Aktualnie wdrażane, już zaplanowane i proponowane nowe działania podstawowe niezbędne do osiągnięcia GES w zakresie zmian hydrograficznych

Jakie istniejące działania

podstawowe służą realizacji

powyższych celów?

Jak są one

wdrażane? Jakie są podstawy prawne tych działań i ich wkład w osiągnięcie celów? Które instytucje

odpowiadają za te działania?

Instrumenty prawne

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięć polegających na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż kopalin / węglowodorów lub na wydobywaniu kopalin / węglowodorów ze złóż / dyrektywa ocenowa;

ustawa ocenowa; rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć oddziałujących na środowisko.

Ocena oddziaływania na środowisko / dyrektywa ocenowa; ustawa ocenowa;

rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć oddziałujących na środowisko.

Koncesja na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż, koncesja na wydobywanie kopalin ze złóż, koncesja na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów, koncesja na wydobywanie węglowodorów ze złóż / ustawa – Prawo geologiczne i górnicze / minister właściwy ds. środowiska.

Zezwolenie na usuwanie do morza urobku z pogłębiania dna / ustawa o zapobieganiu zanieczyszczania morza; rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 26 stycznia 2006 r. w sprawie trybu wydawania zezwoleń na usuwanie do morza urobku z pogłębiania dna oraz na zatapianie w morzu odpadów lub innych substancji (Dz. U. poz. 166) / dyrektor urzędu morskiego.

Pozwolenie na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich, pozwolenie na układanie i utrzymywanie kabli lub rurociągów na obszarach morskich / ustawa o obszarach morskich / minister właściwy ds. gospodarki morskiej;

dyrektor urzędu morskiego.

Działania wynikające z dokumentów programowych Programy międzynarodowe

Bałtycki Plan Działań HELCOM

Przywrócenie i utrzymanie integralności dna morskiego na poziomie chroniącym funkcje ekosystemów.

Programy krajowe

aPGW dla obszarów dorzeczy Wisły, Odry, Jarft, Niemna, Pregoły, Świeżej, Ücker

aPWŚK

Przywracanie równowagi bilansowej w rejonie portu Władysławowo

Dziennik Ustaw – 110 – Poz. 2469

109 Instytucja odpowiedzialna: urzędy morskie

Renaturyzacja brzegu i dna morskiego przez redukcję zbędnych opasek i ostróg

Instytucja odpowiedzialna: urzędy morskie

Program Operacyjny „Rybactwo i Morze” (PO RYBY 2014–2020)

Usuwanie/utylizacja porzuconych narzędzi połowowych (wykorzystywanych w działalności komercyjnej i połowowej) zalegających najczęściej na dnie morza.

Finansowanie ze środków projektu rozwoju nowych technologii, które umożliwią obniżenie negatywnego wpływu działalności połowowej m.in. na dno morskie.

Studium Uwarunkowań Zagospodarowania Przestrzennego Polskich Obszarów Morskich wraz z analizami przestrzennymi

Wskazanie obszarów zlokalizowanych w rejonie Rynny Słupskiej jako obszaru cennego pod kątem makrozoobentosu, gdzie nie należy prowadzić działań skutkujących pogorszeniem ich stanu ekologicznego.

Polityka morska Rzeczypospolitej Polskiej do roku 2020 (z perspektywą do roku 2030)

Zastosowanie najwyższych norm ochrony środowiska w ramach intensyfikacji prac rozpoznawczych na rzecz eksploatacji zasobów znajdujących się w polskich obszarach morskich oraz badania dna morskiego.

Opracowanie efektywnych i bezpiecznych dla środowiska naturalnego systemów wydobycia konkrecji polimetalicznych. Stworzenie nowych oraz weryfikacja istniejących map geologicznych dna.

Jakie są planowane

społeczno-Wprowadzenie ograniczeń trałowania dennego na obszarach, gdzie istnieje konieczność ochrony cennych zbiorowisk organizmów dennych

Działanie polega na wprowadzeniu zakazu lub ograniczeń w planach zagospodarowania przestrzennego obszarów morskich. W celu wsparcia świadomych decyzji dotyczących zarządzania w sprawie ograniczeń w trałowaniu, niezbędne jest przeprowadzenie dodatkowych prac badawczych na temat wpływu trałowania na obszary poddane intensywnemu trałowaniu dna morskiego oraz w pobliżu siedlisk wrażliwych na prowadzenie takich działań.

Przewidywane korzyści z wdrożenia działania wiążą się ze zwiększeniem populacji cennych zbiorowisk organizmów dennych poprzez zmniejszenie degradacji ich środowiska życia oraz ograniczenie przypadkowych połowów.

Ograniczenie trałowania wpłynie na zwiększenie bioróżnorodności środowiska morskiego.

Przedmiotowe działanie wpisuje się w podstawowe założenia zrównoważonego rozwoju.

Jego realizacja poprzez zmniejszenie stopnia degradacji środowiska

Dziennik Ustaw – 111 – Poz. 2469

morskiego, a tym samym zwiększenie populacji wielu cennych zbiorowisk organizmów dennych wpłynie na sektory rybołówstwa oraz nowe formy eksploatacji zasobów morskich.

Instytucja odpowiedzialna za wdrożenie: minister właściwy ds. rybołówstwa / minister właściwy ds. środowiska.

Koncesje i decyzje środowiskowe dla przedsięwzięć polegających na rozpoznawaniu, poszukiwaniu i eksploatacji podmorskich złóż (wytyczne dla organów wydających decyzje administracyjne)

Działanie polega na opracowaniu wytycznych metodologicznych dotyczących szacowania wpływu planowanych inwestycji z zakresu poszukiwania, rozpoznawania i eksploatacji złóż podmorskich oraz projektowania środowiskowych uwarunkowań dla realizacji takich inwestycji, wraz z określeniem środków kompensujących.

Planowane korzyści z wdrożenia działania wiążą się z poszerzeniem wiedzy w zakresie metodologii szacowania wpływu ww. działań na środowisko morskie. Wprowadzenie wiążących wytycznych przyczyni się do świadomego podejmowania decyzji, a tym samym do ograniczenia negatywnego wpływu przedmiotowych przedsięwzięć na środowisko morskie.

Przedmiotowe działanie wpisuje się w podstawowe założenia zrównoważonego rozwoju.

Jego realizacja poprzez opracowanie metodologii oraz wytycznych pozwalających na szczegółowe określenie wpływu poszczególnych działań na środowisko wpłynie na sektor przemysłu wydobywczego.

Instytucja odpowiedzialna za wdrożenie: minister właściwy ds. środowiska.

Wykorzystanie wyników kompleksowych wytycznych dotyczących ekosystemowej metodyki wyboru miejsca deponowania osadów (urobku czerpalnego) w morzu oraz zarządzania przybrzeżnymi klapowiskami na obszarze Morza Bałtyckiego

Zakres objęty przewodnikiem do wyznaczania nowych miejsc klapowania oraz założeniami do programu kontroli klapowisk, wykonanie planowanej ekspertyzy w sprawie programu monitorowania klapowisk.

Planowane korzyści z wdrożenia działania, wynikające z zaproponowanego w podręczniku sposobu postępowania podczas wyznaczania nowych miejsc pod klapowiska oraz ich kontroli, polegają na ograniczeniu negatywnego oddziaływania tego procesu na elementy biotyczne środowiska morskiego Przedmiotowe działanie wpisuje się w podstawowe założenia zrównoważonego rozwoju.

Jego realizacja poprzez wykorzystanie wytycznych dotyczących ekosystemowej metodyki wyboru miejsca deponowania osadów w morzu wpłynie potencjalnie na sektory portów i rybołówstwa.

Instytucja odpowiedzialna za wdrożenie: minister właściwy ds. gospodarki morskiej.

Spośród zgłoszonych nowych działań, następujące są koordynowane regionalnie w Konwencji Helsińskiej:

Wykorzystanie wyników kompleksowych wytycznych dotyczących ekosystemowej metodyki wyboru miejsca deponowania osadów (urobku czerpalnego) w morzu oraz zarządzania przybrzeżnymi klapowiskami na obszarze Morza Bałtyckiego.

Czy któreś z tych działań ma wpływ na wody innych krajów podregionu?

Żadne z działań nie ma bezpośredniego wpływu.

Dziennik Ustaw – 112 – Poz. 2469

111

Dział 5 Jaki wkład będą miały wymienione wyżej działania w osiągnięcie do 2020 r.

GES oraz związanych z nim celów środowiskowych? Jakie jest prawdopodobieństwo osiągnięcia GES i czy mają zastosowanie wyjątki, o których mowa w art. 14?

Do wskaźników podstawowych odnoszących się do zoobentosu i makrofitów mają zastosowanie wyjątki z art. 14 (1) (a) i art. 14 (1) (e) RDSM. Jednym z kluczowych powodów, dla których wskaźniki te nie osiągnęły w większości przypadków GES, jest eutrofizacja wód Bałtyku, powodująca z jednej strony odtlenienie warstw przydennych, a z drugiej zmniejszenie dostępności światła przy dnie.

Źródłem substancji biogennych w zmieniających się warunkach tlenowo/beztlenowych jest również osad denny (w którym proces uwalniania/wiązania fosforanów jest uzależniony od zmiany warunków tlenowo/beztlenowych). Odwrócenie skutków eutrofizacji będzie wymagało spójnego i bardzo dużego wysiłku wszystkich państw nadbałtyckich, a tym samym nie zależy wyłącznie od Polski. Po drugie, na skutki redukcji dopływu biogenów w postaci obniżenia trofii będzie trzeba poczekać wiele lat ze względu na inercję ogromnego ekosystemu, jakim jest Bałtyk.

Wreszcie, organizmy decydujące o korzystnych wartościach wskaźników B i SM1 to organizmy wieloletnie, o długim cyklu rozwoju, dlatego po obniżeniu trofii będą potrzebowały czasu, by na nowo zasiedlić rozległe połacie dna (przy czym, jak pokazują wyniki monitoringu środowiska w zakresie makrozoobentosu, umożliwiają ponowne (szybsze) zasiedlenie dna po przywróceniu warunków tlenowych, bez konieczności czekania kilkudziesięciu lat). Z tych powodów należy się spodziewać, że od pełnego wdrożenia zakładanej redukcji zewnętrznego ładunku biogenów do znaczącej poprawy stanu zbiorowisk dennych mogą minąć nawet dziesięciolecia, co uzasadnia powołanie się na art. 14 (1) (a) RDSM.

Warunki tlenowe w wodach przydennych w głębiach Morza Bałtyckiego są regulowane z jednej strony przez eutrofizację (opadanie na dno i rozkład martwej materii organicznej), ale z drugiej przez napływ wód o wysokim zasoleniu i bogatych w tlen z obszarów Kattegat (zjawisko naturalne, występuje nieregularnie, zmienne wartości wskaźników). Wdrożenie działań w Polsce nie będzie miało wpływu na częstość i wielkość wlewów natlenionych wód. Ocieplanie się wód powoduje zmniejszenie rozpuszczalności tlenu, niemniej wyniki projektu KLIMAT nie wskazują na wzrost temperatury w wodach przydennych, które mają wpływ na zmniejszenie w nich zawartości tlenu. Może to oznaczać, że nawet po obniżeniu trofii do poziomu przedindustrialnego warunki tlenowe w niektórych partiach głębi nie poprawią się na tyle, by spowodować powrót bogatych w gatunki zbiorowisk bentosowych.

Warunki tlenowe w wodach przydennych w głębiach Morza Bałtyckiego są regulowane z jednej strony przez eutrofizację (opadanie na dno i rozkład martwej materii organicznej), ale z drugiej przez napływ wód o wysokim zasoleniu i bogatych w tlen z obszarów Kattegat (zjawisko naturalne, występuje nieregularnie, zmienne wartości wskaźników). Wdrożenie działań w Polsce nie będzie miało wpływu na częstość i wielkość wlewów natlenionych wód. Ocieplanie się wód powoduje zmniejszenie rozpuszczalności tlenu, niemniej wyniki projektu KLIMAT nie wskazują na wzrost temperatury w wodach przydennych, które mają wpływ na zmniejszenie w nich zawartości tlenu. Może to oznaczać, że nawet po obniżeniu trofii do poziomu przedindustrialnego warunki tlenowe w niektórych partiach głębi nie poprawią się na tyle, by spowodować powrót bogatych w gatunki zbiorowisk bentosowych.

Dział 8 Informacje dodatkowe

W ramach prac nad KPOWM rozpatrywano także inne działanie zmierzające do osiągnięcia celu środowiskowego C6: Identyfikacja zdegradowanych obszarów dna morskiego oraz ich rekultywacja – ze względu na ograniczoną liczbę danych w zakresie osiągnięcia celu, podjęcie decyzji o wdrożeniu działania możliwe będzie w dalszym okresie planistycznym.

Dziennik Ustaw – 113 – Poz. 2469

112

2.7 Warunki hydrograficzne

Tabela 16. Karta cechy 7 – WARUNKI HYDROGRAFICZNE

Cecha 7 Warunki hydrograficzne