Stanisław Garlicki
[Czy ojciec może dochodzić
wynagrodzenia]
Palestra 8/3(75), 42-43
4 2 P y t a n i a i o d p o w i e d z i p r a w n e N r 3 (75) S am o um ieszczenie pow yższej d y re k ty w y (co do w y k re śla n ia ty c h sum ) a k u r a t w cyt. u sta w ie z dnia 22. V. 1958 r. (poz. 138) na pew n o nie m iało n a celu o g ra n ic z e n ia szerszego je j stosow ania. N ajw idoczniej u sta w o d a w c a w ych o d zi z ogól n y ch założeń i isto ta p rze słan e k jego rozu m o w an ia m u sia ła być ta k a , że ta k m ałe su m y , zap isan e w k się g ac h hipotecznych, u tra c iły w s k u te k w o jn y i zm ian w a lu to w y ch d a w n ą sw ą w arto ść , że w ięc b ra k je st ja k ich k o lw iek p o d sta w do u trz y m y w a n ia ich n a d a l w w y k az ac h hipotecznych.
Prr/ll/f/ł f
O D P O W I E D Z I P R A W H I E P Y T A N I E : C z y ' o j c i e c m o ż e d o c h o d z i ć w y n a g r o d z e n i a s z k o d y w y r z ą d z o n e j w g o s p o d a r s t w i e p r z e z w y e l i m i n o w a n i e z t e j g o s p o d a r k i p e ł n o l e t n i e g o s y n a w s k u t e k p o b i c i a . Stan fa k tyczn y:O jciec je s t w łaścicielem g o sp o d arstw a rolnego. M a dorosłego sy n a , k tó ry w ty m g o sp o d arstw ie p rac u je,
P rz e z je d e n m iesiąc syn — w sk u te k pobicia — był niezdolny do ż a d n e j p rac y i u o jc a nie p racow ał. W zw iązku z tym ojciec w y n a jm o w a ł robo tn ik ó w , k tó ry m p ła cił za pracę.
P o w sta je n a s tę p u ją c e p y ta n ie : gdyby ojciec n ie m ógł dochodzić p o w sta łej z pow yższego ty tu łu szkody, to kto może jej dochodzić?
O D P O W I E D Z :
S ta n fak ty c zn y p rze d staw io n y je s t ta k lakonicznie, że nie w y sta rc z a do u d zie le n ia jednoznacznej odpow iedzi. Nie w iadom o bow iem , n a ja k ic h w a ru n k a c h syn p ra c u je wr gospodarstw ie ro ln y m ojca, jakiego ro d za ju św iad czen ia o trz y m u je za sw ą p ra c ę oraz czy pozostaje z ojcem w e w sp ó ln y m g o sp o d arstw ie dom ow ym .
Z tego w zg lęd u nie w iadom o w ięc, czy sy n a z ojcem łączy sto su n e k p ra c y n a 1- je m n e j (co te o re ty cz n ie je st m ożliw e), .czy też sy n je s t fa k ty c zn ie nieus& m odzieU n io n y , p o zo staje w e w spólności dom ow ej z ojcem i św iadczy p ra c ę w gospodar-r stw ie ojca z ty tu łu w ięzi rodzinnej. Z godnie bow iem z a r t. 40 § 2 k.r. dziecko po z o sta ją c e na u trz y m a n iu rodziców i m ieszkające u nich obow iązane je s t pom agać im w e w spólnym gospodarstw ie. D otyczy to ta k że w y p a d k u , gdy dziecko je s t p e ł n o le tn ie i nie pozostaje pod w ła d z ą rodziców (K om entarz do Kod. ro d z.r w y d .. II, s. 338).
G dyby n a w e t przy jąć, że łączył ojca z synem sto su n ek z um ow y o p rac ę, to m im o to syn nie podlegałby obow iązkow i ubezpieczenia n a w y p a d e k choroby, a t a zgodnie z § 3 rozp. M in. P ra c y i Op. Społ. z 27.X I.1946 r. (Dz. U. N r 2, poz. 8), k tó ry spod: obow iązku ubezpieczenia w yłącza m. in. synów p rac o d aw cy ro ln eg o , ■ jeżeli żyją- z n im w e w spólnym gospodarstw ie dom ow ym .
-N r 3 (75) P rz e g lą d uiyctaum ic tw p r a w n ic z y c h 43
sk a łb y w ięc p ra w a do zasiłk u z ubezpieczenia n a w y p a d e k choroby, w obec czego n ie w chodzi w g rę św iadczenie z u bezpieczenia społecznego.
S ynow i nie p rz y słu g u je też r e n ta od sp ra w c y p obicia z ty tu łu u tr a ty zdolności do p rac y . Z z e sta w ie n ia bow iem p rzepisów § 1 i 2 a r t. 161 k.z. w y n ik a , że re n ta ja k o św iadczenie p erio d y c zn e p rzy słu g u je ty lk o w w y p a d k u trw a łe j u tr a ty zd o l ności do p ra c y , za tr w a łą zaś u tr a tę p rz y jm u je się — n a p o d sta w ie p rzep isó w ubezpieczeniow ych — niezdolność p rz e k ra c z a ją c ą 6 m iesięcy, tj. niezdolność p r z e k ra c z a ją c ą o k res, za k tó r y p rz y p a d a ją zasiłki chorobow e (tak i pogląd re p re z e n tu je ró w n ież A. S t e l m a c h o w s k i w pracy : O dszkodow anie za nieszczęśliw e w y p a d k i w św ie tle p r a k ty k i są d o w e j, „B iuletyn M in. S p ra w ied l.” N r 10/61, s. 8—9). R en ta n ie p rz y słu g u je oczyw iście rów n ież ojcu pobitego, gdyż o n w ogóle nie u tra c ił zdolności do pracy .
Z godnie z a rt. 134 k.z., kto z w in y sw ej w yrządził d ru g iem u szkodę, ob o w iązan y je s t d o jej n a p ra w ie n ia . W dan y m w y p ad k u , ja k m ożna sądzić, p o b ity syn ża d n ej szkody m a te ria ln e j n ie doznał. M im o bow iem niem ożności św iad czen ia p rac y w g o sp o d a rstw ie ojca p rze z 1 m iesiąc, o trzy m y w a ł (tak za k ład am , bo s ta n f a k ty czn y n a to n ie d aje w y ra ź n e j odpow iedzi) te w szy stk ie św iadczenia w y n ik a ją c e z pożycia w e w spólności dom ow ej, z ja k ich k o rzy sta ł w okresie, gdy był zdolny do św iad czen ia pracy . W ty m zak resie w ięc nie p rz y słu g u je synow i żad n a ak c ja o dszkodow aw cza po p ro stu ze w zględu n a b ra k szkody m a ją tk o w e j po jego stro n ie , co nie w y łącza ak c ji o zadośćuczynienie za cierp ien ia fizyczne i k rzy w d ę m o ra ln ą . N ato m ia st szkody doznał ojciec pobitego, gdyż niezależnie od d o sta rc z a n y ch synow i św iadczeń m u siał jeszcze ponieść w y d a tk i n a z a tru d n ie n ie r o b o tn i k ów w o k resie niezdolności do p rac y syna.
Istn ie je dostateczny, n o rm a ln y zw iązek przyczynow y m iędzy pobiciem syna. k tó re spow odow ało niezdolność do pracy, a szkodą doznaną przez o jc a w p o staci w y d a tk ó w n a zaan g ażo w an ie ro botników , zw łaszcza że nasze u sta w o d aw stw o u z n a je za w y sta rc z a ją c y p o śred n i zw iązek przyczynow y. W ty m w ięc w y p a d k u osobą le g ity m o w a n ą do w yto czen ia ak c ji odszkodow aw czej w e w sk az an y c h w yżej g ra n ic a c h o jed n o razo w e odszkodow anie (art. 157 k.z.) będzie ojciec.
T ak ie też sta n o w isk o z a ją łem w om aw ianej k w estii w p rac y m ej pt.: O dpo w iedzialność cyw ilna, za nieszczęśliw e w y p ad k i (W arszaw a, 1959, s tr. 208).
S. G A R L I C K I ''
P R Z E G L Ą D W Y D A W N I C T W #*#ł/łW I M I t t . Y C H
J . W ą s i k : Kara do ży w o tn ie g o więzienia w Polsce. W yd. Prawn. W arszaw a 1963
r. s. 192.
W ko łach p raw n ic zy ch (szczególnie są d o w o -p ro k u ra to rsk ich , ad w o k ack ich i w słu żb ie w ięziennej), a ta k że w innych k ręg a ch osób in te re su ją c y c h się p r a w em k a r n y m często się m ów i o ta k zw anej „fikcyjności k a r y dożyw otniego w ię z ie n ia ”. T ym b a rd z ie j w ięc dziwi szczupłość n aszej lite ra tu r y n a u k o w e j n a te n te m a t, zw łaszcza że obecnie, w to k u p ra c n ad k o d y fik ac ją p ra w a karn eg o , za g ad n ie n ie to n ie w ą tp liw e zysk u je n a ak tualności.
