Jak zadbać o koncentrację i emocje dzieci po nauczaniu zdalnym. Ćwiczenia i zabawy dydaktyczne. Mariola Kurczyńska

(1)

Jak zadbać o koncentrację i emocje dzieci po nauczaniu zdalnym. Ćwiczenia i zabawy dydaktyczne

Mariola Kurczyńska

(2)

Plan konferencji

• 8 skutków nauczania zdalnego

• 5 wskazówek jak poradzić sobie z osłabioną motywacją dzieci

• 4 zabawy stymulujące zmysły i synchronizujące półkule mózgowe

• 14 ćwiczeń ruchowych poprawiających koncentrację uwagi

• 12 zabaw regulujących emocje

(3)

8 skutków nauczania zdalnego

• zmiany w zachowaniu dzieci

• utrata wypracowanych reguł i zasad pracy na lekcji

• pogłębienie trudności szkolnych

• uwypuklenie nierówności klasowych

• obniżenie motywacji uczniów do nauki

• pogorszenie relacji rówieśniczych

• pogorszenie relacji z wychowawcą

• zniechęcenie do nauki

• utrata zapału i zaangażowania

• pogorszenie koncentracji uwagi

(4)

5 wskazówek

Jak poradzić sobie z osłabioną motywacją dzieci?

(5)

Wskazówka 1.

Zaplanuj częstsze przerwy, co 15–20 minut, dostosowując się do krótkiego czasu

koncentracji dzieci.

(6)

Wskazówka 2.

Zrób wizualny plan Twojej lekcji (na tablicy lub na brystolu), odhaczaj albo zaznaczaj, gdzie jesteście aktualnie.

Może to przybrać formę trasy autobusu czy tramwaju. Każdy przystanek jest zaznaczony. Dzięki temu łatwo zorientujecie się, gdzie jesteście, ile Wam zostało do końca trasy, a w tym przypadku do końca lekcji.

Przykładowe: „przystanki”:

Lekcja

• krótka przerwa 1

• lekcja

• krótka przerwa 2

• lekcja

• przerwa 3 na drugie śniadanie

• lekcja

• długa przerwa 4

• lekcja

• KONIEC

(7)

Wskazówka 3.

Wykorzystaj przerwy śródlekcyjne na aktywację mózgu i zmysłów. Konkretne ćwiczenia

pojawią się w dalszej części.

(8)

Wskazówka 4.

Zamiast tradycyjnego upominania stosuj znaki i symbole według własnego pomysłu , na przykład:

• znak X z rąk to cisza

• duża zielona kartka oznacza: ważne! pełna koncentracja!

• przyjemny dzwoneczek to przerwa

• maskotka z dużym brzuszkiem – przerwa na drugie śniadanie

• trzy klaśnięcia w ręce – zabieramy się do pracy.

(9)

Wskazówka 5.

Wykorzystaj tajemniczą maskotkę-przypominajkę do indywidualnych upomnień . Zachowaj

dyskrecję!

(10)

Jak pracować nad koncentracją

i poprawą procesów poznawczych u dzieci

(11)

Schemat zapamiętywania wg E. Dale’a

Dziecko pamięta:

• 10% tego, co czyta

• 20% tego, co słyszy

• 30% tego, co widzi

• 50% z tego, co słyszy i widzi

• 70% tego, co samo mówi i pisze

• 90% tego, co mówi i robi.

(12)

Zabawy stymulujące zmysły i synchronizujące półkule mózgowe

Proces nauki nie odbywa się tylko w głowie. Instrumentem uczenia się jest całe ciało oraz

zmysły. Dzięki temu mózg przyjmuje informacje wieloma kanałami zmysłowymi, co ułatwia

zapamiętywanie oraz asymilację wiedzy i umiejętności.

(13)

Zabawa 1.

Mistrz wyobraźni *

Ta zabawa wpływa na synchronizację półkul mózgowych oraz aktywuje zmysły dziecka.

Dzięki temu jest ono przygotowane do odbioru informacji wszystkimi zmysłami w pełnej koncentracji. Warto od tej zabawy zacząć dzień.

*dokładny opis zabawy w materiałach dodatkowych

(14)

Zabawa 2.

Sokoli wzrok

Poproś dzieci, żeby szybko mrugały oczami przez 15 sekund. Następnie przez kolejne 15 sekund dzieci mają się wpatrywać w przedmiot, który wskażesz (narysowane koło, kwiat, drzewo za oknem). W tej zabawie można zrobić trzy rundy. Za każdym razem dzieci

wpatrują się w inny przedmiot.

(15)

Zabawa 3.

Nic nie widzę

Ta zabawa jest wielkim wytchnieniem dla zmęczonych oczu i poprawia ostrość widzenia. Dzieci siedzą z łokciami opartymi o ławkę. Dłonie składają w muszelki i

przykrywają nimi oczy tak, żeby nie docierało do nich światło. Robią tak przez minutę albo

dłużej. Potem wpatrują się w przedmiot wskazany przez nauczyciela przez 15 sekund.

(16)

Zabawa 4.

Muszelki na uszy

Dzieci siedzą, łokcie opierają o ławkę. Składają dłonie w muszelki i przykładają je do uszu

jak słuchawki. Zamykają oczy i delektują się przyjemnym, cichym szumem, podobnym do

szumu morskich fal. Dzieci wykonują to ćwiczenie przez minutę.

(17)

Ćwiczenia ruchowe poprawiające koncentrację uwagi

Dzięki ćwiczeniom ruchowym:

• wspomagamy rozwój dziecka

• rozwijamy twórcze myślenie dzieci

• usprawniamy funkcje wzrokowe, słuchowe, ruchowe, pamięć, koncentrację uwagi oraz koordynację wzrokowo-ruchową

• redukujemy napięcie wywołane stresem

• poprawiamy pamięć długo- i krótkoterminową.

Te ćwiczenia najlepiej wykonywać w przerwach śródlekcyjnych.

(18)

Ćwiczenia ruchowe poprawiające koncentrację uwagi

Ćwiczenie 1.

Podskoki pajaca

Ćwiczenie 2.

Przysiady

Ćwiczenie 3.

Ruchy naprzemienne

Dzieci podnoszą do góry prawe kolano i dotykają go lewym łokciem. Następnie podnoszą

lewe kolano i dotykają go prawym łokciem, lekko skręcając całe ciało.

(19)

Ćwiczenia ruchowe poprawiające koncentrację uwagi

Ćwiczenie 4.

Krążenia szyją (wahadło)

Dzieci opuszczają głowę, jakby magnes przyciągał ją do klatki piersiowej.

Następnie powolnym ruchem przenoszą głowę od ramienia do ramienia tak, by broda była jak najbliżej klatki piersiowej. Niech głowa kołysze się powoli, z boku na bok, jakby była ciężką piłką. Dzieci robią wdech w każdym skrajnym bocznym położeniu głowy.

Ćwiczenie 5.

Rozgrzewka rąk

„Wkręcanie żarówek”, czyli zaciskanie i rozluźnianie pięści; można też ugniatać piłeczki/gniotki, robić krążenia ramionami.

Więcej ćwiczeń w materiałach dodatkowych.

(20)

Jak pracować z emocjami?

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 1.

**Podróż do krainy wściekłości* (według Rosemarie Portman)**

*opis tej zabawy w materiałach dodatkowych

(21)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 2.

Strząśnij napięcie

Dzieci stoją w rozkroku, wykonują lekki skłon do przodu, wyobrażając sobie, że z pleców i rąk zrzucają wszystkie troski i zmartwienia. Wykonują kilka energicznych ruchów

strząsających napięcie.

Potem prostują się. Biorą kilka oddechów w następujący sposób: powolny wdech przez

nos, zatrzymanie wdechu na chwilę i następnie powolny wydech przez usta (dmuchanie) –

wydech powinien trwać mniej więcej dwa razy dłużej niż wdech.

(22)

Zabawy regulujące emocje Zabawa 3.

Śpiewanie

Dzieci śpiewają szybką, rytmiczną, zabawną piosenkę. Śpiewanie pozwala uwolnić emocje i

dojść do równowagi emocjonalnej.

(23)

Zabawy regulujące emocje Zabawa 4.

Taniec

Dzieci tańczą do szybkiej , rytmicznej muzyki. Pozwól im na freestyle. Intensywny ruch

pozwala wyrzucić z ciała napięcie oraz powoduje uwolnienie endorfin, zwanych hormonami

szczęścia.

(24)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 5.

Rysunek

Poproś dzieci, aby narysowały swoje emocje na kartce.

Emocje przyjemne zostają z nami, a gdy ktoś przeżywa akurat trudne emocje, np. złość, może ją pognieść, poszarpać, podrzeć i wyrzucić.

Można o tym rysunku opowiadać.

(25)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 6.

Dzikie zwierzęta

Głos jest przekaźnikiem wielu emocji. To doskonały środek pozbywania się napięcia.

Przez minutę pozwól dzieciom krzyczeć tak głośno, jak tylko potrafią. Mogą wyobrazić

sobie, że są dzikimi zwierzętami w dżungli. To pozwoli rozładować napięcie.

(26)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 7.

Rakieta

Dzieci stukają palcami o ławkę – najpierw cicho i powoli, potem coraz głośniej i szybciej, następnie klaskają, do tego dodają tupanie nogami, a na koniec wstają gwałtownie lub wyskakują w górę, podnosząc ręce i wydając okrzyk: rakieta wystartowała! Następnie uciszają się, siadają, stają się spokojniejsze, naśladują bardzo cichutkie brzęczenie owadów.

Potem na Twój znak dzieci milkną, a Ty mówisz spokojnym tonem: rakieta zniknęła za

chmurami.

(27)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 8.

Worek emocji

Możesz umieścić w sali worek lub poduszkę. Dziecko, które czuje złość, może ją wyładować

w bezpieczny sposób, używając worka lub poduszki.

(28)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 9.

Cieszę się

Zabawa ma na celu przywołać dobry nastrój.

Każde dziecko po kolei kończy zdanie, które zaczyna się od konkretnych słów, np.: Dzisiaj bardzo cieszę się z tego, że...

Nigdy nie zmuszaj żadnego z dzieci do zabrania głosu. Ty również możesz opowiedzieć, z

czego się dzisiaj cieszysz.

(29)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 10.

Kiedy jestem wściekły

Dzieci siedzą w kole i pokazują co robią, kiedy są wściekłe.

Kiedy jestem wściekły, najczęściej:

zaciskam pięści, zaciskam zęby albo uderzam pięściami w podłogę.

(30)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 11.

Butelki złości

Do kącika w klasie wstaw pudełko z pustymi plastikowymi butelkami.

Kiedy któreś dziecko zaczyna odczuwać zbyt duże napięcie, może podejść i zgnieść butelkę.

Zgniatane butelki wydają dźwięk, który pomaga dziecku uwolnić złość.

Do butelek można też nasypać piasku i kamyczków. Wtedy można energicznie potrząsać

butelką, wyrzucając z siebie złość.

(31)

Zabawy regulujące emocje

Zabawa 12.

Kącik złości

Stwórz w klasie kącik, gdzie można poszaleć np. na miękkich poduchach czy materacach.

(32)

Dziękuję za uwagę

(33)

Grupa MAC Spółka Akcyjna wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS nr: 0000047059 w Sądzie Rejonowym w Kielcach X Wydział Gospodarczy KRS NIP:

657-008-22-45, REGON: 008149990, kapitał zakładowy w wysokości 500 000,00 zł (pięćset tysięcy złotych) w całości opłacony.

Zabawy stymulujące zmysły i synchronizujące półkule mózgowe

Zabawa nr 1 Mistrz wyobraźni

Ta zabawa wpływa na synchronizację półkul mózgowych oraz aktywuje zmysły dziecka, dzięki czemu jest ono przygotowane do odbioru informacji wszystkimi zmysłami w pełnej koncentracji. Warto od niej zacząć dzień.

Dzieci siedzą w ławkach. Światło może być przygaszone. Czytasz polecenia:

Usiądź wygodnie z wyprostowanymi plecami. Rozciągnij się tak, jak to robi kot po przebudzeniu. Wyciągnij ręce do góry, nabierz powietrza do płuc, rozciągnij ręce i nogi, ziewnij, jeśli masz ochotę. Poruszaj głową w lewo, potem w prawo.

Rozluźnij mięśnie, zamknij oczy.

Teraz bardzo, bardzo powoli zrób głęboki wdech. Nabierz powietrza do płuc nosem, wyobraź sobie, że twój brzuch jest balonikiem, który powiększa się, kiedy nabierasz powietrza.

Zrób wydech przez usta.

Następny wdech: zrób duży brzuch i powoli przez usta wypuść powietrze.

Wdech… liczysz do pięciu, wydech …. liczysz do pięciu.

Oddechy dzieci powinny mieć swobodny, wolny rytm.

Następnie mówisz:

Wyobraź sobie teraz, jak bawisz się na placu zabaw, huśtasz się na huśtawce, zjeżdżasz na zjeżdżalni.

Wyobraź sobie to, co lubisz. Może to będzie zabawa w kulkach albo skakanie na trampolinie.

Zostaw dzieciom czas 10 sekund. Licz sobie w myślach. Następnie powiedz:

Teraz wyobraź sobie wielką łąkę, na której rośnie drzewo. Dookoła nie ma nic poza tym jednym drzewem.

W myślach policz do 5.

A teraz wyobraź sobie burzę. Wieje silny wiatr, pada rzęsisty deszcz, grzmi i słychać uderzenia piorunów.

(34)

A teraz wyobraź sobie, jak wieczorem układasz się do snu. Jest cichutko, cieplutko, miło i bardzo przyjemnie.

W myślach policz do 5.

Wyobraź sobie cytrynę. I poczuj smak soku z cytryny.

A teraz poczuj smak czekolady.

Poczuj zapach pomarańczy.

A teraz zapach cebuli.

Usłysz szczekanie psa. To duży pies. Szczeka bardzo głośno.

A teraz wyobraź sobie cichutkie miauczenie kota.

(35)

Wyobraź sobie, że dotykasz ciepłego, miłego, puszystego kocyka.

A teraz wyobraź sobie, że dotykasz zimnego śniegu albo dotykasz lodu.

Teraz pozwól wszystkim obrazom i odczuciom wygasnąć i odpłynąć.

Powoli otwórz oczy.

Teraz możesz przywitać się z klasą i przedstawić im plan dnia.

Witam Was, kochani, przed nami wspaniały dzień. Dzisiaj nauczymy się nowych fajnych rzeczy. Zrobimy…

Narysujemy… Przeczytamy… Pobawimy się w…

Zobaczcie, to nasz plan.

Pokazujesz dzieciom plan dnia z przerwami.

Zabawa nr 2 Sokoli wzrok

Poproś dzieci, żeby szybko mrugały oczami przez 15 sekund. Następnie przez kolejne 15 sekund dzieci mają się wpatrywać w przedmiot który wskażesz (narysowane koło, kwiat, drzewo za oknem). W tej zabawie można zrobić trzy rundy. Za każdym razem dzieci wpatrują się w inny przedmiot.

(36)

Zabawa nr 3 Nic nie widzę

Ta zabawa jest wielkim wytchnieniem dla zmęczonych oczu i poprawia ostrość widzenia. Dzieci siedzą z łokciami opartymi o ławkę. Dłonie składają w muszelki i przykrywają nimi oczy tak, żeby nie docierało do nich światło. Robią tak przez minutę albo dłużej. Potem wpatrują się w przedmiot wskazany przez nauczyciela przez 15 sekund.

Zabawa nr 4

Muszelki na uszy

Dzieci siedzą, łokcie opierają o ławkę. Składają dłonie w muszelki i przykładają je do uszu jak słuchawki.

Zamykają oczy i delektują się przyjemnym, cichym szumem, podobnym do szumu morskich fal. Dzieci wykonują to przez minutę.

Ćwiczenia ruchowe poprawiające koncentrację uwagi

Ćwiczenie nr 1 Podskoki pajaca

Ćwiczenie nr 2 Przysiady

Ćwiczenie nr 3 Ruchy naprzemienne

Dzieci podnoszą do góry prawe kolano i dotykają go lewym łokciem. Następnie podnoszą lewe kolano i dotykają go prawym łokciem, lekko skręcając całe ciało.

(37)

Ćwiczenie nr 4

Krążenia szyją (wahadło)

Dzieci opuszczają głowę, jakby magnes przyciągał ją do klatki piersiowej. Następnie powolnym ruchem przenoszą głowę od ramienia do ramienia tak, by broda była jak najbliżej klatki piersiowej. Niech głowa kołysze się powoli, z boku na bok, jakby była ciężką piłką. Dzieci robią wdech w każdym skrajnym bocznym położeniu głowy.

Ćwiczenie nr 5 Rozgrzewka rąk

“Wkręcanie żarówek”, czyli zaciskanie i rozluźnianie pięści; można też ugniatać piłeczki/gniotki, robić krążenia ramionami.

Ćwiczenie nr 6

Przerzucanie woreczków sensorycznych z ręki do ręki ponad głową.

Ćwiczenie nr 7

Przerzucanie woreczków sensorycznych pod kolanem raz prawym, raz lewym.

Ćwiczenie nr 8

Spacerowanie z woreczkiem na głowie.

Ćwiczenie nr 9

Bieg w miejscu.

Ćwiczenie nr 10

Marsz w miejscu.

(38)

Ćwiczenie nr 11

Rozciąganie na siedząco

Dzieci siedzą i maksymalnie wyciągają ręce do góry jakby chciały sięgnąć sufitu z jednoczesnym wypychaniem nóg do przodu.

Ćwiczenie nr 12

Skłon.

Dzieci stoją, a następnie wykonują swobodny skłon. Dotykają dłońmi podłogi przy zachowaniu wyprostowanych kolan. Wykonują również luźne skłony do prawej i lewej stopy. Mogą też poruszać rękami na boki, jak wierzba płacząca zwisającymi gałęziami.

Ćwiczenie nr 13

Rozciąganie na stojąco.

Dzieci stoją i próbują dotknąć sufitu rękami.

Ćwiczenie nr 14

Rozciąganie szyi i karku. Dzieci siedzą i wykonują swobodne, delikatne ruchy głową we wszystkich kierunkach.

Np. głowa swobodnie opada do przodu i do tyłu, prawe ucho kieruje się do prawego ramienia, a lewe do lewego ramienia.

(39)

Jak pracować z emocjami? Zabawy regulujące emocje.

Zabawa nr 1

Podróż do krainy wściekłości

(według Rosemarie Portman)

Możesz opowiedzieć historyjkę, w trakcie której wykonywane są określone ruchy. Wszystkie dzieci powtarzają Twoje ruchy, ale mogą też wymyślać własne.

Udajemy się dziś w podróż do tajemniczego kraju. Jedziemy długo pociągiem. Wreszcie pociąg zatrzymuje się.

Dotarliśmy do krainy radości. Ludzie, którzy tutaj mieszkają, są zawsze radośni i uśmiechnięci. Cieszą się już od rana. Jak tylko wstaną, przeciągają się z zadowoleniem, witają się z nami uśmiechem, podskakują do góry z radości, obejmują nas i tańczą z nami.

Dzieci mają pokazać, w jaki sposób okazują radość.

Niestety musimy jechać dalej.

Wsiadamy do pociągu i jedziemy dalej. Nagle robi się ciemno. Pociąg staje. Dotarliśmy do krainy wściekłości.

Tutaj mieszkają ludzie, którzy czują się obrażeni i niesprawiedliwie traktowani. Są źli i zdenerwowani, kopią nogami, potrząsają głowami, ściskają dłonie w pięści i wołają: nie lubię cię!

Dzieci mają pokazać, jak to robią.

Musimy jechać dalej.

Wsiadamy do pociągu i jedziemy dalej. Pociąg zatrzymuje się na końcowej stacji Kraina Spokoju. Wszyscy ludzie uśmiechają się, poruszają się spokojnie i ostrożnie, delikatnie. Głaskają się nawzajem, prowadzą się za ręce albo siedzą spokojnie obok siebie. Jest cicho.

Dzieci mają pokazać, jak to robią.

Fantazja w czasie podróżowania nie ma granic. Można przemieszczać się innym środkiem lokomocji, w każdym jednak przypadku podróż powinna zakończyć się w Krainie Spokoju. Możesz porozmawiać z dziećmi o tym, jak czuły się w trakcie podróży i jak czują się po jej zakończeniu.

(40)

Zabawa nr 2 Strząśnij napięcie

Dzieci stoją w rozkroku, wykonują lekki skłon do przodu, wyobrażając sobie, że z pleców i rąk zrzucają wszystkie troski i zmartwienia. Wykonują kilka energicznych ruchów strząsających napięcie.

Potem prostują się. Biorą kilka oddechów w następujący sposób: powolny wdech przez nos zatrzymanie wdechu na chwilę i następnie powolny wydech przez usta (dmuchanie) – wydech powinien trwać mniej więcej dwa razy dłużej niż wdech.

Zabawa nr 3 Śpiewanie

Dzieci śpiewają szybką, rytmiczną, zabawną piosenkę. Śpiewanie pozwala uwolnić emocje i dojść do równowagi emocjonalnej.

Zabawa nr 4 Taniec

Dzieci tańczą do szybkiej, rytmicznej muzyki. Pozwól im na freestyle. Intensywny ruch pozwala wyrzucić z ciała napięcie oraz powoduje uwolnienie endorfin, zwanych hormonem szczęścia.

Zabawa nr 5 Rysunek

Poproś dzieci, aby narysowały swoje emocje na kartce.

Emocje przyjemne zostają z nami, a gdy ktoś przeżywa akurat trudne emocje, np. złość, może ją pognieść, poszarpać, podrzeć i wyrzucić. Można o tym rysunku porozmawiać.

(41)

Zabawa nr 6 Dzikie zwierzęta

Głos jest przekaźnikiem wielu emocji. To doskonały środek pozbywania się napięcia.

Przez minutę pozwól dzieciom krzyczeć tak głośno, jak tylko potrafią. Mogą wyobrazić sobie, że są dzikimi zwierzętami w dżungli. To pozwoli rozładować napięcie.

Zabawa nr 7 Rakieta

Dzieci stukają palcami o ławkę - najpierw cicho i powoli, potem coraz głośniej i szybciej, następnie klaskają, do tego dodają tupanie nogami, a na koniec wstają gwałtownie lub wyskakują w górę podnosząc ręce i wydając okrzyk: rakieta wystartowała! Następnie uciszają się, siadają, stają się spokojniejsze, naśladują bardzo cichutkie brzęczenie owadów. Potem na Twój znak dzieci milkną, a Ty mówisz spokojnym tonem: rakieta zniknęła za chmurami.

Zabawa nr 8

Worek emocji

Możesz umieścić w sali worek lub poduszkę. Dziecko, które czuję złość, może ją wyładować w bezpieczny sposób używając worka lub poduszki.

Zabawa nr 9

Cieszę się

Zabawa ma na celu przywołać dobry nastrój.

Każde dziecko po kolei kończy zdanie, które zaczyna się od konkretnych słów, np.: Dzisiaj bardzo cieszę się z tego, że ...

Nigdy nie zmuszamy żadnego z dzieci do zabrania głosu. Ty również możesz opowiedzieć, z czego się dzisiaj cieszysz.

(42)

Zabawa nr 10

Kiedy jestem wściekły

Dzieci siedzą w kole i pokazują co robią, kiedy są wściekłe.

Kiedy jestem wściekły, najczęściej:

zaciskam pięści, zaciskam zęby albo uderzam pięściami w podłogę.

Zabawa nr 11

Butelki złości

Do kącika w klasie wstaw pudełko z pustymi plastikowymi butelkami.

Kiedy któreś dziecko zaczyna odczuwać zbyt duże napięcie, może podejść i zgnieść butelkę. Zgniatane butelki wydają dźwięk, który pomaga dziecku uwolnić złość.

Do butelek można też nasypać piasku i kamyczków. Wtedy można energicznie potrząsać butelką, wyrzucając z siebie złość.

Zabawa nr 12 Kącik złości

Stwórz w klasie kącik, gdzie można poszaleć np. na miękkich poduchach czy materacach.