Podkreśla się, że w związku z silną korelacją cechy C4 – Łańcuch pokarmowy z cechą C1 – Różnorodność biologiczna, należy mieć na uwadze, że będą miały tu zastosowanie
Dział 4 Aktualnie wdrażane, już zaplanowane działania podstawowe niezbędne do osiągnięcia i utrzymania GES w zakresie łańcucha pokarmowego
Jakie istniejące działania
podstawowe służą realizacji
powyższych celów?
Jak są one
wdrażane? Jakie są podstawy prawne tych działań i ich wkład w osiągnięcie celów? Które instytucje
odpowiadają za te działania?
Łańcuchy troficzne bałtyckich ekosystemów podlegają szeregom oddziaływań związanych m.in. z eutrofizacją wód oraz pozostałymi zanieczyszczeniami, eksploatacją zasobów naturalnych i innymi czynnikami, w związku z czym wpływ na nie ma także stan pozostałych cech opisujących stan środowiska wód morskich.
Działania ogólne mające na celu poprawę stanu wód morskich Bałtyku w zakresie cechy
Działania ogólne mające na celu poprawę stanu wód morskich Bałtyku w zakresie cechy: „łańcuchy pokarmowe” zostały uwzględnione w szeregu dokumentów programowych różnego szczebla, których przykłady zaprezentowano poniżej:
Zielona Księga „Wiedza o morzu 2020: od mapowania dna morskiego do prognozowania oceanicznego”
Nakaz dla inspekcji ochrony środowiska prowadzenia oceny stanu środowiska morskiego i zapewnienie jego bezpieczeństwa i czystości - pośredni wpływ na łańcuch troficzny.
Realizacja programów badawczych.
Strategia UE dla regionu Morza Bałtyckiego
Zachowanie naturalnych stref oraz różnorodności biologicznej, również w łowiskach, pośredni wpływ na zachowanie dobrej kondycji ekosystemów.
Wskazania dla międzysektorowej współpracy w dziedzinach takich jak:
gospodarka, środowisko, społeczeństwo na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska Morza Bałtyckiego. Integracja różnych polityk pośrednio przyczyniających się do poprawy stanu ekosystemów morskich.
Program PMŚ na lata 2016–2020
Prowadzone będą m.in. obserwacje parametrów biologicznych środowiska morskiego, tj. fitoplanktonu, zooplanktonu, fitobentosu, zoobentosu oraz poziomu substancji szkodliwych w wodzie i organizmach morskich. Ocena stanu poszczególnych elementów ekosystemów morskich będzie wkładem w podejmowanie decyzji odnośnie do działań na rzecz zachowania i/lub poprawy stanu środowiska wód morskich.
Dziennik Ustaw – 83 – Poz. 2469
82 Dokumenty międzynarodowe
BSAP HELCOM
Apel do właściwych organów w zakresie rybołówstwa, aby podjąć wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia, by do 2020 r. populacje wszystkich eksploatowanych komercyjnie gatunków ryb były w bezpiecznych granicach biologicznych, osiągały MSY i były rozmieszczone w swoich naturalnych zasięgach i zawierały pełny rozmiar i wiek.
Dlatego wzywa się, by w zakresie rybołówstwa ze współpracy z Baltic RAC i HELCOM podjąć następujące działania:
1. wprowadzić dodatkowe działania oparte na najlepszych naukowych dowodach, by wszystkie złapane osobniki, które nie mogą być wypuszczane na wolność żywe lub bez urazów, powinny być raportowane i odstawiane na ląd;
2. apelować do władz, by podjęły niezwłocznie działania w celu eliminacji nielegalnych, nieuregulowanych i niezgłaszanych połowów.
Rozwój krajowych programów ochrony węgorzy
Ustanowienie współpracy międzynarodowej promującej zarządzanie połowami przybrzeżnymi na zasadach ekosystemowych („ecosystem-based management”).
Eliminacja substancji szkodliwych kumulujących się w łańcuchach troficznych.
BaltSeaPlan Vision 2030
Podjęcie działań na rzecz bioróżnorodności, co sprzyja utrzymaniu zdrowia i odporności łańcuchów troficznych.
Dokumenty krajowe
Program Operacyjny „Rybactwo i Morze” (PO RYBY 2014–2020)
Ochrona i odbudowa morskiej różnorodności biologicznej i ekosystemów morskich. Wspieranie zrównoważonego użytkowania zasobów morza.
Program ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z Planem działań na lata 2015–2020
Określono cel szczegółowy D: Utrzymanie i odbudowa funkcji ekosystemów będących źródłem usług dla człowieka, gdzie przewidziano nadanie ekosystemom wartości społeczno-ekonomicznej oraz wdrożenie koncepcji zielonej infrastruktury. Cel szczegółowy E: Zwiększenie integracji działalności sektorów gospodarki z celami ochrony różnorodności biologicznej, gdzie ujęto zadanie Włączenie gospodarki rybackiej do działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej i działania szczegółowe.
Wskazano źródła finansowania działań oraz podmioty wiodące za wdrażanie celów. Zapisy dokumentów przekładać się będą na założenia programowe krajowych instytucji finansujących i koordynujących oraz finansujących ochronę środowiska w Polsce.
Instrumenty prawne
Ochrona przyrody w ramach sieci Natura 2000/ustawa o ochronie przyrody/
GDOŚ, RDOŚ
Ochrona gatunkowa / ustawa o ochronie przyrody / GDOŚ, RDOŚ
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach / dyrektywa ocenowa, ustawa ocenowa, rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko/GDOŚ, RDOŚ, starosta, dyrektor regionalnej dyrekcji lasów państwowych, wójt, burmistrz, prezydent miasta
Ocena oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia mogącego znacząco wpływać na środowisko i/lub na obszar Natura 2000 / ustawa ocenowa /
Dziennik Ustaw – 84 – Poz. 2469
83 GDOŚ, RDOŚ, starosta, dyrektor regionalnej dyrekcji lasów państwowych, wójt, burmistrz, prezydent miasta
Zarybianie obszarów morskich RP / ustawa o rybołówstwie morskim / minister właściwy ds. rybołówstwa
Zezwolenie na prowadzenie na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej chowu lub hodowli organizmów morskich albo zarybiania / ustawa o rybołówstwie morskim / minister właściwy ds. rybołówstwa
Zakazy z art. 5 ustawy o rybołówstwie morskim/rozporządzenie w sprawie WPRyb; ustawa o rybołówstwie morskim
Aktualizacja krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych 20154) Ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczonych ścieków przyczynia się w szerszej skali przestrzennej i czasowej do poprawy jakości wód morskich, w tym ograniczenia ich eutrofizacji, co wpływa pozytywnie na stan siedlisk morskich i gatunków.
Jakie są planowane (już uzgodnione, ale jeszcze
niewdrażane) działania mające na celu realizację powyższych celów?
W jaki sposób przyczynią się one do ich realizacji?
Które instytucje odpowiadają za te działania?
Do osiągnięcia dobrego stanu środowiska w zakresie cechy „łańcuchy pokarmowe” przyczyniają się istotnie istniejące działania opisane dla cechy C1 – Różnorodność biologiczna.
Dział 5 Jaki wkład będą miały wymienione wyżej działania w osiągnięcie do 2020 r.
GES oraz związanych z nim celów środowiskowych? Jakie jest prawdopodobieństwo osiągnięcia GES i czy mają zastosowanie wyjątki, o których mowa w art. 14?
Ze względu na załamanie się przyrostów dorsza z powodów niezależnych od gospodarki rybackiej czy innych bezpośrednich presji antropogenicznych, wartości jednego ze wskaźników podstawowych, jakim jest LFI >30 cm, najprawdopodobniej nie odpowiadają GES. Słabe rozpoznanie przyczyn spadku LFI nie pozwala na wiarygodne prognozy sytuacji. W związku z tym do cechy 1 i 4 w odniesieniu do ryb w POM ma zastosowanie wyjątek określony w art. 14 (1) (e) RDSM „warunki naturalne, które nie pozwalają na szybką poprawę stanu danych wód morskich”.
4)Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie ogłoszenia aktualizacji krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych (M.P. poz. 652).
Dziennik Ustaw – 85 – Poz. 2469
84
2.5 Eutrofizacja
Tabela 14. Karta cechy 5 – EUTROFIZACJA