Analiza komplementarności i konkurencyjności wsparcia ukierunkowanego na

w ramach OP 2, 10 i 11 RPO WiM 2014-2020

Wzajemne wzmacnianie efektów poprzez realizację projektów w ramach OP 2, OP 10 oraz OP 11 RPO WiM 2014-2020

Komplementarność stanowi jedną z podstawowych zasad realizacji polityki wspólnotowej.

Efektem komplementarności jest wzmocnienie podejmowanych działań i bardziej racjonalne wydatkowanie środków, a także możliwość uzyskania dodatkowych korzyści na różnych etapach realizacji projektu.

Między projektami zachodzi komplementarność problemowa – projekty realizowane

w ramach OP 2, 10 oraz 11 mają za zadanie rozwiązanie różnych problemów z obszaru rynku pracy, dzięki czemu RPO WiM 2014-2020 wspiera zarówno kształcenie zawodowe i osoby, które w niedługim czasie wkroczą na rynek pracy, jak i osoby funkcjonujące na rynku pracy chcące rozwijać swoje umiejętności i kompetencje oraz osoby wykluczone z rynku pracy, które by zasilić szeregi pracowników potrzebują podniesienia i nabycia nowych kwalifikacji.

Realizowane projekty i ich tematyka wynikają z przeprowadzonej wcześniej diagnozy. O to, by projekty i konkretne formy wsparcia nie powielały się dba linia demarkacyjna.

Projekty w ramach OP 2, 10 i 11 spełniają także komplementarność przestrzenną, co oznacza, że zachowano ciągłość przestrzeni, a wsparciem objęte zostały wszystkie powiaty województwa warmińsko-mazurskiego (choć większa liczba projektów realizowana była na terenach miejskich niż wiejskich). Należy jednak wskazać, że realizowane projekty wpływają pośrednio na rozwój cały obszar województwa.

Realizowane projekty zapewniają też komplementarność międzyokresową, stanowią bowiem kontynuację i dopełnienie istniejących zasobów, w tym powstałych w ramach wsparcia udzielonego w perspektywie 2007-2013.

194 Beneficjenci OP 2, 10 i 11 w większości nie potrafili stwierdzić uzupełniania się projektów realizowanych w ramach różnych osi. Uzupełnianie się projektów wskazywali najczęściej beneficjenci OP 2, jednak sam efekt komplementarności dotyczył ich zdaniem głównie projektów realizowanych w ramach OP 10 i 11.

Rysunek 20. Udział respondentów, którzy uważają, że projekty realizowane w ramach OP 2, OP 10 i OP 11 wzajemnie się uzupełniają

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badania TSSI z beneficjentami OP 2, OP 10 I OP 11, n=147.

Wzajemne uzupełnianie się działań przebiega poprzez:

 współpracę między instytucjami zajmującymi się wdrażaniem projektów;

 spójność programową;

 możliwość kontynuowania kursu na wyższym poziomie w ramach projektu realizowanego w innej osi.

Wzajemne wzmacnianie efektów widoczne jest poprzez:

 wzajemne oddziaływanie;

 lepsza jakość produktów i rezultatów;

 projekty uzupełniają się, tworzą spójną całość;

 przyczynianie się do realizacji wspólnego celu (niekoniecznie wskazanego jako cel poszczególnych projektów);

Korzystanie z różnych form wsparcia i uczestnictwo w kilku projektach pozwalają na

osiągnięcie efektu synergii – uczestnik projektu zdobywa różnorodne kompetencje miękkie i twarde, które pozwalają mu nie tylko znaleźć pracę czy zwiększyć swoje kwalifikacje, ale

11,9%

Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć OP 2 OP 10 OP 11

195 także poprawić sytuację ekonomiczną i rozwiązać inne problemy (np. prawne). Efekt synergii widoczny jest także w sytuacjach, gdy wsparcie jednego członka rodziny powoduje wsparcie całych rodzin. W pierwszej kolejności jest to poprawa sytuacji ekonomicznej całej rodziny nie tylko osoby uczestniczącej w projekcie. Często są to także zmiany niemierzalne, dotyczące wzrostu motywacji i wiary w możliwość poprawy swojej sytuacji, które w długiej

perspektywie czasu skutkują zmianą zachowań społecznych, poglądów i wartości.

Rywalizacja między projektami w ramach OP 2, OP 10 i OP 11

Rywalizacja między projektami występuje głównie między projektami realizowanymi w ramach OP 10 i OP 11, których odbiorcy częściowo się pokrywają – kobiety, osoby

niepełnosprawne, osoby o niskich kwalifikacjach i wykształceniu, osoby zagrożone ubóstwem i osoby bezrobotne, seniorzy i osoby powyżej 50 roku życia. Grupa docelowa OP

2 w niewielkim stopniu także pokrywa się z odbiorcami OP 10 – są to osoby powyżej 50 roku życia oraz osoby dorosłe o niskich kwalifikacjach. Pozostali uczestnicy (uczniowie,

nauczyciele prowadzący kształcenie zawodowe) są grupą charakterystyczną dla osi dotyczącej kadr dla gospodarki.

Beneficjenci realizujący projekty w znaczącej większości nie mieli zdania na temat tego, czy projekty w ramach OP 2, OP 10 i OP 11 rywalizują ze sobą o odbiorców, co wskazuje na fakt, że sami z taką rywalizacją się nie spotkali. Należy jednak wziąć pod uwagę tych

respondentów, którzy z rywalizacją się spotkali – jest to 9,5% badanych beneficjentów OP 2 oraz 11,5% beneficjentów OP 11. Mimo iż beneficjenci OP 10 nie wskazywali występowania rywalizacji, wszyscy beneficjenci OP 11, którzy spotkali się z rywalizacją wskazali, że

zachodziła ona między projektami dotyczącymi regionalnego rynku pracy i włączenia społecznego.

196 Rysunek 21. Udział respondentów, którzy uważają, że projekty realizowane w ramach OP 2, OP 10 i OP 11 RPO WiM rywalizują o odbiorców

Źródło: Opracowanie własne na podstawie badania TSSI z beneficjentami OP 2, OP 10 I OP 11, n=147.

Na występowanie rywalizacji o uczestników projektu wpływ mają dwa wzajemnie wpływające na siebie czynniki:

1. bardzo duża liczba projektów (do końca 2018 roku podpisano 707 umów w ramach analizowanych działań, we wszystkich projektach w ramach EFS wzięło udział 101 644 osób);

2. zmniejszanie się liczby osób z grup defaworyzowanych, które mogą wziąć udział w projekcie (coraz większy odsetek osób jest zatrudnionych).

Wskazywano, że z powodu zmniejszającej się liczby osób spełniających kryteria uczestników projektu, będących jednocześnie zainteresowanych wsparciem zdarza się, że niektórzy beneficjenci walczą o grupę docelową, przekonując potencjalnych uczestników projektów do wzięcia udziału akurat w realizowanym przez nich działaniu. Narzucona konieczność

spełnienia wskaźników zatrudnieniowych powoduje, że beneficjenci chcieliby przyjąć do projektu osoby o największych szansach na poprawę sytuacji zawodowej, których duża motywacja do zmian pozwala spodziewać się założonych efektów. W wyniku takich działań istnieje ryzyko, że do projektów chętniej rekrutowane są osoby, które łatwiej aktywizować, bez wsparcia pozostają natomiast te osoby, które potrzebują największej pomocy (osoby długotrwale bezrobotne, dziedziczące biedę i bezradność życiową, niepełnosprawne,

2,4% 7,1%

Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć OP 2 OP 10 OP 11

197 odizolowane od społeczeństwa). W wyniku takiej sytuacji osoby, którym do trwałej integracji i aktywizacji na rynku pracy wystarczyłoby udzielenie wsparcia w zakresie OP 10

(skierowanej głownie na aktywizację zawodową) korzystają ze wsparcia w ramach projektów realizowanych w zakresie OP 11.

198