Projekt z 9 marca 2010 r.
Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty
oraz o zmianie niektórych innych ustaw
Zakres zmian proponowanych
w ustawie o zmianie ustawy o systemie oświaty I. Subwencjonowana i powszechna
edukacja przedszkolna
II. System oceniania jakości edukacji
III. System kompleksowego wspomagania szkół IV. Zmiany dotyczące specjalnych potrzeb
edukacyjnych
V. Zarządzanie edukacją w warunkach niżu demograficznego
VI. Nowoczesne kształcenie zawodowe i ustawiczne
VII. Zmiany w obszarze oświaty polskiej za granicą
VIII. Daty wejścia proponowanych zmian w życie
Subwencjonowana i powszechna edukacja przedszkolna
Projekt ustawy zakłada, że jedynymi miejscami edukacji przedszkolnej będą przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego.
Proponowana zmiana wynika ze zgłaszanych problemów w zakresie funkcjonowania oddziałów przedszkolnych w szkołach, które są
placówkami feryjnymi, przy jednoczesnym nieferyjnym charakterze pracy tych oddziałów i zatrudnionych tam nauczycieli.
Proponowane jest objęcie subwencjonowaniem edukacji dzieci 4-letnich i 5-letnich towarzyszące daniu 4-latkom prawa podejmowania edukacji przedszkolnej.
U podstaw projektowanych zmian leży również zamiar uelastycznienia systemu opieki nad małym dzieckiem poprzez umożliwienie
– w zależności od potrzeb – objęcia edukacją przedszkolną dziecka 2-letniego, jak i pozostawienia pod opieką „żłobkową” dzieci do lat 3.
Upowszechnienie wychowania przedszkolnego
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
2006 2007 2008 2009 2010
% trzylatków objętych wych. przedszkolnym
% czterolatków objętych wych. przedszkolnym
% pięciolatków objętych wych. przedszkolnym
Wskaźnik upowszechnienia wychowania przedszkolnego dzieci w wieku 3-5 lat wzrósł do 64,6% (50% 3-latków, 64%
4-latków i 81% 5-latków), czyli w przedszkolach jest teraz aż o 250 tys. (20%) dzieci więcej niż w roku szkolnym 2006/2007
Dzięki nowym rozwiązaniom w ciągu 3 lat powstało 790
przedszkoli i 1 211 małych form przedszkolnych, głównie
na terenach wiejskich, a także 1 388 nowych oddziałów
przedszkolnych w szkołach
Zarządzanie jakością w polskiej edukacji – stan docelowy
Naczelny Inspektor Jakości Edukacji
(wiceminister)
Krajowy Ośrodek Rozwoju Edukacji
Sieć Regionalnych Ośrodków Jakości
Edukacji
Sieć lokalnych Centrów Rozwoju
Edukacji Krajowy Ośrodek
Jakości Edukacji
Ministerstwo Edukacji Narodowej
wymaganie wspomaganie
System oceniania jakości edukacji
Zasadnicza zmiana – w szkołach i placówkach, nad którymi obecnie nadzór pedagogiczny sprawuje kurator oświaty, ewaluację i kontrolę zewnętrzną będą prowadzić jednostki zajmujące się badaniem jakości pracy szkół. Powstaną one na bazie obecnych zasobów kadrowych i lokalowych centralnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych oraz kuratoriów oświaty.
Efekt funkcjonowania nowego nadzoru pedagogicznego – możliwość prezentowania w jednolitej w całym kraju formie informacji o ocenie pracy szkół (dla dyrektorów i organów prowadzących placówki oraz zamieszczanej w Internecie dla zainteresowanych, np. rodziców).
Informacje te będą także narzędziem pomocnym w prowadzeniu polityki oświatowej na poziomie samorządu, regionu i kraju.
Zadania kuratora oświaty będą nadal realizowane. Te wynikające ze sprawowania nadzoru pedagogicznego przejmą regionalne ośrodki jakości edukacji (utworzone w każdym województwie), ze stojącymi na ich czele regionalnymi inspektorami jakości edukacji. Pozostałe zadania kuratoriów będą wykonywane przez urzędy wojewódzkie.
Centrum Rozwoju Edukacji
Placówka doskonalenia
nauczycieli
Poradnia psychologiczno
-pedagogiczna
Poradnia psychologiczno
-pedagogiczna Biblioteka
pedagogiczna
SZKOŁA
SZKOŁA SZKOŁA SZKOŁA
SZKOŁA
System kompleksowego wspomagania szkół
System kompleksowego wspomagania szkół w rozwoju będzie opierać się na centrach rozwoju edukacji (CRE), powstałych z połączenia zadań poradni psychologiczno-pedagogicznej, placówki doskonalenia
nauczycieli i biblioteki pedagogicznej. Od 2016 r. takie kompleksowe wspomaganie szkół będzie zadaniem powiatu.
CRE, które mogą być prowadzone również przez organy niepubliczne, docelowo będą finansowane z subwencji oświatowej w sposób
proporcjonalny do liczby obejmowanych opieką szkół i uczniów. Szkoła obowiązkowo dokona wyboru centrum, które będzie sprawować nad nią opiekę i podpisze z nim kontrakt określający zarówno obszary
standardowego wspomagania, jak i szczególnego wspomagania w danym roku szkolnym.
Ważnym elementem budowania systemu wspomagania szkół jest samorząd województwa, którego zadaniem oświatowym będzie prowadzenie – w utworzonych wojewódzkich centrach informacji edukacyjno-zawodowej – regionalnej publicznej bazy informacji dotyczącej oferty edukacyjnej regionu.
Zmiany dotyczące specjalnych potrzeb edukacyjnych
Proponowane jest objęcie dziecka jak najwcześniej specjalistycznym wsparciem i dostrzeganie problemów rozwojowych już od chwili stwierdzenia zagrożenia
niepełnosprawnością, tak aby bez zbędnej zwłoki minimalizować bądź eliminować występujące u dziecka zaburzenia rozwojowe.
Projektowane rozwiązania to kontynuacja rozpoczętych już działań zmierzających do powstania spójnego modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Według tego modelu
nauczyciele dostosowują działania edukacyjno-terapeutyczne do potrzeb edukacyjnych i rozwojowych oraz możliwości
psychofizycznych każdego ucznia.
Zmiany demograficzne
Wg danych GUS w 2009 r.
w Polsce było ok. 1,5 mln młodzieży w wieku 16-18 lat, czyli o ponad 190 tys.
mniej (12%) w porównaniu z rokiem 2005
W 2020 r. liczba ta spadnie do poziomu ok. 1 mln osób, czyli będzie mniejsza o 500 tys. (33%) w porównaniu z rokiem 2009
Od roku 2005/2006 ze szkół podstawowych ubyło aż 411 tys. uczniów (więcej niż
obecne roczniki pierwszoklasistów)
Liczba młodzieży w wieku 16-18 lat w latach 2002-2030
800 000 1 000 000 1 200 000 1 400 000 1 600 000 1 800 000 2 000 000 2 200 000
2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 2022 2024 2026 2028 2030
Źródło: prognoza GUS
Zarządzanie edukacją w warunkach niżu demograficznego
Możliwość grupowania placówek – wspólne zarządzanie i dodatkowa oferta ze zwiększonej subwencji. W niekorzystnych warunkach
demograficznych na bazie rozdrobnionej sieci szkół i placówek będzie można utworzyć większe i silniejsze jednostki systemu oświaty.
Grupowanie jako alternatywa dla likwidacji szkół.
Grupowanie w silniejsze organizmy, o bardziej rozbudowanej ofercie, będzie mogło dotyczyć:
– edukacji przedszkolnej i podstawowej,
– kształcenia ogólnego na poziomie gimnazjalnym i licealnym,
– szkół i placówek prowadzących kształcenie zawodowe i ustawiczne, – placówek zajmujących się szeroko pojętym wspomaganiem szkół
w rozwoju.
Przekazywanie zadań oświatowych do prowadzenia będzie możliwe wyłącznie organizacjom działającym w sferze pożytku publicznego, na podstawie precyzyjnie zdefiniowanych procedur konkursowych.
Możliwość przekazywania szkół każdej wielkości jest alternatywą dla likwidacji większych placówek.
Edukacja na poziomie podstawowym razem z edukacją przedszkolną
Szkoła podstawowa
Przedszkole
Przedszkole
Przedszkole
Punkt przed- szkolny
Dyrektor zarządzający,
koordynator ds. specjalnych
potrzeb
Obwód szkoły podstawowej
Punkt przed- szkolny
Punkt przed- szkolny
Edukacja licealna
razem z edukacją na poziomie gimnazjalnym
Liceum
ogólnokształcące
Gimnazjum Gimnazjum
Gimnazjum Gimnazjum
Dyrektor zarządzający,
koordynator ds. doradztwa
edukacyjno -zawodowego
Gmina 1
Gmina 3
Gmina 2
Nowoczesne kształcenie zawodowe i ustawiczne
Nowocześniejsze zarządzanie kształceniem zawodowym
i ustawicznym to możliwość elastycznej odpowiedzi na potrzeby lokalnego rynku pracy oraz włączanie pracodawców w proces kształcenia i potwierdzania kwalifikacji zawodowych. To także inne reguły dofinansowywania.
Szkoły prowadzące kształcenie zawodowe będą mogły
prowadzić kursy przygotowujące do potwierdzania kwalifikacji zawodowych objęte również subwencjonowaniem oraz być grupowane w centra kształcenia zawodowego i ustawicznego.
Dofinansowywanie niepublicznej oferty kształcenia
zawodowego dorosłych, w tym kursów kwalifikacyjnych i szkół policealnych, będzie możliwe tylko wtedy, jeśli zostanie
zakończone pozytywnie zdanym egzaminem zawodowym.
Kształcenie zawodowe razem z edukacją dorosłych
Technikum Zasadnicza
szkoła zawodowa
Gimnazjum i liceum dla dorosłych
Kurs zawodowy
2 Kurs zawodowy
3
Kurs zawodowy
1
Baza kształcenia praktycznego
Specjalistyczna kadra
nauczycieli zawodu
Centrum kształcenia zawodowego
i ustawicznego
Szkoła policealna
Współpracujący pracodawcy
i uczelnie
Centra informacji edukacyjno-zawodowej
Planowane jest utworzenie 16 centrów informacji edukacyjno-zawodowej (CIEZ), prowadzonych przez samorządy wojewódzkie, w celu:
– gromadzenia i udostępniania danych o ofercie edukacyjnej regionu;
– analizowania, na ile ta oferta odpowiada potrzebom regionu;
– proponowania rekomendacji dla marszałka województwa
o inspirowaniu i wspieraniu zmian w sieci kształcenia zawodowego, ustawicznego, specjalnego;
– organizowania współpracy szkół i nauczycieli prowadzących kształcenie zawodowe.
CIEZ mają w regionie zbierać i udostępniać wszystkim zainteresowanym szczegółowe informacje dotyczące oferty i potencjału:
– szkół i centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego;
– ośrodków specjalnych (jak MOS, MOW, SOSW, OREW), w tym kierować dzieci i młodzież do MOS i MOW;
– placówek rozwijających uzdolnienia dzieci i młodzieży;
– centrów rozwoju edukacji.
Zmiany w obszarze oświaty polskiej za granicą
Przewiduje się stworzenie możliwości zakładania za granicą niepublicznych polskich szkół uzupełniających i ośrodków polskiej edukacji.
Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą będzie prowadził ich rejestr oraz sprawował nad nimi nadzór pedagogiczny, będzie zajmował się także prowadzeniem:
– polskich szkół uzupełniających przy przedstawicielstwach dyplomatycznych,
– szkół na terenie kraju prowadzących kształcenie na odległość, – ośrodków polskiej edukacji.
Ośrodki polskiej edukacji będą placówkami mającymi siedzibę za granicą, wspierającymi metodyczne nauczycieli polskich szkół uzupełniających oraz dla nauczycieli nauczających w języku polskim w szkołach prowadzonych przez zarejestrowane za granicą organizacje społeczne oraz w szkołach zagranicznych systemów oświaty. Mają one też gromadzić i udostępniać nauczycielom zasoby dydaktyczne, działając na rzecz promocji języka polskiego.
Daty wejścia zmian w życie
Większość proponowanych rozwiązań, jak nowy system oceniania jakości edukacji, unowocześnione kształcenie zawodowe, zacznie
obowiązywać zgodnie z kalendarzem zmian programowych w edukacji – od września 2012 roku.
Wcześniej – w ciągu 14 dni od wejścia w życie ustawy – planowane jest wejście w życie nowych możliwości dotyczących grupowania szkół
i placówek.
Prawo do edukacji przedszkolnej dla 4-latka – od września 2014 r.
Subwencja na edukację przedszkolną 5-latka – od 2014 r., a na 4-latka – od 2016 r.
Zmiany dotyczące sposobu finansowania centrów rozwoju edukacji
wejdą w życie od roku 2016. Wcześniej planowane jest wspieranie tych zadań częściowo z budżetu, częściowo z funduszy UE.
Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objętych edukacją przedszkolną (w %)
<20%; 1% powiatów (20%;40%>; 20% powiatów (40%;60%>; 49% powiatów (60%;80%>; 24% powiatów
>80%; 6% powiatów
Średnie wyniki sprawdzianu po klasie szóstej szkoły podstawowej
<23; 19% powiatów (23 ; 24,5>; 47% powiatów (24,5 ; 26>; 23% powiatów (26 ; 27,5>; 8% powiatów
>27,5 2% powiatów
Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego część humanistyczna
<28; 12% powiatów (28 ; 30>; 45% powiatów (30 ; 32>; 34% powiatów (32 ; 34>; 9% powiatów
>34 1% powiatów
Średnie wyniki egzaminu gimnazjalnego część matematyczno-przyrodnicza
<22.5; 29% powiatów (22,5 ; 24>; 42% powiatów (24 ; 25,5>; 21% powiatów (25,5 ; 27>; 5% powiatów
>27 2% powiatów
Średnie wyniki egzaminu maturalnego język polski – poziom podstawowy
<44; 1% powiatów (44 ; 49,5>; 4% powiatów (49,5 ; 55>; 31% powiatów (55 ; 60,5>; 48% powiatów
>60,5 15% powiatów
Średnie wyniki egzaminu maturalnego matematyka – poziom podstawowy
<34,5; 1% powiatów (34,5 ; 43>; 1% powiatów (43 ; 51,5>; 16% powiatów (51.5 ; 60 >; 62% powiatów
>60 21% powiatów
Odsetek dyslektyków na sprawdzianie
<5% 35% powiatów (5% ; 10%>; 37% powiatów (10% ; 15%>; 17% powiatów (15% ; 20% >; 8% powiatów
>20% 3% powiatów
Odsetek dyslektyków na egzaminie gimnazjalnym
<5% 31% powiatów (5% ; 10%>; 42% powiatów (10% ; 15%>; 17% powiatów (15% ; 20% >; 8% powiatów
>20% 2% powiatów
