1.
2. Andrzejkowe wróżby
a. 1. Cele lekcji
i. a. Wiadomości Uczeń zna tradycje andrzejkowe.
ii. b. Umiejętności Uczeń potrafi wykonać niektóre wróżby.
iii. c. Postawy Uczeń zna elementy tradycji i ich wartość.
b. 2. Metoda i forma pracy
Metoda: pogadanka, demonstracja, działanie Formy: praca indywidualna, zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Świeczki, wosk, miska z wodą, serca z kartonu, filiżanki, krzyżyk, obrączka
c. 4. Przebieg lekcji
i. a. Faza przygotowawcza
Na początku nauczyciel inicjuje pogadankę na temat andrzejek i wróżb andrzejkowych. Pyta
wychowanków, czy wiedzą, gdzie ma początek to święto i czy znają jakieś andrzejkowe wróżby. Jeżeli nie wiedzą, nauczyciel informuje, że wróżby to stary jak ludzkość sposób na poznanie niepewnej przyszłości. Wierzono, że są dni, kiedy duchy przodków wracają na ziemię i odsłaniają przed nami odrobinę nieznanego. Wróżbom miłosnym sprzyjał początek adwentu. Panny wróżyły zamążpójście w wigilię świętego Andrzeja (tj. 29 listopada), a kawalerowie w przeddzień świętej Katarzyny.
Andrzejkowe wróżby przetrwały do dziś i cieszą się niesłabnącą popularnością, mimo iż przez stulecia Kościół potępiał je jako zabobony.
ii. b. Faza realizacyjna
1. Nauczyciel proponuje uczniom zabawę, która będzie miała na celu poznanie niektórych wróżb andrzejkowych w praktyce. Uczniowie robią w sali miejsce, mogą zasłonić kotary i zapalić świeczki dla lepszego efektu. Wraz z nauczycielem przeprowadzają następujące zabawy:
• Lanie wosku – uczniowie leją roztopiony wosk przez oczko od klucza do miski z zimną wodą. Po zastygnięciu wyjmują go i oświetlają lampką. Cień, który rzuca na ścianę,
odczytywany jest za pomocą znaczeń (załącznik 1).
• Filiżanki „kim będę?” – nauczyciel kładzie na stole krzyżyk i obrączkę i przykrywa je filiżankami (jedna pozostaje pusta). Następnie kilkakrotnie zmienia kolejność ich ustawienia, a jeden z wychowanków losuje jedną z filiżanek. Gdy wylosuje obrączkę, oznacza to małżeństwo, krzyżyk - śluby zakonne, a pusta filiżanka - staropanieństwo.
• Buty – nauczyciel zbiera buty wszystkich wychowanków i ustawia je naprzeciwko drzwi, następnie przekłada je w stronę progu. Właściciel buta, który najszybciej przejdzie próg, najprędzej wyjdzie za mąż lub ożeni się.
• Serca z imionami – nauczyciel wcześniej wyciął z kartonu dwa serca. Na jednym napisał imiona chłopców, a na drugim dziewczyn. Później serca są odwracane tak, by imiona były niewidoczne. Dziewczyny przebijają szpilką serce chłopców i odwrotnie. Imię, w które trafią, wskaże im przyszłą żonę lub męża.
iii. c. Faza podsumowująca
Nauczyciel informuje, że wróżby to tylko zabawa i nie należy tego poważnie traktować.
d. 5. Bibliografia
1. W. Śliwerski, Andrzejki, Impuls, Kraków 1999.
2. Strony internetowe:
www.wrozby.pl/andrzejki.php www.wikipedia.org
www.magia.onet.pl
e. 6. Załączniki
Załącznik1
Najczęściej pojawiające się symbole woskowe to:
Serce - jeśli ma w miarę regularne rysy, wróży odwzajemnione uczucie i szczęście w miłości. Nowy związek może okazać się strzałem w dziesiątkę i zakończyć się ślubem. Postrzępione serce lub te, które jest przepołowione, zapowiada niepowodzenia uczuciowe. Taką figurkę należy natychmiast zawinąć w chusteczkę i zakopać poza domem. W ten sposób wróżba przestanie działać.
Anioł - oznacza odgórne prowadzenie. Ludzie, których będziesz spotykała na swojej drodze w tym roku, okażą się przyjaciółmi na całe życie. Również zdarzenia, w których będziesz brała udział, będą w pewien sposób magiczne, poczujesz, że nic nie dzieje się bez przyczyny.
Dom - spodziewaj się przeprowadzki. Oznacza również możliwość założenia własnej rodziny lub konieczność uporządkowania spraw domowych.
Klucz - podobnie jak dom - symbolizuje zmianę miejsca zamieszkania. Poznasz również, jakąś tajemnicę albo rozwiążesz nurtujący Cię problem. Może okazać się też, że znajdziesz klucz, do czyjegoś serca.
Chmura - przestań bujać w obłokach. Jeśli chcesz znaleźć odpowiedniego partnera, weź się do działania i zamiast siedzieć w domu, wyjdź do ludzi na spotkanie tego najważniejszego...
Góra - przygotuj się na trudności różnego rodzaju. To, za co się weźmiesz, nie będzie szło tak, jak sobie wcześniej zaplanowałaś. Do realizacji marzeń dojdziesz poprzez konsekwencję i cierpliwość.
Jajko - oznacza dużą płodność, nowe życie. To samo jajko oznacza również, że coś nowego wydarzy się w Twoim życiu.
Moneta - najważniejsze dla Ciebie będą sprawy finansowe i zawodowe. Zaistnieje możliwość wyjścia za mąż z rozsądku i dla korzyści materialnych.
Obrączka – tego symbolu w zasadzie nie trzeba tłumaczyć - oznacza szybkie zaręczyny i małżeństwo.
Orzeł - możesz mierzyć wysoko. Ten symbol oznacza osiągnięcie wysokich celów i wybicie się ponad przeciętność.
f. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
g. 8. Uwagi do scenariusza
Przed zajęciami należy się upewnić, czy żadne dziecko nie ma nic przeciwko przeprowadzeniu takich zajęć, czy nie godzi to w czyjeś uczucia religijne.
Zajęcia te można przeprowadzić również z dziećmi starszymi.
