1
Szkoła Podstawowa im. kpt. L. Teligi w Poraju WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Dla klas/y: VIII
Nr dopuszczenia podręcznika: Wiedza o społeczeństwie 8924/2018;
Program nauczania: Wos, Program nauczania szkoła podstawowa klasa 8 Piotr Krzesicki, Piotr Kur; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Liczba godzin tygodniowo: 2
2
Temat lekcji. Wymagania
ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca UCZEŃ
Lekcja organizacyjna – Zapoznanie z wymaganiami edukacyjnymi i PZO.
Człowiekiem jestem... • Potrafi wymienić czynniki, które kształtują człowieka jako jednostkę.
• Wie, czym się zajmuje przedmiot wiedza o społeczeństwie.
• Wie, czym są
komunikaty werbalne i niewerbalne.
• Potrafi podać przykłady nauk humanistycznych.
• Rozumie zasady komunikowania się i je stosuje.
• Wymienia elementy osobowości człowieka.
• Zna znaczenie słowa asertywność.
• Wie, jak przygotować samodzielnie prezentację i publicznie ją przedstawić.
• Potrafi wymienić i opisać dziedziny humanistyki, które tworzą wiedzę o społeczeństwie.
• Opisuje elementy osobowości człowieka i określa, jak wpływają na różnorodność ludzi.
• Potrafi wskazać zachowania asertywne.
• Opisuje najważniejsze zasady skutecznego komunikowania się.
• Potrafi samodzielnie przygotować
autoprezentację.
3 Człowiek jako istota społeczna • Wymienia
najważniejsze potrzeby człowieka.
• Wymienia kilka przykładów ról społecznych, które odgrywa.
• Potrafi wskazać przykłady potrzeb pierwotnych – biologicznych oraz
wtórnych – psychicznych i społecznych.
• Wyjaśnia pojęcie socjalizacja.
• Wie, czym są: interakcja i więzi społeczne.
• Charakteryzuje człowieka jako istotę społeczną i podaje stosowne przykłady.
• Wymienia różne rodzaje więzi społecznych.
• Wie, jaką funkcję pełnią role społeczne.
• Charakteryzuje potrzeby ludzkie z uwzględnieniem ich podziału.
• Wyjaśnia, jaką funkcję pełni społeczeństwo w procesie socjalizacji.
• Charakteryzuje różne rodzaje więzi społecznych.
• Potrafi wskazać, jak poszczególne grupy wpływają na odgrywane przez nas role społeczne.
• Opisuje rolę więzi społecznych w budowaniu relacji społecznych.
• Opisuje człowieka jako istotę społeczną, używając poznanych pojęć.
Zbiorowości i grupy społeczne • Wie, czym są
zbiorowości społeczne.
• Wie, czym są normy grupowe.
• Wie, czym są grupy społeczne.
• Dokonuje podziału grup społecznych na formalne i nieformalne, pierwotne i wtórne, duże i małe.
• Wskazuje przyczyny powstawania konfliktów.
• Zna sposoby
rozwiązywania konfliktów.
• Wie, jakimi metodami można osiągnąć
kompromis.
• Charakteryzuje wybrane zbiorowości społeczne.
• Potrafi określić rolę zbiorowości w życiu społecznym.
• Charakteryzuje różne sposoby podejmowania decyzji w grupie oraz wskazuje ich dobre i złe strony.
• Wymienia najważniejsze rodzaje konfliktów.
• Charakteryzuje różne grupy społeczne, wskazując ich specyficzne cechy.
• Określa, jaką rolę odgrywają różne grupy społeczne.
• Wskazuje sposoby rozwiązania prostego konfliktu
interpersonalnego na drodze kompromisu.
4 Rodzina jako najważniejsza
grupa społeczna
• Wie, jaką rolę w społeczeństwie odgrywa rodzina.
• Potrafi wymienić wartości ważne dla rodziny.
• Opisuje rodzinę jako grupę społeczną.
• Wie, czym są rodziny dwupokoleniowe i wielopokoleniowe;
rozumie, na czym polega rola rodziców i osób starszych.
• Potrafi wymienić akty prawne, które opisują rodzinę.
• Zna prawa i obowiązki rodziców i dzieci.
• Wymienia i opisuje podstawowe funkcje pełnione przez rodzinę.
• Analizuje wartości ważne dla rodziny.
• Opisuje prawa i obowiązki rodziców i dzieci.
• Zna współczesne typy rodziny.
• Analizuje wpływ, jaki rodzina wywiera na dzieci.
Jak funkcjonują gospodarstwa domowe. Budżet domowy
• Potrafi poprawnie określić najważniejsze wydatki i dochody gospodarstwa domowego.
• Zna i rozumie zasady racjonalnego
gospodarowania budżetem domowym.
• Rozumie pojęcie deficyt budżetowy i wie, jak uniknąć deficytu budżetowego.
• Umie wyjaśnić rolę i znaczenie gospodarstwa domowego w gospodarce państwa.
• Potrafi zaplanować i rozpisać zrównoważony budżet.
• Przedstawia rolę rodziców i osób starszych w rodzinie oraz umie skorzystać z ich
doświadczenia pomocnego podczas projektowania budżetu.
• Wyjaśnia, że współudział w planowaniu budżetu jest przejawem
postawy obywatelskiej i patriotycznej.
• Rozwija postawę odpowiedzialności i przedsiębiorczości w codziennym życiu gospodarstwa domowego.
5 Samorząd szkolny • Potrafi
scharakteryzować klasę szkolną, pozalekcyjne koło zainteresowań.
• Opisuje życie społeczności szkolnej.
• Zna strukturę polskiego systemu edukacyjnego.
• Wskazuje najważniejsze prawa, jakie ma samorząd szkolny.
• Wie, czym jest samorządność, podaje przykłady rodzajów samorządów.
• Podaje najważniejsze zasady wyboru samorządu szkolnego.
• Wskazuje, co najmniej kilka ważnych funkcji, które pełni szkoła.
• Opisuje funkcje szkoły w systemie edukacji.
• Charakteryzuje strukturę polskiego systemu
edukacyjnego.
• Podaje, jaką rolę w życiu społeczności szkolnej odgrywa samorząd.
• Charakteryzuje działania samorządu uczniowskiego.
• Uzasadnia znaczenie samorządności w państwie.
• Wyjaśnia, na przykładzie wyborów do organów samorządu szkolnego, stosowanie procedur
demokratycznych w życiu szkoły oraz grup, w których uczestniczy.
Prawa i obowiązki ucznia • Zna prawa i obowiązki ucznia.
• Rozpoznaje przypadki łamania praw ucznia w swoim otoczeniu.
• Zna prawa i obowiązki pracowników szkoły.
• Zna instytucje zajmujące się ochroną praw ucznia.
• Potrafi wskazać, z jakich aktów prawnych wynikają prawa ucznia.
• Wymienia akty prawa szkolnego, w których zapisane są jego prawa.
• Wskazuje i opisuje źródła praw ucznia.
• Potrafi opisać sytuacje szkolne, w których
występują przykłady praw i obowiązków szkolnych.
• Potrafi określić w konkretnych przypadkach, jakie prawa ucznia są naruszane.
• Przedstawia sposoby dochodzenia praw, które zostały naruszone.
• Dostrzega zależność między godnością ludzką a prawami ucznia, które mu przysługują.
6 Planujemy dalszą edukację
szkolną i karierę zawodową
• Potrafi dokonać oceny swoich umiejętności i zainteresowań zawodowych.
• Zna perspektywy rynku pracy i umie wskazać branże i zawody
przyszłości oraz branże i zawody schyłkowe.
• Potrafi przygotować plan kariery edukacyjnej i zawodowej.
• Rozumie, czym jest rynek pracy i jakie stawia
oczekiwania względem pracowników.
• Umie pracować w grupie podczas dokonywania analizy rynku pracy i planowania kariery zawodowej.
• Rozumie korzyści, jakie przynosi efektywna współpraca oraz zna w praktyce różne formy współpracy w grupie i zespole klasowym.
• Rozumie, czym jest wolontariat, i jak doświadczenie w nim zdobyte może pomóc w karierze zawodowej.
• Rozwija postawę przedsiębiorczą i rozumie jej znaczenie przy wyborze kierunku dalszego kształcenia i wyborze drogi zawodowej.
• Zna różne typy osobowości i dostrzega, jaki wpływ na wybór zawodu ma określony typ osobowości człowieka.
Moje miejsce na ziem • Wyjaśnia, czym są mała ojczyzna i region.
• Wymienia czynniki kształtujące odrębność regionalną.
• Wskazuje cechy
charakterystyczne regionu, w którym mieszka.
• Charakteryzuje czynniki kształtujące odrębność lokalną i regionalną.
• Opisuje swoją małą ojczyznę, uwzględniając więzi lokalne.
• Wymienia tradycje i obyczaje swojej społeczności regionalnej.
7 Samorządy terytorialne, lokalne
i regionalne
• Znajduje podstawowe informacje na temat swojej gminy i swojego regionu.
• Wie jak tworzony jest budżet gminy.
• Wymienia organy samorządowe wybierane przez obywateli.
• Wymienia najważniejsze zadania organów
samorządowych.
• Wymienia organy stanowiące i wykonawcze w gminie
(mieście/dzielnicy);
powiecie i województwie.
• Wskazuje, w jaki sposób władze centralne mogą wpływać na decyzje władz samorządowych.
• Wymienia najważniejsze zadania organów
samorządowych.
• Podaje jeden przykład wykorzystywania funduszy unijnych w środowisku lokalnym.
• Opisuje kompetencje władz centralnych wobec samorządu.
• Wskazuje w których urzędach można załatwić wybrane sprawy.
• Przedstawia możliwości załatwienia spraw przez e- urząd.
• Potrafi wypełnić wniosek o wydanie dowodu
osobistego.
• Wyjaśnia, czym jest zarząd komisaryczny.
• Przedstawia informacje na temat wydarzeń i postaci historycznych
związanych z dziejami lokalnymi i
regionalnymi.
• Przedstawia główne źródła dochodów i wydatków w budżecie gminny.
• Znajduje informacje o wykorzystaniu funduszy unijnych w swojej gminie lub swoim regionie.
8 Obywatele a władze
samorządowe. Budżety obywatelskie
• Wymienia problemy społeczności lokalnej.
• Wie, czym jest kapitał społeczny.
• Wie, czym są
młodzieżowe rady miast i gmin.
• Próbuje formułować sądy dotyczące problemów społecznych.
• Potrafi wyjaśnić, czym jest budżet obywatelski.
• Opisuje różne formy wpływania przez obywateli na decyzje władz
samorządowych.
• Wskazuje przyczyny problemów swojej społeczności lokalnej.
• Próbuje wskazać sposobnych ich rozwiązania.
• Wymienia rożne rodzaje kapitału społecznego i wskazuje na znaczenie tego zjawiska w procesach gospodarczych.
• Przedstawia rolę i znaczenie rad
młodzieżowych miast i gmin.
• Zna i opisuje procedury związane z wprowadzeniem budżetu
obywatelskiego.
Narodowość a obywatelstwo • Potrafi określić czas kiedy ukształtowały się współczesne narody.
• Podaje, w jaki sposób można nabyć
obywatelstwo na prawie ziemi i prawie krwi.
• Wie czym różni się narodowość od obywatelstwa.
• Potrafi wskazać, który ze sposobów nabywania obywatelstwa obowiązuje w Polsce.
• Zna obowiązki
obywatelskie zapisane w Konstytucji RP.
• Wymienia czynniki narodowotwórcze.
• Potrafi opisać więzi obywatelskie i tożsamość narodową.
• Przedstawia genezę współczesnych narodów.
• Wymienia inne sposoby nabywania obywatelstwa w Polsce.
• Potrafi opisać, czym jest postawa
obywatelska, odnosząc się do obowiązków zapisanych w polskiej konstytucji.
9 Inni u nas – o mniejszościach
narodowych i etnicznych
• Odróżnia mniejszości narodowe od
mniejszości etnicznych.
• Wskazuje różnice pomiędzy migracją a uchodźstwem.
• Wymienia mniejszości narodowe i etniczne żyjące obecnie w Polsce.
• Wyjaśnia, co to jest Polonia.
• Przedstawia prawa przysługujące mniejszościom.
• Charakteryzuje mniejszości narodowe i etniczne mieszkające w Polsce.
• Określa miejsca
zamieszkania mniejszości w Polsce.
• Wyjaśnia, dlaczego mniejszościom przysługują odrębne prawa.
• Przedstawia zjawiska migracji i uchodźstwa we współczesnym świecie.
• Wymienia grupę posługującą się
językiem regionalnym.
• Wskazuje przyczyny migracji i uchodźstwa.
• Opisuje w jaki sposób Polacy żyjący za granicą podtrzymują swoją więź z ojczyzną.
Różne oblicza patriotyzmu • Wie, co znaczy pojęcie ojczyzna.
• Wymienia i opisuje polskie symbole narodowe.
• Podaje przekłady zachowań patriotycznych.
• Wymienia postawy sprzeczne z patriotyzmem.
• Wyjaśnia, odwołując się do różnych przykładów, czym jest patriotyzm.
• Wskazuje różnice między patriotyzmem a
nacjonalizmem,
szowinizmem, ksenofobią.
• Opisuje genezę polskich symboli narodowych.
• Wymienia czynniki, które łącza ludzi z ojczyzną.
Umiejętności i cnoty obywatelskie
• Wymienia cnoty obywatelskie.
• Opisuje cechy dobrego obywatela.
• Odwołując się do
przykładów współczesnych i historycznych, opisuje wzory postaw
obywatelskich.
• Określa znaczenie cnót i umiejętności
obywatelskich w życiu społecznym.
• Wymienia umiejętności społeczne.
• Wymienia różne wzorce działań obywatelskich.
• Opisuje rożne formy aktywności społecznej.
10 Działania organizacji pozarządo-
wych
• Opisuje, czym jest społeczeństwo obywatelskie.
• Wskazuje, jak można aktywnie uczestniczyć w życiu publicznym i obywatelskim.
• Wskazuje działania, które podejmuje społeczeństwo obywatelskie.
• Wymienia najważniejsze cechy społeczeństwa obywatelskiego.
• Opisuje aktywność społeczną Polaków.
• Opisuje, jak powstawała idea społeczeństwa obywatelskiego.
• Wskazuje potrzeby społeczne, które realizuje społeczeństwo obywatelskie.
Aktywność obywatelska młodych
• Wyjaśnią na czym polega wolontariat.
• Wie czym są organizacje pożytku publicznego.
• Podaje przykłady organizacji i akcji
społecznych skupiających młodych ludzi.
• Wymienia ich najważniejsze cele.
• Wskazuje rożne możliwości działań społecznych, które mogą podejmować osoby młode.
• Charakteryzuje rożne formy wolontariatu.
• Opisuje różnorodne formy działalności młodych osób.
• Wyjaśnia jak można realizować
konstytucyjną zasadę pomocniczości.
• Dokonuje oceny działań społecznych adresowanych do młodych osób.
Zachowania etyczne w działaniach obywatelskich
• Wie czym jest etyka.
• Wymienia przykłady łamania zasad etycznych w życiu publicznym.
• Wymamienia cechy etyki zawodowej.
• Wskazuje negatywne skutki nieprzestrzegania zasad etycznych.
• Potrafi wyjaśnić pojęcia:
mobbing, lobbing, nepotyzm, korupcja.
• Uzasadnia konieczność stosowania zasad etyki w rożnych dziedzinach społecznych.
• Opisuje negatywne zjawiska które wywołane są niestosowaniem zasad etycznych.
• Charakteryzuje wybrane cechy etyki zawodowej.
• Opisuje naruszanie zasad etycznych i wskazuje przyczyny takich zachowań.
11 Państwo i jego funkcje • Wie, czym jest
państwo.
• Zna najważniejsze cechy państwa.
• Wymienia podstawowe funkcje państwa.
• Wskazuje wewnętrzne i zewnętrzne funkcje państwa.
• Potrafi podać przykłady, jak państwo realizuje swoje zadania.
• Charakteryzuje elementy tworzące państwa.
• Opisuje najważniejsze cechy państwa.
• Charakteryzuje funkcje państwa.
• Opisuje zadania, które powinno realizować państwo.
Fundamental-ne zasady demokracji
• Potrafi określić, gdzie i kiedy narodziła się idea demokracji.
• Wie, czym jest demokracja bezpośrednia i
demokracja pośrednia (przedstawicielska).
• Wymienia najważniejsze zasady demokracji.
• Wie, czym jest referendum.
• Potrafi podać przykłady spraw, które mogą być poddawane pod referendum.
• Wyjaśnia zasadę trójpodziału władzy.
• Opisuje, czym jest demokracja pośrednia i bezpośrednia, podaje przykłady stosowania tych zasad.
• Potrafi uzasadnić
konieczność ochrony praw mniejszości w demokracji.
• Podaje zasady organizacji referendum.
• Opisuje zasady demokratyczne.
• Wymienia ważne referenda krajowe i lokalne.
Konstytucja jako najważniejszy akt prawny
• Wie, czym jest konstytucjonalizm.
• Wie, czym jest preambuła.
• Wymienia najważniejsze szczególne cechy
konstytucji.
• Wie, czym jest i dlaczego został powołany Trybunał Konstytucyjny.
• Wymienia najważniejsze zasady ustrojowe zapisane w konstytucji.
• Charakteryzuje szczególne cechy konstytucji.
• Analizuje teść preambuły Konstytucji RP i wskazuje najważniejsze wartości do, których się odwołuje.
• Podaje przykłady spraw, którymi może zająć się Trybunał Konstytucyjny.
• Przedstawia historię konstytucjonalizmu.
• Potrafi wskazać dział konstytucji, w którym opisane są
poszczególne kwestie.
• Opisuje działanie Trybunału
Konstytucyjnego.
12 Partie polityczne • Wie czym jest zasada
pluralizmu politycznego.
• Potrafi wskazać różnice pomiędzy partią
polityczną a inną organizacją społeczną.
• Potrafi opisać system monopartyjny,
dwupartyjny i wielopartyjny.
• Wyjaśnia pojęcie koalicji rządowej.
• Potrafi podzielić partie zasiadające w sejmie, wskazując partie prawicowe centrowe i lewicowe.
• Wyjaśnia pojęcie opozycja.
• Wymienia funkcje partii politycznych.
• Potrafi wskazać różnice pomiędzy różnymi systemami partyjnymi.
• Wymienia najważniejszy cele partii prawicowych, centrowych i lewicowych.
• Ocenia rożne systemy polityczne.
• Wyjaśnia, dlaczego istnieje konkurencja pomiędzy partiami politycznymi.
Jak działa demokracja
przedstawi-cielska: sejm i senat
• Wyjaśnia pojęcie demokracji
przedstawicielskiej.
• Wymienia cechy demokratycznych wyborów.
• Wie, czym jest czynne i bierne prawo wyborcze.
• Wymienia najważniejsze instytucje sejmu i senatu.
• Potrafi wymienić kilka kompetencji sejmu i senatu.
• Wyjaśnia, dlaczego wybory są elementem demokracji pośredniej, czyli przedstawicielskiej.
• Opisuje cechy demokratycznych wyborów.
• Opisuje wskazaną funkcję parlamentu.
• Potrafi podać przykłady sytuacji, gdy prawa wyborcze mogą być ograniczone.
• Opisuje, jak działa polski parlament.
13 Władza wykonawcza: Prezydent
RP i Rada Ministrów
• Wie, czym jest republikańska forma rządów.
• Potrafi wskazać, kto sprawuje w Polsce władzę wykonawczą.
• Potrafi określić, kto wchodzi w skład rządu.
• Wie, jak są
przeprowadzane w Polsce wybory prezydenckie.
• Odszukuje i opracowuje informację o prezydentach wybranych w wyborach bezpośrednich.
• Podaje imiona i nazwiska urzędującego prezesa i wiceprezesów Rady Ministrów.
• Wymienia prezydentów RP wybranych w wyborach bezpośrednich.
• Podaje przykłady kompetencji prezydenta.
• Odwołując do zasady dobra wspólnego, wyjaśnia, czym jest republikańska forma rządów.
• Wie, kto może kandydować na urząd Prezydenta RP.
• Wyjaśnia, jak wyłaniany jest rząd.
• Potrafi wyjaśnić pojęcia:
rząd większościowy i rząd mniejszościowy.
• Przedstawia kompetencje Rady Ministrów.
• Wie, na czym polega dualizm władzy wykonawczej w RP.
• Podaje przykłady najważniejszych uprawnień prezydenta.
• Potrafi, korzystając z rożnych źródeł, opisać działania obecnie urzędującego prezydenta.
• Potrafi wskazać decyzje rządu, które miały wpływ na indywidualne życie swoje lub swojej rodziny.
Władza sądownicza • Wyjaśnia zasadę państwa prawa.
• Przedstawia podział władzy sądowniczej na sądy powszechne, wojskowe, administracyjne i trybunały.
• Zan strukturę sądownictwa powszechnego.
• Wie w jakich sprawach orzeka sąd rejonowy.
• Wyjaśnia zasady:
niezależności, niezawisłości oraz dwuinstancyjności.
• Wie, czym zajmują się sądy powszechne,
wojskowe administracyjne i trybunały.
• Podaje przykłady naruszania zasad państwa prawa.
• Wyjaśnia
najważniejsze zasady określające działalność władzy sądowniczej.
• Opisuje, jak działają organy wymiaru sprawiedliwości.
14 Organizacje międzynarodowe • Wymienia kilka
kierunków polskiej polityki zagranicznej.
• Wymienia cele i przejawy działania Organizacji Narodów Zjednoczonych.
• Wskazuje cele i rożne formy działalności Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego.
• Wymienia państwa należące do NATO.
• Przedstawia działalność Polski w ONZ, Unii Europejskiej i NATO.
• Opisuje najważniejsze kierunki polityki
zagranicznej: suwerenność współpraca w
organizacjach międzynarodowych, polityka regionalna, polityka wschodnia.
• Określa okoliczności powstania ONZ i NATO.
• Opisuje najważniejsze organy NATO i ONZ.
• Wymienia przykłady misji wojskowych ONZ i NATO.
• Wymienia i opisuje organizacje
wyspecjalizowane działające w ramach ONZ.
Cele i zasady działania Unii Europejskiej
• Wskazuje przyczyny powstania Unii
Europejskiej.
• Znajduje informacje o życiorysie politycznym Ojców Europy.
• Wymienia ogólne cele UE.
• Potrafi wymienić
państwa członkowskie UE.
• Wymienia najważniejsze instytucje UE.
• Wymienia Ojców Europy i wskazuje z jakich krajów pochodzili.
• Wskazuje pięć
najważniejszych wydarzeń związanych z powstaniem UE, uzasadnia swój wybór.
• Na podstawie szczegółowych celów wskazuje główne kierunki rozwoju UE do 2020 roku.
• Zna skład i zadania najważniejszych instytucji UE.
15 We wspólnej Europie • Potrafi wymienić
korzyści z polskiego członkostwa w UE.
• Wymienia osoby z Polski, które pełnią ważne funkcje w instytucjach unijnych.
• Wymienia podstawowe prawa obywateli Unii Europejskiej.
• Opisuje, jakie funkcje pełnią Polacy w
instytucjach europejskich.
• Opisuje korzyści z członkostwa w UE dla gospodarki oraz społeczeństwa, ze szczególnym
uwzględnieniem ludzi młodych.
• Podaje przykłady
programów finansowanych z UE.
• Potrafi podać liczbę polskich
eurodeputowanych.
• Opisuje, jak prawa obywatela UE wpływają na życie obywateli państw członkowskich.
Problemy współczesne-go świata
• Wyjaśnia, czym jest zjawisko globalizacji.
• Wyjaśnia pojęcia:
fundamentalizm religijny i terroryzm.
• Wymienia problemy ekonomiczne i
demograficzne świata.
• Wymienia problemy związane ze środowiskiem naturalnym i chorobami.
• Charakteryzuje problemy ekonomiczne i
demograficzne
współczesnego świata.
• Znajduje i opracowuje informacje o konfliktach toczących się na świecie.
• Charakteryzuje problemy związane ze środowiskiem naturalnym i chorobami.
• Opisuje zjawisko terroryzmu.
• Opisuje globalizację w rożnych aspektach.
• Przestawia propozycje działań w kierunku rozwiązania problemów współczesnego świata.
16 Jak kształtowały się prawa
człowieka
• Wskazuje, z czego wynikają prawa człowieka.
• Uzasadnia, dlaczego prawa człowieka są niezbywalne.
• Wskazuje źródła ludzkiej godności.
• Wymienia najważniejsze cechy praw człowieka.
• Omawia cechy praw człowieka.
• Wymienia najważniejsze dokumenty, które tworzą międzynarodowy system ochrony praw człowieka.
• Wie, kiedy powstała Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.
• Wie, czym jest prawo naturalne i określa jego wpływ na rozwój idei praw człowieka.
• Charakteryzuje pojęcie godności, rozróżniając godność osobową człowieka od godności osobistej.
• Na podstawie preambuły Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka analizuje jej najważniejsze treści.
• Przedstawia najważniejsze
wydarzenia związane z rozwojem idei praw człowieka.
• Wymienia
najważniejsze zadania międzynarodowego systemu ochrony praw człowieka.
Prawa człowieka zapisane w Konstytucji RP
• Wymienia prawa i wolności osobiste, które są ważne dla młodych osób.
• Wie, jak pojęcia:
wolności i prawa charakteryzowane są w Konstytucji RP.
• Wymienia ogólne zasady dotyczące praw i wolności zapisanych w polskiej konstytucji.
• Wymienia rożne formy uczestniczenia obywateli w życiu publicznym.
• Wskazuje na różnice pomiędzy prawami a wolnościami.
• Potrafi wskazać granice wolności i zakres praw gwarantowany prze państwo.
• Potrafi wymienić i scharakteryzować wybrane prawa osobiste i polityczne zapisane w Konstytucji RP.
• Wie, czym jest ludowa inicjatywa
ustawodawcza.
17 Ochrona praw człowieka • Wymienia rożne
systemy ochrony praw człowieka.
• Wie, jaką rolę w ochronie praw człowieka pełni Rzecznik Praw Obywatelskich.
• Wymienia najważniejsze elementy systemu praw człowieka w Polsce.
• Wymienia organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony praw
człowieka.
• Wymienia działania UNICEF na rzecz praw dzieci.
• Opisuje działania Rzecznika Praw Dziecka.
• Opisuje najważniejsze funkcje Rzecznika Praw Obywatelskich.
• Opisuje działania
organizacji pozarządowych na rzecz ochrony praw człowieka.
• Opisuje wybrane prawa zapisane w Konwencji o prawach dziecka.
• Podaje przykłady naruszania praw dziecka.
• Potrafi przedstawić sposób złożenia wniosku do RPO.
• Wskazuje sytuacje, które uprawniają do podejmowania interwencji przez Rzecznika Praw Dziecka.
• Wymienia instytucje, które zajmują się ochroną praw
człowieka w systemie uniwersalnym, regionalnym i krajowym.
Uprawnienia policji i służb porządkowych
• Zna najważniejsze zadania policji i służb porządkowych.
• Wie, na czym polega przymus bezpośredni.
• Podaje przykłady środków przymusu bezpośredniego.
• Wymienia podstawowe rodzaje przemocy.
• Wskazuje sytuacje, gdy służby porządkowe mogą użyć przymusu
bezpośredniego.
• Podaje przykłady sytuacji, w których policja może korzystać ze swoich uprawnień.
• Potrafi określić, jak należy się zachować w sytuacjach, gdy mamy do czynienia z
przemocą.
18 Młodzi ludzie w kontakcie z
prawem
• Opisuje, czym jest przemoc rówieśnicza.
• Wskazuje, które rodzaje przemocy rówieśniczej są zaliczane do
przestępstw, a które – do wykroczeń.
• Potrafi wymienić rożne typy przestępstw.
• Wie, jaki sąd rozpatruje sprawy nieletnich.
• Wymienia prawa, które przysługują nieletniemu, który został zatrzymany przez policję.
• Wskazuje różnice pomiędzy wykroczeniem, występkiem a zbrodnią.
• Wymienia środki, które może zastosować sąd wobec nieletniego.
• Opisuje, na jakich zasadach nieletni odpowiadają za czyny karalne w zależności od wieku.
• Wskazuje sytuacje, w których zatrzymanego nieletniego należy natychmiast zwolnić.
Media we współczesnym świecie
• Wie, czym są środki masowego przekazu.
• Wymienia rożne rodzaje mediów, dzieląc je na:
pisane, audiowizualne i interaktywne.
• Wymienia funkcje mediów.
• Wyjaśnia pojęcie czwartej władzy.
• Opisuje różne rodzaje mediów.
• Wyjaśnia, dlaczego media są nazywane czwartą władzą.
• Opisuje rożne funkcje mediów.
• Opisuje, jaką rolę odgrywają media we współczesnym społeczeństwie.
• Wyjaśnia pojęcie public relations.
Jak korzystać ze środków masowego przekazu
• Wymienia i opisuje umiejętności, które umożliwią swobodne poruszanie się wśród natłoku informacji.
• Odnajduje w mediach informacje na wskazany temat, analizuje je.
• Wyjaśnia pojęcia:
społeczeństwo
informacyjne i globalna wioska.
• Wie dlaczego dziennikarstwo jest zawodem zaufania publicznego.
• Wymienia zachowania etyczne w mediach elektronicznych.
• Odróżnia fakty od komentarzy.
• Uzasadnia, czy
społeczeństwo polskie jest społeczeństwem wiedzy.
• Wymienienia i opisuje zjawiska utrudniające przepływ informacji w sieci.
• Wymienia i opisuje zasady etyki
dziennikarskiej.
• Opisuje wpływ mediów na zjawisko globalizacji.
• Wyjaśnia, dlaczego nie należy miesząc faktów z komentarzami i opiniami.
19 Informacja i przekaz na wagę
złota
• Wymienia
najważniejsze funkcje reklamy.
• Wie, czym jest reklama społeczna.
• Odszukuje w internecie komunikaty z badań opinii publicznej.
• Wymienia różne techniki manipulacji stosowane w reklamach.
• Wie, na czym polega znaczenie badań opinii publicznej.
• Krytycznie analizuje wybrany przekaz reklamowy.
• Odczytuje i interpretuje wyniki sondaży opinii publicznej.
• Przedstawia krótko dzieje reklamy.
• Wymienia i analizuje rożne reklamy
społeczne.
Cyberprzestrzeń – korzyści i zagrożenia
• Wie czym jest cyberprzestrzeń.
• Wymienia zasady bezpieczeństwa w sieci.
• Wymienienia zagrożenia i korzyści wynikające z korzystania z
cyberprzestrzeni.
• Wymienia najważniejsze rodzaje szkodliwych programów, które stanowią zagrożenie dla uczestników
cyberprzestrzeni.
• Wymienia najważniejsze funkcje cyberprzestrzeni.
• Zan zasady, jakie należy stosować oby uchronić się przed szkodliwym
oprogramowaniem.
• Potrafi uzasadnić, że cyberprzestrzeń to miejsce służące swobodnemu przekazywaniu idei i informacji.
