Zależności pokarmowe w biocenozach

(1)

Zależności pokarmowe w biocenozach

1. Cele lekcji

a. Wiadomości Uczeń:

 wyjaśnia pojęcia: łańcuch pokarmowy, producent, konsument, destruent,

 układa łańcuchy pokarmowe o różnej ilości ogniw z różnych ekosystemów,

 ustala poziomy pokarmowe dla poszczególnych organizmów,

 tworzy sieci pokarmowe.

b. Umiejętności

 przewiduje następstwa ubytku określonego gatunku w ekosystemie bogatym i ubogim w gatunki organizmów,

 podaje przykłady ekosystemów, w których nie ma producentów,

 wyjaśnia, dlaczego może istnieć ekosystem bez producentów,

 rozwiązuje problemy w sposób twórczy,

 planuje, organizuje i ocenia własne uczenie się,

 skutecznie komunikuje się w różnych sytuacjach.

2. Metoda i forma pracy

 praca w grupach,

 pogadanka,

 praca z materiałem źródłowym.

3. Środki dydaktyczne

 schematy biocenozy pola ,

(2)

 przygotowane przez uczniów koperty z pracą domową na temat biocenozy lasu,

 duże kartki papieru,

 pisaki w kilku kolorach (zielony, czerwony, pomarańczowy i czarny).

a. Faza przygotowawcza Czynności organizacyjne.

Przywitanie, czynności organizacyjne;

Zapoznanie uczniów z tematem;

Przedstawienie uczniom celu lekcji; Podział klasy na grupy, ustalenie i wybór lidera i sprawozdawcy.

Rozdanie materiałów potrzebnych do pracy Czynności nauczyciela:

Dzielę uczniów na grupy, przypominam o zasadach pracy w grupach, powtarzam z klasą materiał z ostatnich lekcji na temat cech charakterystycznych ekosystemów, wiążę stary materiał z nowym, przedstawiam grupom zadania do wykonania (załączniki 1i 3). Objaśniam zadania i określam czas na ich wykonanie

b. Faza realizacyjna

-Uczniowie analizują otrzymane zadania, dyskutują korzystając z wcześniej zdobytych i przypominanych na początku lekcji wiadomości. Omawiają różne pomysły, wypowiadają swoje propozycje odnośnie formy przedstawienia tematu klasie.

-Czynności nauczyciela:

Chodzę po klasie, obserwuję pracę uczniów, nadzoruję dyskusje w grupach, sprawdzam ile inwencji uczniowie wnoszą do pracy

-Uczniowie przedstawiają własne propozycje rozwiązania problemu i przyjmują ostateczną wersję.

Obserwuję pracę uczniów, w razie potrzeby przypominam informacje z poprzednich lekcji, wspomagam pracę grup.

-Sprawozdawca, w razie potrzeby wspomagany przez grupę, prezentuje efekt pracy całej grupy zapisany na dużych kartkach papieru i w zeszycie.

Pozostali uczniowie obserwują i porównują sposoby przedstawienia tematu i oceniają prace.

Jako podsumowanie wiedzy o łańcuchach pokarmowych chętni uczniowie odpowiadają na pytania:

-Określ główny czynnik regulujący liczebność populacji danego gatunku w określonej biocenozie.

Jakie będą skutki ubytku określonego gatunku w biocenozie bogatej i ubogiej w ilość gatunków?

W którym z omawianych ekosystemów najłatwiej zachwiać zależności pokarmowe i dlaczego?

Oceniam poprawność merytoryczną pracy, pomagam rozwijać umiejętności posługiwania się językiem biologicznym.

c. Faza podsumowująca

Po krótkiej naradzie wybrany uczeń z grupy dzieli się z klasą swoimi spostrzeżeniami, na temat najciekawszego sposobu opracowania tematu. Ma miejsce próba samooceny i ocena pracy innych.

(3)

Oceniam pracę wszystkich grup, namawiam klasę do dyskusji na temat pracy w grupach i wspólnego zdobywania wiedzy, proszę uczniów o dokończenie zdań na zasadzie „pierwsza myśl najlepsza”

(załącznik nr 2).

4. Bibliografia www.portalwiedzy.onet.pl

W. Baturo, Biologia. Encyklopedia szkolna, PWN, Warszawa 2005.

5. Załączniki

Zadania dla grup:

ZAŁĄCZNIK NR 1

Korzystając ze schematu przedstawiającego biocenozę pola:

1. Ułóż łańcuch pokarmowy:

 2-ogniwowy,

 3-ogniwowy,

 4-ogniwowy.

2. Wskaż producentów /podkreśl kolorem zielonym/ i konsumentów I-, II-, III-go rzędu /odpowiednio kolor pomarańczowy, czerwony, żółty / w utworzonych łańcuchach.

3. Określ poziom troficzny dla poszczególnych organizmów łańcucha pokarmowego.

4. Zbuduj co najmniej dwa łańcuchy pokarmowe, w których ten sam organizm występuje na różnym poziomie troficznym, a następnie zbuduj sieć pokarmową odrzucając jedno z powtarzających się ogniw.

5. Te same polecenia powtórz z biocenozą lasu /wykorzystaj koperty przygotowane w domu.

ZAŁĄCZNIK NR 2 Niedokończone zdania:

Na dzisiejszej lekcji miałam możliwość…

Dzięki takiej metodzie pracy moje zaangażowanie było … Jako członek grupy mogłem…

ZAŁĄCZNIK NR 3

Schemat biocenozy pola uprawnego

(4)