Cechy poezji Jana Andrzeja Morsztyna.
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:1. zna najważniejsze cechy poezji barokowej,
2. rozumie konieczność korzystania z pomocy naukowych (słowniki, encyklopedie).
b) Umiejętności Uczeń potrafi:
1. wskazać i nazwać środki stylistyczne w wierszach J. A. Morsztyna.
2. Metoda i forma pracy
Tekst
3. Środki dydaktyczne
Tekst liryczny (J. A. Morsztyn, O sobie), Słownik terminów literackich (chociaż jeden egzemplarz na ławkę).
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Wprowadzenie w temat. Zadanie pytania: „W jakich sytuacjach mówimy o sobie? W jaki sposób to robimy? Czy sposób mówienia o sobie też ma wpływ na odbieranie nas przez otocznie? Czego możemy dowiedzieć się ze sposobu mówienia o sobie?”.
b) Faza realizacyjna
1. Zadanie uczniom pracy: „Napisz utwór, który będzie nosił tytuł O sobie”.
2. Prezentacja wierszy przez wybranych uczniów.
3. Głośne odczytanie utworu Jana Andrzeja Morsztyna, O sobie.
4. Dyskusja na temat: „Czy ten wiersz jest jasny i zrozumiały? Czego dowiadujemy się o poecie?”
(uczniowie najczęściej odpowiadają, że jest zagmatwany).
5. Informujemy uczniów, że w taka była w baroku moda – na konstruowanie kwiecistych, rozbudowanych, skomplikowanych wypowiedzi.
6. Polecamy uczniom, aby samodzielnie znaleźli w Słowniku terminów literackich znaczenie pojęć: koncept, gradacja, paradoks, hiperbola, paralelizm. Informujemy uczniów, że to są zabiegi stylistyczne charakterystyczne dla twórców poezji barokowej.
7. Wspólne zredagowanie definicji pojęć i zapisanie ich przez uczniów w zeszytach.
8. Próba odszukania poznanych środków stylistycznych w wierszach J. A. Morsztyna ( O sobie i Niestatek).
c) Faza podsumowująca
Uporządkowanie informacji na temat cech stylu barokowego. (Barok to epoka sprzeczności. Z jednej strony opisywanie urody życia, zmysłowej miłości, wrażliwość zmysłowa. A z drugiej strony poczucie kruchości i marności ludzkiego życia. J. A. Morrsztyn (1621-1693) nazywany jest poetą „światowych rozkoszy”, ale również w jego poezji szczęście idzie w parze z cierpieniem. Cechą charakterystyczną jego wierszy jest dynamiczna, rozbudowana składnia – pierwsza część zdania to rozbudowane
wyliczenia, którym przeciwstawione jest krótkie przeciwstawienie – konkluzja poetycka. Jego wiersze przypominają zagadki.)
5. Bibliografia
Głowiński M., Kostkiewiczowa T., Okopień-Slawińska A., Sławiński J., Słownik terminów literackich, Ossolineum, Wrocław 2000.
Hernas Cz., Barok, PWN, Warszawa 1998.
Morsztyn J.A., O sobie; Niestatek, [w:] Garsztka T., Grabowska Z., Olszowska G., W rodzinnej Europie, podręcznik do III klasy gimnazjum, Znak, Kraków 2001, s. 120.
a) Zadanie domowe
Napisz jeszcze raz utwór pt. O sobie wykorzystując zasady rządzące poetyką barokową.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
