4. Działalność Samorządu Województwa Lubelskiego w zakresie kreowania i realizacji
4.1. Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego
Obowiązująca w 2020 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.) została przyjęta przez Sejmik Województwa Lubelskiego uchwałą Nr XXXIV/559/2013 w dniu 24 czerwca 2013 roku. Działając na podstawie ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju w 2019 roku Zarząd Województwa Lubelskiego przystąpił do prac nad aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.).
Podstawą procesu aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 roku) jest Uchwała Nr IV/96/2019 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 11 marca 2019 r. w sprawie przystąpienia do aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 roku), która określa zasady, tryb i harmonogram prac. W 2020 roku zostały podjęte przez Sejmik Województwa Lubelskiego dwie uchwały zmieniające19.
W ramach prac nad nową strategią rozwoju województwa w 2020 roku przyjęto założenia przeprowadzonego procesu szerokiej partycypacji społecznej. W efekcie przeprowadzono szeroką i powszechną debatę publiczną, łącznie (ok. 50 spotkań) nad Założeniami do aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego. W wyniku czego zdefiniowane zostały cele, priorytety oraz kierunki rozwoju regionu, a także określono mechanizmy realizacji planowanych działań w perspektywie do 2030 roku.
Ryc. 2 Główne determinanty aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego
Źródło: Założenia aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.), str.9
W ramach SRWL 2030 przyjęto cztery cele strategiczne (Ryc. 3), w ramach których wyodrębnia się 18 celów operacyjnych oraz pakiety kierunków działań, które stanowią punkt odniesienia dla wszystkich działań rozwojowych na terenie Lubelszczyzny. Wskazane cele
19 Uchwała Nr XVI/273/2020 z dnia 27 maja 2020 roku, Uchwała Nr XXII/357/2020 z dnia 21 grudnia 2020 roku.
Prz es łan ki uw ar unk ow ani a
procesy globalne
polityki UE
krajowa polityka rozwoju
pozycja rozwojowa i potrzeby województwa
przepisy i otoczenie prawne
strategiczne i wiązki kierunków działań odpowiadają na wyzwania przyjętej wizji rozwoju województwa lubelskiego w perspektywie do 2030 roku. Ich realizacja wymagać będzie zaangażowania wielu środowisk i podmiotów, które realizując własne cele i działania będą kierunkować się jednocześnie uzgodnionymi i przyjętymi dla całego regionu celami.
Ryc. 3 Cele strategiczne i operacyjne SRWL 2030
Źródło: SRWL 2030, str. 89
W ramach prac nad projektem SRWL 2030, Zarząd Województwa Lubelskiego podjął decyzję aby równolegle z debatą publiczną nad Założeniami Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego, przeprowadzić otwarty nabór propozycji przedsięwzięć i projektów o strategicznym znaczeniu, których realizacja może istotnie wpłynąć na rozwój regionu lubelskiego. Przebieg oraz wyniki przeprowadzonego procesu zostały przedstawione w Raporcie z procesu naboru propozycji przedsięwzięć i projektów o strategicznym znaczeniu dla Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku20.
Celem naboru przedsięwzięć było rozpoznanie potrzeb oraz pomysłów prorozwojowych, których identyfikacja pozwoli na lepsze zaprogramowanie w SRWL 2030 mechanizmów interwencji publicznych, a także aktywniejsze wspieranie przyszłych realizatorów w nowym okresie programowania oraz trafniejsze ukierunkowanie i wykorzystanie środków przeznaczonych na rozwój regionu. Zgodnie z decyzją Zarządu Województwa Lubelskiego został przeprowadzony w dn. 18 marca - 30 września 2020 r. i miał charakter otwarty. Nabór propozycji przedsięwzięć i projektów o strategicznym znaczeniu, których realizacja może wpłynąć na dynamizację rozwoju regionu lubelskiego.
Stosując zasadę współrządzenia i dzielenia się odpowiedzialnością za rozwiązywanie problemów i pobudzanie potencjałów przyjęto założenia o partnerskiej współpracy samorządów, środowiska biznesu, społeczeństwo obywatelskie oraz przedstawicieli świata nauki. Dlatego też w nowym okresie programowania preferowane są przedsięwzięcia oparte na partnerstwie
20 Raport z procesu naboru propozycji przedsięwzięć i projektów o strategicznym znaczeniu dla Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku, Departament Strategii i Rozwoju, UMWL, Lublin, 2020 r.
terytorialnym i międzysektorowym. Biorąc powyższe pod uwagę zgłaszone przedsięwzięcia mają:
wymiar ponadlokalny, czyli swoim zasięgiem wykraczać poza granice poszczególnych gmin/powiatów;
charakter partnerski – angażować szerokie grono interesariuszy, zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego.
W czasie naboru do Urzędu Marszałkowskiego wpłynęły 522 propozycje przedsięwzięć, które zostały zgłoszone przez 153 wnioskodawców o szacunkowej wartości ok. 30,6 mld zł.
Propozycje przedsięwzięć/projektów obejmują następujące obszary tematyczne:
bezpieczeństwo, cyfryzacja, edukacja, efektywność energetyczna, kultura, ochrona środowiska, przedsiębiorczość, rewitalizacja, rolnictwo, rozwój infrastruktury, sport, sprawy społeczne, transport, turystyka, zdrowie, przedsięwzięcia kompleksowe.
Spośród zgłoszonych propozycji przedsięwzięć/projektów dominującą grupą wnioskodawców są jednostki samorządu terytorialnego (JST), które złożyły 397 propozycji oraz podmioty zaliczone do grupy „inne”, które złożyły 75 propozycji. Do tej kategorii należą m.in. jednostki podległe Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego, PKP, GDDKiA, stowarzyszenia, fundacje.
Do wnioskodawców, którzy zgłosili propozycje przedsięwzięć o największej wartości należą jednostki samorządu terytorialnego. Szacunkowa wartość propozycji tych przedsięwzięć stanowi ok. 20,1 mld zł. Natomiast „inne” podmioty zgłosiły propozycje przedsięwzięć o wartości 9,7 mld.
(Tabela 3)
Wśród projektów zgłoszonych w ramach przeprowadzonego naboru największą liczbę stanowiły przedsięwzięcia interdyscyplinarne, których realizacja wpisuje się w kilka obszarów tematycznych. W projektach zgłoszonych przez wnioskodawców zidentyfikowane zostały również propozycje dotyczące tylko jednego obszaru tematycznego. Przypisania przedsięwzięcia do danego obszaru tematycznego dokonano na podstawie wskazań wnioskodawców.
Tabela 3 Liczba propozycji przedsięwzięć i ich szacunkowa wartość w poszczególnych obszarach tematycznych
Obszar tematyczny Liczba
Szacunkowa wartość realizacji projektów
(mln zł)
bezpieczeństwo 9 260,53
cyfryzacja 8 183,66
edukacja 7 156,50
efektywność energetyczna 8 135,91
kompleksowe 324 14 460,17
kultura 3 0,79
ochrona środowiska 27 598,94
przedsiębiorczość 5 118,80
rewitalizacja 2 14,50
rolnictwo 1 4,00
rozwój infrastruktury 2 110,00
sport 1 6,00
sprawy społeczne 6 84,60
transport 96 14 148,59
turystyka 3 6,25
zdrowie 20 375,02
Źródło: Raport z procesu naboru propozycji przedsięwzięć i projektów o strategicznym znaczeniu dla Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku, Departament Strategii i Rozwoju, UMWL, Lublin, 2020 r.
Istotną rolę w pracach aktualizacyjnych spełnił powołany przez Marszałka Województwa Lubelskiego21 zespół zadaniowy ds. aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 roku). Jego zadaniem był udział i wsparcie w bieżących pracach w ramach prac nad aktualizacją w tym np.: przygotowanie materiałów uzupełniających diagnozę, propozycji kierunków działań.
Projekt Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do roku 2030 został przyjęty przez Zarząd Województwa Lubelskiego Uchwałą22 i został poddany otwartym i szerokim konsultacjom społecznym. Ich organizacja zapewniła dostępność i możliwość szerokiej partycypacji społecznej.
Z ważniejszych działań w tym zakresie należy wymienić m.in.:
udostępnienie projektu SRWL 2030 na stronie internetowej UMWL z możliwością składania uwag i wniosków,
spotkanie z Radnymi Województwa Lubelskiego, na którym dokonano prezentacji projektu Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku oraz debatę nad tym dokumentem,
zorganizowanie konferencji regionalnej dotyczącej projektu Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku,
spotkanie z przedstawicielami sektora przedsiębiorczości m.in. Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, Regionalnej Izby Gospodarczej, Konfederacji Pracodawców Lubelszczyzny
„Lewiatan”, Izby Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Lublinie, Lubelskiego Klubu Biznesu zrzeszającego około 300 przedsiębiorców,
spotkanie z Starostami Województwa Lubelskiego – reprezentanci 16 powiatów,
przedstawicielami JST.
W konferencjach udział wzięli reprezentanci różnych środowisk społeczno-gospodarczych regionu w tym m.in. parlamentarzyści i samorządowcy, radni województwa, przedstawiciele świata nauki, biznesu, przedstawiciele instytucji wspierania biznesu, agencji rozwoju, izb gospodarczych, organizacji pozarządowych, związków oraz organizacji zawodowych.
W procesie konsultacji społecznych sformułowano 724 wniosków, opinii i uwag do projektu SRWL 2030. Przebieg oraz wyniki przeprowadzonych konsultacji społecznych projektu dokumentu Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku przedstawione zostały w Raporcie z konsultacji społecznych projektu Strategii23. Każdy ze zgłoszonych wniosków został poddany dokładnej analizie i pogłębionej ocenie pod kątem możliwości uwzględnienia i wykorzystania
21 Zarządzenie Nr 128/2019 z dnia 16 lipca 2019 r.
22 Uchwała z dnia 16 października 2020 r. Nr CXCVI/3643/2020 Zarządu Województwa Lubelskiego
23 Raport z konsultacji społecznych projektu Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku, Departament Strategii i Rozwoju, UMWL, Lublin, 2021 r.
w ostatecznej wersji projektu Strategii. Wszystkie zgłoszone uwagi i wnioski, niezależnie od ich charakteru zestawiono w tabeli (załącznik nr 1 do Raportu z konsultacji społecznych projektu Strategii) w ramach, której dokonano całościowej oceny oraz odniesiono się do ich zasadności.
Wnioski, opinie i propozycje, które zakwalifikowano jako nieuwzględnione opatrzone zostały stosownym uzasadnieniem i wyjaśnieniem.
Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego do roku 2030 została przyjęta przez Sejmik Województwa Lubelskiego Uchwałą Nr XXIV/406/2021 z dnia 29 marca 2021 r. w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego do 2030 roku.