Szanowny Pan Andrzej Duda Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Pan Stanisław Karczewski Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
Szanowny Pan Adam Bodnar Rzecznik Praw Obywatelskich
Szanowny Pan Łukasz Szumowski Minister Zdrowia
Petycja
o całkowity zakaz reklamy leków dostępnych bez recepty, wyrobów medycznych oraz suplementów diety
Działając na podstawie art. 2.1 Ustawy z dnia 11 lipca 2014r. o petycjach (Dz.U. 2014 poz. 1195) – zwanej dalej Ustawą o petycjach, działając w interesie własnym na podstawie art. 2.2. pkt 2 Ustawy o petycjach, oraz działając w interesie publicznym na podstawie art. 2.2 pkt 1 Ustawy o petycjach wnoszę o:
1. wprowadzenie w Polsce całkowitego zakazu reklamowania leków dostępnych bez recepty, wyrobów medycznych oraz suplementów diety w reklamach kierowanych do społeczeństwa;
2. wprowadzenia przepisów regulujących reklamowanie leków dostępnych bez recepty, wyrobów medycznych oraz suplementów diety do reklamach kierowanych do lekarzy i innych podmiotów;
3. zakaz sprzedaży w aptekach produktów niezwiązanych z procesem leczenia;
Tytułem uzasadnienia należy podać, że 16 września 2016 r. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej podjęło jedno stanowisko:
- w sprawie reklamy leków, wyrobów medycznych oraz suplementów diety.
STANOWISKO Nr 53/16/P-VII
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 16 września 2016 r.
w sprawie reklamy leków, wyrobów medycznych oraz suplementów diety
Mając na uwadze:
stale rosnącą liczbę reklam leków sprzedawanych bez recepty oraz suplementów diety, co potwierdza m. in. raport przygotowany dla Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji „Emisja przekazów handlowych produktów zdrowotnych i leków w programach telewizyjnych” mówiący, że liczba reklam dotyczących produktów zdrowotnych i leków emitowanych w czterech ogólnopolskich kanałach telewizyjnych wzrosła w okresie 1997- 2015 ponad 20-krotnie
stosowanie w reklamach wielu wprowadzających w błąd praktyk polegających m.in. na sugerowaniu, że suplementy diety mają działanie podobne do leków, stwierdzeń dotyczących skuteczności i celowości stosowania tych produktów, które nie znajdują potwierdzenia w rzetelnych badaniach naukowych, opakowań bardzo mało różniących się od opakowań leków
niebezpieczeństwo wprowadzania w błąd odbiorców reklamy, którzy poszukując samodzielnie sposobów rozwiązania problemów zdrowotnych lub zmniejszenia dolegliwości mogą w wyniku reklamy powziąć nieuzasadnione przekonanie, że stosują skuteczne leczenie i narazić w ten sposób na szwank zdrowie swoje i innych osób
pojawianie się w reklamach pseudonaukowych sformułowań sugerujących potrzebę leczenia nieistniejących w rzeczywistości chorób i wprowadzanie przez to odbiorców w błąd co do oceny własnego stanu zdrowia oraz podejmowanie przez nich niepotrzebnych i nieskutecznych działań, a także ponoszenie zbędnych wydatków
posługiwanie się przez reklamodawców wizerunkiem pracowników medycznych lub sugerowanie, że pracownicy medyczni, w szczególności lekarze i lekarze dentyści polecają reklamowany produkt w celu wywarcia u odbiorcy reklamy wrażenia, iż ma on właściwości lecznicze.
Podobnie, sprzedawanie tych produktów w aptekach może wprowadzać konsumentów w błąd co do ich przydatności leczniczej. oraz przypominając, że:
1. Wprowadzanie w błąd chorych poprzez sugerowanie im, że mogą rozwiązać swoje problemy zdrowotne przy pomocy produktów, które nie mająu dowodnionej skuteczności łatwo prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia, między innymi poprzez opóźnienie kontaktu z lekarzem.
2. Nieodpowiedzialna reklama leków nabywanych bez recepty prowadzi do ich nadużywania i zwiększenia częstości związanych z tym powikłań.
3. Parlament Europejski i Rada w Dyrektywie 2001/83/WE z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi wskazały, że reklama adresowana do ogółu społeczeństwa, nawet dotycząca jedynie
produktów leczniczych nabywanych bez recepty, może mieć niekorzystny wpływ na zdrowie publiczne, o ile jest nadużywana lub niewłaściwie przygotowana.
4. Naczelna Rada Lekarska, dostrzegając liczne problemy związane z reklamowaniem suplementów diety, w apelu do Ministra Zdrowia Nr 2/16/VII z dnia 4 marca 2016 r. zwróciła się o podjęcie działań w zakresie ograniczenia reklamy tych produktów.
Prezydium Naczelnej rady Lekarskiej przyjmuje następujące stanowisko:
1. Należy rozważyć wprowadzenie w Polsce zakazu reklamy leków dostępnych bez recepty, wyrobów medycznych oraz suplementów diety.
Jeżeli wprowadzenie takich zmian musiałoby wymagać zmian przepisów prawa Unii Europejskiej, to z uwagi na wagę problemu należy niezwłocznie podjąć działania zmierzające do zmiany tych przepisów, aby dawały one państwom członkowskim prawo do wprowadzenia ograniczeń reklamy takich produktów, w tym również całkowitego zakazu reklamy kierowanej do społeczeństwa.
2. Jeżeli reklama leków, wyrobów medycznych oraz suplementów diety kierowana do społeczeństwa jest dopuszczona, musi ona podlegać ścisłej kontroli pod kątem rzetelności przekazu i prawdziwości zawartych w niej informacji. Konieczne byłoby więc stworzenie jednolitych zapisów prawnych dotyczących sposobu reklamy produktów leczniczych, wyrobów medycznych i suplementów diety dopuszczających możliwość reklamy po dokonaniu rejestracji danego produktu a nie przedstawienia tylko jego zgłoszenia do obrotu. Należy dopuszczać do obrotu te produkty tylko po zatwierdzeniu oświadczeń zdrowotnych spełniających wymagania określone w rozporządzeniu nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności.
Postuluje s ię także, aby reklama wyrobów medycznych i suplementów diety była poddana takim samym ograniczeniom jak reklama leków, w szczególności w kwestii braku możliwości udziału w tych reklamach lekarzy i lekarzy dentystów.
3. Należy rozważyć, czy suplementy diety, jako produkty niezwiązane z procesem leczenia powinny być sprzedawane w aptekach. Wydaje się bowiem racjonalne, aby w aptece można było nabywać produkty i wyroby służące leczeniu lub wspomagające ten proces.
Prezydium NRL 16 września br. podjęło również dwa apele:
do Ministra Zdrowia w sprawie nowelizacji rozporządzenia w sprawie sposobów dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów;
do Ministra Zdrowia w sprawie udziału przedstawicieli samorządu lekarzy i lekarzy dentystów w działaniach Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.
APEL Nr 4/16/P-VII
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 16 września 2016 r.
do Ministra Zdrowia w sprawie nowelizacji rozporządzenia w sprawie sposobów dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej apeluje do Ministra Zdrowia o dokonanie pilnej nowelizacji rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 października 2004 r. w sprawie sposobów dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów w zakresie zasad
przyznawania punktów edukacyjnych za udział lekarza i lekarza dentysty w kursach medycznych nieobjętych programem specjalizacji lub nabywanej umiejętności określonych. Niedawna nowelizacja, dokonana na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 sierpnia 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobów dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. z 2016 r poz. 1327), wprowadziła zapis, że lekarz ma prawo zaliczyć do ewidencji doskonalenia zawodowego kursy medyczne nieobjęte programem specjalizacji, które zostały zaakceptowane przez Naczelną Radę Lekarską. Taki zapis zamieszczony w § 3 pkt 2 lit. a rozporządzenia oraz w załączniku nr 3 do
rozporządzenia pod pozycją nr 2 zmienia dotychczasowe zasady naliczania punktów edukacyjnych za kursy medyczne. Przed nowelizacją z dnia 11 sierpnia 2016 r. premiowane punktami były kursy medyczne nieobjęte programem specjalizacji akceptowane przez okręgową radę lekarską zgodnie z jej właściwości 1; określoną w art. 19 c ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 5 grudnia 2006 r. w sprawie rejestru podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów (Dz.U. z 2006 r. nr 239, poz. 1739).
Wprowadzenie wymogu każdorazowego akceptowania kursów medycznych nieobjętych programem specjalizacji przez Naczelną Radę Lekarską nie znajduje uzasadnienia i nie było postulowane przez samorząd lekarski w uwagach zgłoszonych do projektu rozporządzenia. Dotychczasowe
rozwiązanie pozostawiające akceptację kursów medycznych nieobjętych programem specjalizacji organom prowadzącym rejestr podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów zgodnie z ich ustawową właściwością (tj. najczęściej okręgowym radom
lekarskim) sprawdziło się w praktyce i nie wymagało zmiany. Mając powyższe na uwadze, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej apeluje do Ministra
Zdrowia o dokonanie nowelizacji rozporządzenia w sprawie sposobów dopełnienia obowiązku doskonalenia zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów poprzez przywrócenie zasady, że premiowany punktami edukacyjnymi jest udział lekarza i lekarza dentysty w kursie medycznym nieobjętym
programem specjalizacji zaakceptowanym przez właściwy do tego organ prowadzący rejestr podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów zgodnie z właściwością wynikającą z art. 19c ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, bez konieczności
akceptowania każdego kursu medycznego przez Naczelną Radę Lekarską.
APEL Nr 5/16/P-VII
PREZYDIUM NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 16 września 2016 r.
do Ministra Zdrowia w sprawie udziału przedstawicieli samorządu lekarzy i lekarzy dentystów w działaniach Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej apeluje do Ministra Zdrowia o podjęcie działań legislacyjnych mających na celu zapewnienie udziału przedstawicieli samorządu lekarzy i lekarzy dentystów w pracach Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji wykonuje szereg zadań, które są szczególnie istotne z punktu widzenia funkcjonowania obecnego systemu opieki zdrowotnej. Do zadań Agencji należy między innymi:
wydawanie rekomendacji w sprawie kwalifikacji świadczenia opieki zdrowotnej jako świadczenia gwarantowanego, wydawanie rekomendacji w sprawie usuwania danego świadczenia opieki zdrowotnej z wykazu świadczeń gwarantowanych oraz określania lub zmiany poziomu lub sposobu finansowania świadczenia gwarantowanego, zadaniem Agencji jest również opracowywanie raportów w sprawie oceny świadczeń opieki zdrowotnej, ustalanie taryfy świadczeń, opiniowanie projektów programów polityki zdrowotnej. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wskazuje, że w pracach Agencji powinny uczestniczyć organizacje zrzeszające uczestników systemu ochrony zdrowia reprezentujących różne ogniwa tego systemu, nie tylko osoby związane z Ministerstwem Zdrowia i płatnikiem. Zapewni to prawidłową realizację zadań powierzonych Agencji z uwzględnieniem słusznych interesów wszystkich uczestników systemu opieki zdrowotnej. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej zwraca uwagę, że dokonując w roku 2014 r.
nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zapewniono udział w Radzie Przejrzystości działającej przy Prezesie Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji przedstawicieli Ministra Zdrowia, przedstawicieli Prezesa Narodowego Funduszu
Zdrowia, przedstawicieli Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz przedstawicieli Rzecznika Praw Pacjenta. W składzie Rady Przejrzystości razi brak jakiejkolwiek reprezentacji organizacji zrzeszających lekarzy i lekarzy dentystów oraz organizacji zrzeszających innych pracowników medycznych, przy jednoczesnym zapewnieniu udziału osób reprezentujących prawa pacjentów.
Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wskazuje, że ustawodawca nowelizując w 2014 r. przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie zapewnił reprezentacji środowiska lekarzy i lekarzy dentystów także w powołanej przy Prezesie Agencji Radzie do spraw Taryfikacji, która opiniuje plan taryfikacji Agencji, metodologię taryfikacji świadczeń oraz przygotowywane taryfy świadczeń.
Powoływanie w skład Rady do spraw Taryfikacji wyłącznie przedstawicieli Ministra Zdrowia, osób zgłoszonych przez reprezentatywne organizacje świadczeniodawców oraz przedstawicieli Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia nie daje pełnej reprezentatywności środowisk decydujących o kształcie i prawidłowym działaniu sytemu opieki zdrowotnej. Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej uważa, że dokonywanie wyceny " 7;wiadczeń z udziałem wyłącznie reprezentacji świadczeniodawców, bez udziału reprezentantów środowiska lekarzy i lekarzy dentystów ogranicza możliwości prawidłowej realizacji zadań z zakresu taryfikacji i wymaga zmiany. Mając powyższe na uwadze, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej ponownie apeluje do Ministra Zdrowia o rzeczową analizę przepisów regulujących zasady realizacji zadań Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji poprzez zapewnienie udziału w jej pracach przedstawicieli Naczelnej Rady Lekarskiej jako organizacji reprezentującej grupę 180 tys. lekarzy i lekarzy dentystów. Mając świadomość, że nowelizacja przepisów ustawy wymaga czasu Prezydium apeluje o dopuszczenie – do czasu uchwalenia stosownej nowelizacji - przedstawicieli samorządu zawodowego lekarzy i lekarzy dentystów do prac wyżej wymienionych organów Agencji Oceny Technologii Medycznej i taryfikacji z głosem doradczym.
Z wyrazami szacunku
