Klimatyzacja budynków ma istotne znaczenie dla rozwoju ekonomicznego krajów położonych w klimatach równikowych, podrównikowych, zwrotnikowych i podzwrotnikowych, w których żyje większość ludzi na świecie. Można podać liczne przykłady pozytywnej roli, ja k ą klimatyzacja odegrała np. we wschodniej Azji, gdzie od 30 lat obserwuje się znaczne tempo rozwoju ekonomicznego, co byłoby raczej niemożliwe bez powszechnego stosowania klimatyzacji.
Obecnie klimatyzację stosuje się w wielu częściach świata. W jej skład wchodzi pełny proces przygotowania powietrza wentylacyjnego, tj. ogrzewanie, chłodzenie i nawilżanie. Obraz takich połączonych systemów nie zawsze jednak jest w pełni pozytywny. Ich celem je st zwykle zapewnienie użytkownikom budynków komfortu cieplnego i akceptowalnej jakości powietrza wewnętrznego. Liczne badania w budynkach biurowych (Fisk i in.1993, Mendell 993, Bluyssen i in.1996, Pejtersen i in.1999) wskazują na znaczny poziom niezadowolenia z warunków klimatu wewnętrznego. Jednym z głównych powodów niezadowolenia są niskie wymagania stawiane przez obowiązujące obecnie normy i wytyczne wentylacji (ASHRAE1999, CEN 1998, ECA 92). Dokumenty te określają jakość powietrza wewnętrznego zakładając pewien odsetek niezadowolonych (np. 15, 20, 30%), podczas gdy dla reszty użytkowników dopuszcza się jakość powietrza, która może być zaledwie akceptowalna. Podobny sposób myślenia odnosi się również do środowiska cieplnego (ISO 1993). Takie podejście do projektowania systemów wentylacji i klimatyzacji doprowadziło w praktyce do znacznej liczby osób niezadowolonych w pomieszczeniach wewnętrznych, podczas gdy zaledwie niewielka liczba użytkowników budynków jest skłonna określić środowisko wewnętrzne jako doskonałe. Jednocześnie obserwuje się liczne przypadki negatywnego wpływu środowiska wewnętrznego na zdrowie ludzi. Wiele osób skarży się na występowanie szeregu dolegliwości zdrowotnych takich jak podrażnienia, bóle głowy, trudności w koncentracji, itp., które określane są mianem SBS
1 0 0 1 1QQ1 IQ Q A
(z ang. Sick Building Syndrome) (Fisk i in. , Mendell , Bluyssen i in. ), a ogromny wzrost występowania alergii i astmy może wiązać się z niską jakością powietrza wewnętrznego.
Należy uczciwie przyznać, że jakość powietrza wewnętrznego w wielu budynkach z mechaniczną w entylacją lub klimatyzacją jest zaledwie średnia, chociaż spełnione są obowiązujące normy. W XXI wieku konieczna jest zatem zmiana filozofii wentylacji i klimatyzacji w celu stworzenia doskonałych warunków środowiska wewnętrznego.
Celem wentylacji powinno być zapewnienie powietrza wewnętrznego, które będzie odczuwane jako świeże, przyjemne i stymulujące, które nie ma negatywnego wpływu na zdrowie ludzi oraz stworzenie warunków cieplnych, które będą odczuwane jako komfortowe przez wszystkich użytkowników budynków. Osiągając ten cel należy jednocześnie mieć na uwadze skuteczność energetyczną i zrównoważenie energii. Należy wiec postawić pytanie, czy mamy wszystkie dane niezbędne do praktycznej realizacji tego zadania. W przypadku komfortu cieplnego odpowiedź jest pozytywna, gdyż dysponujemy tu obszerną bazą danych. Ale nasza wiedza o jakości powietrza wewnętrznego je st ciągle niekompletna. Odzwierciedla to złożoność wzajemnych oddziaływań pomiędzy jakością powietrza wewnętrznego a zdrowiem i komfortem ludzi. Posiadamy jednak część informacji dotyczących wpływu jakości powietrza wewnętrznego na ludzi, jak również istotne wyniki nowych badań, które będą mieć w przyszłości znaczny wpływ na
*autorzy: Fanger P O tłum. Medyńska E red. Wargocki P Popiołek Z
12 ŚRODOWISKO WEWNĘTRZNE
projektowanie wentylowanych lub klimatyzowanych pomieszczeń. W rozdziale tym omówione zostaną niektóre postulaty i wyniki nowych badań, które są istotne aby w przyszłości zapewnić doskonałe warunki środowiska wewnętrznego.
Wydajność pracy a jakość powietrza wewnętrznego
Jakość powietrza wewnętrznego ma znaczny wpływ na wydajność pracy pracowników biurowych. Potwierdzają to wyniki najnowszych czterech niezależnych badaii naukowych. W pierwszym z nich badania prowadzono w pomieszczeniu biurowym, gdzie zmieniano jakość powietrza poprzez umieszczanie lub usuwanie dodatkowego źródła zanieczyszczeń, w taki sposób aby było niewidoczne dla użytkowników (Wargocki i in.1999). Stężenie zanieczyszczeń w obu przypadkach odpowiadało budynkowi o niskiej i nie niskiej emisji, zgodnie z nomenklaturą stosowaną w nowych europejskich wytycznych do projektowania środowiska wewnętrznego (CEN1998). Te same osoby wykonywały prace biurowe przez ponad 4 i pół godziny przy każdej z dwóch badanych poziomów jakości powietrza w pomieszczeniu. Ilość dostarczanego świeżego powietrza, tak jak i inne parametry środowiska w pomieszczeniu były jednakowe w obu przypadkach.
Wyniki wykazały, że wydajność pracy badanych osób była 6,5% wyższa (na poziomie istotności a<0.003) przy dobrej jakości powietrza, kiedy z pomieszczenia usunięto źródło zanieczyszczenia (rys.2.1). W tym przypadku osoby te popełniły również mniej błędów oraz obniżyły się dolegliwości określane mianem SBS. Badania te przeprowadzono w Danii. Zostały one powtórzone w Szwecji z podobnymi wynikami (Wargocki i in.2002).
znaKow/mmutę
P < 0 .0 0 3 146
-143 .
140 .
137 .
134 .
biuro z nieobecnym biuro z obecnym źródłem zan ieczyszczeń źródłem zanieczyszczeń
Rys.2.1 Wpływ zanieczyszczenia powietrza wewnętrznego na wydajność pracy biurowej określonej przez szybkość przepisywania tekstu przy użyciu edytora na komputerze osobistym (Wargocki i in.1999)
Kolejne badania wykonano również w Danii, stosując to samo źródło zanieczyszczeń jak w powyżej omówionych dwóch badaniach, ale zmieniano ilość doprowadzanego świeżego powietrza tak, aby uzyskać strumień wynoszący 3, 10 i 30 l/s na osobę (Wargocki i in.2000). W tych badaniach stwierdzono, że wydajność pracy znacznie wzrosła przy zwiększeniu ilości doprowadzanego powietrza (rys.4.33 w rozdziale 4.6). Wyniki omówionych 3 badań, przeprowadzonych w 7 różnych warunkach eksperymentalnych z udziałem 90 osób, przeanalizowano następnie pod kątem zależności wydajności pracy od
jakości powietrza odczuwanej przez ludzi (rozdział 4.6) (Wargocki i in.2002). Wynik analizy przedstawiony jest na rysunku 4.31 w rozdziale 4.6 i wskazuje na znaczny wpływ jakości powietrza na wydajność pracy w pomieszczeniach biurowych - zmiana jakości powietrza o 1 decypol powoduje zmianę wydajności pracy biurowej o 0,5%. W czwartym badaniu, przeprowadzonym w warunkach podobnych do opisanych powyżej, dodatkowym źródłem zanieczyszczeń powietrza były 3-miesięczne komputery osobiste (rozdział 4.3.2) (Bako-Biro i in.2002). W tym przypadku obecność komputerów spowodowała 9% spadek wydajności pracy (na poziomie istotności a<0,01), a liczba niezadowolonych z jakości powietrza wzrosła trzykrotnie. Każdy z komputerów powodował zanieczyszczenie powietrza odpowiadające 3 olfom, tj. 3-krotnie większe niż zanieczyszczenie wydzielane przez jed n ą osobę (rozdział 4.1.1).
Oprócz negatywnego wpływu pogorszonej jakości powietrza wewnętrznego na ludzi, ostatnie badania wykazały również wzrost absencji chorobowej w miejscach pracy, gdzie jakość powietrza jest na średnim poziomie w porównaniu z miejscami pracy o wysokiej jakości powietrza (Milton i in.2000). W badaniach tych obserwowano tysiące pracowników dużej firmy w wielu budynkach biurowych i stwierdzono, że absencja była o 1/3 niższa w biurach, w których ilość świeżego powietrza doprowadzanego przez system wentylacji była dwa razy wyższy od typowego wydatku wentylacji w identycznych budynkach (odpowiednio 24 i 12 l/s na osobę).
Wiadomo powszechnie, że w pomieszczeniach o zbyt wysokich temperaturach, środowisko wewnętrzne może mieć negatywny wpływ na wydajność pracy (W yon1996) i dlatego też w regionach, gdzie przez długi okres utrzymują się wysokie temperatury zewnętrzne obserwuje się dodatnie oddziaływanie klimatyzacji na wydajność pracy.
Cytowane powyżej badania po raz pierwszy potwierdzają, że również jakość powietrza wewnętrznego m a znaczny i istotny wpływ na wydajność pracy. W porównaniu ze średnią jakością powietrza, występującą w wielu pomieszczeniach biurowych na świecie, wysoka jakość powietrza może z łatwością spowodować wzrost wydajności pracy o 5-^10%.
Wzrost ten należy oczywiście odnieść do nakładów energetycznych ponoszonych na wentylację i klimatyzację pomieszczeń. Ponieważ w krajach rozwiniętych nakłady te stanowią zwykle mniej niż 1% kosztów ponoszonych na pracowników, istnieje zatem silny ekonomiczny bodziec aby jakości powietrza wewnętrznego uległa poprawie. Przy niedostatecznie dobrej jakości powietrza, faktyczny koszt zmniejszonej wydajności pracy jest zwykle znacznie wyższy niż koszty energii, koszty inwestycyjne i koszty eksploatacji i utrzymania budynku.
Kontrola źródeł zanieczyszczeń a wentylacja
Najbardziej oczywistym sposobem poprawy jakości powietrza wewnętrznego jest wyeliminowanie z pomieszczeń zbytecznych źródeł zanieczyszczeń (rozdział 4.3.1).
Stosowane jest to z powodzeniem w celu kontroli jakości powietrza na zewnątrz budynków i w efekcie jakość powietrza zewnętrznego w wielu miastach w krajach rozwiniętych jest obecnie znacznie lepsza niż 20 czy 50 lat temu.
Nowe europejskie wytyczne dotyczące środowiska wewnętrznego (C EN 1998) kładą silny nacisk na projektowanie budynków i stosowanie nisko emisyjnych materiałów budowlanych. W wielu krajach, np. w krajach skandynawskich, powszechną praktykąjest dobór takich materiałów, które pozwolą na uniknięcie dolegliwości zdrowotnych określanych mianem SBS. Źródła zanieczyszczeń w systemach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych są poważnym problemem powodującym obniżenie jakości powietrza,
14 ŚRODOWISKO WEWNĘTRZNE
zanim jeszcze zastanie ono doprowadzone do pomieszczeń wewnętrznych (rozdział 4.4) (Fanger i in.1988). W przyszłości odpowiedni dobór materiałów i elementów składowych systemu wentylacji i klimatyzacji, a także dobór odpowiednich procesów przygotowania powietrza i prawidłowa eksploatacja systemów wentylacji i klimatyzacji powinny posiadać wysoki priorytet.
Kontrola źródeł zanieczyszczeń jest oczywistym sposobem na zapewnienie dobrej jakości powietrza wewnętrznego z jednoczesnym zmniejszeniem zużycia energii. Z drugiej strony, zwiększenie wydatku wentylacji również wpływa na poprawę jakości powietrza wewnętrznego i zmniejszenie dolegliwości zdrowotnych określanych mianem SBS (rozdział 4.6) (Sundell1994) (rys.2.2). Koszt zużytej energii może być w tym przypadku zminimalizowany przez skuteczny odzysk ciepła.
CQon
>, Bo
4->
Cl,
Rys.2.2 Ryzyko wystąpienia dolegliwości zdrowotnych określanych mianem SBS j a k o funkcja wydatku wentylacji w 160 budynkach biurowych w Szwecji (Sundell1 94) Jak ju ż wspomniano powyżej, najnowsze badania dowodzą, że sprzęt elektroniczny, taki jak komputery osobiste, może stanowić silne źródło zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego (rozdział 4.3.2) (Bako-Biro i in.2002). Zanieczyszczenia te pochodzą z elementów elektronicznych znajdujących się wewnątrz komputera, które m ają wysokie temperatury (60+70°C) i em itują znaczne ilości związków chemicznych. Są one największe w przypadku nowego komputera, ale również ciągle znaczne przez większość czasu jego użytkowania. Pomierzone stężenia emitowanych pojedynczych związków chemicznych m ogą być niskie i wydawać się zatem nieszkodliwe, aczkolwiek równoczesna emisja wielu związków o niskim stężeniu może być uciążliwa dla ludzi. Inne rodzaje sprzętu elektronicznego (odbiorniki telewizyjne i radiowe, odtwarzacze CD, itp.) zawierają elementy elektroniczne podobne do stosowanych w komputerach osobistych i wobec tego one również m ogą stanowić źródło zanieczyszczeń powietrza pochodzących od urządzeń elektronicznych. Obecnie trw ają badania dotyczące wpływu emisji z tego sprzętu na jakość powietrza i odczucia ludzi. Oczywistą strategią dla jego producentów jest stosowanie materiałów pozwalających na zmniejszenie mocy źródła zanieczyszczeń lub instalowanie filtrów oczyszczających powietrze. Zanim to nastąpi, zaleca się użytkownikom sprzętu elektronicznego ograniczanie czasu jego pracy i odpowiednie zwiększanie wydatku wentylacji.
Chłodne i suche powietrze wentylacyjne
Przez wiele lat wilgotność powietrza wewnętrznego nie była uwzględniana w normach dotyczących wentylacji. Ogólnie przyjmuje się, że wilgotność względna raczej nie ma istotnego znaczenia dla ludzi, jeżeli tylko utrzymywana jest w przedziale pomiędzy 30 a 70% (ASHRAE1999, C EN 1988). Wynika to z faktu, że w zakresie temperatur komfortu wpływ wilgotności na odczucia cieplne dotyczące całego ciała człowieka jest niewielki (ISO1993, Fanger1970).
Istniejące normy i wytyczne wentylacji bazują na następującym założeniu:
w pomieszczeniu znajdują się pewne źródła zanieczyszczeń i konieczna je st wentylacja w celu obniżenia stężeń zanieczyszczeń chemicznych do poziomu, przy którym jakość powietrza będzie akceptowalna przez ludzi. Oznacza to, że powyższe dokumenty zakładają że na ocenę jakości powietrza wpływają wyłącznie odczucia związane z pracą zmysłu powonienia, tj. ocena ta zależy wyłącznie od składu chemicznego powietrza. Stąd można wnioskować, że wymagana ilość powietrza wentylacyjnego nie zależy od temperatury i wilgotności powietrza. Nie znalazło to jednak potwierdzenia w badaniach przeprowadzonych w komorach klimatycznych, które wykazały, że zarówno temperatura ja k i wilgotność, m ają wpływ na oceny jakości powietrza (Berglund i Cain1989).
Nowe obszerne badania przeprowadzone w Danii potw ierdzają że jakość powietrza silnie zależy od wilgotności i temperatury wdychanego powietrza (rozdz.4.2). Wykazano w nich, że ludzie w olą aby powietrze było suche i chłodne. Silny wpływ wilgotności i temperatury na jakości powietrza zaobserwowano w trakcie badań, w których 36 osób przebywających w komorze klimatycznej oceniało jakość powietrza zanieczyszczonego przez różne, typowe materiały budowlane (Fang i in.1998). Rys.2.3 ilustruje zależność między jakością powietrza a entalpią powietrza wilgotnego i pokazuje, że zmiana entalpii miała silny wpływ na ocenę jakości powietrza wyrażonej za pom ocą oceny jej akceptowalności, odsetkiem niezadowolonych lub w decypolach.
Rys.2.3 Ocena jakości powietrza w funkcji entalpii powietrza wilgotnego (Fang i in.,m ) Zmianę entalpii powietrza o stałym składzie chemicznym uzyskiwano poprzez zmianę temperatury lub wilgotności względnej powietrza, i nie miała ona wpływu na odczucia komfortu cieplnego gdyż osoby mogły regulować ilość odzieży w przypadku,
16 ŚRODOWISKO WEWNĘTRZNE
gdy było im za ciepło łub za zimno. W trakcie badań ocena akceptowalności jakości powietrza nie ulegała zmianie z upływem czasu, tj. nie wystąpiła adaptacja. Dwa inne badania przeprowadzone w Danii również potwierdziły doskonałą korelację pomiędzy entalpią i oceną akceptowalności jakości powietrza (Fang i in.1 8, Toftum i in.1998), z nawet jeszcze silniejszym wpływem entalpii. Były one prowadzone z udziałem około 70 osób, które oceniały jakość powietrza o rożnej temperaturze i wilgotności względnej, które dostarczone było bezpośrednio do strefy oddychania, czyli w pobliżu twarzy, a powietrze w otoczeniu miało stalą i nie zm ienną entalpię. Ten sposób oceny różni się od ocen dokonanych w powyżej wymienionych badaniach (Fang i in.1998), w których wilgotność względną i temperaturę powietrza zmieniano w całym pomieszczeniu, w którym znajdowały się osoby dokonujące oceny jakości powietrza.
Ochłodzenie dróg oddechowych przy każdym wdechu powietrza jest przyjemne dla ludzi, gdyż powoduje uczucie świeżości, które jest odbierane przez nich pozytywnie. Przy braku właściwego ochłodzenia dróg oddechowych powietrze może być odczuwane jako nieświeże, duszne i nie akceptowalne. Wysoka entalpia powietrza oznacza niską moc chłodzącą wdychanego powietrza, a zatem niewystarczające chłodzenie dróg oddechowych na drodze konwekcji i odparowania. Dotyczy to w szczególności nosa. Brak właściwego chłodzenia wiąże się ściśle z niską jakością powietrza odczuwanego przez ludzi. Zjawisko to jest analogiczne do dobrze znanego silnego wpływu temperatury na odczucia jakości podczas spożywania napojów, takich jak np. woda, wino lub szampan.
Strata ciepła poprzez oddychanie wynosi zaledwie około 10% całkowitej straty ciepła ciała człowieka, a więc wilgotność względna i temperatura wdychanego powietrza m ają jedynie niewielki wpływ na odczucie cieplne całego ciała. Prawdopodobnie też dlatego wpływ wilgotności względnej powietrza był poprzednio pomijany. Nowe badania wskazują, że lokalny wpływ temperatury i wilgotności względnej na drogi oddechowe, a wobec tego na jakość powietrza odczuwaną przez ludzi, jest znacznie wyższy niż przy odczuciach komfortu cieplnego dotyczącego całego ciała. Ma to istotne praktyczne konsekwencje. Oczywiste jest, że entalpia ma silny wpływ na wymagana ilość powietrza wentylacyjnego, a zatem i na zużycie energii. Wykazano, że ludzie oceniają jakość powietrza jako lepszą przy temperaturze wynoszącej 20°C, wilgotności względnej na poziomie 40% i niskim wydatku wentylacji rzędu 3,5 l/s na osobę, niż przy temperaturze 23°C, wilgotności względnej 50% i wydatku wentylacji 10 l/s na osobę (Fang i in.1999).
Korzystne jest zatem utrzymywanie umiarkowanie niskiej wilgotności względnej i temperatury powietrza, które powinny się znajdować w dolnym zakresie wartości wymaganych dla uzyskania komfortu cieplnego dla całego ciała. Wpłynie to na poprawę jakości powietrza odczuwanej przez ludzi i zmniejszy wydatek wentylacji.
Badania w budynkach biurowych wskazują, że umiarkowane temperatury i wilgotności względne powietrza powodują również spadek dolegliwości zdrowotnych określanych mianem SBS (Andersson i in.1975, Krogstad i in.1991) i m ogą spowodować oszczędność energii, zarówno zim ą jak i latem. Ostatnie badania prowadzone przy bardzo niskiej wilgotności względnej powietrza, pomiędzy 5% i 35%, wykazały, że można stosować wilgotności względne powietrza niższe niż zakładane dotychczas i nie będzie to miało negatywnego wpływu na ludzi (Wyon i in.2002). W badaniach tych przy wilgotności względnej powietrza wynoszącej 5% zwiększała się częstotliwość mrugania oczami, a wydajność pracy znacznie spadała. Jednakże ju ż przy wilgotności względnej powietrza wynoszącej 15% lub 20%, nie obserwowano negatywnych skutków na odczucia ludzi.
Doprowadzanie powietrza bezpośrednio do strefy oddychania - wentylacja miejscowa W wielu pomieszczeniach wentylowanych ilość świeżego powietrza, które jest doprowadzane przez system wentylacji ogólnej wynosi około 10 l/s na osobę, podczas gdy zaledwie 1% tej ilości, tj. 0.1 l/s na osobę, jest wdychana. Pozostałe 99% pozostaje niewykorzystane, co może być odbierane jako czyste marnotrawstwo. Co więcej, ten 1%
wdychany przez ludzi nie jest powietrzem czystym gdyż występują w nim zanieczyszczenia pochodzące od ludzi, elementów konstrukcji i wyposażenia budynków, a czasami nawet od dymu tytoniowego.
Zgodnie z powszechną praktyką, pełne wymieszanie czystego powietrza i zanieczyszczeń wydaje się ideałem. Przy zastosowaniu wentylacji wyporowej powodem do dumy może być osiągnięcie skuteczności wentylacji rzędu 1,2. Jednak w przyszłości przewiduje się stosowanie systemów wentylacyjnych, które będą doprowadzać małe ilości czystego powietrza, tj. powietrza które w miarę możliwości nie będzie zanieczyszczone przez źródła zanieczyszczeń występujące w pomieszczeniu, bezpośrednio do strefy oddychania poszczególnych osób znajdujących się w pomieszczeniu. Przy obecnie stosowanych systemach wyraża się zgodę na to, aby ludzie znajdujący się w pomieszczeniach wdychali powietrze, które poprzednio przeszło przez płuca innych ludzi i w którym oprócz zanieczyszczeń biologicznych znajdują się zanieczyszczenia chemiczne od źródeł występujących w pomieszczeniu. Z drugiej strony oczywistym jest, że spożywanie wody z basenu kąpielowego zawierającej zanieczyszczenia od kąpiących się w nim osób nie jest akceptowalne. Dlaczego zatem nie doprowadzać małych ilości powietrza o wysokiej jakości bezpośrednio do każdej osoby, zamiast dużych ilości o średniej jakości do całej przestrzeni 'wentylowanej? W pomieszczeniu biurowym taka indywidualna wentylacja miejscowa może być zrealizowana za pom ocą indywidualnego, ruchomego, nawiewnika umieszczonego na biurku (rys.2.4).
Rys. 2.4 Zasada wentylacji miejscowej. Małe ilości chłodnego, suchego i czystego powietrza dostarczane są pow oli bezpośrednio do strefy oddychania człowieka Osoba siedząca przy biurku wdycha wówczas czyste, chłodne i suche powietrze bezpośrednio ze środka strumienia powietrza, które dostarczane jest z niską prędkością i turbulencją, a więc nie powoduje odczucia przeciągu i nie miesza się z zanieczyszczonym powietrzem w pomieszczeniu.
IS ŚRODOWISKO WEWNĘTRZNE
Indywidualny dobór warunków komfortu cieplnego
Zapewnienie komfortu cieplnego każdej osobie w budynkach, gdzie wiele osób przebywa jednocześnie w tym samym pomieszczeniu, może być trudne (Fanger1970).
Istniejące, dobrze znane różnice w wymaganiach ludzi dotyczących temperatury pow odują że zastosowanie indywidualnego doboru warunków cieplnych jest dość oczywistym rozwiązaniem. Zmiana ubioru poszczególnych osób może zmniejszyć różnice w odczuwaniu warunków komfortu cieplnego, ale nie zawsze jest to możliwe w warunkach biurowych. Indywidualną kontrolę komfortu cieplnego osiągnąć można w przyszłości poprzez instalowanie ekranów zmieniających ilość ciepła oddawanego przez promieniowanie bezpośrednio z tyłu lub ponad daną osobą poprzez lekkie podgrzewanie lub chłodzenie krzesła, lub poprzez zmianę temperatury powietrza nawiewanego przez wentylację miejscową.
Podsumowanie
W wielu budynkach jakość powietrza wewnętrznego jest niezadowalająca i powoduje liczne skargi ich użytkowników, nawet w przypadku gdy spełnione są wymagania stawiane przez obowiązujące normy wentylacyjne. W przyszłości przewiduje się zmianę filozofii wentylacji i klimatyzacji w kierunku poszukiwania warunków środowiska wewnętrznego, które będą doskonałe z punktu widzenia użytkowników pomieszczeń, w odróżnieniu od obecnych wysiłków, skierowanych głownie na zmianę warunków w celu zmniejszenia niezadowolenia i liczby skarg.
Zdefiniowaną w ten sposób filozofię doskonałości można będzie zrealizować stosując się do następujących zasad:
• Lepsza jakość powietrza jest opłacalną gdyż powoduje wzrost wydajności pracy i zmniejsza liczbę dolegliwości zdrowotnych określanych mianem SBS.
• Powietrze wentylacyjne doprowadzane do pomieszczeń powinno być chłodne i suche.
• Małe ilości czystego powietrza wentylacyjnego powinny być doprowadzane bezpośrednio do strefy oddychania każdej z osób poprzez zastosowanie tzw. wentylacji miejscowej.
• Należy unikać zbytecznych źródeł zanieczyszczeń w pomieszczeniach.
• Warunki komfortu cieplnego powinny być tworzone dla poszczególnych osób, stosownie do ich preferencji cieplnych.
Wymienione zasady doskonałości systemów wentylacji i klimatyzacji stosować należy w połączeniu z dążeniem do poprawy skuteczności energetycznej i zrównoważenia energii.
Literatura do rozdziału 2
Anderson N H Frisk P LOfstedt B W yon D P 1975 Humal response to dry, humidified and intermittently humidified air in large office buildings Gavle Swedish Building research ( D ll)
ASHRAE/IESNA 1999 Standard 90.1-1999 Energy Standard for Building Except Low-Rise Residential Buildings Atlanta: American Society o f Healing and Air-Conditioning Engineers Inc
Bakó-Biró Z Wargocki P Fanger P O et al. 2002 Pollution from personal computers have a negative impact on perceived air quality, SBS symptoms and performance o f office work Proceedings o f the 9th