Stanisław Janczewski
Z działalności Leningradzkiego
Społecznego Instytutu
Naukowo-Badawczego Obrony
Sądowej
Palestra 9/4(88), 47-53
1965
N r 4 (88) Z działalności L eningr. S p o t ln s ty tittu O brony S ą d o w ej 47
pew ny, m usi ono być w o ln e nie ty lk o od w szelkiego p rz y m u su fizycznego, ale i od psychicznego, w o ln e od n acisk ó w i obietnic, m u si być p rzy z n an ie m się do p o p e ł n ie n ia p rze stę p stw a zu p ełn ie dobrow olnym , obejm ow ać zarów no podm iotow ą, ja k i przed m io to w ą stro n ę czynu oraz pozostaw ać w zgodzie z obiek ty w n y m sta n e m rzeczy.
S tą d pod ad re sem organów dochodźczych należy w y su n ąć p o stu la t, żeby; ju ż od sam ego p o cz ątk u n a ro d z in sp ra w y zb ie ra ły ja k n a jb a rd z ie j w sze ch stro n n e m a te ria ły zarów no obciążające, ja k i łagodzące w in ę p o d ejrz an e g o oraz żeby p ra c a z p o d ejrz an y m , k tó ra stanow i je d e n z w ażn y ch czynników w p o szukiw aniu ty c h d o w odów , z o sta ła zdetro n izo w an a, z n a jd u ją c w łaściw e sw e m iejsce i ra m y w śród ja k ż e ró żn o ro d n ej, ciężkiej i odpow iedzialnej p ra c y w dzied zin ie ścigania p rz e stę p ców i u d o w ad n ia n ia im w iny.
3. M ając n a uw ad ze dotychczasow y przep is a rt. 296 k.p.k., któ reg o tre ść m oże stanow ić u sp raw ie d liw ie n ie dla n a d a n ia p rzy z n an iu się do w in y ra n g i dow odu szczególnego ro d za ju , p ro p o n u ję , a b y w przyszłym naszym k.p.k. zlikw idow ać z a w a r tą w a rt. 296 k.p.k. in sty tu c ję z a n ie ch a n ia p rze p ro w ad z en ia p o stęp o w an ia d o w odow ego lu b jego o g raniczenia w ra z ia p rzy z n an ia się do w in y , ta k ja k p o stu - lowiał K a lin o w s k i37 i ja k zostało td ro zstrz y g n ięte w a r t. 77 k.p.k. R SFR R 36.
■w P o r . S . K a l i n o w s k i : P r z e b i e g p r o c e s u k a r n e g o , W a r s z a w a 1958 r . , s . 228.
3# A r t . 77 u s t . 2 t e g o k o d e k s u g ł o s i : „ P r z y z n a n i e s i ę o s k a r ż o n e g o d o w i n y m o ż e s t a n o w i ć p o d s t a w ę o s k a r ż e n i a t y l k o w t e d y , g d y p r z y z n a n i e t o z o s t a n i e p o t w i e r d z o n e c a ł o k s z t a ł t e m i s t n i e j ą c y c h w s p r a w i e d o w o d ó w ” .
STANISŁAW JANCZEWSKI
Z działalności Leningradzkiego Społecznego
Instytutu Naukowo-Badawczego Obrony Sqdowe|
W n u m e rz e 12 „ P a le stry ” z 1964 r. zam ieściliśm y in fo rm ac ję o u tw o rze n iu z in i c ja ty w y ad w o k a tu ry le n in g rad zk iej „L eningradzkiego Społecznego In s ty tu tu N au k o w o-B adaw czego O brony S ąd o w ej”.
O becnie sta ra n ie m tegoż In s ty tu tu w y d an e zostały dw ie b ro sz u ry z a w ie ra ją c e obszerne m a te ria ły n a k o n feren c je, ja k ie się odbyły w listopadzie 1964 ro k u i w sty czn iu 1965 r.
T em at o p raco w an y n a pie rw sz ą z ty c h k o n fe re n c ji b y ł n a s tę p u ją c y : „A dw oka tu r a w w alce o dalsze um ocnienie praw o rząd n o ści i o obronę za g w aran to w a n y ch ustaw o w o p ra w i in te resó w o b y w ate li”. .
B ro sz u ra pośw ięcona te m u te m a to w i z a w iera szereg re fe ra tó w m ając y ch sta n o w ić p o d staw ę do p rze p ro w ad z en ia d y sk u sji oraz szereg n asu w a ją c y c h się w zw iązku z ty m tez.
S am e ty tu ły re fe ra tó w św iadczą o tym , ja k szeroki w a c h la rz za g ad n ień m ia ł b y ć p o ru sza n y w d yskusji. B roszura z a w iera m ianow icie n a s tę p u ją c e p ra c e : A. J. R ó żańskiego „U dział a d w o k a ta w p o stęp o w an iu p rzygotow aw czym ”, S. A. C h ejfeca „N iek tó re zag ad n ien ia obrony w sp ra w a c h k a rn y c h ”, N.P. K a n a „U d z iał ad w o k a tu ry w zapobieganiu przestępczości”, M. M. T obołow skiej „O brona przez a d w o k a ta p ra w
48 S t a n i s ł a w J a n c z e w s k i N r 4 (88) m a ją tk o w y c h i osobistych o b y w ate li”, A. F. K a la je w a i A. S. A ło jca „D ziałalność a d w o k a ta w z a k resie obsługi p ra w n e j o rg an iz ac ji so c jalisty c zn y c h ”, M. S. K a z a - k iew icza „D ziałalność ad w o k a tu ry w z a k re sie obsługi p ra w n e j p rze d sięb io rstw r o l n y c h ” i D. A. T ie re g u ło w a „O p ra c y a d w o k a tu ry w z a k resie u d ziela n ia pom ocy sądom k o le że ń sk im ”.
*
Szczególnie in te re su ją c y je st r e f e r a t A. J. R ó ż a ń s k i e g o n a te m a t udziału a d w o k a ta w p o stęp o w an iu przygotow aw czym , gdyż a u to r n a p o d sta w ie danych sta ty sty c z n y c h dotyczących Izby le n in g ra d z k ie j c h a ra k te ry z u je ro z m ia ry tego udziału, p rz y ta c z a okoliczności h am u ją c e rozw ój d ziałalności ad w o k ató w w ty m z a k resie , w reszcie zgłasza p o stu la ty zm ierz a ją c e zaró w n o do p ełn ej re a liz a c ji u p ra w n ie ń do o b ro n y za g w a ra n to w a n y c h przez u sta w ę p o d ejrz an e m u i jego obrońcy w p o stę p o w an iu przygotow aw czym , ja k i d o u staw odaw czego ro zszerzen ia tych
u p ra w n ie ń .
J a k w y n ik a z r e f e r a tu R óżańskiego, ad w o k a ci le n in g rad zc y w ciąg u ro k u (druga połow a 1963 r. i p ie rw sz a połow a 1964 r., tzn. po w y d a n iu d e k re tu P re zy d iu m R ady N ajw yższej Z SR R z d n ia 6 kw iętnia, 1963* r , o p o w ierzen iu organom o chrony po rz ą d k u społecznego p rz e p ro w a d z a n ia p o stę p o w a n ia przygotow aw czego) b r a li udział w p o stę p o w an iu p rzygotow aw czym w co p ią te j spraw ie.
B ard zo isto tn e je st za g ad n ien ie u d z ia łu a d w o k a ta w p o stęp o w an iu przy g o to w aw czym , począw szy od ch w ili p rz e d sta w ie n ia p o d ejrz an e m u zarzutów , je śli chodzi o s p ra w y n ie le tn ic h lu b osób, k tó re z pow odu sw oich w ad fizycznych lu b p sy ch icznych n ie m ogą się b ronić sam e (art. 47 k.p.k. RSFR R). Z godnie z art, 51 k.p.k.* ad w o k a t w ty c h w y p a d k a c h m oże: 1) być obecny p rzy p rze d staw ie n iu p o d e jrz a n e m u zarzu tó w i p rzy jego p rz e słu c h iw a n iu oraz — za zezw oleniem p ro w adzącego śled ztw o — za d aw ać p o d ejrz an e m u p y ta n ia ; 2) być obecny p rzy doko n y w a n iu in n y c h czynności śledczych i — ró w n ież za zezw oleniem prow adzącego śled ztw o — zadaw ać p y ta n ia św iadkow i, poszkodow anem u i b ie g łem u ; 3) zgłaszać n a p iśm ie u w ag i dotyczące p raw id ło w o ści i zupełności d an y c h zam ieszczonych w p ro to k o le co do czynności, w k tó ry c h b ra ł udział.
S tosow nie do a rt. 19 k.p.k., sąd, p ro k u ra to r i fu n k c jo n a riu sz śledczy obow iązani są za p ew n ić p o d ejrz an e m u b ąd ź o sk a rż o n em u m ożność obro n y p rze d oskarżeniem w szelkim i śro d k a m i i sposobam i, ja k ie p rz e w id u je u sta w a. O bow iązek te n n a b ie ra ty m w ięk sze j w agi, gdy chodzi o och ro n ę p ra w i in te re só w osób - upośledzonych pod w zg lęd em fizycznym lu b psychicznym .
„P o w sta je p y ta n ie — kończy a u to r sw ój r e fe ra t — czy o b ow iązujące p rze p isy k arn o -p ro c e so w e g w a ra n tu ją o sk a rż o n em u w p ełn i rea liz a c ję jego k o n sty tu cy jn e g o p ra w a do o b ro n y ?"
„W ydaje się n a m — pisze a u to r — że dośw iadczenia pięcioletniej p ra k ty k i udziału a d w o k a ta w p o stę p o w an iu przygotow aw czym w y su w a w obec u sta w o d aw cy p o stu la t dopuszczenia obro n y ju ź od ch w ili p rz e d sta w ie n ia zarzutów , a n ie d o p ie ro po zakończeniu śledztw a, i to w e w szy stk ich bez w y ją tk u sp ra w a c h ” .
*
W re fe ra c ie S. A. C h e j f e c a „N ie k tó re z a g ad n ien ia obrony w procesie k a r n y m ” a u to r o m a w ia m. in. k w estię, czy a d w o k a t rad z iec k i — w czasie p ro w a d ze n ia sp ra w y k a rn e j — m oże sam z b ierać dow ody i p rze d staw ia ć je organom śle d czy m lu b sądow i. A u to r d a je n a to p y ta n ie odpow iedź pozytyw ną. Jednocześnie
N r 4 (88) Z d zia ła ln o ś c i Łertingr. Spoi. I n s ty tu tu O bro n y S ądow ej 49 p o lem izuje z tym i, k tó rzy u trz y m u ją , że ad w o k a t m oże gro m ad zić jed y n ie m a te ria ły dotyczące c h a ra k te ry s ty k i oskarżonego, in fo rm ac je itp . d o k u m e n ty z a w ie ra ją c e d an e, k tó re m ogą m ieć znaczenie d la praw id ło w eg o ro zstrzy g n ięcia sp raw y , albo też d an e d o sta rc za n e ad w o k a to w i przez sam ego oskarżonego lu b blisk ie m u osoby. Z daniem a u to ra re fe ra tu , sk o ro a rt. 70 k.p.k. sta n o w i, że „dow ody m o g ą być p rze d staw io n e przez p odejrzanego, oskarżonego, obrońcę, p ro k u ra to ra (...)”, to z a strzeżo n e w ty m p rze p isie p ra w o obrońcy m oże być re a ln e ty lk o w ted y , gdy się uzna, że obrońca je st u p ra w n io n y do z b ie ra n ia ty c h dow odów . W zw iązku z tym a d w o k a t n ie ty lk o może, ale w ręcz obow iązany je st podejm o w ać k ro k i m a ją c e n a celu u sta le n ie c h a ra k te ry s ty k i osoby św iad k a, k tó reg o zeznanie m oże m ieć isto tn e znaczenie d la praw id ło w eg o ro zstrz y g n ięc ia sp raw y . N ato m iast n ależy u znać za n ie d opuszczalne pro w ad zen ie ze św ia d k iem ja k ich k o lw iek rozm ów n a te m a t okolicz n ości sp raw y .
W re fe ra c ie sw ym a u to r p o ru sza ró w n ież sp raw ę, czy obrońca m oże być s k r ę po w an y p rzy z n an ie m się oskarżonego do w in y i czy w b re w te m u może z a ją ć od m ie n n e stanow isko. Z d an iem au to ra , jeżeli obrońca m a p ow ażne w ątp liw o ści co do w iarogodności ta k ieg o p rzy z n an ia się do w in y — zw łaszcza gdy okoliczności sp ra w y tego nie p o tw ie rd z a ją lu b p rzeczą tem u to m oże się n ie zgodzić ze sw ym k lie n te m i dow odzić jego n iew inności. P ra k ty k a zre sztą p o tw ie rd z a fa k t, że o sk a r żeni n ie k ied y celow o p rz y z n a ją się do w iny, aby n p . u ch ro n ić in n y c h od odpow ie dzialności k a rn e j.
A u to r r e f e r a tu ro zw aża ta k ż e i o d w ro tn ą sy tu a c ję , a m ianow icie, czy w w y p ad k u gdy o skarżony tw ie rd z i, że je st n ie w in n y , a okoliczności u sta lo n e w sp ra w ie w y łą cz ają ja k ą k o lw ie k w ątp liw o ść co do f a k tu p o p ełn ien ia przez n iego p rze stęp stw a, obrońca m oże — w b re w z a ję te m u przez oskarżonego sta n o w isk u — uznać, że w in a oskarżonego zo stała dow iedziona. A u to r osobiście w y p o w iad a się za m ożnością z a ję cia przez obrońcę ta k ieg o sta n o w isk a, ja k k o lw ie k c y tu je o pinię prof. S trogow i- cza, k tó reg o zd a n ie m w w y p a d k a c h ta k ich , gdy o sk arżo n y przeczy sw ej w inie, o bro ń ca obow iązany je st k w estio n o w ać lu b w ręcz odrzucać w szy stk o to', co je st słab o udow odnione lu b w ątp liw e, i w żadnym ra z ie n ie m oże za ją ć sta n o w isk a, że o sk a rż en ie uw aża za udow odnione.
*
W re fe ra c ie pt. „U dział a d w o k a tu ry w za p o b ie g an iu p rzestępczości” a u to r r e f e r a tu N. P. K a n, p o d k re śla ją c tru d n o ści, ja k ie istn ia ły i is tn ie ją w te j dziedzinie, o raz a k c e n tu ją c znaczenie, ja k ie p rz y k ła d a do te g o za g ad n ie n ia p ro g ra m K PZR , pisze, że udział ad w o k ató w w zapobieganiu p rze stęp stw o m i in n y m naru szen io m p ra w a je st n ie ty lk o ich obow iązkiem zaw odow ym , lecz ta k ż e obow iązkiem oby w atelsk im . Z d an iem a u to ra r e fe ra tu ogrom ne m ożliw ości tw ó rcze w ielotysięcznej rzeszy a d w o k a tó w rad zieck ich n ie są n ależycie w ty m w zględzie w y k o rzy sty w an e. P ra c a zaw odow a i społeczna k o n su lta c ji p ra w n y c h je d y n ie p o śred n io w p ły w a n a obniżenie w y p ad k ó w n aru sz e ń p raw a. N ie ulega w ąpliw ości, że n ależycie p rz e p ro w adzone k o n su lta c je w z a k resie za g ad n ień p raw n y ch , zaró w n o in d y w id u a ln e, ja k i grupow e, p rzy c zy n ia ją się do zap o b ie g an ia przestępczości. To sam o m ożna po w iedzieć o doborze w ygłoszonej p rele k cji, o k ry ty c z n e j a n a liz ie przyczyn k o n k re tn e g o czynu przestępczego d o k o n an e j w p rocesie k a rn y m itp.
N iedostateczne działan ie w szy stk ich tra d y c y jn y c h fo rm p rac y w y m ag a p oszuki w a n ia now ych, b a rd z ie j ak ty w n y c h śro d k ó w od d ziały w an ia a d w o k a ta n a okoliczno ści sp rz y ja ją c e n a ru sz e n iu p raw a.
Z danfem a u to ra re f e r a tu , udział a d w o k a tu ry w -'w alee o w ykorzenienie' n aru sz e ń p ra w a p o w in ien Się s ta ć jed n y m z głów nyeh celów je j d z ia ła ln o śc i
A u to r w sk a z u je n a zale g ają ce w k a rto te k a c h w ielu kólegiów ad w o k a ck ic h m i lio n y k a r te k o b ejm u ją cy c h u dzielone p o rad y , z k tó ry c h k aż d a sta n o w i sw ego ro d z a ju „h isto rię o b ro n y ”.
O p ra co w a n ie tego ogrom nego m a te ria łu m ogłoby się sta ć p o d sta w ą do poczy n ie n ia uogólnień i n ie p rz e b ra n y m w p ro st źró d łem m ateriało w y m ' do zapob ieg an ia n aru sz en io m p ra w a , zw łaszcza w dziedzinie u sta w o d a w stw a p rac y oraz w sp ra w a c h z p ry w a tn e g o osk a rż en ia .
W sk azu jąc n a duże znaczenie p re le k c ji p o ru sza jąc y ch k o n k re tn e zagad n ien ia, a u to r p o d k reśla z u zn a n ie m p r a k ty k ę n ie k tó ry c h k o n su lta c ji le n in g rad zk ich , k tó re b io rą jedno cześn ie u d żiał w m asow ych w y stą p ie n ia c h w p rze d sięb io rstw a ch i in fo rm u ją ich k ie ro w n ik ó w o b a rd z ie j pow ażn y ch sk a rg a c h , ja k ie w p ły w a ją do a d w okatów .
N a p o p arcie z a słu g u je te ż n o w a fo rm a sta łe g o u trz y m y w a n ia przez a d w o k a tu rą k o n ta k tu z załogą p rze d się b io rstw bądź z a d m in is tra c ją b u d y n k ó w m ieszkalnych, połączona z u d ziela n ie m k om pleksow ej pom ocy o rg an izacjo m społecznym .
O b ro n a są d o w a w n o szo n a przez a d w o k a ta s ta w ia p rze d jego oczam i złożony obraz przyczyn p o w o d u jąc y ch p o p ełn ien ie p rze stęp stw a.
C ały te n b o g aty m a te ria ł pozostaje je d n a k bez n au k o w eg o opracow ania. D opiero o sta tn io L e n in g ra d z k i S połeczny I n s ty tu t O bro n y S ądow ej p rz y stą p ił do n aukow ego o p rac o w a n ia m eto d u o g ó ln ian ia elem en tó w przestęp czo ści w określo n y ch ro d z a ja c h sp raw , a zw łaszcza jeśli chodzi o przestępczość n ie letn ich .
N ie u reg u lo w a n e p o zo staje dotychczas zag ad n ien ie fo rm w ychow aw czego o ddzia ły w a n ia a d w o k a ta n a osobę k lie n ta -sk a z a n e g o i — co je st rzeczą szczególnie w a ż n ą — n a za g ad n ie n ie sto su n k ó w w za jem n y ch n a ty m g ru n cie z a d m in istra c ją m ie jsc odosobnienia. J e s t zro zu m iałe sam o przez się, że n ajlep szy m sposobem b y łoby ro zstrz y g n ięc ie tego za g ad n ie n ia ce n traln ie.
Z a w yższą fo rm ę u d z ia łu a d w o k a tó w w za p o b ie g an iu p rze stęp stw o m i in n y m n a ru sz en io m p ra w a a u to r r e f e r a tu uw aża połączen ie p ra c y p ra k ty c z n e j z n a u k o w o -b a d aw c zą n a z a sa d a c h społecznych, p o d k re śla ją c za razem , że każdego a d w o k a ta, je śli ty lk o je st on rzeczyw iście w y k ształco n y m p ra w n ik ie m , sta ć n a sy n tezę p rz e p ro w a d zo n ą w w iększym lu b m n iejszy m sto p n iu . A u to r w sk a z u je p rzy ty m n a p o w o łan ie w r. 1964 sp e c ja ln e j se k cji w In sty tu c ie w L en in g rad zie, k tó ra op raco w ała p ro g ra m b a d a n ia z a g a d n ie ń p ro fila k ty c z n y c h i p ro w a d zi p ra c ę m a ją c ą n a celu p ra k ty c z n e sp raw d ze n ie założeń tego p ro g ra m u . S ek cja ta op raco w u je ró w n ież t e m a t p ro b lem o w y : „K odeks zasadniczych p o sta n o w ień w z a k resie zapo b ieg an ia p rz e stępczości i in n y m n aru sz en io m p ra w a w Z S R R ”.
*
W re fe ra c ie n a te m a t „O brona przez a d w o k a ta m a ją tk o w y c h i osobistych p raw o b y w a te li” a u to rk a r e f e r a tu kan d . p ra w M. M. T o b o ł o w s k a w sk a z u je n a różnicę, ja k a zachodzi pom iędzy r o lą a d w o k a ta w p ro cesie cy w iln y m a jego ro lą w p rocesie k arn y m .
W p rocesie cy w iln y m a d w o k a t w y stę p u je ja k o p rze d staw ic ie l stro n y , n a to m ia st w procesie k a rn y m a d w o k a t w nosi obronę n ie w c h a ra k te rz e p rze d staw ic ie la, lecz w sposób niezależny.
3fłr '4(8Ś) z d zia ła ln o S ^ r ’inińgfrP Ś p b l M ń ^ t ó u o b r o n y S ądow ej %1
' W dalszym ciągu r e f e r a tu "autorka szczegółow o an a liz u je z a d an ie a d w o k a ta w za k re sie u d żiela n ia porad, sp o rzą d za n ia pism procesow ych i re p re z e n to w a n ia k lie n ta n a ro zp raw ie . r
Z w ra c a ją c uw agę n a p rze w id zia n ą w P o d staw a ch p ro ce d u ry cyw ilnej oraz w p rze p isa c h now ego k o d ek su p o stę p o w an ia cyw ilnego m ożliw ość u d ziału cz y n n ik a spo łecznego p rz y ro z p a try w a n iu sp ra w cyw ilnych przez sądy, a u to rk a zaznacza, że ad w o k a t pow in ien sa m rozw ażyć i zdecydow ać o celowości zw rócenia się jego k lie n ta do czynnika społecznego o w zięcie w sp ra w ie udziału . N ato m iast za n ie d o p u sz cz aln e uw aża a u to rk a in stru o w a n ie p rzez a d w o k a ta p rze d staw ic ie la czynnika społecznego, gdyż w ty m w y p a d k u s ta łb y się on w y ra zicie lem poglądów i opinii a d w o k a ta , a nie k o le k ty w u , k tó ry go delegow ał.
*
W re fe ra c ie pt. „D ziałalność a d w o k a ta w za k re sie obsługi p ra w n e j p rzed sięb io rstw so c jalisty c zn y c h ” a u to rz y r e f e r a tu A. F. K a l a j e w i A. S. A ł o j c w sk a z u ją na to , że aczkolw iek obsługę t ę w y k o n u ją w zasadzie rad c o w ie p raw n i, to je d n a k często za k re s d ziałalności gospodarczej i a d m in istra c y jn e j d a n e j je d n o stk i n ie p o zw a la je j n a p o sia d an ie e ta tu ra d c y p raw nego. ’W w y p ad k u ta k im , stosow nie do a rt. 1 ro zp o rzą d zen ia R S FR R o a d w o k a tu rze, p rzed sięb io rstw a, in sty tu c je i k o ł chozy m ogą za w ie ra ć um ow y n a obsługę p ra w n ą z k o n su lta c ja m i adw okackim i. U m ow y ta k ie m ogą obejm ow ać p ełen za k re s czynności p ra w n y c h zw iązanych z ob słu g ą p ra w n ą . W raz ie po trzeb y k o n su lta c ja w yznacza a d w o k a ta do sta łe g o w y k o n a n ia obsługi p ra w n e j. Z w y k le m a to m ie jsc e w ów czas, gdy za k res p rac y zw ią za n e j z tą o bsługą je st ta k dalece szeroki, że w y m ag a je j reg u la rn e g o w y k o n y w a n ia .
W y stęp u jąc w sądzie, ad w o k a t n ie je s t p rze d staw ic ie lem d an ej k o n su lta c ji ad w o k a c k ie j, lecz te j je d n o stk i, k tó ra z k o n su lta c ją z a w a rła um ow ę. M usi on w y k azać sw o je p ra w o do u d ziału w sp raw ie za po m o cą dok u m en tó w , o k reśla ją cy c h c h a ra k te r i za k res p rze d staw ic ie lstw a. D o k u m en tam i ta k im i są: m a n d a t w y d an y przez k o n su lta c ję i p ełnom ocnictw o w y sta w io n e przez jednostkę.
W ym aganie złożenia ty c h dw óch d o k u m en tó w u n iem o żliw ia p ro w ad zen ie sp ra w y przez osobę n ie b ęd ą cą (poza ra d c ą p raw nym ) członkiem k o n su lta c ji adw okackiej.
P oza u m ow am i p rze k azu jąc y m i k o n su ltac jo m obsługę p ra w n ą w p ełnym z a k re sie, m ogą być z a w ieran e um ow y n a za ła tw ia n ie k o n k re tn y c h zleceń o rg an izacji w o k resie trw a n ia um ow y. U m ow y tego ty p u są z a w ie ra n e w ów czas, g d y za k res d z ia ła n ia i c h a ra k te r d a n e j je d n o stk i w y m ag a jed y n ie pom ocy p ra w n e j od w y p ad k u do w y p a d k u (epizodycznie).
W dalszym ciągu r e f e r a tu jego a u to rz y o m a w ia ją szczegółowo sy tu a c ję osobistą i. p ra w n ą a d w o k a ta w y k o n u jąceg o obsługę p ra w n ą , p o d k re śla ją c w szczególności b r a k p o d p o rzą d k o w a n ia służbow ego jed n o stce, k tó rą on obsługuje.
*
W re fe ra c ie pt. „D ziałalność a d w o k a tu ry w z a k resie obsługi p ra w n e j p rze d się b io rstw ro ln y c h ” a u to r r e f e r a tu M . S . K a z ą k i e w i c z w sk a z u je n a cztery głów ne k ie ru n k i te j obsługi. K ie ru n k i te — to:
1) p ra c a w za k re sie lik w id a c ji należności, p rzy g o to w an ie i p ro w ad zen ie sp ra w sąd o w y ch i arb itra żo w y ch , a zw łaszcza o w y n ag ro d ze n ie szkód p o w stały ch w sk u
-52 S t a n i s l a w J a n c z e w s k i N r 4 (88) te k n ie d o sta rc ze n ia to w aró w lu b p a d n ię c ia b y d ła , o rozliczenia z do sta w ca m i i n a b y w ca m i oraz o ek sm isję z pom ieszczeń m ie sz k aln y c h osób, k tó re u tra c iły w ięź p ra c y z p rze d sięb io rstw e m ro ln y m ;
2) p ra c a k o n su lta c y jn a p o le g ają ca n a u d zie la n iu p o rad p ra w n y c h sow chozom i kołchozom oraz ich praco w n ik o m , zw iązkom zaw odow ym i in n y m o rg an izacjo m społecznym ;
3) p o p u la ry z a c ja p ra w a w śród p rac o w n ik ó w sow chozów i kołchozów ;
4) p ro w ad zen ie zajęć p ra k ty c z n y c h i se m in a rió w z p rac o w n ik am i sow chozów i kołchozów w zak resie za zn a jo m ien ia ich z odpow iednim i p rze p isam i i in s tru k cjam i.
P ra c a k o n su lta c y jn a w y m ag a, zd a n ie m a u to ró w re fe ra tu , w y ja z d u n a m iejsce n ie m n ie j n iż 3— 4 raz y w m ie sią cu — po u zgodnieniu te rm in ó w z k ie ro w n ic tw em sow chozów i kołchozów . U dzielanie p o rad praco w n ik o m , ja k to w y n ik a z p ra k ty k i, p ro w a d zi do zm n iejszen ia liczby za ta rg ó w n a tle um ów o p ra c ę i do stw o rz e n ia zdrow szej atm o sfe ry w k o lek ty w ach .
M ów iąc o p o p u la ry z ac ji p raw a, a u to rz y p o d a ją przy k ład o w o ta k ie te m a ty , ja k : o ch ro n a m a ją tk u społecznego, u sta w o d a w stw o p rac y w g o sp o d a rstw ie ro ln y m , w a lk a z za g arn ię cie m m a ją tk u społecznego i państw ow ego, członkostw o w k o ł chozie.
N ow e z a d a n ia g o sp o d arstw ro ln y c h p ro w a d zą do p o w sta n ia n ow ych fo rm w z a k re sie u d ziela n ia pom ocy p ra w n e j p rze d sięb io rstw o m rolnym . Ja k o p rz y k ła d in i c ja ty w y w ty m w zględzie a u to rz y r e f e r a tu w y m ie n ia ją p o w sta n ie w L e n in g ra d z - k im K olegium O bw odow ym g ru p y a d w o k a tó w o b znajm ionych dobrze z o bsługą p ra w n ą g o sp o d a rstw ro ln y ch . G ru p a t a k ie ru je p ra c ą a d w o k a tó w w y k o n u ją c y c h tę obsługę, udziela im pom ocy p ra k ty c z n e j, w y d aje m etodycznie ułożone w s k a zów ki itp.
P re z y d iu m k olegium czuw a n a d tą p ra c ą , b a d a sp raw o z d a n ia a d w o k a tó w z ich pracy, z a tw ie rd z a p la n y p ra c y i sp raw o z d a n ia g ru p y oraz in te rw e n iu je w ra z ie p o trze b y w o dpow iednich o rg an iz ac jac h .
Z ad a n ia, ja k ie sto ją p rze d g o sp o d a rstw a m i ro ln y m i, w y m a g a ją od ad w o k a tó w W ykonujących obsługę p ra w n ą sow chozów i kołchozów n ie ty lk o p rzy g o to w a n ia zaw odow ego, lecz ta k ż e i in ic ja ty w y w pracy . A d w o k at nie m oże być je d y n ie o b se rw ato re m . P ow inien on u w ażać sieb ie za członka k o le k ty w u p rze d się b io rstw a lu b org an izacji, k tó ry m udziela pom ocy p ra w n e j.
O bsługa p ra w n a , o ja k ie j m ow a, je st n ie do pom y ślen ia bez znajom ości przez ad w o k a tó w p o dstaw ow ych za sa d ekonom iki gospodarstw rolnych. O siąga się to przez organizow anie — w sk a li całego kolegium albo k o n su lta c ji — se m in a rió w i zajęć, w k tó ry c h b io rą u d ział sp e cja liśc i gospodarki ro ln ej, w z e b ra n ia c h b ila n sow ych k o m isji sow chozów i zarząd ó w p ro d u k cy jn y c h , w se m in a ria c h dla głów n y ch księgow ych i ek onom istów sow chozów i kołchozów.
O bow iązkiem a d w o k a ta rad zieck ieg o — kończy sw ój r e f e ra t a u to r — je st uczy nić w szystko, co je st w jego m ocy, b y udzielić p rzed sięb io rstw o m ro ln y m sk u te cz n e j pom ocy w sp ra w ie dalszego um o cn ien ia ich ekonom iki.
*
W re fe ra c ie pt. „O p rac y a d w o k a tu ry w za k resie u d ziela n ia pom ocy sądom k oleżeń sk im ” a u to r r e f e r a tu ,' prezes P re zy d iu m L en in g rad zk ieg o K olegium M iej skiego A dw o k ató w D. A. T i e r e g u ł o w , w sk az u je n a coraz b ard z iej ro z w ija ją c ą się d ziałalności sądów społecznych i w z ra sta ją c e ich znaczenie.
N r 4 (88) P yta n ia i o dpow iedzi p ra w n e 53 R ozporządzenie P re zy d iu m R ady N ajw yższej R S FR R z d n ia 23 paźd ziern ik a 1963 r. rozszerzyło zak res d ziałalności sądów społecznych. Ś w iadczy to o dużym z a u fa n iu do ty c h sądów ze stro n y m as p ra c u ją c y c h i o w y sokiej ocenie ich roli przez p ań stw o socjalistyczne.
S ąd y społeczne, sk ła d a ją c e się w olbrzym iej w iększości z osób nie m ający ch w y k ształc en ia praw niczego, w y m a g a ją m a k sy m a ln e j uw agi ze stro n y ta k ic h o rg a nizacji p raw n ic zy ch rejo n u , ja k p ro k u ra tu ra , sąd i a d w o k a tu ra.
P re zy d iu m L eningradzkiego M iejskiego K olegium A dw okatów jeszcze w lu ty m 1964 r. zajęło się sp e cja ln ie p ra c ą sądów społecznych w tym sensie, żeby im u d zie lić pom ocy p ra k ty c z n e j przez a d w o k a tó w i doprow adzić do u su n ięcia błędów , ja k ie m ia ły m iejsce w p ra c y w ielu ty c h sądów .
S k o n tro lo w a n o działalność sądów społecznych i udzielono pom ocy p rak ty c zn e j 70% istn iejący m w L en in g ra d zie 346 sądom społecznym p rzy b iu ra c h m ieszk an io w ych.
S yn tety czn e u ję cie w y n ik ó w te j p ra c y w sk az u je n a to, że są d y społeczne pop eł n ia ją w iele błędów w sk u te k n ie d o sta tec zn e j pom ocy ze stro n y m iejscow ych o rg a n izacji praw niczych, a m iędzy in n y m i ze stro n y ad w o k a tu ry .
A u to r uw aża za celow e zalecić sędziom ludow ym oraz p racow nikom p ro k u ra tu ry i ad w o k a tu ry , p rzydzielonym do sądów społecznych, n aw ią z a n ie ściślejszych k o n ta k tó w z uczestn ik am i p o stę p o w an ia w ty c h sądach, u d ziela n ie sta łe j pom ocy sędziom społecznym oraz zw rócenie uw agi n a ro zstrz y g n ięc ia sądów , ta k by w y p ad k i e w e n tu aln y ch n aru sz e ń u sta w y popełnionych przez sąd y b y ły n aty ch m iast u ja w n ia n e i m ogły się stać p rze d m io te m ro zw ażan ia w kom itecie w ykonaw czym d an e j ra d y rejo n o w ej.
P Y T A M * I O D P O W IED Z I PHAWIME
P Y T A N I E :
K olega F. M ajew ski, członek Z espołu A dw okackiego N r 1 w L egnicy, prosi 0 u dzielenie odpow iedzi w n a s tę p u ją c e j k w estii:
M iędzy tre śc ią rozp o rząd zen ia R a d y M in istró w z d n ia 4 m a rc a 1964 ro k u (Dz. U. N r 10, poz. 62) — pisze kol. M ajew ski — a tre śc ią in fo rm ac y jn eg o arty k u łu , ogło szonego w „ P a le strz e ” w n u m e rz e sierp n io w y m 1964 r. pt. „Z asiłki u zu p ełn iające d la a d w o k a tó w ren c istó w ”, je st różnica p o le g ają ca n a ty m , że w e d ł u g r o z p o r z . R. M. w każdym w y p ad k u u b ie g an ia się o re n tę bąd ź sta rc zą , b ąd ź in w alid zk ą z a p o d s t a w ę d o u s t a l e n i a w y s o k o ś c i r e n t y b i e r z e s i ę p r z e c i ę t n y m i e s i ę c z n y z a r o b e k o s i ą g n i ę t y w o k r e s i e o d 1 m a r c a 1964 r o k u , n a to m ia st w e d ł u g w y m i e n i o n e j w y ż e j i n f o r m a c j i z a p o d s t a w ę d o o k r e ś l e n i a w y s o k o ś c i r e n t y s t a r c z e j m o ż n a r ó w n i e ż b r a ć p o d u w a g ę p r z e c i ę t n y m i e s i ę c z n y z a r o b e k z 2 l a t z a t r u d n i e n i a , w y b r a n y c h z o k r e s u o s t a t n i c h 10 l a t p r z e d z g ł o s z e n i e m w n i o s k u .
R ad a A d w okacka w e W rocław iu, do k tó re j zw róciłem się o w y jaśn ien ie, u d zie liła m i odpow iedzi, że n ależ y b ra ć pod uw agę je d y n ie zaro b ek osiągnięty pc 1 m a rc a 1964 ro k u , n a to m ia st ZU S w e W rocław iu p o inform ow ał m n ie pism em tak. ja k in fo rm u je zacy to w an y w yżej a rty k u ł w „ P a le strz e ”.
