem i wojnami.
. zwyciężać trudności, wroga klasowego, przejawy odchyleń i oportunizmu — by zbudować ustrój szczęścia i dobrobytu, wolności i sprawiedliwości — Socjalizm.
21 grudnia świetlice i place Moskwy i Stalingradu, W arszaw y i Łodzi, Szanghaju i Mukdenu, Berlina Pragi Bu
dapesztu, Tirany, Sofii, Bukaresztu, rozbarwią się czerwienią i portretami Generalissimusa, rozdzwonią się skando
wanym radośnie i mocno huraganem dźwięku „Sta-lin“, „Sfa-lin“ .
Ośmiuset milionowa armia ludzi miłujących pokój, wal lezących na wszystkich frontach świata o pokój i postęp, o braterstwo między narodami — 21 grudnia czcić będzie święto swojego W o d za ! Czcić będzie:
— Towarzysza drogi i walki Lenina.
Symbol zwycięstwa pierwszej w dziejach świata rewolucji proletariackiej.
— Twórcę pierwszego w dziejach społeczeństwa socjalistycznego.
— Ojca Konstytucji zwycięskiego Socjalizmu, Konstytucji wolnego człowieka.
Szermierza walki o prawa narodów i internacjonalizm proletariacki.
— W odza zwycięstwa nad faszyzmem.
— Obrońcę cywilizacji i Twórcę kultury socjalistycznej.
— Natchnienie narodów w walce i budowie.
— Najwyższy autorytet moralny współczesnego świata.
— Wielkiego przyjaciela narodu polskiego.
— Genialnego myśliciela, organizatora, nauczyciela i stratega.
— Wielkiego rewo’ucjonisfę i wielkiego budowniczego.
Jest jakaś wzruszająca siła w tej spontanicznej fali, go rącej miłości i ogromnego szacunku, jaka ogarnęła lud pracu,qcy w przeddzień 70-tej rocznicy urodzin Stalina.
— Robociarski ciężki wysiłek.
— Tysiące rzucanych wezwań.
t
Masowe podejmowanie inicjatywy.
— Realizowanie specjalnych produkcyjnych zobow iąż ań.
— Wzmożenie wydajności i jakości pracy.
— Rozszerzanie ruchu racjonalizatorskiego i nowatorskiego.
— Wzm ożony ruch oszczędnościowy.
— Zobowiązania młodzieży do lepszej i wydajniejszej nauki.
— Zobowiązania kobiet, chłopów i twórczej inteligencji
dodatkowe miliony metrów, ton i sztuk — świadczą naj wyraźniej, że klasa pracująca Polski i demokratyczne siły świata nauczyły się czcić swoje święto wzmożoną pracą, twórczym wysiłkiem i gospodarczymi osiągnięciami?
osiągnięciami, które podniosą siłę materialną i moralną obozu pokoju oraz pozostawią duże i trwałe wartości.
Życie i działalność Józefa Stalina, to dla nas wzór i skarbnica doświadczeń, to możność korzystania pełną dłonią z przeogromnych bogactw Jego rozumu i serca; Jego programu walki zwycięskiej i zwycięskiego budow
nictwa; Jego harfu ducha i niezłomnej woli, które na wieczne czasy stały się najcenniejszą własnością wszyst
kich sił świata walczących o pokój i postęp — o socjalizm.
Praca w Z S R Ii jest obowiązkiem i sprawą honoru każ dego zdolnego do pracy obywatela zgodnie z zasadą: „K to nic pracuje, ten nie je”. W Z S R R urzeczywistnia się zasadę socjalizmu: „Od każdego według jego zdolności, każdemu — według jego pracy”.
(A rt. 12 K o n s ty tu c ji Z S R R )
Obywatele Z S R R mają prawo do pracy, to jest prawo do otrzymania zagwarantowanej roboty, z opłatą ich pra
cy stosownie do jej ilości i jakości. Prawo do pracy jest zabezpieczone przez socjalistyczną organizację gospodar
stwa narodowego, nieustanny wzrost sil wytwórczych społeczeństwa radzieckiego, usunięcie możliwości kryzysów go
spodarczych oraz zlikwidowanie bezrobocia.
(Art. 118 K o n s ty tu c ji Z S R R )
N r 39 OGÓLNOPOLSKI TYGO DNIK GOSPODARCZY
D z i e j e ż y c i a J ó z e f a S t a l i n a
z.<tm ieszczony p rze z nuc> z y c .o ry s «>. W . to ta iin a o p ra c o w a n y z o s ta ł n a p o d s ta w ie ż y c io ry s u w y d a n e g o prze z in s t y - tuL M a rk s a -E iig e ls a -L e n in a - S ta E n a ( U w y d . M o s k w a , .11)4«), k tó ry uka za ł e;ę w ję z y k u p o lskim n a kła d em „ K s ią ż k i i W iedzy* .
„Przypominam «obie rok 1898, kiedy po raz pierwszy powie rzono mi kółko składance się z robotników warsztatów kolflo- wych. Było to 28 łat temu.
l a w gronie *ycł> towarzyszy, stałem się wtedy terminatorem rewolucji, .lak więc widzicie, moimi pierwszymi nauczycielami byli robotnicy tyfliscy...
Przypominam sobie dalej, lata 1907 — 11109, gdy zgodnie z wo
lą partii byłem przerzucony na robotę do Baku. Dwa lata pracy rewolucyjnej wśród robotników przemysłu naftowego zaharto
wały mnie jako bojownika-praktyka jako jednego z kierowników praktyków.
Tam stałem się czeladnikiem rewolucji...
Wreszcie przypominam sobie rok 1917, kiedy z woli partii, po latach tułaczki po więzieniach i na zesłaniu, zostałem przerzu eony do Leningradu.. Tam, w gronie robotników rosyjskich, w bezpośredniej styczności z wielkim nauczycielem proletariuszy wszystkich krajów — tow. Leninem, w wirze wielkich stare pro
letariatu z burżuazją, w warunkach wojny imperialistycznej, nauczyłem się po raz pierwszy rozumieć, eo to znaczy być jed- nym z kierowników wielkiej partii klasy robotniczej.
Taki jest, towarzysze, prawdziwy obraz tego, czym bytem i czym się stałem...”
Takim i słowami odpowiedział na przywitanie robotników war
sztatów kołejowyeh w Tyflisic Józef Stalin w czerwcu 1!)2ł! roku
* *
*
Barbusse napisał kiedyś o Stalinie, żc jest to Lenin dnia dzi siejszego. To określenie oddaje istotę rzeczy. Stalin, przyjaciel Lenina i najbliższy jego współpracownik za jego życia, po śmierci Lenina stał się kontynuatorem jego dzieła, zarówno w kierowni ctwic partii bolszewickiej i państwa radzieckiego, jak w rozwoju nauki marksistowskiej.
* *♦
Józef Wissarionowicz Stalin (Dżugaszwili) urodził się 21 gru
dnia 1879 r. w gruzińskim mieście Gori. Ojciec jego, Wissarion Dżugaszwili, pochodził z chłopów i był z zawodu szewcem. Ko dzice pragnęli dać synowi wykształcenie i lepsze możliwości ży- ciowe.
T ak więc 9-letni chłopiec został uczniem szkoły duchownej, a w r. 1894 Józef Stalin wstąpił do prawosławnego seminarium duchownego w Tyfiisie (obecnie Tbilisi).
Domek, w którym urodził się Józef W . Stalin
W drugiej połowie ub. wieku na Zakaukaziu szybko zaczął się rozwijać kapitalizm. Wyzysk robotnika i chłopa bFł tu jeszcze zaostrzony przez gospodarkę kolonialną i ucisk narodowościowy.
Gdy Józef “Stalin zetkną! się z nielegalną grupą marksistow
ską — zaczęły one w tym czasie rozwijać się wobec wzrostu ru
chu robotniczego — przystał do ruchu rewolucyjnego. Miał wów
czas 15 lat. Stanął na czeie kółek marksistowskich w semi
narium, do którego również przenikną! ruch protestu, a w r. 1898 wstąpi! formalnie do tyfiiskiej organizacji partii socjal-demo- kratyczncj.
Miody Stalin dużo pracuje nad sobą Studiuje Marksa i E n gelsa, zajmuje się filozofią, ekonomią polityczną, historią, nau
kami przyrodniczymi, literaturą. Staje się wykształconym marksistą.
W krótkim czasie staje się faktycznym kierownikiem organi
zacji tylliskiej. Wbrew oportunistyeznerou kierownictwu organi
zacji, Stalin konsekwentnie stoi na stanowisku wiązania kółek marksistowskich z codzienną walką robotniczą, przejścia od pro
pagandy do masowej agitacji i politycznej walki z caratem. W re
zultacie jego pracy rośnie w Tyfiisie fala strajków, której punk
tem kulminacyjnym jcsl organizowana i kierowana przez Stalina demonstracja 1-maiowa 1961 r. oceniona przez, Lenina jako hi
storyczne wydarzenie.
Od pierwszego okresu działalności datuje się jego wielkie za interesowanie d!a marksistowskiego oświetlenia spraw narodo
wych. Już pierwsze jego prace — np. „Jak socjaldemokracja rozumie sprawę narodową” _ były pogłębieniem i uzasadnia nicm programu narodowego Rosyjskiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej. Zawierają one w zarodku teorię rozwiniętą później w pracy Stalina „Marksizm a kwestia narodowa” .
Wkrótce reżym carski zaczyna zwracać uwagę na Stalina.
W kwietniu 1902 r. zostaje aresztowany po raz pierwszy. Odtąd, do rewolucji lutowej, zostaje aresztowany 8 razy. 7 razy jest zsy lany. fi razy ucieka z zesłania. W międzyczasie nie ustaje ani na chwilę w pracy rewolucyjnej, również w więzieniu nie traci kontaktu z towarzyszami. Jesl twórcą pierwszego gruzińskiego Pisma partyjnego „Hrdzola” („W alka” ). Organizuje nielegalne drukarnie, redaguje pismo „Proletariatu. Brdzoia” („W alka pro tetariatu” ). To tylko kilka faktów z działalności Stalina, prze rywanej ciągle aresztami i zsyłkami.
W czasie rewolucji 1905 r. Stalin na Kaukazie jest duszą przy gotowań do zbrojnego powstania przeeiwko caratowi. W szereg«
artykułów wyjaśnia on potrzebę zbrojnego powstania i kierowni
czą rolę proletariatu w powstaniu. W tym czasie poznaje po raz pierwszy osobiście Lenina.
1 o upadku rewolucji 1905 r„ gdy fala rewolucyjna opadła, a elementy oportunistyezne i małoduszne podniosły głowę, Sta
lin, tak jak Lenin, poświęca ogromną uwagę walce o utrzyma
nie partii i ideologii marksistowskiej, walce przeciw rewizji marksizmu i próbom likwidacji partii. Z tego okresu datuje się jego praca „Anarchizm ezy socjalizm”, stanowiąca poważny wkiad w rozwój teorii marksizmu. W licznych artykułach z lat 1906— 7, Stalin wyjaśnia w sposób zrozumiały i popularny, co to jest materializm historyczny i dialcktyka; wyjątkowo głęboko i przenikliwie są w nich postawione zasadnicze kwestie teorii marksistowsko-leninowskiej; nieodzowność i nieodwracalność re
wolucji socjalistycznej i dyktatury proletariatu.
W r. 1912 na konferencji praskiej Stalin zostaje powołany w skład Komitetu Centralnego P artii i obejmuje stanowisko kie
rownika Biura K C dla pracy« w Rosji.
Rewolucja lutowa zastaje Stalina na zsyłce __ aż za kotem podbiegunowym. 12 marca 1917 r. Stalin jest w Petersburgu.
Obejmuje redakcję bolszewickiej „Prawdy".
P artia dopiero co wyszła z podziemia. Lenin był na cmi gracji. Wielu .wybitnych działaczy partyjnych wracało dopiero z więzień i zesłania. W tym odpowiedzialnym okresie Stalin Skupin partię wokół hasła przerodzenia burżunzyjno - demokra
tycznej rewolucji w rewolucję socjalistyczną. Kierują caią pra
cą przygotowawczą do zbrojnego powstania i stoi na czeie Cen
trum Partyjnego kierującego powstaniem.
Na konferencji bolszewików w 1917 r„ na której Lenin w y
głosi! swe słynne „tezy kwietniowe", Stalin zdecydowanie bronił stanowiska Lenina. Na tej konferencji wygłosił referat o kwestii narodowej, broniąc prawa narodów do samookreślenia. Leni- nowsko-stalinowska polityka narodowościowa zapewniła partii po
parcie uciskanych przez carat narodów.
3
OGÓLNOPOLSKI TYGODNIK GOSPODARCZA
N r 39
W tycli ostatnich miesiącach przed ({ewolucją Stalin stoi w centrum całej praktycznej roboty partii. Jako członek KC bierze udział w pracy Piolrogrodzkiego komitetu partii, redaguje
„Prawdę” i pisze do niej, pracuje w komitecie wojskowym partii, organizuje razem z Leninem historyczną demonstrację t8 czerwca.
Na V I Zjeździe partii Stalin w referacie o sytuacji politycznej rozprawił się z teorią Trockiego, że rewolucja w Rosji nie może zwyciężyć. W odpowiedzi na argumenty trockistów, którzy rewo
lucję w Rosji chcieli uzależnić od rewolucji na Zachodzie, Stalin wypowiedział prorocze słowa:
„Nie jest wykluczone, że właśnie Rosja jest krajem torującym drogę do socjalizmu... Trzeba odrzucić ożywające na nowo wy obrażenie, że tylko Europa może nam pokazać drogę. Istnieje marksizm dogmatyczny i marksizm twórczy. Ja stoję na grun
cie tego ostatniego”.
¡¿jazd wypowiedział się za stanowiskiem Stalina.
Po zwycięskiej rewolucji Stalin jako członek rządu rewolucyj
nego zajmuje się sprawami narodowościowymi w Rosji. Spod jego pióra wychodzi słynna i pamiętna „Deklaracja praw naro
dów Rosji”, proklamująca prawo narodów uciskanych przez imperializm rosyjski do pełnego decydowania o swoim losie.
Okres ..wojny domowej i walki z obcą interwencją ujawnia jesz
cze jedną cechę Stalina — jego geniusz strategiczny. Stalin kie
ruje obroną Carycyna, który na jego cześć nazwano później Sta
lingradem. Nic dopuszcza wojsk kontrrewolucyjnych do Moskwy.
Kieruje operacjami wojskowymi na Ukrainie i Białorusi, Opa
nowuje sytuację na froncie walk z bandami Kolczafca, broni Piotrogrodu (Leningradu) przed Jttdeniczem, rozbija armię De- nikina na południu.
Kiedy 21 stycznia 1024 roku umarł Lenin, wrogowie socjalizmu starali się wypaczyć linię partii, osłabić ją, by przygotować grunt dla budowy kapitalizmu. Trockiści żerowali na trudnościach, przed którymi stał i tak zacofany kraj w dodatku zrujnowany przez wojnę, żerowali na wymęczeniu i niskiej stopie życiowej mas ludowych.
Trzeba było żelaznej logiki, żelaznej konsekwencji i żelaznej siły Stalina, by wytrzymać napór tej wrogiej, kapitulanckiej ideo
logii by nie dopuścić do jej zwycięstwa. Stalin określi! trockizm jako główne niebezpieczeństwo. Stanęło pytanie „być albo nic być” dla Związku Radzieckiego, stanęło pytanie _ silne czy sła
be państwo socjalizmu. Silne czy słabe — to znaczy przemy- stowe czy rolnicze, wyjaśniał Stalin w swoich pracach. I odpo
wiedział na to pytanie: by Związek Radziecki mógł istnieć, by nic tylko mógi istnieć Związek Radziecki, ale by nie poniósł dru
zgocącej klęski międzynarodowy rucli robotniczy __ Z S R R musi stać się państwem przemysłowym, musi „dogonić i przegonić”
przodujące kraje kapitalistyczne.
Stalin wypracował szczegółowy program uprzemysłowienia kra ju, wskazując na to, że:
1) Istota uprzemysłowienia polega nie na bezpośrednim wzroście przemysłu, lecz na rozwoju przede wszystkim przemysłu ciężkiego i przemysłu maszynowego:
2) upaństwowienie środków produkcji w wyniku Rewolucji stworzyło potężne źródło socjalistycznej akumulacji dla rozwoju produkcji;
3) uprzemysłowienie w warunkach socjalizmu tyin się różni od kapitalistycznego, że nie opiera się na wyzysku człowieka przez człowieka, lecz na społecznej własności środków produkcji.
Uprzemysłowienie w warunkach socjalizmu jest więc nierozłącz
nie związane z polepszeniem materialnej sytuacji mas pracu
jących;
4) dlatego więc najważniejszym zadaniem w walec o uprzemy
słowienie jest podwyższenie wydajności pracy, obniżenie kosztów produkcji, walka o dyscyplinę pracy itp.;
5) budownictwo socjalistyczne, entuzjazm pracy klasy robotni
czej umożliwiają realizację szybkich temp uprzemysłowienia;
fi) droga do socjalistycznej przebudowy wsi prowadzi przez uprzemysłowienie kraju, które stworzy bazę techniczną dla tej przebudowy.
Na podstawie tego programu Stalin wypracował pierwszy plan pięcioletni, którego realizacja rozpoczęła się w r. 1028.
Pięciolatki stalinowskie w genialny sposób obliczające zarówno Potrzeby, jak i możliwości kraju, dały wyniki w tempie niezna
nym dotąd nigdzie na Swiecie. Zrobiły ze Zw. Radzieckiego po tężne państwo, które złamało potęgę hitlerowską przede wszyst
kim dzięki istnieniu rozbudowanego i mocnego przemysłu. Pod
niosły na wysoki poziom pólpatriąrchalną do Rewolucji gospo darkę terenów północy i wschodu. Umożliwiły ciągły .wzrost stopy życiowej prawie 290-ntilionowcj ludności ZSRR.
W 1927 r„ na X V Zjcździe Partii, Slalin wskazał nu zacofany
w stosunku do przem ytu stan rolnictwa i nakreśli! plan wyjścia
* tej groźnej sytuacji.
„Wyjście — powiedział Stalin — polega na tym, by drobne i karłowate gospodarstwa chłopskie stopniowo, lecz nieugięcie mc w drodze przymusu, lecz przykładu i przekonywania, jedno
czyć w wielkie gospodarstwa o społecznej, zrzeszonej, kolektyw
nej uprawie ziemi, z zastosowaniem maszyn rolniczych i trakto
rów. i zastosowaniem naukowych metod intensyfikacji rolnictwa” , I artia bolszewików pod kierownictwem Stalina skierowała mi- liąpowe masy chłopskie na drogę kolektywizacji.
Na X V I Zjeździć partii w 1930 r(,ku Stalin stwierdził, że Zwią
zek Radziecki wkroczy! w okres socjalizmu. By! lo rezultat pierwszych lat uprzemysłowienia kraju, likwidacji kułactwa jako klasy, 1 zwycięstwa nad wrogiem klasowym w każdej postaci.
Socjalistyczna rekonstrukcja całej gospodarki narodowej spowo
dowała zasadniczą zmianę we wzajemnym ustosunkowaniu się klas w ZSRR. Wymagało (o zmian w Konstytucji. Nową kon
stytucje. uchwaloną w 198« roku, opracowała specjalna komisja pod kierownictwem Stalina.
Zwycięstwa odniesione przez partię doprowadziły wrogów do wściekłości. W r. 1987 został wykryty nowy wielki spisek nie
dobitków (rockislowskieh. Udaremnienie go i oddanie zdrajców pod sąd zapobiegło opanowaniu ważnych placówek państwa prze*
agentów imperializmu.
Niemcy hitlerowskie napadły w roku 1941 na Związek Ra
dziecki. Przewodniczącym utworzonego w Z S R R Państwowego Komitetu Obrony został Józef Slalin. Staną! on na czele sił zbrojnych ZSRR. Pod naporem przeważających liczebnie i tech
nicznie sil wroga Armia Radziecka była początkowo zmuszona cofać się. Wróg zajął duże i ważne tereny pod względem prze
mysłowym i rolniczym, . na Ukrainie i w Zagłębiu Donieckim.
Irzeba było całej olbrzymiej siły, olbrzymiego spokoju i olbrzy
miego autorytetu Stalina, by narodu i armii nie ogarną) nastrój beznadziejności. W swych przemówieniach w czasie wojny Sta
lin nigdy nic upiększał sytuacji, nic robił nadziei na łatwe zwy
cięstwo, obwieszczał ealą surową prawdę.
Gdy Niemcy podchodzili pod Moskwę, gdy Moskwę ewakuo
wano — Stalin w niej pozostał. Mózg i serce rewolucji, praco
wał w Moskwie bez wytchnienia, zajmując sic każdą dziedziną życia radzieckiego. Wypracował plan obrony Moskwy, pian obro
ny Leningradu, wreszcie, gdy przemysł radziecki podciągną! się .tuż zgodnie z jego wskazaniami, gdy z miesiąca na miesiąc pro
dukował więcej samolotów, więcej czołgów, więcej artylerii, __
Stalin wypracował genialny plan obrony Stalingradu, który był początkiem natarcia Armii Radzieckiej, początkiem końca hitle
rowskich Niemiec. Odtąd prowadzi! Armię Radziecką od jed
nego zwycięstwa do drugiego, aż w Berlinie na Reichstagu zo
stał zatknięty czerwony sztandar pańsfwa Rad.
Od zwycięstwa nad Niemcami Józef Stalin kieruje nadal poli
tyką państwa radzieckiego, umacnia jego silę, w sposób nie
ugięty walczy o utrzymanie pokoju. Decydujące dokumenty kształtujące oblicze świata powojennego, takie jak uchwały kon
ferencji poczdamskiej, pochodzą przede wszystkim z jego inspi
racji.
* **
Józef Stalin jest nic od dzisiaj przyjacielem Polski. Walczył w latach carskiego panowania o wolność narodu polskiego. Józef Stalin z entuzjazmem odnosił się do bohaterskiej walki przeciwko caratowi prowadzonej przez polski proletariat, sojusznika rewo
lucji proletariackiej w Rosji, Józef Stalin był autorem „Dekla
racji P raw Narodów Rosji” dającej i polskiemu narodowi pełne prawo stanowienia o sobie. Przy decydującym udziale Stalina powstała pamiętna uchwała rządu radzieckiego anulująca traktaty rozbiorów Polski. Józef Stalin w latach drugiej wojny świato
wej wypowiedział się stanowczo za utworzeniem silnej, niepodle
głej, demokratycznej Polski. To kierowane przezeń armie wy
zwoliły ziemie polskie spod hitlerowskiego okupanta. To on przeforsował na konferencji poczdamskiej oddanie Polsce ziem zachodnich. To on jest dzisiaj konsekwentnym obrońcą inte
resów Polski, krzewicielem przyjaźni radziceko-polskicj.
* **
Powiedział kiedyś o Stalinie wielki rewolucjonista Kirów;
„...od cii wili, kiedy pracujemy bez Lenina, nie znamy ani jed
nego punktu zwrotnego w naszej pracy, ani jednego poważniej
szego poczynania, hasła, kierunku w naszej polityce, kiórego autorem byłby nie (owarzysz Stalin, lecz ktoś inny. Cain za
sadnicza praca... dokonuje się na podstawie wskazówek, z inicja
tywy i pod kierownictwem Stalina”.
Słowu te są aktualne po dziś dzień.
N r 39
____________ ____________ __________ OGOLNOPOLSKT t y g o d n i k g o s p o d a r c z y
R o z w ó j p r z e m y s ł o w y Z S R R
R e w o lu c ja P a źd zie rn iko w a o p a rła życie ekonom iczne Z w ią z k u R a d zie ckie g o na zasadach p la n o w ych .
W zakresie przebudowy, i ro z w o ju życia gospodarczego Z w ią zek R a d zie cki m ia ł o lb rz y m ie zadanie, zwłaszcza, je ż e li w eź
m ie m y pod uwagę nie słych a n e za co fan ie gospodarcze c a rs k ie j R o s ji.
W R o s ji C a rs k ie j oko ło 2/3 c a łe j ziem i b yło w rękach obszar
n ik ó w i bogatego ch łopstw a.
W przem yśle czas p ra cy w y n o s ił od 12 do 10 godzin na dobę.
O ko ło 80% ludności nie u m iało czytać i pisać.
W ydobyo:e rud żelaznych w R o s ji C a rs k ie j b yło sze ścio kro tn ie m niejsze od w ydobycia ru d żelaznych w Stanach Zjednoczonych, Pod w zględem p ro d u k c ji e n e rg ii e le k try c z n e j R osja z n a jd o w a ła się na p ię tn a s ty m m ie js c u w świeoie.
W zakresie o g ólnej p ro d u k c ji p rze m ysło w e j R osja za jm o w a ła p ią te m iejsce w św ięcie i cz w a rte m iejsce w E u ro p ie .
D uża ilość gałęzi p ro d u k c ji, ja k np. p rzem ysł sam ochodow y, p ro d u k c ja tra k to ró w , p rzem ysł chem iczny p ra w ie że nie is tn ia ły .
P o z w y c ię s k ie j re w o lu c ji p o w s ta ł w Z w ią z k u R a d z ie c k im no
w y u s tró j gospodarczy i społeczny, k tó ry m ia ł do pokonania duże trud n o ści, a o k tó ry c h p is a ł m iędzy in n y m i S ta lin :
„D o b ra to rzecz, w y g n a ć k a p ita lis tó w , w yg n a ć o b sza rn ikó w , w yg n a ć ca rs k ic h siepaczy, w zią ć w ładzę i uzyskać wolność. Sa
m a wolność nie w ysta rcza . Je śli nie sta rcza ehleba, nie starcza m asła i tłuszczów , nie sta rcza w y ro b ó w w łó k ie n n ic z y c h i m ieszka
no« są złe, to na sam ej wolności daleko nie zajedziesz. T ru d n o zyć samą wolnością. A b y można b y ło żyó dobrze i wesoło, trz e ba d o b ro d zie jstw o wolności p o lity c z n e j u zu p ełnić w a rto ś c ia m i m a te ria ln y m i ,
T a n iezm ierna m ądrość powiedzenia zn a la zła przede w s z y s tk im w y ra z w u p rz e m y s ło w ie n iu k ra ju .
P oczynając od pierw szego w ie lk ie g o p la n u e le k tr y fik a c ji R o s ji (G oelro), ułożonego na podstaw ie d y re k ty w L e n in a jeszcze w okresie w o jn y dom ow ej i in te rw e n c ji poprzez trz y przedw o
jenne p ię c io la tk i, aż do nowego, powojennego pla n u p ię cio le t
niego, biegnie lin ia rozw ojow a ra d z ie c k ie j gospodarki p la n o w e j Znane je s t powiedzenie L e n in a , że „K o m u n iz m to w ładza ra dziecka plus e le k try fik a c ja całego k r a ju " .
P ię c io la tk i sow ieckie oraz doświadczenie sow ieckiego' pia.no- warua gospodarczego m a ją znaczenie nie ty lk o 'd la Z S R R , ale i dla w s zystkich k r a jó w d e m o k ra c ji lu d o w e j. P la n y bowiem są d e cyd ującym c zyn n ikie m , zabezpieczającym ry n k i przed zaburze
n ia m i i kry z y s a m i.
/g o d n ie z k o n s ty tu c ją Z w ią z k u R adzieckiego życie gospodar
cze Z w ią z k u R adzieckiego je s t w ram a ch ogólnogospodarczego p la n u Państwowego, m ającego na celu zw iększenie bogactw a n a ro dowego, zwiększenie stopy m a te ria ln e j i k u ltu ra ln e j społeczeństwa, w zm ocnienie niezależności i potęgi Z S R R oraz spotęgow anie je go obronności.
W g ru d n iu 1017 r. pow ołano do życia N a jw y ż s z ą R adę Gospo
d a rs tw a N arodow ego, k tó ra o p ra c o w y w a ła p ia n y gospodarcze i u z g a dn ia ła działalność c e n tra ln y c h i te re n o w ych o rg a n iz a c ji gospodarczych.
W r. 1921 z in ic ja ty w y L e n in a stw o rz o n a została P a ń s tw o w a K o m is ja P la n o w a n ia (GospSan).
Od r. 1928 rozpoczęło się o p ra c o w y w a n ie p ię cio le tn ich p la n ó w ro z w o ju życia gospodarczego. P la n p ie rw s z e j p ię c io la tk i. (w y ko n a n e j w cią g u czterech la t) o b e jm o w a ł okres od 1928 r. do 1932 r.
P o d sta w o w e zadanie pierw szego p la n u p ię cio le tn ieg o d o ty czące p rze m ysłu polega!o na:
1) P rzekształceniu k r a ju i jego z a co fan e j gospodarki na gos
p o d a rkę nowoczesną, o dużej technice;
2) g ru n to w n e j przebudow ie w ą tłe g o k r a ju rolniczego w po
tę żn y k r a j u p rze m y s ło w io n y ;
3) zo rg a n iz o w a n iu apa.ratu p ro d u kcyjn e g o , mogącego zapew nić te ch niczną re k o n s tru k c ję i re o rg a n iza cję prze m ysłu oraz ko m u n ik a c ji, ja k ró w n ie ż przebudow ę r o ln ic tw a n a zasadach socja
liz m u .
C h a ra k te ry s ty c z n ą cechą I-g o p la n u pię cio le tn ieg o b yło p rz y spieszone te m po rozw oju gospodarczego.
W o kre sie I-g o pla n u położono g łó w n y nacisk na budow ę n o w y c h z a k ła d ó w prze m ysło w ych , w y m a g a ją c y c h dużych, k a p ita l
n y c h in w e s ty c ji. .
S zybkie tem po w zro stu p ro d u k c ji p rze m ysło w e j b y ło ja k g d y b y fu n k c ją pochodną napięcia w s z y s tk ic h c z y n n ik ó w p ro d u k c ji,
w ty m g łó w n ie nie słych a n ych w y s iłk ó w rad zie ckie g o człow ieka N astępną, c h a ra k te ry s ty c z n ą cechą I - go pla n u b y ło na sta w ie n ie Się g łó w n ie na rozbudowę przem ysłu ciężkiego i w p ie rw szym rzędzie na rozbudow ę p rzem ysłu maszynowego.
T e n w ła śn ie ro z w ó j przem ysłu m aszynowego s ta ł się podsta
w ą ogólnego ro z w o ju przem ysłowego.
D r u g i plan p ię c io le tn i n a k re ś lił ro z w ó j gospodarstw a narodo
w ego iv ciągu la t 1933 __ 1937.
T em p o n a ra s ta n ia p ro d u k c ji p rz e m ysło w e j w I l- g im pianie p ię c io le tn im b y ło oznaczone na 13 — 14% rocznie W r 1937 Z w ią z e k R a d zie cki prześciga A n g lię , F ra n c ję i N ie m cy pod względem o g ó ln e j sum y p ro d u k c ji p rz e m y s ło w e j, w y s u w a ją c się na pierw sze m iejsce w E u ro p ie i d ru g ie w śwdecie.
W okresie I i I i - e j p ię c io la tk i k ła d z io n o szczególny nacisk na k w e s tię szkolenia k a d r oraz zapoznaw nia ich z now ą te cb m ką
P om yślne ro zw ią za n ie te j k w e s tii w p ły n ę ło zasadniczo na po
wodzenie p rz e m ysło w e j p rzebudow y k r a ju .
Naczelne zadanie gospodarcze d ru g ie j p ię c io la tk i polegało na zakończeniu te ch niczne j przebudow y gospodarstw a narodowego.
P o u p ły w ie p ierw szych dziesięciu la t dużych doświadczeń gos
podarczych i d ru g ie g o dziesięciolecia dwóch p ie rw szych p la n ó w p ię o io le tnich , o rg a n iza cja prze m ysłu rad zie ckie g o stanęła na m ocnych podstaw ach.
T rz e c i p lan p ię cio le tn i został u s ta lo n y na okres la t 1938__1942.
T rz e c ia p ię c io la tk a zaczęła re a lizo w a ć szersze podstaw ow e za
dan ia gospodarcze Z S R R . G łó w n ie ch o d ziło o to, aby do
ścignąć i w yp rzed zić n a jb a rd z ie j 'ro z w in ię te k ra je E u ro p y oraz S ta n y Zjednoczone A m e ry k i pod względem ro z m ia ró w p ro d u k c ji w zakresie s u ró w k i żelaza, s ta li, p a liw a , en e rg ii e le k try c z n e j, m aszyn oraz in n ych p o w ażniejszych d óbr p ro d u k c y jn y c h i kon
s u m p c y jn y c h .
IV ro k u 1940 gospodarka n arodow a Z w ią z k u R adzieckiego osiągnęła n ie z w y k le sukcesy, k tó re ilu s tr u ją n a s tę p u ją c e ' dane:
J edno-stka
m ia ry r. 1913 r. 1940
>u 9 «
■goS
C o ,
O o
o ."O T-o « 5 £ s r* CL (O
D o ch ó d n a ro d o w y
G lo b a ln a p ro d u k c ja
m lrd . ru b li w /g cen 1926— 1927 r.
21,0 128.3 6,0
całego p rzem ysłu 16,2 138,3 8,5
S u ró w k a żelaza m in . ton 4,2 15,0 3,5
S ta l »» 1» 4,2 18,3 4,5
W ęgiel »» i i 29,0 166,0 5,5
R opa n a fto w a 1» »» 9,0 31,0 3,5
E n e rg ia e le k try c z n a P ro d u k c ja m aszyn
m lrd . K W h 1,9 48,3 26,0
i o bróbka m e ta li m in . ton 1,5 50,2 33,0
W okresie w o jn y do n a jtru d n ie js z y c h zadań, k tó re s ta n ę ły przed P a ń s tw e m R a d zie ckim było przerzucenie w n ie s p o ty k a n ych rozm ia ra ch prze m ysłu ma wschód i ¿organizow anie ta m szeregu gałęzi w y tw ó rc z o ś c i w bardzo k r ó tk im czasie.
D z ię k i e w a k u o w a n y m urządzeniom p rz e m y s ło w y m ora z d zię ki now em u b u d o w n ic tw u na terenach U ra lu , S y b e rii Z a c h o d n ie j, K a z a c h s ta n u i nad W o łg ą zorganizow ano nowe d z ia ły p ro d u k c ji i stw orzono nowe o ś ro d k i przem ysłow e.
P o w o je n n y pian p ię cio le tn i je s t planem odbudow y i dalszego rozw oju gospodarstw a narodow ego Z S R R . P la n ten o b e jm u je okres la t 1946 — 1930.
Zasadniczym celem now ego planu p ię cio le tn ieg o je ś t:
1) odbudow anie te re n ó w zniszczonych przez o k u p a n tó w i 2) przekroczenie przedw ojennego poziomu p rzem ysłu i ro l
n ic tw a w bardzo znacznym sto p n iu .
O becny plan p ię cio le tn i je s t w zasadzie dalszym c ią g ie m p o li
t y k i stosow anej w okresie poprzednich trzech p ię cio la te k w kie ru n k u m ec h a n iz a c ji procesów p rze m ysło w ych , w y m a g a ją c y c h w ie lk ie g o n a k ła d u p racy, w k ie ru n k u a u to m a ty z a c ji i e le k t r y f i
k a c ji p ro d u k c ji. Jednocześnie plan ten u m o ż liw ia ro z w ó j no
w ych dziedzin te c h n ik i p ro d u k c y jn e j.
5
OGÓLNOPOLSKI TYGODNTK GOSPODARCZY N r 38
P ię c io le tn i p lan odbudow y i ro z w o ju gospodarstw a narodo
wego, p rz e w id u je na rok 1950 g lobalną p ro d u k c ję przem ysłow ą w w ysokości 205 m ilia rd ó w r u b li (w /g cen 192G/27 r.). T a k po
m yś la n y poziom p ro d u k c ji n a ro k 1950 przekroczy poziom 1937 r.
przeszło d w u k ro tn ie , a poziom 1932 ro k u — p ra w ie p ię cio kro tn ie . Z asa d n iczym w a ru n k ie m pom yślnego w y k o n a n ia p la n u pięcio
le tn ie g o je s t o rg a n iz a c ja system atyczniej k o n tro li w y k o n a n ia p la nu. K o n tro la bo w ie m m a za zadanie nie ty lk o d o p iln o w an ie system atyczności i ciągłości p la n u , ale d o konyw anie rów nież nie
zbędnych retuczy.
Moskwa
Poza ty m zadaniem k o n tro li w y k o n a n ia planu je s t zapobiega
nie e w e n tu a ln e j d y s p ro p o rc ji w rozw oju poszczególnych gałęzi w ytw ó rczo ści.
A o to ja k S ta lin rrrówi o p la n o w a n iu :
„ G łu p io b yło b y 'm yśleć — m ó w i Jó ze f S ta lin — że plan pro d u k c ji sprow adza się do w yka zu liczb i zadań. W istocie rze
czy plan p ro d u k c ji — to żyw a działalność, d ziałalność w p ra k ty c e m ilio n ó w lu d zi. Realność naszego pla n u p ro d u k c ji — to m ilio n y lu d z i p ra c u ją c y c h ,, k tó re tw o rz ą nowe życie. Realność naszego p ro g ra m u — to ż y w i ludzie, to m y wszyscy, naszą chęć do p racy, nasza gotowość do p ra cy po nowem u, nasza wola w y ko n a nia p la n u ” .
Te słow a S ta lin a sta n o w ią głęboką treść w b u d o w n ic tw ie no
wego życia.
C z w a rty p la n p ię c io le tn i je s t w ła ś n ie planem odbudow y i d a l
szego ro z w o ju g ospodarki ra d z ie c k ie j, je s t planem , w w y n ik u w y k o n a n ia k tó re g o ra n y w o jenne zostaną zaleczone, a p o te n c ja ł p rze m ysło w y Z w ią z k u R adzieckiego będzie dużo w ię kszy niż k ie d y k o lw ie k przedtem .
N a le ży założyć z g óry, że i ten p la n zostanie z rea lizow an y n a s k u te k :
a) pla n o w e go c h a ra k te ru gospodarki ra d z ie c k ie j, n ie n a ra żo n e j na k ry z y s y w ła ś c iw e gospodarce k a p ita lis ty c z n e j;
b) w ie lk ie j re w o lu c ji te ch niczne j, k tó re j przeprow adzenie sta ło się m ożliw e ze w zg lę d u na uspołecznienie Środków p ro d u k c ji;
c) nowego s to s u n k u do p ra cy, o p a rte j na n ie znanych p rzedtem fo rm a c h w sp ó łz a w o d n ic tw a .
O lb rz y m ie o siągnięcia Z w ią z k u R adzieckiego po u p ły w ie 32 la t od W ie lk ie j R e w o lu c ji P a ź d z ie rn ik o w e j m ożna z m ie rzyć róż
n y m i k r y te ria m i.
Za podstaw ę te j oceny m ożna w ziąść: o sią g n ię cia gospodarcze, postęp k u lt u r y i o ś w ia ty , p rz e m ia n y w czło w ie ku , wreszcie s p ó j
ność w ię z i społecznej.
K a ż d y z ty c h c z y n n ik ó w s ta n o w i o b fity m a te ria ł a n a lizy, da
ją c y w w y n ik u s y n te z y jeden z ob ra zó w ro z w o ju Z w ią z k u R a dzieckiego.
O m ó w iliś m y w k r ó tk ic h zarysach jeden z ty c h obrazów — obraz ciągłego i dynam icznego ro z w o ju p rze m ysłu Z w ią z k u R a
dzieckiego M . SZ.
Jak zorganizowany jest przemysł miejscowy w Zwiqzku Radzieckim
P rz e m y s ł ra d z ie c k i s ta n o w i alb o własność państw a (m ie n ie ogól
nonarodow e), albo w łasność o rg a n iz a c ji spółdzielczych.
Obok ogólnego p o d zia łu na w y d o b yw czy i p rz e tw ó rc z y , prze
m y s ł rad z ie c k i u ję ty je s t o rg a n iz a c y jn ie w dw a w ie lk ie d z ia ły : 1) p rzem ysł cię żki, w y tw a rz a ją c y ś ro d k i i narzędzia p ro d u k c ji (g ru p a A ), ja k np. m aszyny, surow ce i t. d., 2) p rzem ysł le k k i, w y tw a rz a ją c y śro d k i spożycia (gru p a B ), ja k np. a r ty k u ły ż y w nościowe, odzież, o buw ie i L d.
W Z w ią z k u R a d z ie c k im is tn ie je k ilk a s e t tysię cy przedsię
b io rs tw p rze m ysło w ych . P rz y g n ia ta ją c a część p ro d u k c ji p rzem y
s ło w e j p rzypada n,a prze m ysł c ię żki, któ re g o u d z ia ł w c a łe j p ro d u k c ji p rze m ysło w e j w ynosi 95%. D o przem ysłu ciężkiego, za
liczane są te p rze d się b io rstw a i z a k ła d y p ra cy, k tó re p rz y w y tw a rz a n iu ś rod kó w i narzędzi p ro d u k c ji z a tru d n ia ją c o n a jm n ie j 16 ro b o tn ik ó w z u żyw a ln o ścią m oto ru , albo k tó re z a tru d n ia ją c o n a jm n ie j 30 ro b o tn ik ó w bez u żyw a ln o ści m oto ru .
W u ję ciu b ra n żo w ym p rzem ysł rad zie cki jednoczy dwadzieścia jeden n a stęp u ją cych rozgałęzień p ro d u k c y jn y c h :
D p a liw a i en e rg e tyka , 2) h u tn ic tw o , 3) k o lo ro w a m e ta lu rg ia , 4) obróbka metali,- 5) p rzem ysł z b ro je n io w y , 6) p rzem ysł chem icz
ny, 7) m a te ria ły budow lane, 8) porcelana i fa ja n s , 9) przem ysł drze w n y, 1(1) celuloza i papier, 11) p rzem ysł w łó k ie n n ic z y , 12) ga
la n te ria , 13) przem ysł s kó rza n y, obuw ie, 14) spożyw czy, 15) tłu s z cze : w y ro b y p e rfu m e ry jn e , 16) in s tru m e n ty m uzyczne, 17) prze
m y s ł p o lig ra fic z n y , 18) p ro d u k c ja pomocy szkolnych i P rzyborów k a n c e la ry jn y c h , 19) prze m ysł z a b a w k a rs k i, 20) prze m ysł ju b ile r ski, 21) -przem ysł k in e m a to g ra fic z n y .
. ^ ^ - d e z przytoczonych rozgałęzień p rzem ysłu o b e jm u je 6 e tki i t>«:ące fa b ry k i z a k ła d ó w p ra cy. C z te ry rozgałęzienia, a m ia nowane przem ysł budow y m aszyn (obróbka m e ta li), spożyw czy, c h e m ic z n y 'i w łó k ie n n ic z y , p ro d u k u ją łącznie 7 0 % 'w a rto ś c i c a łe j p ro d u k c ji prze m ysło w e j
D o państw a należą w szy s tk ie w:elk-.e i kluczowe przedsiębior- s v\a. Ic h u d z ia ł w c a łe j p ro d u k c ji p rz e m ysło w e j w ynosi 85% .
Pozostałe 15% przypada na p rze d się b io rstw a prze m ysłu s p ó łd zie l
czego.
Z a rz ą d nad przem ysłem p a ń s tw o w y m s p ra w u ją w Z w ią z k u R a
d zie ckim m in is te rs tw a przem ysłow e, powołane w ty m celu dla poszczególnych gałęzi przem ysłu.
T R Z Y G R U P Y M IN IS T E R S T W P R Z E M Y S Ł O W Y C H . Z p u n k tu w id ze n ia zasięgu te ry to ria ln e g o m in is te rs tw a p rzem y
słow e w Z w ią z k u R a d z ie c k im dzielą się na 3 g ru p y :
1) W szechżw iązkow e m in is te rs tw a p rzem ysłow e — w liczb ie 19-tu.
2) Z w ią z k o w o -re p u b lik a ń s k ie m in is te rs tw a przem ysłow e, is tn ie jące jednocześnie w ram ach o rg a n iz a c ji całego Z . S. R. R. i je dnocześnie w każdej rep u b lice z w ią z k o w e j; ta k ic h m in is te rs tw je s t obecnie 6 (m in is te rs tw a prze m ysłu le kkie g o , rybnego, m ięs
nego i mlecznego, żywnościowego, drzew nego i papierniczego, m a
te ria łó w b u d ow la nych ).
3) R e p u b lik a ń s k ie m in is te rs tw a przem ysłow e. W e w s zystkich rep u b lik a c h Z w ią z k u R adzieckiego is tn ie ją m in is te rs tw a p rze m y
słu m iejscowego.
D W IE G R U P Y P R Z E M Y S Ł U M IE J S C O W E G O . W Z w ią z k u R a d z ie c k im n.ie ma ogólnozw iązkow ego m in is te r
s tw a p rze m ysłu m iejscow ego. M in is te rs tw a ta k ie is tn ie ją je d y n ie w re p u b lik a c h zw ią z k o w y c h . Ta w ła ściw o ść w y ró ż n ia ta kże k ie ro w n ic tw o prze m ysłu m iejscow ego, k tó re je s t c a łk o w ic ie sko n ce n tro w a n e w rękach rząd ó w re p u b lik zw ią z k o w y c h .
A le na ty m nie kończą się szczególne cechy s tr u k tu r y prze
m y s łu m iejscow ego. W eźm y, na p rz y k ła d , M in is te rs tw o P rz e m y ś lu M ie js c o w e g o F e d e ra c ji R o s y js k ie j. M a ono z a rz ą d y g łó w ne i zjednoczenia. Jednakże za ic h p o ś re d n ictw e m m in is te rs tw o k ie r u je n ie w s z y s tk im i, lecz ty lk o je d n ą , o k re ślo n ą - g ru p ą przed-
N r 38
OOOT.NDPOLSKT TYG O DNIK GOSPODARCZY
s ię b io rs tw . D ru g a , bardzo duża g ru p a p rze d się b io rstw przem y-siu m iejscow ego je s t bezpośrednio podporządkow ana k ra jo w y m obw odow ym , m ie js k im i re jo n o w y m ko m ite to m w yko n a w czym K a d D e le g a tó w L u d u P racującego, zaś n ie w ie lk ie przedsięb:or- s tw a , ja k m ły n y , m leczarnie, ku źn ie i t. d., są bezpoSred.ro pod
porządkow ane w ie js k im Radom D e le g a tó w L u d u Pracującego.
W ten sposób M in is te rs tw o P rz e m y ś lu M iejscow ego F e d e ra c ji R o s y js k ie j k ie ru je bezpośrednio przez swe g łó w n e zarządy i zje dnoczenia ty lk o je d n ą gruipą p rze d się b io rstw . W stosunku do d ru g ie j g ru p y p rze d się b io rstw re a liz u je ono je d y n ie ogólne k ie ro w n ic tw o , c z y li z a tw ie rd z a ich p la n y, udziela im pomocy w do
sta rc z a n iu niezbędnych urządzeń za pośrednictw em rządu repu
b lik i, p rze ka zu je im techniczno i w y tw ó rc z e doświadczenie in n ych p rz e d s ię b io rs tw . S tale i k o n k re tn e k ie ro w n ic tw o p rze d się b io rstw te j g ru p y z n a jd u je się w rękach m ie jsco w ych R ad D e le g a tó w L u d u P ra cu ją ce go . W ty m celu w k ra jo w y c h , obw odow ych, m ie js k ic h i re jo n o w y c h R adach is tn ie ją specjalne zarządy lu b w y d z ia ły przem ysłu m iejscowego.
..R E J P R O M K O M U IN A T Y ”.
P rze m ysł, p o d porządkow any radom re jo n o w y m , o b ję ty je s t re
jo n o w y m i k o m b in a ta m i p rz e m y s ło w y m i. K o m b in a ty te nie są zjednoczeniam i w y tw ó rc z y m i. Są one o rg a n iz a c ja m i gospodar
czym i,_ do k tó ry c h należą zazw ycza j w szy s tk ie p rze d się b io rstw a w y tw ó rc z e , org a n izo w a n e przez R adę re jo n o w ą , chociażby n a w e t m e m ia ły ze sobą n ic wspólnego. P rz e m y s ł m ie jsco w y _ to nie osobna gałąź, ja k , n a p rz y k ia d , budow a m aszyn lu b m e ta lu rg ia . O b e jm u je On przeróżne gałęzie i rod za je w y tw ó rc z o ś c i. Jedne je g o prze d się b io rstw a p ro d u k u ją w y ro b y m etalow e, inne _ prostsze m aszyny rolnicze, jeszcze in n e — naczynia porcelanow e i fa ja n s o w e , inne znów _ cegłę, dachów kę. Są p rz e d się b io rstw a, w y tw a rz a ją c e meble, prze d się b io rstw a w y ro b ó w d z ie w ia rs k ic h i t. a. K a p rz y kła d , do rejonow ego k o m b in a tu przem ysłow ego je d n e j z Rad d z ie ln ico w ych L e n in g ra d u należą fa b ry k a o buw ia w a rs z ta t w y ra b ia ją c y p lu s k ie w k i i ha czyki, w a rs z ta t k ra w ie c k i i w y tw ó rn ia n a p o jó w owocow ych. P ra w ie w każdym rejon ie
F e d e ra c ji R o s y js k ie j je s t re jo n o w y k o m b in a t p rze m ysło w y prze
m y s łu m iejscowego.
R ejonow e k o m b in a ty p rzem ysłow e m a ją p ra w o sp rze d a w a n ia w e d łu g swego uzn a nia to w a ró w , p ro d u k o w a n y c h z m iejscow y«»
surow ców , w e d łu g cen, z a tw ie rd z a n y c h przez k o m ite ty w y k o nawcze re jon o w ych R ad D e le g a tó w L u d u P racującego.
1 o w a ry masowego u ż y tk u , w y tw a rz a n e przez p rze m ysł m ie j
scowy F e d e ra c ji R o s y js k ie j z n a jd u ją się c a łk o w ic ie do dyspi S t a w i ą , r r b' lk ’ -, T:znd UStaIa’ iIe p ro d u k c j ’ należy po. v s ta w C dla potrzeb w ła s n e j re p u b lik i i ile w ysła ń do in n ych re- Pubbk z w ią zko w ych .
P rze m ysł m ie jsco w y F e d e ra c ji R o s y js k ie j m a do s w e j dyspo
z y c ji przeszło 1.500 sklepów i in n y c h p u n k tó w sprzedaży sw ych w y ro b ó w ludności.
Z u p e łn ie ta k sam o o rg a n iz o w a n y je s t i k ie ró w a n y prze m ysł B ^ a lo ru s H ^ yStfcich i,m y c h ^ P u b lik zw ią z k o w y c h _ U k r a in y ,
IS T O T A P R Z E M Y S Ł U M IE J S C O W E G O .
Is tn ie n ie ta k ie g o ro d z a ju p rze m ysłu , kie row an e g o przez o rg a n a m iejscow e, posiada w ie lk ie znaczenie. P rz y c z y n ia się on do roz
w ija n ia in ic ja ty w y m ie js c o w y c h o rg a n ó w w dziele w y k o rz y s ty w a n ia z n a jd u ją c y c h się na te ry to riu m tego lu b innego rejonu ró ż n y c h ro d z a jó w s u ro w c ó w oraz w dziele o rg a n izo w a n ia pro
d u k c ji w y ro b ó w dla lepszego zaspokojenia potrzeb ludność- . P rz e m y s ł m ie js c o w y p rz e tw a rz a zasadniczo surow ce, nie ma
ją ce znaczenia ogólno.państwowego oraz o d p a d k i w ie lk ie g o prze
m ysłu . W y k o rz y s ty w a n ie różnego ro d z a ju su ro w có w , z n a jd u ją cych się w ty m lu b in n y m rejon ie , ro z w ija n ie in ic ja ty w y m ie j
scow ych _ o rg a n ó w u m o ż liw ia znaczne zw iększenie p ro d u k c ji sz^- regu w ażnych to w a ró w prze m ysło w ych , zwłaszcza to w a ró w maso-
™ u z y tk u - . Rpf wfi3 prze m ysłu m iejscow ego ma rów nież do- osłe znaczenie dla b a rd z ie j ró w n o m ie rn e g o rozmieszczeń a za- ła d ó w p rze m ysło w ych , fa b r y k i w a rs z ta tó w , bowiem e fe k ty w n a Praca prze m ysłu Z w ią z k u R adzieckiego opiera się „ a X n o w y m k o ja rz e n iu dużych, ś red n ich i m a łych prze d się b io rstw . <T. K.)
handel - centrale handlowe
Przedłużenie zezwoleń na prowadzenie handlu zagranicznego
W zw ią z k u z ukazaniem się za rządzenia M in is tr a I I » c d lu Z a granicznego z dn. 24 listopada 1940 r. w s p ra w ie ud zie le n ia ze
zwoleń na czas o g ra n iczo n y na prow adzenie p re d się b io rstw w za- i ó l o 'C v a " * Uo , za g ra n ic ™ e«o (M o n ito r P o ls k i z dn. 2 g ru d n ia s te rs tw ^ T T a n lf T ' ~ D e p a rta m e n t O rg a n iz a c y jn y M in i
s te rs tw a H a n d lu Z ag ra n iczn eg o pism em s k ie ro w a n y m do Iz b y I rz e m y s ło w o -H a n d lo w e j w W a rs z a w ie ja k o K o o rd y n u ją c e j w y- ja s n if, zg!
1. f i r m y p ry w a tn e posiadające u p ra w n ie n ia w zakresie han
d lu zagranicznego na ro k 1949 a za m ierza ją ce n a d a l w y k o n y w a ć swe czynności w ro k a 1950, w in n y w y s tą p ić w drodze bezpośredniej do M in is te rs tw a H a n d lu Z ag ra n iczn eg o z w n io skie m o p rze dłużenie d zia ła ln o ści na ro k 1950 T e rm in skla d a n ią .. ty c h w n io s k ó w u p ły w a z dniem 20 g ru d n ia b r
ŚTgSan;94U 9rf W ain°Śei P°SiadanyCh z -*«
U.
N ow e w n io s k i koncesyjne w in n y być skła d a n e w try b ie i na w a ru n k a c h p rz e w id z ia n y c h u s ta w ą z dn. 2 czerw ca oraz roz- porząrdze^em M m is łr a P rz e m y s łu i H a n d lu z dn. 22 lip c a kó w iii«- i i i . ' 1 r 1,7 311). S kła d a n ie ty c h w n io s k ó w nie je s t ograniczone te rm in e m 20 g ru d n ia b rz iln ia U «“ Ż
er«-“"'■>7 *. -L r
949 rW ™ ' Z , f eiln ,AŁ” ‘ is tr a F rz o m y s łu i H a n d lu z dn. 21 m aja V, ( M o n ito r P o ls k i z dn. 24 czerw ca 1948 r. N r 57, poz. 346) d la p rz e d s ię b io rs tw m a ją c y c h za p rz e d m io t czynności handlow e z za g ra n icą na rachunek w ła sn y __ do dnia 31 g ru d n ia 1949 r.
i a p rz e d s ię b io rs tw w y k o n y w u ją e y c h czynności h a n dlow e z za- gi anicą w za kre sie pośredniczenia — na okres czasu u s ta lo n y Y . UT o Wie pt>^re(,,n"'czenii a — n a jd łu ż e j je d n a k do dnia 31 g ru dnia 1949 r.) — prze d łu ża się obecnie do d nia 31 g ru d n ia 1950 r.
Y ym ie n io n e zarządzenie M in is tr a H a n d lu Z ag ra n iczn eg o
wchodzi w życie z d niem ogłoszenia w M o n ito rz e P o ls k im z mocą o b o w ią zu jącą od d n ia 24 lis to p a d a 1949 r.
Iz b a P rz e m y s ło w o -H a n d lo w a w W a rs z a w ie ja k o K o o rd y n u ją c a bezpośrednio po u zyska n iu z a w ia d o m ie n ia z M in is te rs tw a H a n d lu Z ag ra n iczn eg o t. j. w d n iu 9 g ru d n ia br. w y s ła ła do w s z y s tk ic h f ir m p o siadających zezwolenia na prow adzenie prze d się b io rstw w zakresie h a n d lu zagranicznego odpow iednie o k ó ln ik i, z w ra c a ją c uw agę na bezwzględną konieczność d o trz y m a n ia oznaczonego zarządzeniem te rm in u t. j. do dnia 20 g ru d n ia b r.'o d n o ś n ie w y stą p ie n ia do M in is te rs tw a H a n d lu Z ag ra n iczn eg o o p rze dłużenie w ażności posiadanych zezwoleń przez w szy s tk ie te p rze d się b io r
s tw * , k tó re n a d al z a m ie rz a ją w y k o n y w a ć czynności ' handlow e w zakresie h a n d lu zagranicznego.
Aktualne przetargi, dostawy i zakupy
4 1 W -w a , Sosnowa 8, K a rw a ń e k i k u p i s ita m echaniczne do p ro d u k c ji p u d ró w (n a jc h ę tn ie j cepowe).
4 b Zakopane P a rce le urzędnicze T exas K r y s ty n a M eissnerow a sprzeda parcelę b u d ow la ną w c e n tru m .
4 1 W a rs z a w a , K re d y to w a 4 T o w is z a k u p i ba la n sów kę 6 ewenit.
15 ton,
W -w a , W ie lk a 3 m. 4, T r ig id e r sprzeda lo d ó w k ę e le k try c z n ą A W -w a , Ż o lib o rz , C ieszkow skiego 2 ró g Słow ackiego, poszu k-uje się w s p ó ln ik a b ra n ż y k u p ie c k ie j, sklep m y d la rs k o -k o m is o w y
N A D Z Ó R N A D K S IĘ G O W O Ś C IĄ ”
(n a jc h ę tn ie j f ir m y przem ysłow o), sporządzanie b ila n s ó w p rz y j raie s p e c ja lis ta od zagadnień ska rb o w y c h . R e fe re n c je Z g ’ ->.
szenia Pisemne O d d z ia ł re d a k c ji O. T . G. w P o z n a n iu . M ic k ie -
^ ic z a d l lu b telefonem p ry w. P oznań 66-47 godz. 16 __ 17.
7
OGOLNOPOLSKI TYG O DNIK GOSPODARCZY N r 39
Z życia Izb, Związków i Zrzeszeń
Warszawa
Z E B R A N IE P R Z E D S T A W IC IE L I P R Z E M Y S Ł U I K U P IE C T W A W d n iu 13 g ru d n ia b r. o d b yło się posie
dzenie p rz e d s ta w ic ie li Z w ią z k ó w Zrzeszeń P ry w a tn e g o P rze m ysłu, O gólnopolskich Zrzeszeń, N aczelnej R a d y Zrzeszeń K u pie ckich I i . P . oraz Z grom adzenia K u p c ó w Ul. st. .Warszawy', na k tó ry m ro z p a try w a no p ro je k t rozporządzenia M in is te rs tw a S k a rb u o księgach h a n dlow ych i p odatko
w ych. W w y n ik u d y s k u s ji w niesiono ró ż ne p o p ra w k i do p ro je k tu oraz p o stanow io
no zgłosić p o s tu la t do M in is te rs tw a S k a r
bu podwyższenia g ra n ic y o b ro tu dla uzna
n ia kupca za re je stro w e g o do 25.000.000 zt (dotychczas — 12.000.000).
Łódź,
Z E B R A N IE Z A R Z Ą D U Z R Z E S Z E N IA P R Y W . P R Z E M . C IIE M . W d n iu 3.12. b r. od b yło się zebranie c z ło n k ó w Z arzą d u Zrzeszenia P ry w a tn e g o P rz e m y ś lu Chem icznego w Ł o d z i. Z e b ra n i p o ś w ię c ili dużo u w a g i sp ra w o zd a n iu z d zia ła ln o ści C e n tra li P ry w a tn e g o P rz e m y ślu Chemicznego, a szczególni® — s p ra w ie
M g r . S T E F A N
K Ę P S K I
zaprzysiężony rzeczoznawca księgowo
ści przy Izbie Przem-Handlowej i Sądzie Okręgowym w Warszawie
n a d z o ry , b ila n s e , e k s p e rty z y
i t. p . p ra c e
W arszawa, Kopernika 4 m 9 godAgB-lO
u m ó w z a w ie ra n y c h przez tę C e n tra lę z p ro d u ce n ta m i s e kto ra p ry w a tn e g o . Ponad
to om ów iona została s p ra w a re o rg a n iz a c ji prze m ysłu chem icznego i zw iązane z ty m
«czynności zm ierzające ku lik w id a c ji Z rze szenia w Ł o d zi, na m iejsce k tó re g o ma być pow o ła n y O d d zia ł O gólnopolskiego Zrzeszenia P ry w a tn e g o P rz e m y s łu Che
m icznego. (m.s.)
Szczecin,
K U R S R A C J O N A L IZ A T O R S K I W ram a ch a k c ji k u rs ó w w spólzaw odnic tw a , ra c jo n a liz a to rs tw a i n o w a to rs tw a Iz b a weszła w k o n ta k t z R a d a m i Z a k ła d o w y m i k ilk u w iększych p a ń s tw o w y c h fa b ry k w Szczeci nie. W w y n ik li porozum ie
n ia o tw a rto k u rs w s p ó łz a w o d n ic tw a , ra c jo n .a liza to rstw a i n o w a to rs tw a dla p ra c o w n i
k ó w H u t y „SzCzecin” w Szczecinie - G lin kach, a w n a jb liż s z y c h dn ia ch o tw a rte zo
sta n ą podobne k u rs y d la p ra c o w n ik ó w P ań s tw o w e j F a b r y k i K o n fe k c y jn e j, w Szcze
c in ie i dla p ra c o w n ik ó w P a ń s tw o w e j F a
b ry k i Sztucznego J e d w a b iu N r 4 w Szcze
c in ie - Z ydow cach.
R A C J O N A L IZ A T O R G O Ś C IE M I P H Izba P rze m ysłow o - H a n d lo w a w Szcze
cin ie za p ro siła o s ta tn io jednego z najwy
b itn ie js z y c h ■ po lskich ra c jo n a liz a to ró w , obecnego w ic e d y re k to ra technicznego f i r m y „ H . C e g ie ls k i” ob. Czesława M ic h a ł
k a w P o znaniu z w y k ła d a m i do Szczecina.
Ob. M ic h a łe k b y ł poprzednio spawaczem w w y ż e j w y m ie n io n y m p rz e d się b io rstw ie . W Szczecinie w y g ło s ił on w trz e c h w ie l
k ic h fa b ry k a c h w y k ła d y , podczas k tó ry c h o m ó w ił założenia techniczne i p o d sta w y ideologiczne ru c h u ra c jo n a liz a to rs k ie g o .
(C.P.)
Czy zamówiłeś już książki?
W y c ią ć , w y p e łn ić , zahopertow ać i w ysłać
:
D o
G ospodarczego In s ty tu tu W ydaw n iczeg o
Iz b Frzemgsłowo-Handlouigch W A R S Z A W A X I
Stem pel fir m y
’ u l. Florjj 3
Prosimy o wysłanie za zaliczeniem pocztowym nast. książek:
egz. „Ustalanie Cen Produkcyjnych" po zł 500.— egz.
egz. „Nowe przepisy podatkowe" po zł 700.— egz.
... egz. „Klasyfikacja branżowa" po zł 160.— egz.
... egz. „Żegluga śródlądowa i spław" po zł 580.— egz.
oodnis i stempel
OD REDAKCJI:
Następny numer OTG wyda
ny w zwiększonej objętości, ukaże się w dniu 22 grudnia 1949 r. Numerem tym zamknie
my pierwszy rok naszej akcji informacyjno-prasowej.
FABRYKA
PRZETWORÓW CHEMICZNYCH
» Mu - - Es «
Poznań, M ałe Garbary 2. T el. 49-90.
JUŻ C Z A S
z a o p a trz y ć się
w druki i przyrządy
f^CP^c/a) » s if o o weSł
V t / y »«żłbitkow»
POZNAŃ, UL. 27 GRUDNIA 16
S P K Z E D A Z W Y ROBO W S Z K L A N Y C H I B A K IE L IT O W Y C H
Józef Parol
Warszawa, Ciepła 3 m. 17
REDAKCJA ADMINISTR/ CJA Warszawo, Flory la l. 8-54-70, 8-61-56, 8-66-30 Redaktor przyjmuje od 11 — O ddział w Poznaniu, Micklewiczo 31
łe l. 5-18-62. 23-65/6
O ddział w Gdyni, ul. Pułaskiego 6, łel* 30-80 O ddział w Szczecinie, A l. N le ro d te a ło le l 4C
łel. 23-85
Rędokcjo rękopisów nie zwraca.
Redaguje: Komlłel Redakcyjny Wydawca: Gospodarczy Insfyłuł Wydawniczy,
?o. z o. o . Izb Przemysłowo-Handlowych _________ Konto P. K. O . - 1-5001 . ___ _____
Prenumeroła: Tiiesięcznie ibO.- w artolnir j.
450.—, oółrocznie 900.— ••ocznie 1.800 z*. '
CENNIK OGŁOSZEŃ: !
1/1 «trony 70.000 1/2 * fr . 35.000 r ’ V * »:»
18.000 zł.
Ogłoszenlo wymiarowe: 100 *t ro m ilim etr szerokości 1 łamu (kolumno mo 3 łamy)
w tekście o 25 uA» drożę).
Drukarnio: Spól. Wya. „W ydownłcfwo Ludowe' W-wo, Skolimowska 5
