Lech Krzyżanowski
Architekt Piotr Biegański laureatem
Honorowej Nagrody Stowarzyszenia
Architektów Polskich w 1983 r.
Ochrona Zabytków 37/3 (146), 220
ARCHITEKT PIOTR BIEGAŃSKI LAUREATEM HONOROWEJ NAGRODY STOWARZYSZENIA ARCHITEKTÓW POLSKICH W 1983 R. W ieczór 12 m a r c a 1984 z g ro m a d z ił w p r z e s tr z e n n e j sa li w y s ta w o w e j w a rs z a w s k ie j sie d z ib y S A R P (d. p a ła c Z a m o y s k ic h w W a rs z a w ie , ul. F o k s a l 2) g ro n o w y ją tk o w e . K il k u s e to so b o w y tłu m lu m in a r z y p o l sk ie j a r c h i te k tu r y , n a u k i, k o n s e r w a c ji z a b y tk ó w , p r z y ja c ió ł i u c z n ió w P ro f e s o ra P io t r a B ie g a ń sk ie g o u c z e s tn ic z y ł w u ro c z y s to śc i w rę c z e n ia M u H o n o ro w e j N a g ro d y S A R P 1983. A r c h ite k t Z b ig n ie w Z a w isto w sk i, p re z e s S to w a rz y s z e n ia , p rz e d s ta w ił u z a s a d n ie n ie u c h w a ły Z a rz ą d u G łó w n eg o S A R P , a r c h i te k t S t a n i s ła w J a n k o w s k i (p s e u d o n im A g a to n ) p rz y p o m n ia ł m a ło z n a n e d z ia ła n ia P r o f e s o r a w o k re s ie o k u p a c ji, gd y k ie r o w a ł s p e c ja ln ą k o m ó r k ą d y s p o z y c y jn ą K o m e n d y G łó w n e j A rm ii K ra jo w e j. Z a b r a ł w re sz c ie g łos P r o fe s o r B ie g a ń sk i, k tó r y , p o k o n u ją c z ro z u m ia łe w z ru sz e n ie , ze s w a d ą i w d z ię k ie m , w p rz e m ó w ie n iu n ie p o z b a w io n y m c h a r a k te r y s ty c z n e j d la N iego n u tk i iro n ic z n e j a u to r e f le k s ji i w ie lk ie j se rd e c z n o śc i o d d a ł h o łd a r c h i te k t u r z e i s w y m p o p rz e d n ik o m . S to w a rz y s z e n ie p o s ta ra ło się o o p r a w ę g o d n ą ow ego d o n io słeg o w y d a rz e n ia . D u żą s a lę w y p e łn iła w y s ta w a u k a z u ją c a d o ro b e k L a u r e a ta , a k a ta lo g w y s ta w y u d o k u m e n to w a ł n ie ty lk o p r o je k ty i re a liz a c je , lecz ró w n ie ż d o ro b e k n a u k o w y o ra z fr a g m e n ty w a ż n ie js z y c h w y p o w ie dzi P ro f e s o ra (zasłu g a to M a rii K ło - s o w s k ie j-N a ta n s o n , M ic h a ła Ł u k a w sk ieg o i Z b ig n ie w a W ło d a rsk ie g o ); sło w o w s tę p n e i ży cio ry s P io tr a B ie g a ń sk ie g o n a p is a ł L e c h K ło sie - w icz. D odać tr z e b a , że k ła d ą c d u ży n a c is k n a s tro n ę d o k u m e n ta c y jn ą w y s ta w y (p ro je k ty , re a liz a c je ) u k a zan o ta k ż e P r o f e s o r a w .Tego życiu n a u k o w y m (fo to g ra fie ze z ja z d ó w m ię d z y n a ro d o w y c h , gdzie w y g ła sz a ł r e f e r a ty ) , u c z e ln ia n y m (p o sied zen ia, p ro m o c je itp). Z n a la z ły się ró w n ie ż d y p lo m y , d o k u m e n ty o d z n a c z e ń — to w sz y stk o , co ta k ż e u k a z u je tw ó r cę n ie ty le w ś w ie tle w ła sn e g o d o ro b k u , lecz n ie ja k o w z w ie rc ia d le r e a k c ji n a jeg o d z ie ła w ła d z p a ń stw o w y c h , o rg a n iz a c ji itp . T e r e a lia d o d a ły w y s ta w ie n ie ty lk o r u m ie ń ców życia, a le i w s k a z a ły n a n ie m n ie j w a ż n y od sa m e g o tw o rz e n ia a s p e k t życia a r c h i te k t a — o d b ió r sp o łe c z n y i to , co tr a f n ie o k re ś lili tw ó rc y w y s ta w y — „ m ie jsc e n a z ie m i”. W y ra ż a m s z a c u n e k w s z y s tk im o so b om , k tó r e z a d a ły so b ie tr u d z n a le z ie n ia o w ych m a ło z n a n y c h czy w rę c z z a p o m n ia n y c h szk icó w lu o lo io g ra iii, u k a z u ją c w s z e c h stro n n o ść z a in te re s o w a ń P ro fe s o ra . U cieszy ły p rz y p o m n ia n e w n ę tr z a s t a tk u „ B a to r y ” czy re p re z e n ta c y jn e g o w n ę trz a w a g o n u P K P , w k tó r y c h p r o je k to w a n iu ta k ż e b r a ł u d ział. S tu d ia p rz e b ie g u tr a s y N—S (1942 r.) z a zn aczy ły ty lk o sy m b o lic z n ie o k re s nocy o k u p a c y jn e j, w k tó r e j b y ł i czas n a m y ś le n ie tw ó rc z e , s tu d ia i k o n c e p c je o c z e k u ją c e n a czas W iel k ie j O d b u d o w y .
P ieczo ło w icie p rz e z tw ó rc ó w w y s ta w y i k a ta lo g u z g ro m a d z o n a d o k u m e n ta c ja w m a ło z n a n y m d o ty c h czas św ie tle u k a z a ła w s tę p n y e ta p tw ó rc z e j d ro g i a r c h i te k t a P io tr a B ieg ań sk ieg o . O tóż w y d a je się, że p ie rw s z e la ta p r o je k to w a n ia o d d ał w sp ó łczesn o ści w y r a ż a ją c się w n o w o cz e sn y c h fo rm a c h , co u w ie ń c z y ł w 1937 r. G ra n d P r ix w y s ta w y „ A rt e t T e c h n o lo g ie ” za p r o je k t r e a liz a c y jn y p a w ilo n u p o lsk ie g o (proj. S. B ru k a ls k ie g o i B. P n ie w sk ie g o ). T a p o s ta w a nie o g ra n ic z a ła jeg o r e f le k s ji h is to ry c z n e j, p o b u d z o n e j ro c z n y m p o b y te m w Ita lii (1935 r.), g d zie — ja k są d z ę — o d k ry ł sw ą w ie lk ą p a sję , ja k ą je s t n e o k la s y - cy zm i a r c h i te k t A n to n io C orazzi. D o k to ra t u z y s k a n y w w a r u n k a c h k o n s p ira c ji (1943 r.) zb liży ł G o k u m y ś le n iu h is to ry c z n e m u . D o p iero w s tr z ą s w y w o ła n y b a rb a r z y ń s k im zn iszczen iem W a rs z a w y p rz e s ą d z ił 0 z m ia n ie o r ie n ta c ji — P io tr B ie g a ń s k i p o sta n o w ił, że w e ź m ie u d z ia ł w o d b u d o w ie sto lic y ja k o k o n s e r w a to r z a b y tk ó w . R ozpoczął zaś re a liz a c ję sw eg o z a m ie rz e n ia d n ia 21 sty c z n ia 1945 r., z g ła s z a ją c się do B iu ra O d b u d o w y S to lic y i S A R P. T o p o trz e b n y P o lsk i, je j sp u śc iz n y h is to ry c z n e j s to ją c e j n a g ra n ic y za g ła d y p rz e s ą d z iły o d o k o n a n iu o w e go św iad o m eg o , p a trio ty c z n e g o w y b o ru . P o za w s p o m n ia n y m i ju ż d z ia ła m i — „M iejsce n a z ie m i”, „ K o n s p ir a c ja w o k re s ie o k u p a c ji h itle r o w s k ie j” — w y s ta w a u k a z a ła : „ R a to w a n ie d o ro b k u k u ltu ra ln e g o S to lic y — k o n s e r w a to r z a b y tk ó w m ia s ta sto łe c z n ego W a rs z a w y ”, „ P r o je k ty k o n s e r w a to rs k ie o ra z p r o je k ty a r c h ite k to n ic z n e i u r b a n is ty c z n e ”, „Z esp ó ł b a d a ń n a d P o ls k im Ś re d n io w ie c z e m U n iw e rs y te tu W a rs z a w sk ie g o i P o li te c h n ik i W a rs z a w s k ie j”, „ H isto ria 1 te o r ia a r c h i te k t u r y o ra z p ro b le m a ty k a o c h ro n y z esp o łó w z a b y tk o w y c h ” (w ty m d z ia le u w z g lę d n io n a z o sta ła d z ia ła ln o ś ć w u m iło w a n e j p rz e z P ro f e s o ra Ita lii), „ D z ia ła ln o ść n a u k o w a w k r a j u i za g r a n ic ą ”. W y sta w a , p r e z e n tu ją c d o ro b e k P r o fe s o ra , u k a z a ła o czy w iście, ta k ż e f r a g m e n ty d o ro b k u n a jb liż s z y c h J e go k o le g ó w i w s p ó łp ra c o w n ik ó w , ja k o że s p o ra część p ro je k tó w s t a n o w i w y n ik p ra c y z b io ro w e j. A le te ż i z a d a n ia p o d e jm o w a n e p rz e z L a u r e a t a b y ły o g ro m n e — k o n c e p c ja u r b a n is ty c z n a S ta r ó w k i, z a b y t k o w eg o F ro m b o rk a , p r o j e k ty o d b u d o w y c a łe j p ie rz e i d. P la c u B a n k o w eg o w W a rszaw ie. A ja k ie ż n a z w is k a p a r t n e r ó w się u k a z a ły ! O d O la fa C h m ie le w sk ie g o , p rz e z L e c h a N ie m o je w s k ie g o , S ta n is ła w a B ru k a ls k ie g o , B o h d a n a P n ie w sk ie g o do M a c ie ja N o w ick ieg o czy K a z im ie rz a M a rc z e w sk ie g o — by w y m ie n ić ch o c ia ż b y k ilk u . K o m p le tn y sp is p r o je k tó w i r e a liz a c ji zam ieszczo n y w k a ta lo g u p re c y z y j n ie z su m o w a ł d o ro b e k , o d d a ją c k a ż d e m u jeg o cząstk ę.
O czy w iście szczeg ó ln ą u w a g ę w e k s p o z y c ji z w ró co n o n a w ie lk ie p a s je P ro f e s o ra — Oś S a s k ą , z a b y tk i a u to r s tw a A n to n ia C o ra z z ie g o i Z a m e k U ja z d o w sk i. I d o b rz e się stało , że p o św ięco n o im p ro p o r c jo n a ln ie w ię c e j m ie js c a n iż in n y m , n ie m n ie j w a ż n y m dziełom . D z ię k i te m u w y s ta w a p rz y c a ły m sw o im o b ie k ty w n y m i d o k u m e n ta ln y m c h a r a k te r z e n a b r a ła cech p o k a z u o so b isteg o , w k tó r y m A u to r z a p re z e n to w a ł n a jd o b itn ie j to, co je s t d la N ieg o n a j w a ż n ie jsz e . W su m ie u c z e s tn ic y u ro c z y s te g o w e rn is a ż u p rz e ż y li c h w ile w z ru s z e n ia ra z e m z L a u r e a te m , się g a ją c w s p ó ln ie k u d zieło m J e g o d o ro b k u , k u d ziejo m w a r s z a w s k ie j a r c h i te k tu r y i je j w ie lk ie j a im a m a te r — P o lite c h n ik i W a rs z a w s k ie j. Z aś k o n se r w a to rz y z a b y tk ó w c h y lą c czoła p rz e d d o ro b k ie m P r o f e s o r a z a p e w ne p o d n ie ś li się n a d u c h u w id ząc, ia k m o żn a godzić o s o b iste p a s je do h is to rii z tw ó rc z ą wsDÓłDracą z n a j w y b itn ie js z y m i a r c h i te k t a m i m o d e r n y , i ja k p rz y c h o d z ą c 7. d a le k ic h k re s ó w sta ć sie n a jb a r d z ie j w a r sz a w sk im z w a rs z a w s k ic h tw ó rc ó w , ta k w ie lc e d la z a b y tk ó w S to licy zasłu żo n y m . L e c h K r z y ż a n o w s k i
KONFERENCJA NA TEMAT ANATOMII DREWNA IAWA/IUFRO HAMBURG’83
W d n ia c h 2—6 p a ź d z ie rn ik a 1983 r. o d b y ła się k o n f e r e n c ja n a te m a t a n a to m ii d r e w n a , z o rg a n iz o w a n a p rz e z I n t e r n a t io n a l A sso c ia tio n of
W ood A n a to m ists (M ię d z y n a ro d o w ą O rg a n iz a c ję A n a to m ó w D rew n a), I n te r n a tio n a l U n io n of F o r e s tr y R e s e a r c h O rg a n is a tio n s (M ię d z y n a ro do w y Z w ią z e k B a d a w c z y c h O rg a n i zacji L e śn y c h ) o raz O r d y n a r ia t B io logii D re w n a U n iw e r s y te tu w H a m b u rg u w ra z z F e d e r a ln y m I n s t y t u
