"Journalism Quartlerly : devoted to research in Journalism and Mass Communication", Vol. 43, No 1, Spring 1966 : [recenzja]

Skrzypek, Andrzej

"Journalism Quartlerly : devoted to

research in Journalism and Mass

Communication", Vol. 43, No 1,

Spring 1966 : [recenzja]

Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego 6/2, 271-274

k o n ty n en te m , opisuje działalność i c h a ra k te r y n ajw y b itn ie jszy c h w y d a w - ców -dziennik arzy i korespondentów . S tanow i sw ojego ro d zaju k o m p en ­ dium w iedzy o prasie USA od jej początków do dnia dzisiejszego.

E u g e n i u s z R u d z i ń s k i

III

„Journalism Quarterly. Devoted to Research in Journalism and Mass Commu­ nication”, Vol. 43, No 1, Spring 1966.

K w a rta ln ik „Jo u rn a lism Q u a r te r ly ” , o rg an Association for Education in Jo u rn alism , u k azu je się od 1912 r., to je s t od chw ili pow stania Tow a­ rzy stw a noszącego wówczas nazwę A m erican Association of Teachers of Journalism .

Vol. 43, No 1 przynosi ob fity m a te ria ł in fo rm a c y jn y rozm ieszczony w sześciu działach. P ierw sze trz y zaw ierają a r ty k u ły i ro zp ra w y pośw ię­ cone h istorii prasy , p raso zn aw stw u i p ro b lem o m m asow ej inform acji. Dział c z w a rty ob e jm u je zagadnienia kształcenia dziennikarzy. W piąty m zamieszczone są recenzje, om ów ienia i bibliografie k siążek oraz a rty k u ­ łów o tem aty ce in te resu jąc e j k w a rta ln ik . O sta tn ia część dotyczy sp raw organizacyjny ch T ow arzystw a.

O m aw iany zeszyt o tw iera a rty k u ł E lm e r E. C ornw ella T h e J o h n s o n Pre s s R e l a t i o n S t y l e (Styl w y stą p ie ń p raso w y ch Johnsona). J e s t on po­ św ięcony system ow i k o n feren cji praso w y ch i w y w iad ó w p rez y d e n ta Johnsona. Zakres, jakość oraz ilość p rzek azy w an y ch p rzez prasę społe­ czeństw u am e ry k ań sk ie m u oświadczeń rządow ych stan o w i oś z ain tereso ­ w ania d ra E dw ard a Glicka w a rty k u le P r e s s - G o v e r n m e n t R e l a t i o n s h i p s : S t a t e a n d H - E - W D e p a r t m e n t s (Stosunki p rasa-rząd : D e p a rta m e n t S ta ­ n u i D e p a rta m e n t Zdrowia, O św iaty i D obrobytu).

N ajciekaw szym a rty k u łe m om aw ianego zeszytu je s t p ra c a Elisabeth H upp S chillinger B r i t i s h a n d U.S. N e w s p a p e r C o v e ra g e o f t h e B o l s h e v i k R e v o l u t i o n (Doniesienia dzienników a m ery k ań sk ich i angielskich o rew o­ lu cji bolszewickiej). A u to rk a zajm u je się analizą w spółczesnych a r ty k u ­ łów i doniesień p rasow ych o przebiegu i ro zw o ju w ielkiej socjalistycznej rew olucji październikow ej. W b ad an iach sw ych u w zg lęd n ia c ztery dzien­ niki — dw a angielskie: londyński „T im es” i „M an ch ester G u a rd ia n ” , i dw a am ery kańskie: „New Y ork T im es” i „Chicago T rib u n e ” .

W zm ianki o przyg o to w u jącej się w Rosji rew o lu cji p o jaw iły się w ga­ zetach a m ery k ań sk ich już pod koniec la ta 1917 r., w zw iązku z w y jazd em L w a Trockiego ze Stanó w Zjednoczonych. Do najw cześniejszych w iado­ mości zalicza a u to rk a in fo rm acje z 26 w rześnia, k ied y to ko resp o n d en t „N ew Y ork T im es” — H arold W illiams, donosił z P io tro g rad u o wzroście

znaczenia i a u to ry te tu R ad D elegatów Robotniczych i Żołnierskich, W ciągu październ ik a o p ublikow ał on pięć a rty k u łó w o sy tu acji w e ­ w n ę trz n e j w Rosji, zamieszczając w nich dość w nikliw e inform acje. Do­ piero 2 listopada cała p ra s a zachodnia opublikow ała w y w iad z K ie re ń - skim, k tó ry tw ierdził, że R osja nie zaw rze sep araty sty czn eg o pokoju z Niemcami.

W sw ym a rty k u le a u to rk a podaje, że w okresie trw a n ia rew o lu cji gazety angielskie k o rzy stały głownię z inform acji p rzek azy w an y ch przez przebyw ającego w P e te rs b u rg u k orespondenta A gencji R e u te ra — G u y Beringa, k o m u n ik ató w oficjalnych agencji rosyjskich, ja k rów nież in fo r­ m acji uzy sk an y ch przez a d m iralicję b ry ty jsk ą. Z d z ien n ik arzy zachod­ nich najdłużej, bo praw ie do 1920 r., p rzeb y w ał w Rosji Radzieckiej ko­ respondent „M anchester G u a rd ia n ” — A r tu r Ransome. K orespondencje R ansom e’a były, zdaniem a u to rk i obiektyw ne, w artościow e i pozbawione jakiejkolw iek tendencyjności. B yły to zresztą jed y n e wiadomości pocho­ dzące z teren ó w pozostających p o d w ładzą radziecką.

A nalizując a rty k u ły zam ieszczane w ty m okresie p rzez om aw iane dzienniki, S chillinger zwraca uw agę na naiw ność i niezrozum ienie w ielu zagadnień, k tó re cechow ały ówczesnych dziennikarzy. R ady D elegatów Robotniczych i Żołnierskich uw ażali oni za zbiorowiska w y k rz y k u ją c e jedynie hasło: „Chleba, ■ ziemi i pokoju!” Nie dostrzegali tw órczej i w io d ą­ cej roli W. I. L enina w cielającego w życie założenia m arksizm u.

Na w zrost zainteresowania, p ra s y zachodniej rew o lu cją socjalistyczną w skazuje, zdaniem Schillinger, zamieszczanie doniesień o w y p ad k ach w Rosji na pierw szych stro n ach gazet oraz zwiększanie się objętości a r t y ­ kułów. Z ainteresow anie to w zrastało w zasadzie rów nolegle z przeb ie­ giem w ydarzeń. S chillinger zw raca szczególną uw agę n a spraw ę k o m en ­ ta rz y prasow ych, opinii- i p rzew id y w ania rozw oju w ypadków przez dzien­ niki. P rz y ta c za n e oceny b y ły najrozm aitsze — od całkowicie m ylnych, jak p rzew idy w anie u s tro ju k o nstytucyjno-m onarchicznego, do tra fn y c h spostrzeżeń, jak to, że stolicą p a ń stw a zostanie na p o w ró t Moskwa.

Niedokładność, stronniczość, niezu p ełn a w iarygodność i nieścisłe w ia­ domości w a rty k u ła c h bad any ch gazet b y ły spowodowane, zdaniem Schil­ linger, b ra k ie m odpowiednich d z ien n ik arzy w Rosji, jak i trudnościam i w przek azy w an iu in fo rm acji ze w zględu n a okres w ojny. Mimo n ie w ą t­ p liw ych uste re k , a rty k u ł S chillinger zasługuje n a uwagę, ty m b ard ziej że ukazuje się on w pięćdziesiątą rocznicę rew olucji.

Prof. Alex S. Edelstein i Jo sep h J. C ontris w a rty k u le T h e P u b l i c V i e w o f t h e W e e k l y N e w s p a p e r ’ s L e a d e r s h i p R ole (Pogląd społeczny o przodującej roli tygodników ) s ta ra ją się na podstaw ie b adań an k ieto ­ w ych określić rolę tygodników w zakresie kształto w an ia opinii publicz­ nej i dostarczania wiadomości. Badania przeprow adzone są w o parciu

0 teoretyczne założenie m iasteczka G rangeville o określonych cechach. Teoretyczne społeczeństw o tego m iasteczka dzieli się n a dw ie grupy: elitę i pozostałą m asę. A u to rzy u siłu ją dać odpowiedź n a py tan ie, jakich wiadomości obie te g ru p y w prasie tygodniow ej po szu k u ją i jak ie s ta ­ w iają tej prasie w ym agania.

S p ra w a p rzekup ien ia przez Japończyków w p rzed ed n iu d ru g iej w o jn y św iatow ej Jo seph a S m ytha, w y d a w cy „The Living A ge” , jest ro z p a try ­ w an a przez prof. Jo sep h a M orrisona w a rty k u le E d i t o r f o r Sca le: A W o r l d W a r I I Case H i s t o r y (W ydawca n a sprzedaż: w y p a d e k z historii drugiej w o jn y św iatow ej).

P rz y cz y n e k do historii p ra s y am ery k ań sk iej stanow i p rac a Donalda J. A bram oske — V i c t o r L a w s o n a n d t h e C h ic a g o W e e k l y N e w s : A D efeat (W. Law son i chicagowskie „W iadomości Tygodniow e” : Klęska). H istoria „W eekly N ew s” , w y d a w an y c h w lata ch 1878— 1895, stanow i typow ą h i­ storię tygodnika w ydaw anego u schyłku X IX w ieku. W y d aw n ictw a tego rodzaju spotykało zw ykle po kilk u lub k ilk u n a stu latach istn ien ia niepo­ wodzenie. D otknęło ono i „W eekly N ew s” m im o u p o rczyw ych sta ra ń W iktora Law sona, ja k obniżanie ceny, d odatki d la p ren u m e ra to ró w , po­ dw ójne edycje, co m iało zapew nić w y d aw cy zwiększenie n a k ła d u i r e n ­ towność pisma. N ajw iększy nakład, jak i osiągnęło „W eekly N ew s”, w y ­ nosił p ra w ie 60 tys. i b y ł n o to w a n y w 1884 r.

B adania nad zjaw iskiem zm niejszenia się liczby ty tu łó w tygodników w ciągu o sta tn ic h 50 la t prow adzi prof. Jo h n C am erto n Sim. W a rty k u le

D e c l i n e i n W e e k l i e s N u m b e r s S t a r t s f r o m M i s l e a d i n g P e a k stw ierdza, że zm niejszenie się liczby ty tu łó w z 17 tysięcy w ro k u 1915 do 9326 w 1961 r. w y n ik a w zasadzie ze zm ian w sposobie w ydaw ania, p ro w a ­ dzenia k a m p a n ii pro p agan d o w ych i zm niejszenia liczby gazet lokalnych. Z h isto rią p r a s y am ery k ań sk iej końca X IX w. zw iązana jest postać Eugeniusza Fielda, s a ty ry k a i poety. P ra c a W alk era S te w a rd a E u g e n e F i e l d : P i o n e e r „ C o l u m n i s t ” , M a n a g i n g E d i t o r a n d P o e t (E. Field: P ie rw ­ szy posiadacz w ła sn ej kolum ny, poskrom iciel w ydaw ców i poeta) stanow i analizę treści i fo rm w u tw o ra c h tego dziennikarza.

A nita M allinck rod t Dasbach zastan aw ia się w a rty k u le U.S. — S o v i e t M a g a z i n e P r o p a g a n d a : „ A m e r i c a I l l u s t r a t e d ” a n d „ U S S R ” (A m ery k ań ­ skie i radzieckie p ism a propagandow e — „A m e ry k a Ilu s tro w a n a ” 1 „ZSR R ”) n a d doborem treści z a w a rty c h w radzieckim czasopiśmie, p rze ­ znaczonym dla Stanów Zjednoczonych, i a m ery k ań sk im , rozpow szech­ n ian y m w Z w iązku Radzieckim. W sw ych obserw acjach uw zg lęd n iła za­ w artość ty c h czasopism za rok 1960 i 1963.

P ro b lem k a r y k a t u r y politycznej w gazecie n a p rzy k ład zie „Chicago T rib u n e ” p oru szają R obert A. R o th m an i Donald W. O m sted w a rty k u le

„ C h ic a g o T r i b u n e ” , C a r t o o n s D u r i n g a n d A f t e r t h e M c C o r m i c k E r a

(K a ry k a tu ry „Chicago T rib u n e ” w i po okresie M cCormicka). . Nie wiąże się bezpośrednio n a to m ia st z h isto rią p ra s y biografia B ruce B artona, doradcy p rezy d en tó w Hoovera i Eisenhow era, pt. B r u c e B a r t o n : P r e s i d e n t i a l State M a n a g e r , opracow ana przez R oberta L. Bishopa.

Z bogatej liczby a rty k u łó w w ym ienić należy jeszcze dwa, p o ru sza­ jące kw estię zniekształcania przez p rasę rzeczywistości w form ie p a­ szkwili i oszczerstw — J o h n S tevens i in.: C r i m i n a l L i b e l as S e d it io u s L i b e l , 1916—1965, i G e ra rd K line: P r e j u d i c a l P u b l i c i t y : I t s E f f e c t on L a w S c h oo l M o c k J u r i e s , oraz a rty k u ł E d w ard a W akina om aw iający dro­ gi rozw oju p rasy katolickiej w S ta n a c h Zjednoczonych ·— T h e C a t o l i c P re ss : P a r o c h i a l i s m t o P r o f e s s i o n a li s m .

W obszernej bibliografii na uw agę zasłu g u ją dwie m onografie pism a „ N ation”, w y d a n e w stulecie jego istnienia: H e n ry C h ristm an —· One H u n d r e d Y e a r s o f „ N a t i o n ” i David Boroff — O n e H u n d r e d t h A n n i v e r s ­ a r y Is s u e o f t h e „ N a t i o n ” ; ilu stro w an a histo ria p ra s y S tareg o Zachodu: R obert K arolevitz — N e w s p a p e r i n g i n t h e O l d W e s t : A P i c t o r i a l H i s t o r y o f J o u r n a l i s m a n d P r i n t i n g o n t h e F r o n t i e r , oraz bibliografia p rac po­ święconych d zien n ik arstw u — W illiam Taft: 200 B o o k s o f A m e r i c a n : A n A A S D J Consensus L is t .