ŚWIADCZENIA NA RZECZ TURYSTYKI

1. Przewodnicy, przodownicy i organizatorzy turystyki

Przewodnictwem turystycznym zajmuje się Biuro Obsługi Ruchu Turystycznego PTTK, świadczące usługi w tym zakresie również i dla innych przedsiębiorstw turystycznych.

Ogólna liczba przewodników turystyki znacznie zwiększyła się w omawianym okresie - z 1050 osób w końcu 1976 r. do 1164 osób w końcu 1980 r. Kwalifikacje /uprawnienia/ przewodników w I960 r. kształtowały się następująco:

40

/stan 31 XII/ 394 165 493 249

Z uprawnieniami klasy v

I 21 11 79 75

n. 70 25 ‘ 109 76

III 303 129 305 98

Z liczby ogółem ze znajomością języka:

angielskiego 14 1 46 5

francuskiego 10 2 27 7

niemieckiego 13 2 37 11

rosyjskiego 11 3 34 26

innego 1

1

^{37 2}

Uwaga. Jedna osoba może być kilkakrotnie wykazana - zależnie od posiadanych uprawnień oraz znajomości języków obcych.

Przewodnictwo turystyczne Jest zajęciem płatnym, a dla dużej grupy osób /przewodnicy w stałej dyspozycji BORT/ podsta­

wowym źródlęm zarobków.

Natomiast działalność przodowników i organizatorów tu­

rystyki jest tylko w części honorowana - a w żadnym wypadku nie stanowi podstawowego źródła zarobków.

V 1980 r. organizacje PTTK w skali województwa dyspono­

wała 1291 przodownikami i instruktorami turystyki /wobec 1033 w 1976 r./, w tym 716 przodowników turystyki górskiej i 206 turystyki pieszej.

Liczba organizatorów turystyki od lat utrzymuje aię na zbliżonymi poziomie i w 1980 r. wyniosła 2420 osób, w tym 1185 w zakładach pracy, 558 w środowisku młodzieżowym i 486 w śro­

dowisku akademickim.

Należy tutaj wspomnieć również o pilotach wycieczek tu­

rystycznych, Teoretycznie dysponuje się w Krakowie ponad 3 tys.

osób.z odpowiednimi kwalifikacjami. V praktyce zaledwie część z nich wykonywała te funkcje dla wycieczek krajowych. Przyczynę było bardzo niskie wynagrodzenie pilotów.

Zasadnicze prace w zakresie ustalania i znakowania szla­

ków turystycznych zostały wykonane przed 1976 r. V ostatnich latach działalność PTTIC dotyczyła przedłużania istniejących szlaków górskich oraz wyznaczania szlaków nizinnych wokół Kra­

kowa /np. szlak "Fortyfikacje austriackie twierdzy Kraków"/

i spacerowych.

Stan ilościowy szlaków przedstawiał się następująco:

1976 1980

Wyszczególnienie

liczba długość

w km liczba długość w ko

Szlaki piesze: górskie 23 279 23 310

nizinne 33 690 36 750

Na terenie województwa nie istnieją szlaki narciarskie.

3- Wypożyczalnie sprzętu

Wypożyczaniem sprzętu zajmuje się kilka Jednostek, zarów­

no turystycznych /np. PTTK, KPT "Wawel-Tourist", PBP "Orbis"/

Jak i usługowych /np. WSS "Społem", VUSP "Gromada"/. V 1980 r.

działało ogółem 9 punktów wypożyczania sprzętu turystycznego /w tym 5 w Krakowie/ oraz 6 punktów wypożyczania sprzętu rekreacyjnego /w tym 5 w Krakowie/ obsługujących w zasadzie turystów. Ponadto przy wielu kołach PTTK - zwłaszcza szkolnych i zakładowych - istnieją punkty wypożyczania sprzętu dla człon­

ków danej organizacji.

Ocenia się, że w szczycie sezonu letniego i zimowego po­

siadany sprzęt jest w pełni wykorzystywany - nie pokrywając w pełni potrzeb chętnych.

4. Informacja turystyczna

Ostatnie lata przyniosły znaczną rozbudowę tej działal­

ności - zarówno poprzez zwiększenie liczby punktów "it" jak i zakresu działania.

V I960 r. istniało 29 punktów informacji turystycznej, prowadzonych głównie przez KPT "Wawel-Tourist" /w jego gestii znajduje się Centrum Informacji Turystycznej w Krakowie/

i BORT PTTK. Zdecydowana większość placówek "it" znajduje się w Krakowie, pojedyncze istnieją w 6■ innych miastach i 4 wsiach /ośrodkach turystycznych/ województwa.

Centrum Informacji Turystycznej prowadzi m. in. działal­

ność wydawnicza /miesięczne programy imprez, ulotki, foldery, planiki, turystyczny "Serwis Informacyjny* - w tym niektóre w obcych językach/. Przy istniejącym zapotrzebowaniu na te ma­

teriały, znacznie przekraczającym możliwości wydawnicze innych instytucji, działalność CIT ma duZe znaczenie.

5. Przewozy wycieczkowe

Akcja wyjazdów wycieczkowych do ośrodków wypoczynku świą­

tecznego została spopularyzowana przed 1976 r. Korzystali z niej w zasadzie mieszkańcy Krakowa. Dla nich MPK Kraków uruchamiała sezonowe "zielone linie" do Myślenic-Zarabia, Gdowa, Dobczyc, Kryspinowa, Lasu Wolskiego. Frekwencja w poszczególnych latach była bardzo zmienna - w zależności od warunków atmosferycznych ale i aktualnej tendencji wypoczywania:

1976 r. - 5 linii 1977 r. - 5 linii 1978 r. - 5 linii 1979 r. -4 linie 1980 r. - 5 linii

162.3 tys. pasażerów 164.3 tys. pasażerów 119.3 tys. pasażerów 163.8 tys. pasażerów 106.9 tys. pasażerów

Natomiast przewozy wycieczkowe statkami Żeglugi Krakow­

skiej cieszyły się stale powodzeniem, zwłaszcza wycieczki dziecięce korzystały z nich często. Były w tej grupie w dużej liczbie dzieci spoza Krakowa, np. uczestnicy kolonii szkolnych przebywających na tym terenie. V 1976 r. przewieziono wyciecz­

kowo 186 tys. pasażerów, w 1979 r. 228 tys., a w 1980 r. -205 tys.

PKP i PKS nie organizowały specjalnych przewozów wyciecz­

kowych, turyści korzystali tutaj z planowych kursów pociągów i autobusów.

TI. PROBLEMY FINANSOWE RUCHU TURYSTYCZNEGO

Problematyka ta jest wciąż daleka od kompleks owego opraco­

wania z różnych przyczyn /metodycznych, organizacyjnych 1 tech­

nicznych/. Stąd i w niniejszym opracowaniu przedstawiono ją w zakresie ograniczonym do wybranych tematów, i to przede wszyst­

kim z danymi dla 1980 r.

!• Przepływ pieniądza ze środków ludności, w obrotach krajowych Wojewódzka Komisja Planowania Urzędu M. Krakowa w bilan­

sach pieniężnych przychodów i wydatków ludności szacowała:

Wyszczególnienie 1975 1980

Napływ pieniądza z tyt. turystyki

w min zł 1163 2044

w odsetkach ogółu przychodów Odpływ pieniądza z tyt. turystyki

3,2 3,5

w min zł 1229 1875

w odsetkach ogółu wydatków 3,4 3,3

Wojewódzka Komisja Planowania sygnalizuje zasadniczą zmianę sytuacji w ostatnich 5 latach: turyści z innych woje­

wództw wydają na terenie naszego województwa więcej niz kra­

kowianie poza województwem /w 1975 r. była odmienna sytuacja/.

Wynika to głównie z szybszego wzrostu krajowej turystyki przy­

jazdowej niz wyjazdowej.

W przeliczeniu na 1 uczestnika krajowego ruchu turystycz­

nego:

- napływ pieniądza wzrósł z 275 zł w 1975 r. do 500 zł w 1980r.

- odpływ pieniądza wzrósł z 325 zł w 1975 r. do 800 zł w 1980r.

Wysokość odpływu pieniądza - w przeliczeniu na 1 turystę - jest wyzsza niZ napływu, gdy* w wyjazdach ludności województ­

wa znaczną część stanowią pobyty kilkunastodniowe /wyjazdy urlopowe i wakacyjne/, natomiast przyjeżdżający przebywają tu­

taj z reguły nie więcej ni* 3 dni.

2. Sprzeda* walut i punkty wymiany walut

Według danych Oddziału'Wojewódzkiego Narodowego Banku Powszechnego sprzeda* walut na wyjazdy prywatne do wybranych kiajów socjalistycznych - przedstawiała się następująco:

Kraje 1979

w tyaie

1980 each zł“/

Ogółem 266639 281566

Bulgaria 20027 21053

Czechosłowacja 59782 78910

44

Kraje 1979 1980

w tysiącach zl*/

1

NRD 70755 72598

Rumunia 6639 83

Węgry 8294? 79652

ZSRR 26489 29270

a/ Przy przeliczeniu przyjęto lcursy podstawowe z dopłatą.

Z danych wynika, Ze najpoważniejszymi partnerami dla turystyki wyjazdowej zagranicznej są: Czechosłowacja, NRD i Węgry /zarówno w 1979 r. jak i w 1980 r./.

Posiadanie kont dewizowych w walutach krajów zachodnich i przeznaczenie części zgromadzonych na nich walut obcych na różne cele, w tym i wyjazdy zagraniczne turystyczne,uniemożli­

wiają porównywanie sprzedaży walut zachodnich na celę turystycz­

ne do wielkości sprzedaży walut na wyjazdy prywatne do krajów socjalistycznych i oceny obrotów dewizowych do wielkości ruchu turys tycznego.

Wymianą i skupem walut zajmowało się w Krakowie w 1980 r.

38 punktów /w stosunku do 1976 r. nastąpił wzrost o 4 punkty/.

Najwięcej punktów prowadzi "Wawel-Tourist"/11/ i NBP /9/.

Szczegółowe dane wg stanu w końcu roku przedstawiają się nastę­

pująco:

Wyszczególnienie 1976 1980

WOJEWÓDZTWO 34 38

Punkty prowadzone przez:

NBP 7 9

Powszechną Kasę Oszczędności ' 1

-PKO SA 1

-PBP "ORBIS* 8 7

w tym w hotelach 3 3

OBT PTTK 2 3

KPT "Wawel-Tourls t• 8 11

PIS1T "Sporta-Tourlst* 1 2

SBT "Turysta" * 2

Wyszczególnienie 1976 1980 Punkty prowadzone przez /dok./:

OST "Gromada" 1 1

Polski Związek Motorowy - OBT 1 ' 1

VBTM "Inventur" 1 1

BPŁT "Almatur"R^ - 1 1

a/ Czynny w okresie działalności Międzynarodowego Hotelu Studen­

ckiego.

-3. Wydatki z zakładowego funduszu socjalnego w 1980 r.

Zakładowy fundusz socjalny jest w lwiej części wykorzysty­

wany na pokrycie kosztów wypoczynku pracowników i ich rodzin.

W I960 r. wypłaty z tego funduszu*^ kształtowały się następują­

co:

Odpłatność

Wyszczególnienie

Ogółem lud­

ności jed­

nostek orga- niza- oyj-nych

Do­

płaty

w min zl

Wydatki ogółem 939,5 178,7 153,8 607,0

W tym na wypoczynek i turystykę

756,8 168,1 147,7 441,0

wczasy 513,7 133,3 105,7 274,7

kolonie i o"bozy >- 196,1 24,7 39,9 131,5 wypoczynek świąteczny

i turystyka 42,0 9,8 1,2 31,0

inne formy wypoczynku 5,0 0,3 0,9 3,8

¥ 1980 r. wydatki na wypoczynek i turystykę wynosiły 80 % ogółu środków wydatkowanych z funduszu socjalnego. Korzystający z wypoczynku i uczestnicy imprez turystycznych pokryli 22 % a/ Dane dotyczą jednostek samodzielnie bilansujących zaliczonych w systemie numerów statystycznych do województwa miejskiego kra­

kowskiego. Liczba zatrudnionych w tych jednostkach była o ok.

10 % większa od faktycznego stanu zatrudnienia na terenie woje­

wództwa .

kosztów, 19 % kosztów pokryto ze ć -odków innych jednostek orga­

nizacyjnych - a pozostałych 59 Ź kosztów poniesiono z dopłat czyli własnych środków funduszu socjalnego. Można więc stwier­

dzić, że gdyby nie środki społeczne - rozmiary wypoczynku i tu­

rystyki byłyby znacznie mniejsze.

Szacuje się, że co najmniej 210 min zł /ze sumy 757 min zł/ wypłacono przedsiębiorstwom turystycznym i innym jednostkom wyspecjalizowanym w obsłudze ruchu turystycznego, w tym 185 min zł za wczasy.

W dokumencie Turystyka i wypoczynek w woj. miejskim krakowskim 1976-1980 (Stron 40-47)