Turystyka i wypoczynek w woj. miejskim krakowskim 1976-1980

UW]

WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY

Do użytkujZułbowego

TURYSTYKA I WYPOCZYNEK W WOJEWÓDZTWIE MIEJSKIM KRAKOWSKIM

1 1976 - 1980

Kraków, 1981

Zk

Strona

Przedmowa ... 3

Wprowadzenie ... ... Podstawowe pojęcia stosowane w publikacji ..

4

Źródła informacji ... 7

Ogólne wiadomości o województwie ... 7

I. Pozycja województwa w turystyce... 10

II. Ruch turystyczny na terenie województwa... 13

III. Ruch turystyczny ludności województwa ... 32

IV. Organizacje i przedsiębiorstwa obsługi ruchu turys tycznego ....'... 34

V. Świadczenia na rzecz turystyki ... 39

VI. Problemy finansowe ruchu turystycznego ...

42

VII. Infrastruktura para turys tyczna...

46

Vlfl. Szkolenie kadr dla turystyki... 50

WOJEWÓDZTWO MIEJSKIE KRAKOWSKIE

Miejscowości wypoczynkowo ~ rekreacyjne

PIESKOWA SKAŁA

i rodowy CZERNA

BOLECHOWU KRZE!

KORZKIEW RUDAWA

OTENd

_____ ALWERNIA :QOTY

NIEPOŁOMICE

Cl KOI

Przemyi

DOBCZYCE

!Ł-v granica województwa

a I j

\tokarnia_ kompleksy leine

drogi międzynarodowe Inne ważniejsze drogi

ważniejszy miejscowości wypoczynkowo - rekree ; /Jne

Wojewódzki Urząd Statystyczny oddaje do rąk czytelników swo­

ją siódmą publikację z zakresu turystyki i wypoczynku w tym drugą dotyczącą województwa miejskiego krakowskiego za okres 1976-1980 r.

W porównaniu do poprzedniej edycji - obecna publikacja została znacznie zmieniona. Przede wszystkim przyjęto układ teksto­

wo- tabelaryczny w miejsce poprzedniego tabelarycznego, co powinno znacznie ułatwić czytelnikom korzystanie z danych statystycznych charakteryzujących bazę i ruch turystyczny oraz obsługę tego ruchu.

Ponadto znacznie rozszerzono zakres tematyczny, umieszczając w 'publikacji nowe tematy, jak np.:

- pozycja województwa w turystyce /porównanie z wybranymi woje­

wództwami w kraju/,

- turystyczna baza noclegowa według gestorów,

- działalność przedsiębiorstw obsługi ruchu turystycznego, - przepływ pieniądza ze środków ludności z tytułu turystyki.

Zrezygnowano natomiast z tematów, co do których skanie danych statystycznych napotyka na duZe trudności lub dane te nie przedstawiają wiarygodności z uwagi na częste zmiany metodyczne i struktur organizacyjnych ujmowanych zjawisk, jak np.:

- działalność rekreacyjna Tow. Krzewienia Kultury Fizycznej, - działalność turystyczno rekreacyjna Ludowych Zespołów Sportowych, - imprezy sportowe i turystyczne organizowane w domach studenckich.

Publikację opracował zespół w składzie : mgr Jerzy Treider - analiza, Bronisława Lichoń - tablice statystyczne, mgr Stanisław Pawlicki - konsultacja przy współudziale mgr Heleny Mynarskiej i mgr inZ. Marii Bujak.

Wojewódzki Urząd Statystyczny prosi o nadsyłanie uwag i pro­

pozycji dot. niniejszej publikacji, co umożliwi wzbogacenie treści w następnym z tego cyklu wydawnictwie.

Instytucjom i urzędom, które dostarczyły szeregu danych sta­

tystycznych i udzieliły w tym zakresie informacji - składamy tą drogą serdeczne podziękowanie.

Dyrektor

Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego mgr Stanisław Pawlicki

4

WPROWADZENIE

A. PODSTAWOWE POJĘCIA STOSOWANE W PUBLIKACJI8^

1. Tu rystyka - ogól zjawisk przestrzennej ruchliwości ludzi, związanych z dobrowolną czasową zmianą miejsca pobytu, środo­

wiska i rytmu życia.

W pojęciu ekonomicznym rozróżnia się:

- ruch turystyczny /ogół przemieszczeń związanych z uprawianiem turystyki/ jako popyt turystyczny,

- obsługę ruchu turystycznego /organizacją i obsługa imprez turystycznych oraz świadczenie usług dla turystów/jako podaż turystyczną.

2. Ruch turystyczny obejmuje:

- turystykę pobytową polegającą na przemieszczeniu się turysty do jednej miejscowości, z którą są związane cele turystyki.

Zalicza się tutaj przede wszystkim wczasy i obozy stacjonar­

ne , kolonie młodzieżowe, letniska prywatne,

- turystykę wycieczkową /wędrówkową/ polegającą na odwiedzaniu kilku miejscowości z krótkotrwałym pobytem i ew. noclegiem

w każdej z nich. Zalicza się tutaj im. in. wycieczki, wczasy i obozy wędrowne, imprezy turystyki kwalifikowanej,

- wypoczynek po pracy polegający na krótkotrwałych pobytach na terenach, w ośrodkach lub obiektach przystosowanych do tego celu.

Ustalenie rozmiarów poszczególnych rodzajów ruchu tury­

stycznego następuje na podstawie szacunków dokonywanych przez wydziały kultury fizycznej i turystyki urzędów wojewódzkich.

Dane o wykorzystywaniu’obiektów noclegowych /p. niżej pkt. 4/

stanowią jedynie pomocnicze źródło informacji do szacunków.

3. V publikacji wyróżniono:

- ruch turystyczny na terenie województwa, bez względu na miejsce stałego pobytu turystów /rozdział II/,

a/ Na podstawie "Definicje podstawowych pojęć z zakresu turysty­

ki" , GUS, Zeszyt metodologiczny nr 30, Warszawa 1979.

- ruch turystyczny ludności województwa, bez względu na kieru­

nek przemieszczeń turystycznych /rozdział 1H/.

¥ informacjach o organizacjaoh i przedsiębiorstwach ob­

sługi ruchu turystycznego /rozdział IV/ dane o imprezach zorganizowanych dotyczą w zasadzie świadczeń turystycznych na rzecz ludności województwa, a dane o imprezach obsłużo­

nych w zasadzie przybywających tutaj turystów z innych woje­

wództw.

4. Obiekty noclegowe /baza noclegowa/ służą stale lub czasowo do celów noclegowych związanych z turystyką. Rozróżnia się:

- obiekty ogólnie dostępne /zwane także obiektami turystyczny­

mi/ tj. udostępniane bezpośrednio każdemu turyście, bez sto­

sowania systemu skierowań i turnusów. Zalicza się tutaj: ho­

tele i motele, domy wycieczkowe, schroniska młodzieżowe, kempingi, pola biwakowe, pokoje gościnne /umeblowane kwatery . prywatne, głównie w gestii hoteli i biur zakwaterowania tu­

rystów/ oraz inne obiekty wykorzystywane okresowo na cele noclegowe dla turystów;

- obiekty z ograniczoną dostępnością /zwane także obiektami wczasowo-wypoczynkowymi/ tj. przeznaczone w zasadzie dla tu­

rystów należących do określonej zbiorowości osób lub udostęp­

niane w systemie skierowań i turnusów..Zalicza się tutaj:

ośrodki wczasowe i szkoleniowo-wypoczynkowe, domy pracy twór­

czej oraz inne obiekty wykorzystywane na wczasy i kolonie szkolne;

- obiekty użytkowane prywatnie, stanowiące własność osób fi­

zycznych i przeznaczone w zasadzie dla potrzeb właścicieli.

Obiekty ogólnie dostępne są wykorzystywane głównie przez uczestników turystyki wycieczkowej natomiast obiekty z ograni­

czoną dostępnością przede wszystkim przez uczestników turysty­

ki pobytowej.

Informacje o liczbie obiektów i miejsc noclegowych poda­

no według stanu w dniu J1 lipce danego roku. Informacje te nie obejmują obiektów i miejsc przejściowo nieczynnych ze względu na remont obiektu itp.

5. Obiekty i miejsce noclegowe dzieli się również według czasu ich użytkowania, rozróżniając:

- całoroczne tj. zorganizowane i przystosowane do ciągłego użytkowania, bez względu na warunki atmosferyczne.

6

Zaliczenie obiektu do tej grupy nie oznacza Jednak, że był on faktycznie użytkowany przez cały rok,

- sezonowe tj. uruchamiane na kilka miesięcy, z regały w Okre­

sie największego natężenia ruchu turystycznego. V obiektach z ograniczoną dostępnością występowały przypadki uruchamia­

nia miejsc sezonowych przy obieŁtaoh całorocznych /np. w dam­

kach kempingowych lub na polu biwakowym przy domu wczasowym/.

6. Dane o noclegowych obiektach turystycznych dotyczą tylko obiek­

tów znajdujących się w gestii Jednostek gospodarki uspołecznio­

nej /państwowych i spółdzielczych/ oraz wyspecjalizowanych or­

ganizacji społecznych.

7. Należy zaznaczyć, że obiekty noclegowe przeznaczone dla turystów są wykorzystywane również, i to w znacznej części, przez przybywa­

jących w celach pozaturystycznych - np. jako czasowe pomieszcze­

nia mieszkalne dla ekip pracowniczych. Zdarzają się również nie­

liczne przypadki odwrotne tj. wykorzystywanie na noclegi dla turystów obiektów w zasadzie nie przeznaczonych na te cele /np.

hoteli pracowniczych lub nie objętych ewidencją pokoi w miesz­

kaniach prywatnych/.

Brak odpowiedniej ewidencji uniemożliwia wykazanie licz­

by osób i udzielonych noclegów w obydwu tych grupach przypad­

ków.

8. Obsługą ruchu turystycznego zajmują się przede wszystkim Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze oraz wyspecjali­

zowane przedsiębiorstwa turystyczne. Inne Jednostki prowadzą obsługę ruchu turystycznego bądź jako uboczną działalność /np.

rady zakładowe, zrzeszenia sportowe/ bądź w ograniczonym za­

kresie /np. rejsy wycieczkowe Żeglugi Krakowskiej, "zielone linie" Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Krakowie/.

9. Infrastruktura paraturystyczna obejmuje urządzenia służące za­

sadniczo zaspakajaniu różnych potrzeb miejscowej ludności, ale są także wykorzystywane przez turystów. Stopień rozwoju tej infrastruktury wpływa na poziom obsługi ruchu turystycznego, a przez to i na rozmiary tego ruchu.

B. ŹRÓDŁA INFORMACJI

W publikacji wykorzystano dana:

- szacunkowe Wydziału Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Urzędu m. Krakowa, dotyczące całości ruchu turystycznego na terenie województwa oraz ruchu turystycznego ludności woje­

wództwa,

- ze sprawozdań statystycznych na formularzu K-t-1 /sprawozda­

nie z obiektów noclegowych turystycznych i wypoczynkowych/, - ze sprawozdań oraz informacji jednostek obsługi ruchu tu­

rystycznego oraz jednostek infrastruktury paraturystycznej.

C. OGÖLNE WIADOMOŚCI O WOJEWÓDZTWIE

1. Województwo miejskie krakowskie obejmuje oprócz samego miasta Krakowa okolicznych 9 miast i 38 gmin, łącznie 3254 km2 tj.

1,0 % powierzchni kraju.

Obszar województwa stanowią tereny u zbiegu różnych krain geograficznych: Kotliny Oświęcimsko-Krakowskiej /od za­

chodu/, Wyżyny Małopolskiej i wchodzącej w jej skład Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej /od północy/, Kotliny Sandomierskiej /od wschodu/ oraz Beskidu Makowskiego /od południa/.

Ludność województwa z końcem 1980 r. liczyła 1168 tys.

/w tym miasto Kraków 716 tys./tj. 3,3 % ludności Polski.

Stopień urbanizacji jest stosunkowo wysoki, gdy* udział ludnoś­

ci miejskiej sięga 69 $ wobec 59 % w kraju. Gęstość zaludnienia wynosiła 359 osób na 1 km2 co stanowi ponad trzykrotnie poziom krajowy. Od wielu lat utrzymuje się wysoki napływ ludności

z innych województw - przede wszystkim do miasta Krakowa, w którym stale występuje duża liczbę nie obsadzonych stanowisk pracy.

Szacuje się, że czynni zawodowo stanowią ok. 51 % ogółu ludności województwa, co odpowiada sytuacji ogólnopolskiej, ale ze źródeł pozarolniczych utrzymuje się ponad 88 % ludności przy 77 % w całym kraju.

Warunki meteorologiczne w Krakowie w ostatnich pięciu la­

tach uległy wyraźnemu pogorszeniu w stosunku do okresu 1931- 196D. Średnia roczna temperatura powietrza obniżyła się o 1,0°

do wysokości 7,6* /przy skrajnych od - 17,8* do + 31,4°/ a su­

ma opadów wzrosła o ok. 10 £ do poziomu 716 mm /średnio rocznie

8

/pray rozpiętości od 618 mm w 1976 r. do 785 mm w 1979 r./.

Poważny problem stanowi wysoki stopień zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza związkami fluoru /emitowanymi przez Hutę Aluminium w Skawinie/ oraz dwutlenkiem siarki /skutki wysokie­

go zasiarczania Zużywanego węgla/. Normy dopuszczalnego stęże­

nia zanieczyszczeń były wysoko przekraczane w Krakowie i Skawi­

nie oraz na obszarach specjalnie chronionych /Ojcowski Park Na­

rodowy, zespoły nzdrowiskowo-mieszkalne w Wieliczce i Swoszowi­

cach/.

Na tych ostatnich notowano również znaczne przekroczenie norm opadu pyłu, zawinione przez krakowskie i śląskie zakłady przemysłowe.

Stan czystości wód w rzekach wzbudza równieZ zasadnicze zastrzeżenia. V Wiśle woda Jest od lat całkowicie niezdatna do jakiegokolwiek wykorzystania. Kąpiel jest możliwe tylko w do­

pływach Wisły /w Rabie, Rudawie, Szreniawie a w innych powyZej Krakowa/. Istniejące kąpieliska naturalnie nie zaspakajają potrzeb.

2. Ruch turystyczny na terenie województwa koncentruje się w Kra­

kowie. Jednocześnie Kraków jest podstawowym ośrodkiem docelo­

wym dla krajoznawstwa w Polsce - nie tylko dla turystów krajo­

wych ale i z zagranicy.

Zgromadzony w Krakowie zasób zabytków kultury narodowej jeśt olbrzymi i jedyny tego rodzaju w Polsce. Wystarczy wspo­

mnieć, Ze śródmieście Krakowa i stary Kazimierz zostały umiesz­

czone przez UNESCO na "Liście dziedzictwa światowego", Ze w Krakowie istnieją 23 muzea o przebogatych zbiorach - wszystko to skłania do wielokrotnego odwiedzania miasta. MoZna przyjąć, Ze turyści stanowią co najmniej 3/4 ogółu zwiedzających wysta­

wy muzealne w Krakowie.

Aktualnie postępy procesu rewaloryzacji wzbudzają równieZ zainteresowanie społeczeństwa w całym kraju, czego dowodem jest m. in. szeroki strumień wpłat na Fundusz Odnowy Zabytków Krako­

wa.

Imprezy kulturalne, zwłaszcza przedstawienia teatralne, wystawy artystyczne i imprezy "Dni Krakowa", są takZe atrakcją dla turystów.

Spośród innych miejscowości województwa większe znacze­

nie w ruchu turystycznym posiadają:

- Wieliczka gdzie celem przyjazdu jest zwiedzanie kopalni soli i Muzeum Żup Krakowskich /obiekt również umieszczony przez UNESCO na "Liście dziedzictwa światowego*/. Z reguły zwiedza­

nie to jest połączone ze zwiedzaniem Krakowa,

- Ojcowski Park Narodowy /1590 ha/ łącznie z zamkiem—muzeum w Pieskowej Skale, będący celem wielu wyjazdów wycieczkowych.

Część przyjetdZających tutaj, zwłaszcza z woj. katowickiego, nie łączy tego z pobytem w Krakowie,

- Myślenice jako miejscowość letniskowa, a przede wszystkim istniejący nad Rabą ośrodek wypoczynku świątecznego,w dużej części słuZy mieszkańcom Krakowa. Łatwa dostępność /droga E-7 na odcinku Kraków-Zakopane/ powoduje, Ze wśród przybywających

tutaj duZy odsetek stanowią mieszkańcy nawet odległych woje­

wództw.

Ponadto w wielu miejscowościach znajduje się szereg znaczących obiektów zabytkowych kultury, rezerwatów przyrody itp., stano­

wiących przedmiot zainteresowania turystów.

Południowa część województwa stanowi tereny pobytów kolonij­

nych i letniskowych.

Z Istniejących na terenie województwa ponad 20 miejsc wy­

poczynku i rekreacji /najważniejsze ośrodki wypoczynkowe w Kry­

spinowie, Niepołomicach i przy zalewie "Bagry"/ korzystają przede wszystkim mieszkańcy Krakowa.

Spośród udogodnień stosowanych przybywającym tutaj tury­

stom naleZy wspomnieć o umożliwieniu obywatelom CSSR przebywa­

nia w Krakowie w ciągu dnia /bez prawa noclegu jednakie/ na podstawie przepustki do sfery objętej konwencją o ruchu przy­

granicznym.

NaleZy tu zaznaczyć, Ze do Krakowa przyjeZdZa również duZa liczba ludzi w celach nieturystycznych /up. na zakupy czy dla załatwienia spraw w tut. placówkach administracyjnych/.

10

I. POZYCJA WOJEWÓDZTWA V TURYSTYCE

Województwo miejskie krakowskie jest jednym z podsławowych ośrodków docelowych tu rys tyki w Polsce. Rozmiary ruchu turystycz­

nego przyjazdowego w każdym roku znacznie /o 60-80 %/ przewyż­

szały rozmiary ruchu wyjazdowego ludności województwa.

Wyszczególnienie 1976 1977 1978 1979 1980

Miejsca noclegowe w obiektach turys tycz­

nych1/ w tys. 19,0 20,5 19,6 20,3 18,3

w tym ogólnie dostępnych 17,7 18,9 17,9 18,8 16,8 w tym całoroczne 11,7 11,4 11,2 10,9 11,6 Ruch turystyczny na tere­

nie województwa2/ w tys.

osób 4750 5000 5200 5300 4600

Korzystający z noclegów w obiektach turystycz­

nych w tys. 865 853 884 832 638

w tym w ogól ile dostępnych 854 840 868 818 824 w tym turyści zagraniczni 234 247 287 26? 236 Udzielone noclegi w obiek­

tach turystycznych w tys. 3399 3442 3405 3205 3304 w tym w ogólnie dostępnych 3303 3332 3257 3103 3175

w tym turystom zagranicz­

nym 547 544 629 ⁶¹⁶ 551

Ruch turys tyczny ludności

województwa^/ w tys.osób 2950 3000 3000 3000 2500 Uczestnicy imprez i wy­

cieczek turystyki pow­

szechnej PTTK /zorgani­

zowanych i obsłużonych/ 2311 1903 ²¹³⁸ 1736 1763 Przodownicy turystyki kwa­

lifikowanej pttk3/ 1033 ⁸¹⁶ U35 ¹¹⁵⁰ 1291 Przewodnicy turystyki'^ 1164 1275 1332 1339 ¹³⁰¹

1/ stan w dniu 31 HI. 2/ Bez ruchu wewnątrzwojewódzkiego. 3/ Stan w dniu 31 XII.

Podstawowy™ elementem limitującym wielkość ruchu turystycz­

nego na danym terenie jest baza noclegowa. Do 1978 r. wobec stale- go rozwoju turystyki utrzymywała'się tendencja rozbudowy bazy noclegowej, zwłaszcza sezonowej /kempingi, pola biwakowe, okreso­

wo czynne pokoje gościnne/. Osłabienie ruchu turystycznego w os­

tatnich latach spowodowało zaprzestanie uruchamiania części obiek­

tów sezonowych.

Bąza noclegowa jest dostosowana do rodzaju ruchu turystycznego na danym terenie:

- obiekty ogólnie dostępne charakteryzuje tereny przyjazdów krótko­

okresowych /dla zwiedzania zabytków itp./,

- obiekty z ograniczoną dostępnością przeważają w rejonach przy­

jazdów pobytowych /na urlop, leczenie itp./.

Porównanie bazy noclegowej w woj. krakowskim i kilku innych woje­

wództwach wskazuje na te różnice strukturalne.

Wyszczególnienie

Bi- kra­

kow­

skie Sto­

łecz­

ne war­

szaw­

skie

Gdań­

skie Nowo- są- deo- kie

Poz­

nań­

skie Wro­

cław­

skie

tysiące miejsc noclegowych W OBIEKTACH OGÖLNIE DOSTĘPNYCH

Ogółem 1976 17,7 18,2 19,1 29,6 11,9 5,8

1977 18,9 19,2 18,7 27,7 12,4 7,3 1978 17,9 21,6 16,8 29,2 14,3 7,4 1979 18,8 22,6 18,4 31,0 14,9 7,7 1980 16,8 24,5 18,5 27,3 15,5 8,3 W tym:

hotele 1976 2,2 6,6 1,7 1,8 2,5 2,3

1980 2,6 7,3 2,4 1,3 3,3 2,5

motele i domy 1976 2,1 1,4 1,2 1,7 0,8 0,3

wycieczkowe 1980 1,3 2,5 2,0 1,5 0,8 0,9

schroniska 1976 _1,1 0,5 1,5 2,9 1,2 ^0,2

młodzieżowe 1980 1,* 0,3 1,5 2,5 1,4 0,4

kempingi i pola 1976 3,2 2,5 8,6 4,4 , 1,9 0,6

biwakowe 1980 2,5 2,6 7,4 2,9 r i,3 1,3

pokoje gościnne 1976 7,6 5,7 4,7 ^16,6 4,4 1980 7,3 8,0 3,4 15,9 6,5 2,8

12

Wyszczególnienie

Miej­

skie Kra­

kow-

Sto­

łecz­

ne war*

Gdań­

skie Jiowo- są- deo-

Poz­

nań­

skie ekle szew­

skie

kie

Wro­

cław­

skie

tysiące miejsc noclegowych V OBIEKTACH Z OGRANICZON* DOSTĘPNOŚCI*

Ogółem 1976 1,3 7,0 67,1 47,3 4,8

1977 1,6 7,2 65,7 46,4 5,1

1978 1,7 8,9 65,0 50,7 5,2

1979 1,5 7,2 55,7 50,4 5,3

1980 1,5 8,3 56-, 4 43,6 5,5

w tym kwatery 1976 - - 35,2 22,0 0,0

prywatne 1980 - 21,1 16,7 - -

1,9 1,9 1,9 2,1 2,0 0,1

Udział bazy noclegowej w mieście wojewódzkim zalety od cha­

rakteru województwa i Jest: '

- wysoki w województwach miejskich oraz województwach nieturys­

tycznych,

- niski w rejonach turystyki pobytowej.

V 1980 r. wskaźniki udziału kształtowały się następująco:

/Trój-

Kra- Nowy Wro-

Vyszczogólnienie

udział w wielkościach województwa

¥ obiektach:

ogólnie dostępnych z ograniczoną

dostępnością

XI. RUCH TURYSTYCZNY NA TERENIE WOJEWÓDZTWA

1. Ogólne rozmiary ruchu

Wydział Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki Urzędu m. Krakowa szacował następująco rozmiary tego ruchu:

Wyszczególnienie 1976 1977 1978 1979 1980 w tysiącach osób

Ogółem 4750 5000 5200 5300 4600

Ttit-ystyka pobytowa 1050 1000 1050 1060 800 Turystyka wycieczkowa

/wędrówkowa/ ■ 2400 2800 2900 2940 2800 Wypoczynek po pracy 1300 1200 1250 1300 1000

Uwaga. Dane obejmują tylko przyjazdy osób spoza województwa.

Udział województwa w,wielkościach krajowego ruchu tu­

rystycznego /szacowanych przez Główny Komitet Turystyki/ wyno- sił w tych latach 5-6 %, przy czym dla turystyki wycieczkowej przekraczał 7 % a dla wypoczynku po pracy sięgał tylko 2 %.

Niski wskaźnik w tej ostatniej pozycji jest wynikiem słusznej tendencji wypoczywania zdała od ośrodków wielkomiejskich.

Zdaniem szacujących do 1979 r. włącznie utrzymywała się tendencja wzrostowa rozmiarów ruchu turystycznego, zupełnie nie odczuwano tutaj wahnięcia krajowego z 1978 r.a^. Według orga­

nizatorów turystyki zainteresowanie.Krakowem stale było większe ni* możliwości /zwłaszcza zakwaterowania i wyżywienia/ tutej­

szych jednostek obsługi ruchu turystycznego. Z tego powodu np.

wprowadzono okresowe ograniczenia recepcji wycieczek szkolnych a hotele honorowały z reguły tylko znacznie wcześniejsze rezer­

wacje.

Wykazane w powyższych szacunkach Umniejszenie ruchu tu­

rystycznego w 1980 r. może nasuwać wątpliwości. Istotnie w od­

czuciu społecznym napływ turystów winny być mniejszy, brak by­

ło bowiem specjalnych powodów przyjazdu do Krakowa /takich jak

a/ V skali kraju w 1978 V. liczba uczestników turystyki była mniejsza o 1/4 niż w 1977 r. a liczba dni pobytu nawet o 1/3 /według szacunków Głównego Komitetu Turystyki/.

#

np. w 1979 r- wizyta papieża/, nie sprzyjała turystyce ani sy­

tuacja społeczno—ekonomiczna /stąd np. w obiektach noclegowych w listopadzie i grudniu 1980 r. o 20 ^ mniejsza liczba korzysta­

jących niż w poprzednich latach/ ani ograniczenia paliwowe dla pojazdów w gospodarce uspołecznionej /mniej wycieczek autobuso­

wych/ . Z drugiej strony Jednak ogólna liczba korzystających z noclegów w 1980 r. przekroczyła poziom 1979 r. Przedsiębior­

stwa turystyczne zanotowały1 nawet wzrost o 7 % liczby osób obsłużonych w turystyce przyjazdowej /pomimo mniejszej o 17 % liczby turystów zagranicznych/.

Ruch turystyczny na terenie województwa koncentruje się w samym Krakowie. Można przyjąć, że 90-95 % turystów przybywa­

jących z innych województw i praktycznie 100 $ turystów zagra­

nicznych przebywało krócej lub dłużej w mieście, przy czym zde­

cydowana większość z nich ograniczała swój pobyt na ziemi kra­

kowskiej właśnie do bytności w Krakowie. Tylko brak dostatecz­

nej bazy noclegowej w mieście powojował kierowanie turystów do obiektów noclegowych w pobliskich miejscowościach.

Również dla uczestników wczasów ozy kolonii, nawet zloka­

lizowanych w dalszej odległości od Krakowa, wycieczki do miasta stanowiły szczególną atrakcję.

2. Baza noclegowa dla turystów.

Ruch turystyczny na terenie województwa jest zależny przede wszystkim od bazy noclegowej dla turystów, która w la­

tach 1976-1980 przedstawiała się następująco:

1976 1977 1978 1979 1980 liczba miejsc noclegowych8-/ w tys Rodzaje bazy

ogó­

łem w tym cało­

rocz­

nych

og&lern

w tym cało­

rocz­

nych Obiekty turystyczne

ogólnie dostępne 17,7 11,7 18,9 17,9 ^{18,8 16,8 11,6} z ograniczoną

dostępnośclą 1,3 0,3 1,6 1,7 1,5 1,5 0,4 Ośrodki kolonijne^ 12,0 - 12,0 12,0 11,0 11,5 0,1

Inne1*/ 3,0 0,2 3,1 3,2 3,3 3,5 0,5

a/ Stan w l^ipcu. b/ Dane szacunkowa.

Zmiany wielkości bazy w obiektach noclegowych w poszcze­

gólnych latach były spowodowane głównie:

- remontami obiektów. Znaczna część bazy mieści się w budynkach już wyeksploatowanych /np. hotele/ wzgl. prowizorycznych /np.

schroniska PTTK/, wymagającyeh powabniejszych prac remonto­

wych,

- uruchamianiem obiektów sezonowych, nie w każdym ruchu możli­

wym w tych samych rozmiarach,

- unieruchomieniem w 1980 r. niektórych obiektów, o słabej fre­

kwencji w poprzednich latach /głównie pól biwakowych/.

Efekty rozbudowy stałej bazy noclegowej w okresie 1977-80 były bardzo skromne :

- nowe obiekty:

hotele "Pod Kopcem" w Krakowie /216 miejsc/ i w Wiśniowej /25 miejsc/

kempingi w Wieliczce /200 miejsc/ i w Krakowie /prywatny - 55 miejsc/,

- rozbudowa istniejących obiektów:

hotelu "Miejskiego" w Myślenicach /wzrost liczby miejsc o 66/, kempingu w Krakowie /wzrost liczby miejsc o 50/,

- remont kapitalny: hotel "Pod Róża" w Krakowie /64 miejsca/.

Ograniczenia inwestycyjne bardzo poważnie zmniejszyły możliwości rozbudowy bazy noclegowej, np. budowa hotelu "Kon­

gresowego" o pierwotnym terminie zakończenia w 1979 r. jest opóźniona o ok. 4—5 lat.

Specyfika ruchu turystycznego na terenie województwa po­

woduje ukierunkowanie bazy turystycznej na możliwie szeroką dostępność. Równocześnie brak tutaj ośrodków o charakterze sa­

natoryjnym względnie stacji klimatycznych.

Sytuację tę najlepiej ilustruje układ wskaźników:

16

Deferta1/ w 1980 r.:

- dla obiektów turystycznych ogółem w województwie 160 wobec 255 w całym kraju

- dla obiektów ogólnie dostępnych w województwie 145 /w samym Krakowie 152/ wobec 109 w kraju.

3- Turystyczne obiekty noclegowe ogólnie dostępne i ich wyko­

rzystanie.

a. Liczba obiektów i miejsc noclegowych.

Dane liczbowe w tym zakresie przedstawiają się nastę­

pująco :

0gółem V tym m. Kraków Lata

Rodzaje obiektów obiek­

ty

miejsca noclegowe

miejsca noclegowe w tym

cało­

rocz­

ne

ty

razem

W tym cało­

rocz­

ne 1976 ogółem 69 17670 11658 29 ¹⁰⁶¹⁸ 8254

hotele 1 motele 14 2238 2238

12

dzieżowe 19 1051 425 3 513 425

^ kempingi turystycz­

ne ₆ 1257 3 840

pola biwakowe

14

pokoje gościnne

dla turystów ^X 7642 6935 ^X 3797 3797

inne

1

1977 ogółem / 76 18882 11372 31 ^{11071 8190}

1978 ogółem 76 17857 11220 29 11004 8124

1979 ogółem 77 18?66 10857 29 11264 8099

1980 ogółem 74 16798 11601 30 10829 ⁸¹⁶⁸

hotele i motele 17 ^{2788 2788} 14 2603 2603 domy wycieczkowe 7 ll4o 1140

4

dzieżowe 26 l4l4 537

4

1/ Liczba miejsc noclegowych na 10 tys. ludności.

Ogółem V tym m. Kraków Lata

Rodzaje obiektów

miejsca noclegowe

miejsc nocie;

a owe obiek­

ty

razem W tym cało­

rocz­

ne

obiek­

ty

razem w tym cało­

rocz­

ne

•I960 /dok./

kempingi tu­

rystyczne 9 1557 4o _{5 911}

pola biwakowe 13 895 1 30 -

pokoje gościnne

dla turystów X 7294 6996 X 3997 3997

inne 2 1710 100 2 1710 100

Uwaga. Dane według etanu w lipcu.

Zmiany liczby obiektów wynikają z omówionej wy*ej sy­

tuacji tj.uruchamiania pełnosprawnych placówek przy likwi­

dacji drobnych obiektów o niskim standardzie i z regały tyl­

ko sezonowo czynnych. Te ostatnie w związku z osłabieniem ruchu turystycznego w kraju nie osiągały przewidzianej frek­

wencji.

Stąd wynikają również zmiany liczby miejsc noclegowych.

W 1977 r., gdy wystąpiło największe nasilenie ruchu turys­

tycznego omawianego okresu, notowano 18,9 tys. miejsc nocle­

gowych /11,4 tys. całorocznych i 7,5 tys. sezonowych/, nato­

miast w I960 r. tylko 16,8 tys. /ale 11,6 tys. całorocznych i 5,2 tyś. sezonowych/.

Skala zmniejszenia liczby miejsc noclegowych w 1980 r.

w porównaniu z 1979 r. wynosi w województwie 10,5 % /wobec 7,0 % w całym kraju/,ale * samym Krakowie 4 # a w pozosta­

łych miastach i gminach a* 20 %.

Najpoważniejszą część bazy noclegowej stanowiły w każ­

dym roku pokoje gościnne dla turystów, przypadało na nie po­

nad 40 # ogólnej liczby miejsc noclegowych, przy 26 % w kra­

ju. W liczbie miejsc całorocznych odział tej bazy osiągał 60 # /w samym Krakowie do prawie 50 $/• Rozmiary tej bazy świadczą dobitnie o poziomie niedoboru miejsc w stałych obiektach turystycznych.

18

V samym Krakowie baza turystyczna obejmowała 10-11 tys. miejsc /w ostatnim roku 10,8 tys./ w tym ok. 2,5 tys.

miejsc sezonowych. Odział m. Krakowa w 1980 r. w wielkoś­

ciach wojewódzkich wyniósł 64 % /w grupie obiektów całorocz­

nych 70 %/.

Analizując strukturę rodzajową bazy ogólnie dostępnej naloty zwrócić uwagę na zbyt małą liczbę tanich miejsc noo- . lęgowych, zwłaszcza dla wycieczek szkolnych. Udział miejsc

w schroniskach mlodzie*owych w 1980 r. wynosił w województwie tylko 8 % /w samym Krakowie zaledwie 5,5%/ przy 12 % w kra­

ju. Natomiast na bazę hotelową i motelową, a więc o najwyż­

szych cenach noclegu, przypadało w województwie 16 % miejsc noclegowych /w samym Krakowie a* 25 %/ wobec 13 % w kraju.

b. Wykorzystanie obiektów noclegowych:

Lata '

Rodzaje obiektów

Korzystający z noclegów

Udzielone noclegi ogółem

w tym w m.Kra­

kowie

ogółem

w tym w m. Kra­

kowie w tys i« cech

1976 ogółem 854,2 665,5 3303,5 2522,3

hotele i motele 281,2 274,0 568,2 549,8 domy wycieczkowe 226,7 211,8 576,1 541,7 schroniska młodzieżowe 60,0 46,3 113,4 96,8 kempingi tury® tyczne 47,0 39,1 85,1 ^66,0

pola biwakowe 5,1 13,3 ' —

pokoje gościnne 197,4 57,5 ^{1856,0 1176,6}

inne obiekty 36,8 36,8 91,4 91,4

1977 ogółem 840,2 676,5 3332,0 2509,2

1978 ogółem 868,4 699,6 3256,7 2544,4

1979 ogółem 818,4 663,1 3102,6 2436,8

1980 ogółem 823,9 649,1 3175,6 2490,3

hotele i motele 338,9 319,8 717,5 676,5 domy wycieczkowe 135,7 128,4 294,1 277,1 schroniska młodzieżowe 62,2 43,3 124,3 102,5 kempingi turyatyczne 55,9 40,4 110,6 78,9

pola biwakowe 2,8 0,2 3,6 0,3

pokoje gościnne 177,5 ^{66,1 1788,6 1218,1}

inne obiekty 50,9 50,9 136,9 136,9

Zarówno liczby korzystających z noclegów jak i liczby udzielonych noclegów utrzymują się w poszczególnych latach na bardzo zbliżonej wysokości, a różnica między najwyższym i naj­

niższym poziomem sięga 6 $ /tj. nieco poniżej krajowej ampli­

tudy wahań/. Sytuacja ta wynika nie tylko ze stabilności roz­

miarów ruchu turystycznego ale i ze stale nie wystarczającej podaży usług noclegowych w stosunku do popytu.

Prawie 80 % usług noclegowych w województwie przypada na obiekty w Krakowie tj. powyżej udziału tych obiektów w ogólnej liczbie miejsc noclegowych.

Wskaźnik wykorzystania miejsc noclegowych w naszym wo­

jewództwie, a zwłaszcza w samym Krakowie, był zawsze bardzo wysoki i znacznie przewyższał przeciętną krajową.

Dane dla 1980 r. potwierdzają to szczególnie dobitnie:

Wyszczególnienie

Woje- wódz two razem

W tym m.

Kraków

Polska

Liczba korzystających z nocle­

gów przypadająca na 1 miejsce

noclegowe 49 60 30

Liczba udzielonych noclegów przypadająca na 1 miejsce

noclegowe 189 230 127

Wysoki wskaźnik wykorzystania /obłożenia/ miejsc nocie—%

gowyoh wiąże się z wysokim Udziałom bazy czynnej przez cały rok.

Szacuje się, że w 1980 r. przeciętne miejsce noclegowe w województwie było wykorzystywane przez ok. 70 $ czasu działa­

nia danego obiektu - przy czym w stałej /całorocznej/ bazie wykorzystanie wyniosło 82 %. Wskaźniki te dla obiektów w sa­

mym Krakowie były jeszcze wyższe: ogółem ok. 80 w bazie

stałej ok. 85 i. ,

W poszczególnych rodzajach obiektów wskaźnik wykorzysta­

nia jest bardzo zróżnicowany: od prawie 80 5» w hotelach i do­

mach wycieczkowych i 76 56 w pokojach gościnnych do zaledwie 5 56 na polach biwakowych /w następstwie wybitnie niekorzyst­

nych warunków atmosferycznych/.

V ogólnej liczbie:

- korzystających z noclegów w I960 r. największy udział przy­

padał na nocujących w hotelach i motelach /4l % w woje­

wództwie i 49 % w Krakowie/, pokojach gościnnych /22 % w wo­

jewództwie ale 10 %.w Krakowie/ oraz w domach wycieczkowych /l6 % w województwie i 20 % w Krakowie/,

- udzielonych noclegów w tym okresie przeważała natomiast wiel­

kość dla pokoi gościnnych /56 % noclegów w województwie i 49 # w Krakowie/ - przy znacznie mniejszym udziale bazy ho­

telowej i motelowej /23 % w województwie i 27 $ w Krakowie/

oraz obiektów domów wycieczkowych /9 % w województwie 1 11 % w Krakowie.

Przedstawione wyżej różne układy strukturalne dla liczby korzystających z noclegów i liczby Udzielonych noclegów wynika­

ją z różnej przeciętnej liczby noclegów 1 osoby w poszczegól­

nych rodzajach obiektów noclegowych:

Wo. ewództwo M. Kraków Rodzaje obiektów 1976 1979 1980 1976 1979 1980

przeciętna liczba noclegów na 1 korzystającego

Ogółem 3,9 3,8 3,9 3,8 3,7 3,8

Hotele i motele 2,0 2,2 2,1 2,0 2,2 2,1

Domy wycieczkowe 2,5 2,1 2,2 2,5 2,1 2,2 Schroniska m2 odzie*otrę 1,9 2,0 2,0 2,1 2,4 2,4 Kempingi turye tyczne 1,8 2,0 2,0 1,7 1,8 2?0

Pola biwakowe 2,6 2,5 1,3 % 1,3 1,4

Pokoje gościnne dla

turystów 9,4 9,9 ^10,1 20,5 15,1 18,4

Inne 2,5 2,2 2,7 2,5 2,2 2,7

V każdym rodzaju obiektów przeciętny czas pobytu jednej osoby utrzymuje się we wszystkich latach na prawie jednakowym poziomie wynoszącym /poza pokojami gościnnymi/ 2-2,5 dnia, cc odpowiada potrzebom zwiedzających zabytki Krakowa i okolicy.

Natomiast przeciętna dla pokoi gościnnych sięga 10 noclegów na 1 osobę, przy czym w samym Krakowie jest dwukrotnie wyższa.

Wynika to z wykorzystania tych obiektów w przeważającej mierze na zastępcze hotele pracownicze, przy czym zainteresowane za­

kłady pracy zawierają z gestorami pokoi kilkumiesięczne umowy.

Właśnie ta grupa nocujących powoduje prawie dwukrotne zwiększe­

nie ogólnej liczby noclegów na 1 korzystającego - w stosunku do przeciętnych w innych obiektach.

o. Korzystający z noclegów według krajów pochodzenia.

Ogólna liczba korzystających z noclegów w tej bazie wyka­

zuje stosunkowo wysoką stabilność.V układzie według krajów po­

chodzenia osób nocujących występuje pewne różnice:

Osoby korzystająoe w tys. Udzielone noclegi w tys.

turyści za­

graniczni

turyści za­

graniczni Lata

ogółem ryści krajo­

wi razem

w tym z krajów socja- lis- tyoz- nych

ogółem tu­

ryści kra­

jowi razem w tym z kra­

jów 5 0- ejalis- tycz- nych WOJEWÓDZTWO

1976 854,2 620,6 233,6 150,0 3303,5 2738,9 564,6 311,2 1977 840,2 592,8 247,4 157,5 3332,0 2788,1 543,9 335,9 1978 868,4 581,6 286,8 172,5 3256,7 2627,9 628,8 362,5 1979 818,4 551,9 266,5 144,4 3102,6 2486,3 616,3 332,0 1980 823,9 587,8

V tyi 236,1 n miast<

73,2 Kraków

3175,6 2624,3 551,3 193,8

1976 665,5 437,4 228,1 145,0 2522,3 2020,7 501,6 307,5 1977 676,5 435,8 240,7 151,7 2509,2 1973,0 536,2 329,3 1978 699,6 420,1 279,5 166,6 2544,4 1924,4 620,0 355,3 1979 663,1 404,7 258,4 138,3 2436,8 1835,0 601,8 322,0 1980 649,1 420,9 228,2 68,2 2490,3 1950,4 539,9 185,9

Ogólna liczba turystów zagranicznych nocujących w obiek­

tach województwa w okresie do 1978 r. szybko wzrastała,a ich udział w 1978 r. sięgał 33 W ostatnim roku zanotowano pewien regres przyjazdów zagranicznych, ale i tak udział tej grupy tu­

rystów wynosił 29 %■

Gros turystów zagranicznych nocowało w Krakowie, stąd ich udział w ogólnej liczbie nocujących w 1978 r. wynosił 40 % i zmniejszył się do 35 % w 1980 r.

Szczególnie dynamicznie wzrastał napływ turystów z kra­

jów pozas oc Jalis tycznych: z 84 tys. w 1976 r. do 163 tys. w 1980 r., w tym w Krakowie z 83 tys. do 160 tys.

22

Udział tej grupy zwiększył się z 10 % w 1976 r. do 20 % w 1960r.

/w Krakowie z 12 < do prawie 25 %/.

■Zmniejszyła się natomiast po 1978 r liczba przybyłych z krajów socjalistycznych /szczególnie z Czechosłowacji/.

V I960 r. było Ich tylko 73 tys. wobec 173 tys. w 1978 r.

Ze zmniejszenia napływu turystów zagranicznych w 1980 r.

korzystali turyści krajowi, dla których poprzednio często brako­

wało miejsc noclegowych.

Przeciętny turysta zagraniczny korzystał z 2,2 - 2,4 noclegów w obiektach noclegowych wobec 4,5 - 5,0 noclegów tu­

rysty krajowego. Pomijając jednak nocujących w pokojach gościn­

nych - otrzymujemy dla turystów krajowych i zagranicznych bardzo Zbliżoną przeciętną liczbę noclegów na 1 korzystającego.

d. Sezonowość wykorzystywania obiektów noclegowych.

Ruch turystyczny w województwie trwa przez cały rok:'

Miesiące Ogółem V tym m.Kraków

1976 1977 1978 1979 1980 1976 1980 KORZYSTAJ» CT Z NOCLEGÖV w tys.

Ogółem 854,2 840,2 868,4 818,4 823,9 665,5 649,1

Styczeń 35,8 35,8 34,4 30,3 35,9 31,2 32,5

Luty 40,8 39,8 38,0 36,3 38,4 34,7 34,5

Marzec 46,1 48,9 47,7 47,4 45,8 40,0 40,6

Kwiecień 60,7 61,9 67,8 63,5 62,3 48,1 50,6

Maj 97,2 85,0 98,3 64,4 94,4 64,5 63,7

Czerwiec 94,9 90,3 94,9 72,5 92,8 62,2 61,6 Lipiec 115,4 117,2 122,8 116,8 119,7 88,9 91,5 Sierpień 104,7 ^106,8 110,1 108,1 105,0 87,2 86,1 Wrzesień 91,4 87,3 86,3 84,0 76,9 ■ 67,8 60,4 Październik 71,1 72,1 68,8 74,6 70,3 57,6 55,8 Listopad 55,5 57,0 60,8 62,1 50,5 47,0 43,2 Grudzień 40,6 38,1 38,5 38,4 31,9 36,3 28,6

t UDZIELONE NOCLEGI w tys.

Ogółem 3303,5 3332,0 3256,7 3102,6 3175,6 2522,3 2490,3 S tyezeri 204,3 220,4 205,6 183,0 204,6 158,6 162,8 Luty 222,0 220,9 ^238,0 193,1 ^217,2 167,5 ^172,6 Marzec 244,5 ^236,2 242,9 227,9 232,1 183,5 189,7 Kwiecień 260,6 248,2 260,6 243,9 253,2 196,1 200,8

Miesiące Ogółem W tym m. Kraków 1976 1977 1978 1979 1980 1976 1980

UDZIELONE NOCLEGI r ty a. /dok./

Maj 314,5 293,9 302,7 279,6 300,8 221,7 218,0 Czerwiec 314,1 303,4 297,9 257,0 297,5 232,4 216,4 Lipiec 370,6 380,7 375,4 368,8 370,1 289,5 287,9 Sierpień 343,1 358,6 346,7 340,2 339,4 275,7 271,2 Wrzesień 296,3 296,5 280,8 289,9 273,6 225,4 214,7 Październik 271,6 245,5 257,6 263,4 259,3 212,2 206,0 Listopad - 243,8 234,3 242,7 246,4 231,9 190,3 191,3 Grudzień 218,1 193,4 205,8 209,4 195,7 169,4 158,9

7 Z tych danych wynika,fcże :

- nasilanie ruchu w ciągu pięciu ciepłych miesięcy, tj. od maja do wrześnią. Udział tego okresu w wielkościach rocznych wyno­

si dla liczby korzystających a noclegów 57-59 <, dla liczby udzielonych noclegów 45-50 %. Okres nasilenia w naszym woje­

wództwie jest więc dłuższy od przeciętnego w kraju o ok. 1,5 miesiąca, x

- wielkości dla lipce /maksymalne wykorzystywanie obiektów/

i stycznia /minimalne wykorzystywanie/ układaje się dla licz­

by korzystających z noclegów jak 4:1 ale dla liczby udzielo­

nych noclegów tylko jak 2:1. Wynika te z różnicy przeciętnej liczby noclegów na 1 korzystającego, wynoszącej dla stycznia ok. 6, dla lipce zaledwie ok. 3 /w okresie słabego napływu turystów pokoje gościnne są wykorzystywane w większym stop­

niu na hotele robotnicze/,

- obłożenie jednego miejsca noclegowego w 1980 r. wynosiło od 17 dni w grudniu /przyjmując pełną liczbę miejsc całorocz­

nych/ do 22 dni w lipce /uwzględniając również miejsce w obiektach sezonowych/. Ma samego Krokowe wielkości te wyno­

siły odpowiednio 20 dni i 27 dni. Tak wysoki stopień wyko­

rzystania bazy noclegowej świadczy o jej nie wystarczających

rozmiarach. „

e. Obiekty noclegowe według kategorii.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ' podstawą kategoryza­m / cji obiektów jest poziom ich wyposażenia oraz zakres dodatko­

wych usług oferowanych korzystającym z noclegów.

Istnieje 5 kategorii /od I najwyZszej do V najniższej/, ale pola biwakowe są obiektami "bez kategorii".

Dane dla 1980 r. przedstawiono w poniższym zestawieniu:

Miejsca b/

noclegowe

Korzy­

stający Udzie lo- Kategorie obiektów

razem

w tym cało­

roczne

lęgów w tys.

cięgi w tys.

OGÓLE Ogółem

M

16798 #11601 823,9 3175,6

Kategoria I 4l0l’ 3301 244,4 917,9

z tego: hotele i motele 1593 1593 176,5 371,2

pokoje gościnne 1708 1708 38,0 493,4

kempingi 800 - 29,9 53,3

Kategoria II 5903 528? 284,2 1395,8

z tego: hotele i motele 239 239 37,8. 81,2

domy wycieczkowe 855 855 119,3 ^250,8

pokoje gościnne 4268 4153 107,2 1017,1

kempingi 541 40 19,9 46,7

Kategoria III 4012 2044 189,5 622,7

z tego: hotele i motele 819 819 104,4 225,4

domy wycieczkowe 285 285 16,4 43,3

pokoje gościnne 1082 940 25,5 236,4

kempingi 216 - 6,1 10,6

inne obiekty 1Ó1O - 37,1 107,0

Kategoria TV-V lub bez kategorii 2782 969 ^105,8 239,2

z tego: hotele i motele 137 137 20,2 39,7

pokoje gościnne 236 195 6,8 41,7

pola biwakowe 895 - 2,8 3,6

schroniska młodzieżowe I4l4 537 62,2 124,3

inne obiekty 100 100 13,8 29,9

a/ Zarządzenie‘Ministra Gospodarki Komunalnej oraz Przewodniczące­

go Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki z 16 XV 1966 r w sprawie określania rodzajów i kategorii hoteli i innych zakła­

dów noclegowych /M.P. nr 20, poz. 110/. b/ Stan w lipcu.

Miejsca , noclegowe '

Korzy­

stający Udzie­

lone noclegi Kategorie obiektów

w tym lęgów w tys.

razem cało­

roczne

w tys.

¥ tym m.

Ogółem Kategoria I

z tego: hotele 1 motele pokoje gościnne kempingi Kategoria II

z tego: hotele i motele domy wycieczkowe pokoje gościnne kempingi Kategoria III

z tego: hotele i motele domy wycieczkowe pokoje gościnne

\ kempingi inne obiekty

Kategoria TV-V lub bez kategorii z tego: hotele i motele

pokoje gościnne pola biwakowe

schroniska młodzieżowe inne obiekty

a/ Stan w lipcu

Kraków

10829 8168 649,1 2490,3 3548 2948 227,3 • 845,9 1593 1593 176,5 371,2 1355 1355 26,8 427,3

600 - 24,0 47,4

3511 3255 201,8 1008,9 239 , 239 37,1 80,3 855 855 119,3 250,8 2161 2161 31,5 650,2

256 - 13,9 27,6

28?4 1209 142,1 450,9 634 634 86,0 185,3

153 153 9,1 26,3

422 422 7,4 128,4

55 - 2,5 3,9

1610 - 37,1 107,0

896 756 77,9 184,6

137 137 20,2 39,7

59 59 0,4 12,2

30 - 0,2 0,3

570 460 43,3 102,5

100 100 13,8 29,9

Podstawową grupę obiektów stanowią zaliczone do kategorii I i II, przypadało na nie 60 <f> ogólnej liczby miejsc noclego­

wych /ale 74 $ miejsc całorocznych/ i 73 £ ogólnej liczby udzie­

lonych noclegów. Również stopień wykorzystania tych obiektów był nieco wyższy od przeciętnego w województwie, gdyż złe warun­

ki atmosferyczne ograniczały do minimum noclegi na polach biwa­

kowych /obiekty najniższej grupy/.

Przeciętna liczba noclegów na 1 korzystającego w obiek­

tach I i II kategorii była znacznie większa niż w obiektach

26

0 niższym standardzie /4,4 wobec 2,9 Jednakże po odliczeniu wielkości dla pokoi gościnnych /z których 82 % zaliczono do I 1 II kategorii/ ten stosunek zmienia się zupełnie, gdyż wskaź­

nik dla obiektów I i II kategorii zmniejsza się do 2,05 nocle­

gów na 1 osobę wobec 2,20 w pozostałych obiektach.

f. Obiekty noclegowe według gestorów. i

Z ogólnej liczby ponad 20 jednostek organizacyjnych zaj­

mujących się obsługą ruchu turystycznego na terenie wojewódz­

twa /w ramach działalności podstawowej lub ubocznej/- 15 dyspo­

nowało w 1980 r. obiektami noclegowymi ogólnie dostępnymi, w tym 9 jednostek o działalności zaliczonej do działu gospodar­

ki narodowej "Kultura fizyczna, turys tyka, wypoczynek". 0 roz­

miarach obsługi noclegowej turystów decydowało jednak tylko 6 jednostek /WPT "Wawel-Tourłst", PBP "Orbis", ZGT PTTK, P.Tow.

Schronisk Młodzieżowych, BT "Almatur", OSŁR "Krakowianka"/, na które przypadało 92 % ogólnej liczby miejsc noclegowych /96 % miejsc w Krakowie/ i 95 % ogólnej liczby udzielonych noclegów.

Turystyczne obiekty noclegowe ogólnie dostępne według gestorów w 1980 r.:

Miejsca . noclegowe '

Korzystający z noclegów w tys.

Udzielone noc­

legi w tys Gestorzy

ogóle w tym m. Kra­

ków

ogółem

w tym m. Kra­

ków

ogółem w tym m.Kra­

ków Ogółem 16798 10829 823,9 649,1 3175,6 2490,3

KPT Wawel-Touris t 8915 5023 345,7 213,7 2128,6 1512,1 BPiT AImatur 1610 1610 37,1 37,1 107,0 107,0 Pol. T^w. Schronisk

Młodzieżowych l4l4 570 62,2 43,3 124,3 102,5 PBP Orbis 1405 1405 155,5 155,5 335,2 335,2 04r.Sportu i Re­

kreacji "Kra­

kowianka " 1149 ⁸³⁸ 46,7 42,9 97,9 91,1

ZGT PTTK 1026 963 129,3 127,2 282,4 274,8

Urząd m. Krakowa

-pola biwakowe 615 1,8 2,3 ^-

OST Gromada 112 9,0 - 14,8 -

ZNP - Hotel vb/

Nauczycielski ' 100 100 13,9 13,9 29,9 29,9

Inni^/ 452 320 22,7 15,5 53,2 37,7

a/ Stan w'lipcu. b/ Jednostki spoza branży "turystyka, wypoczynek".

Ponad połowa bazy noclegowej,przy 2/3 ogólnej liczby udzielonych noclegów,przypadała na "Wawel-Tourist". To przed­

siębiorstwo dysponowało hotelami i pokojami gościnnymi, a więc bazą całoroczną. Rozmiary bazy, a stąd i wielkości usług nocle­

gowych pozostałych Jednostek były znacznie mniejsze /np. "Al­

ma tur" prpwadził tylko obiekt sezonowy/, ale także ważne dla obsługi turystów.

Należy tu zaznaczyć, że podane powyżej liczby korzystają­

cych z noclegów w obiektach poszczególnych gestorów nie są rów­

noznaczne z rozmiarami uczestnictwa tych gestorów w obsłudze turystyki przyjazdowej do województwa.

g. Obiekty noclegowe według miejscowości.

Pełne informacje w układzie terytorialnym podaje się po- . niżej dla 1980 r.:

Wyszczególnienie

%

Miej­

sca noc­

legowe Ko­

rzysta- jąey z noclegów

Udzie­

lone nocle­

gi

WOJEWbDZTWO 16798 823876 3175618

Miasta razem 13720 745369 2848637

M. Kraków 10829 649090 2490307

Dobczyce 309 4900 42510

Krzeszowice 134 4915 25137

Myślenice 1314 39634 138995

Niepołomice 316 5604 24881

Proszowice 61 - 465 13113

Skawina 15 190 5231

Słomniki 37 4576 7933

Sułkowice 25 601 601

Wieliczka , 680 35394 99929

Gminytt// razem 3078 78507 326981

Alwernia /Alwernia/ 149 1205 28276

Czernichów /Kamień/ 22 510 8755

Dobczyce /Dziekanowice/ 45 609 6Ó9

Drwinia /Drwinia,Sączków,Świniary/ 94 971 9150

Gdów /Gdów,Pierzchów/ 315 6162 15948

Gołcza /Gołcza, Przybyslawice/ 76 666 7682

Igołomia-Wawrzeńczyce /Wawrzeńozyce/ 1 9 274

Iwanowice /Iwanowice/ 45 991 1280

28

Wyszezególnienie

Miej­

sca nocle­

gowe Ko­

rzysta- jący z noclegów

Udzie­

lone noole- g i Gminya// /dok./

Jerzmanowice-Przeginia /Jerzmanowice,

Szklary/ 21 193 4291

Kłaj /Kłaj/, ₂₅ 219 5595

Koćmyrzów^-Luborzyca /Kocmyrzów,Goszyce/ 67 660 1417

Koniusza /Rzędowice/ 25 821 821

Krzeszowice /Krzeszowice,Tenczynek/ 209 5759 16363

Michałowice /Michałowice/ 4 48 1464

Mogilany /Mogilany/ 9 12 366

Niepołomice /Woła Batorska/ 25 365 365

Nowe Brzesko /Nowe Brzesko,Hebdów/ 39 712 1774

Pcim /Pcim, Lipiny, Stróża/ 299 3973 5049

Skała /Skała, Ojców/ 425 27970 50232

Skawina /Krzęcin,Grabie, Borek

Szlachecki/ 450 10799 93724

Słomniki /Niedźwiedź/ • 45 1549 1549

Sułoszowa /Sułoszowa, Wielmoża/ 13 90 2449 Świątniki Górne /Świątniki Górne,

Ochojno/ 4? 464 1172

Tokarnia /Tokarnia, Zawadka/ 157 2369 8139

Trzyciąż /Trzyciąż, Glanów/ 3 34 1037

Wielka Wieś /Będkowice, Czajowice,

Modlniczka, Wielka Wieś/ 170 5912 14665

Wiśniowa /Wiśniowa, Węglówka/ 91 2787 5596 Zabierzów /Zabierzów, Rząska/ 173 1362 36037 Zielonki /lłęgrzce, Zielbnkl/ 34 1286 2902 a/ W nawiasach nazwy miejscowości, w których znajdują się obiekty noclegowe.

Dane liczbowe Jeszcze wyraźniej podkreślają pozycję miasta Krakowa oraz nielicznych w województwie innych miejsco­

wości odgrywających pewną rolę w ruchu turystycznym /Myślenice, Wieliczka, Gdów, Pcim, Skala/. Równocześnie na 29 gmin wiejskich aź w 8 nie "byle żadnej bazy noclegowej, a w dalszych 8 istnia­

ły sezonowe obiekty noclegowe o niewielkim wykorzystywania.

Zwraca uwagę olbrzymia rozpiętość przeciętnej liczby noclegów udzielonych 1 korzystającemu - od 1 do 30.świadczy to