"Inowacje twórcze architektury renesansu włoskiego w stosunku do antyku rzymskiego", A. Maśliński, "Sprawozdania z posiedzeń i czynności Polskiej Akademii Umiejętności", T. LI, 1950, nr 1 : [recenzja]

"Gobeliny z historią Jakuba w

katedrze na Wawelu", Adam

Bochnak, "Sprawozdania z posiedzeń

i czynności Polskiej Akademii

Umiejętności", T. LI, 1950, nr 4 :

[recenzja]

Ochrona Zabytków 4/3-4 (14-15), 229

staw ia ko lejn o obecny sta n G ródka, B ram ę n a G ródku, jej rek o n stru k c ję i w ygląd p ierw otny, dzieje G ródka w latach 1312—1627, pow stanie klaszto­ ru na G ródku, re k o n stru k c je p ie rw o t­ nej sy tu a c ji G ródka oraz m u ry m iejskie przy klaszto rze św, Józefa i św. A n­ drzeja a w zakończeniu d aje kró tk ą w zm iankę o m u rach w południow o- w schodniej części m iasta.

SPRA W OZD A N IA Z POSIEDZEŃ I CZYNNOŚCI P O L S K IE J AKADEMII

U M IEJĘTN O ŚC I t. LI, 1950. A. M a ś 1 i ń s k i, Inow acje tw órcze a rc h ite k tu ry ren esan su włoskiego w sto­ sunku do a n ty k u rzym skiego (nr. 1 str. 6—7). A u to r stw ierdza, że „w a rc h ite k ­ tu rze renesansow ej n aw ró t do antyku idzie w p arze z ciążeniem ku barokow i“ . G recja stw o rzy ła u schyłku form y, z k tó ­ rych czerpała a rc h ite k tu ra bizantyńska i rom ańska. Zaś ze spuścizny antyku rzym skiego, jego średniow iecznej in te r­ pretacji tw orzy now e w ielkie w artości renesans.

P io tr B o h d z i e w i c z , O rozbudo­ w ie zam ku królew skiego w W arszaw ie

w la ta c h 1569 do 1572 (nr 1, str. 8—11). Na p odstaw ie m a teria łó w archiw al. w A rchiw um G łów nym w W arszawie (z la t 1569— 1572 i 1575) au to r ustala porządek robót budow lanych n a zam ku i zestaw ia je z w idokiem u S ch arffe n - berga z r. 1581. Ja k o tw órcę nowych fragm entów zam ku au to r p rzy jm u je G iovanni B a ttiste di Q uadro z Lugano au to ra renesansow ej przebudow y r a tu ­ sza w Poznaniu.

M. F re d ro -B o n i e c k a, S p raw a ob­ sadzenia k a te d ry m a la rstw a po śmierci Sm uglew icza w r. 1807 (z. 1, str. 32—8) Na opróżnioną k a te d rę n a uniw ersytecie Wileńskim A lek san d er Chodkiewicz, czło­ nek Kom isji E dukacy jn ej Litw y, w ysu­ nął k a n d y d a tu rę Józefa Oleszkiewicza je d n ak bezskutecznie (w r. 1811 k ated rę otrzym ał J. Rustem ). Oleszkiew icz w y­ jechał do P e te rsb u rg a zasłynąw szy tu juko p o rtrecista. A u to rk a uzupełnia spis jego obrazów now ym i pozycjam i.

Ks. T. K r u s z y ń s k i , Znaczenie pierścienia w daw nych w iekach i pie rś­ cienie K rólow ej Bony (nr 1, str. 37—40) A utor om aw ia genezę, znaczenie i sposób noszenia p ierścienia oraz k o lekcję 250 pierścieni po królow ej Bonie.

T. M a ń k o w s k i , M arcin A ltom onte —■ m a larz n ad w o rn y J a n a III (nr 4, str. 179). A rty sta działa w Polsce w latach 1684 do 1703, m a lu je p o rtre ty , sceny h i­ storyczne, batalisty czn e oraz scenę z elekcji w r. 1697.

A dam B o c h n a k , G obeliny z h istorią Ja k u b a w k ated rze na W aw elu (nr 4, str. 182—3). S eria sk ład a się z 8 sztuk i p o w sta ła około r 1660. W ykonał ją b ru k selsk i tkacz Ja k ó b v a n Z eu n e n (an a­ logicznie do sw ej serii w W iedniu), opie­ ra ją c się n a B aren d sie v an O rleyu i R eym boutsie.

R. G a n s i n i ę c, G robow iec B olesła­ w a C hrobrego, (ń r 5, str. 262—3). A u to r om aw ia k rytycznie dotychczasow e o p ra ­ cow ania przedm iotu i kładzie głów ny n a ­ cisk n a zebranie w szystkich tekstów źródłow ych, ich tłum aczenie i rzeczow e objaśnienie. T um ba grobow ca z X IV w. zachow ała się aż do r. 1772, now ą płytę w y k o n ał k am ien iarz Schöps. Je d n ak ż e zw łoki k ró la nie zostały przen iesio n e do tego odnow ionego grobow ca. D opiero około r. 1840 p ow stał — w sp ó ln y dla M ieszka I i B olesław a C hrobrego — pom nik w Z łotej K aplicy, dzięki o fia r­ ności i energii E. Raczyńskiego. T um ba grobow a należy do starszej g ru p y pom ­ ników. w y k azu jąc podobieństw o do tu m ­ by królow ej Rychezy w Kolonii. Po b o ­ kach tu m b y zam iast żałobników u m e s z - czone były postacie apostołów , co ozn a­ cza. że C hrobrego u w ażano za św iętego.

T. M a ń k o w s k i , K obierzec perski w sk arb cu K ate d ry k rak o w sk ie j (nr 7. str. 455—458). K obierzec sta n o w i po ­ łow ę całości, k tó rej d ru g a część z n a j­ d u je się w zbiorach M usée des A rts Dé­ coratifs w L uw rze (od d rugiej poł. X IX w.); jest zdobyczą z pod W iednia. P o w ­ stał w je d n ej z dw orskich m a n u fa k tu r perskich kobierców (karkanów ) w Tebriz w drugiej ćwierci XVI w. za p an o w a ­ nia szacha T ahm aspa.

Ks. B. P r z y b y s z e w s k i , P ro je k ­ tow ana budow a K aplicy S askiej przy K ated rze krak o w sk iej (nr 7. sh- 458— 460). Na pod staw ie m a te ria łó w arc h i- w ialnych k ap itu ln y ch k rak o w sk ich au ­ to r stw ierdza, że A ugust III zlecił s p ra ­ w ę budow y kaplicy -m au zo leu m sw ej dy ­ n a stii biskupow i k rak o w sk ie m u A. St. Z ałuskiem u. S p ra w a u p ad ła po śm ierci k ró la i biskupa. P ro ie k t w y k o n ał arch. Fr. P lacidi ok. r. 1755, a nie ja k dotąd przyjm ow ano ok. r. 1733.

J. L e p i a r c z y k , K ilka u w ag o p ro ­ jekcie F ra n cisz k a Placidiego K aplicy S askiej p rzy K ate d rze na W aw elu (nr. 7, str. 460—462). K aplica m iała sta n ą ć na m iejscu ren esan so w ej kaplicy T om ickie­ go. P ierw ow zoru kaplicy nie ma. Ogólnie podobieństw o łączy ją (rzut) z H ofkirche C hiaverego w D reźnie. P lacidi n a w ią ­ zuje bezpośrednio do sztuki rzym skiej, m otyw y d ek o ra c y jn e zaś bierze ze sz tu ­ ki Pozza, P öppelm anna, a zw łaszcza