"Pierwiastki narodowe w polskiej
architekturze wiejskiej", Ignacy
Felicjan Tłoczek, "Architektura", R.
1950, z. 1-2/27-28 : [recenzja]
Ochrona Zabytków 4/1-2 (12-13), 106
w en ta rz 72 m iejsco w o ści z szczegółow ym w y k a zem litera tu r y i a rch iw a lió w oraz streszczen ie fra n cu sk ie p rzegląd u za b y t k ów , in d ek s osób i m iejsco w o ści oraz m ap k ę za b y tk ó w p ow iatu . P rzyn osi w za sadzie m a teria ł p ra w ie zu p ełn ie n iezn a ny, n ie p u b lik o w a n y lu b zn an y tylk o z prac przed n au k ow ych . P rzew a ża ją za b y tk i p óźn ego baroku (k ościoły i k la sz tory zesp o łu p iotrk ow sk iego, W itów , W olbórz), oraz k la sy cy zm u (liczn e d w or ki), n ad to u ja w n iło się w ie le zab ytk ów p rzem y słu a rtystyczn ego. C ałość W zoru je się n a III to m ie in w en ta ry za cji, opra co w a n y m przez dr J. S za b ło w sk ieg o (Po w ia t żyw ieck i).
II. WYDAWNICTWA PERIODYCZNE.
AR C H IT E K T U R A R. 1950. *T ł o c z e k Ign acy F elicja n , P ier w ia stk i n arod ow e w polsk iej arch itek tu rze w ie jsk ie j (z. 1— 2/27— 28, str. 24— 31, il. 29). — Z aw iera tło h istoryczn e roz w oju p olsk iej tw órczości i p rzed staw ia o d d zia ły w a n ie czy n n ik ó w zew n ętrzn y ch n a fa zy p o lsk ieg o b u d o w n ictw a lu d o w e go oraz c h a ra k tery sty k ę p ierw ia stk ó w n arod ow ych (dachy n a czó łk o w e i ła m a n e, podcień), form y zd obnicze o p ocho dzeniu przed ch rześcijań sk im , upadek tw órczości lu d ow ej, d ziałaln ość odro- d zeńcza W itk iew icza jak rów n ież om ó w ie n ie zagad n ien ia zu ży tk o w a n ia i roz w oju narod ow ej sp u ścizn y w słu żb ie b u d u jącego s ię socjalizm u.
A d a m c z e w s k a H anna, C echy n arod ow e p o lsk ieg o m iasteczk a (z. 3— 4, 29— 30, str. 96— 103, il. 29). — Om a w ia p rzyczyn y w y tw a rza n ia się cech n a rod ow ych z u w zg lęd n ien iem czy n n ik ó w geograficzn ych , d em ograficzn ych , g osp o darczych i h isto ry czn y ch , dalej upadek m ia steczek w X IX w . i próby naw rotu do form trad ycyjn ych w latach 1916— 1920.
B IU L E T Y N H ISTO R II SZ TU K I I K U L TU R Y R. X I, 1949, nr 3 /4 .1
B i a ł o s t o c k i Jan, H arfa D a w i da i m ło t T ubalkaina. M iniatura B ib lii P łock iej (nr 3/4, str. 169— 178 il. 1). — A u tor o m a w ia m in ia tu rę p rzed staw iającą D aw id a, T ubalkaina, oraz dw óch in n ych m u zy k ó w strojących in stru m en ty, u m ie szczoną w B ib lii roboty m ozańskiej z d rugiej ćw ierci X II w . w b ib lio tece
i B iu l. H ist. S z tk . R. X 1950, N r 1—4 o m ó w io n y z o s ta n ie w n a s tę p n y m n u m e r z e O c h r. Z ab ., g d y ż u k a z a ł się po o d d a n iu n in ie jsz e g o do d r u k u .
sem in aryjn ej w P łock u . A u tor stw ierd za, że „p rym ityw izm tego irra cjo n a ln eg o z e sta w u p ozw ala n a p rzy p u szczen ie p o l sk iej, w sen sie m iejsca p o w sta n ia g e n e zy k od ek su “.
D e t t l o f f S zczęsn y K s., C zy W it Stwoszi w y k o n a ł ołtarz d la Sch w azu ? (str. 179— 187, il. 1). — A u to r p o lem izu je z St. S zy m a ń sk im (B iu lety n H. S. K. X , 1948, str. 243—256) i z jeg o n eg a ty w n ą próbą in terp reta cji d ok u m en tu S tw o sza z r. 1503, odnoszącego się do w y k o n a n ia ołtarza w S ch w azu , w y k a zu ją c ż e S tw o sz isto tn ie w y k o n a ł ów ołtarz, z k tórego z a ch o w a ły się je d y n ie d w ie fig u ry (M. B. i św . Jan Ew.), o b ecn ie w zbiorze A. C ol- lieg o w Innsbrucku.
D o b r z e n i e c k i T ad eu sz, D zia ła ln o ść artystyczn a S ta n isła w a S tosza (str. 188—212, il. 7, ta b lic 3). — A u to r d o k o n u je k rytyczn ej re w iz ji badań n ad b io g ra fią i pracam i S ta n isła w a S tosza i rze źby p ostoszow sk iej w P o lsce, stw ierd za jąc, że: 1) n ie m a żad n ych p o d sta w źró d ło w y ch , aby u zn ać za d zieła S ta n isła w a S tosza p rzy p isy w a n e m u dotąd n a p od sta w ie analiz fo r m a ln o -sty listy c z n y c h n a stęp u jące, różn iące się m ięd zy sobą z a b y tk i ja k try p ty k o lb ra ch to w sk i n a W a w elu , try p ty k z leg en d ą św . S ta n isła w a w k o ściele N. P. M. w K rak ow ie, try p ty k z W ien iaw y, ornat K m ity n a W a w e lu, p osąg srebrny św . S ta n isła w a na S k a łce w K rak ow ie, h a ft w ie d e ń sk i i w r o cła w sk i, figura św . A m brożego w k ated rze w a w e lsk ie j, try p ty k w k o ś c ie le św . F lorian a w K rak ow ie; 2) w ob ec braku d ok u m en tów stw ierd za ją cy ch a u to rstw o S ta n isła w a S tw o sza czy H ubera, n ie w ła ś c iw e jest p o szu k iw a n ie ich prac w śród zach ow an ych za b y tk ó w w y łą c z n ie m etod ą an alizy sty listy czn ej; je d y n ie try p ty k rzeźb iony z k o ścio ła św . F lo ria na w K rak ow ie (m im o p ew n y ch su p ozy cji p ozo sta ją cy n ad al p racą anonim ow ą), m a ze w zg lęd u na sw ój ch arak ter sty li- ty czn y — n a jw ięcej m o żliw o ści stan ia się d ziełem a rty sty czn y m S ta n isła w a Stosza, o c z y w iśc ie w szczęśliw y m w y p a d ku zn a lezien ia d okum entu, ok reślającego je w sposób n ie bu d zący w ą tp liw o śc i ja ko u tw ór teg o snycerza.
Ś w i e c h o w s k a A lek san d ra, W y k o p a lisk a na zam ku śred n io w ieczn y m W en ecji pod Ż n inem (str. 213—232. il. 18). O m aw ia h isto rię zam ku, jeg o w y g lą d o b ecn y, zn a lezio n y m ateriał za b y tk o w y ja k k a fle śred n io w ieczn e, fig u ra ln e i h er b o w e z X V w ., kubki szk lan e z X V w ., fra g m en t fig u rk i terrak otow ej z X III w ., p ien ią żek (półdenarek lite w sk i A le k sa n dra?).
S w i e c h o w s k i Z ygm unt, M alo w id ła ołta rzy k a lisk ieg o , k o ścia ń sk ieg o
