Analiza społeczno-gospodarcza obszaru obsługiwanego przez oczyszczalnię na tle regionu

6.3.1. Dynamika demograficzna

Saldo migracji: W latach 2008-2013 odnotowano dodatnie saldo migracji, bilans przyrostu osób zameldowanych w Gminie każdorocznie przekraczał 100 osób. Dane dotyczące migracji wskazują na wysoką i utrzymującą się popularność osadniczą terenów Gminy. W przeciwieństwie do znaczącego napływu ludności do Gminy wynikającego z migracji, przyrost naturalny w badanej gminie jest niewielki.

Przeciętnie w latach 2008-2013 wskaźnik przyrostu naturalnego w Gminie wyniósł 0,75‰, co było wielkością najniższą na obszarze funkcjonalnym. Przy średniej powiatowej 1,24‰, oraz wojewódzkiej 1,82‰. W roku 2013 wskaźnik przyrostu naturalnego na 1 tys. mieszkańców w Gminie wyniósł -0,20‰.

Na koniec rozpatrywanego okresu struktura wiekowa mieszkańców przedstawiała się następująco: 20%

wiek przedprodukcyjny, 64% wiek produkcyjny, 16% wiek emerytalny. Należy jednak zaznaczyć, że podobnie jak w przypadku całego regionu jak i kraju ostatnia grupa wiekowa jest i będzie w najbliższych latach najszybciej rosnącą grupą wiekową.

6.3.2. Aktywność gospodarcza

Gminę charakteryzuje względnie wysoki odsetek osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne (19% mieszkańców w wieku produkcyjnym, na obszarze funkcjonalnym 8%, podczas gdy w powiecie krakowskim jest to około 13%), niski jest także odsetek zatrudnionych w sektorach usług rynkowych (18%

zatrudnionych w tym sektorze, gdy w powiecie krakowskim jest to 29%).

Na tle obszaru funkcjonalnego, badana gmina charakteryzuje się najniższym wskaźnikiem przedsiębiorczości w odniesieniu do obszaru aglomeracyjnego. W latach 2008-2013 na 1 tys. mieszkańców

45 w Gminie zarejestrowane w rejestrze REGON były przeciętnie 74 podmioty, podczas gdy w całym powiecie krakowskim wskaźnik ten wynosił 95 podmiotów na jeden tysiąc mieszkańców, a średnio na obszarze funkcjonalnym było to 85 jednostek gospodarczych. Należy przy tym zaznaczyć, że na koniec 2013 r.

przeciętnie na 1 tys. mieszkańców w Gminie zarejestrowane były 94 jednostki, co poniekąd świadczy o dynamicznym rozwoju przedsiębiorczości. Dominującą rolę po stronie podaży pracy stanowią mikro i małe przedsiębiorstwa. Kryzys z roku 2008 dotkliwe uderzył w opisywany obszar skutkując wzrostem bezrobocia rejestrowanego z 245 mieszk. przed rokiem 2008 do 508 mieszk. w roku 2010, co stanowi podwojenie względnego wskaźnika bezrobocia (skok z 2.8% do 5.8%). Po roku 2010 sytuacja na rynku pracy stopniowo poprawia się i na koniec 2013 r. bezrobocie rejestrowane wynosiło 462 mieszk. Oznacza to udział bezrobotnych zarejestrowanych w ludności w wieku produkcyjnym w wysokości 5,1%, co było wielkością najniższą spośród wszystkich gmin obszaru funkcjonalnego. W powiecie krakowskim i województwie małopolskim wskaźniki te na koniec roku 2013 wyniosły odpowiednio 5,8% oraz 7,8%.

6.3.3. Potencjał turystyczny

Walory przyrodnicze i krajobrazowe wskazują na wysoki potencjał rozwoju turystyki aktywnej: pieszej, rowerowej, konnej oraz wodnej na terenie Gminy. Wyzwaniem jest rozwój oferty w zakresie turystyki o charakterze jednodniowym i weekendowym, wynikający z bliskości szybko rozwijającej się zachodniej części Krakowa.

Analiza danych dotyczących infrastruktury gastronomicznej i hotelowo-gastronomicznej wskazuje, że na 10 tys. mieszkańców przeciętnie w latach 2008-2013 przypadało 21 podmiotów z branży „Zakwaterowanie i usługi gastronomiczne”, co jest wielkością niższą od średnich dla całego obszaru funkcjonalnego (25 podmiotów), powiatu krakowskiego (23 podmioty) oraz województwa małopolskiego (32 podmioty).

Aktywność rekreacyjna mieszkańców, mierzona wskaźnikami dostępności i wykorzystania infrastruktury sportowej, jest względnie niska: liczba klubów sportowych przypadająca na 10 tys. mieszkańców wynosi 3,6, podczas gdy przeciętnie w powiecie krakowskim jest to 4,3 osób, a w województwie małopolskim 4,4.

Wskaźnik ćwiczących kształtuje się na poziomie 110 osób na 10 tys. mieszkańców (powiat krakowski 271, województwo małopolskie 314). Rozwój infrastruktury i oferty sportowej może stanowić ważny czynnik wpływający na zwiększenie zainteresowania aktywnym wypoczynkiem na terenie gminy, szczególnie wśród mieszkańców Krakowa.

Lokalna infrastruktura wodno-ściekowa jest (w teorii) przygotowana na potencjalny wzrost ilości produkowanych ścieków związanych z rozwojem turystki w regionie w przewidywalnej perspektywie czasowej.

6.3.4. Sektor publiczny, zdrowie, kultura

Badany obszar charakteryzuje się dobrą dostępnością ośrodków medycznych w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej, oraz względnie stałą liczbą udzielanych porad lekarskich – 3,8/mieszk. rocznie (powiat 3,6; woj. 3,8).

Odsetek osób korzystających z pomocy społecznej systematycznie spada z 5,2% w 2008 do 4,6% na koniec 2012r. trend ten jest zbieżny z trendami regionalnymi, odpowiednio: powiat 4,5% do 3,9%

oraz województwo 7,6% do 6,7%. Pomimo trendu spadkowego liczby osób korzystających z usług pomocy społecznej, zwiększony zakres działań tejże przyczynił się w okresie 2008-2013 do wzrostu wydatków Gminy na działania z wiązane z pomocą społeczną o 20%. Spodziewane jest utrzymanie obu trendów w latach 2014-2020. Brak gminnej instytucji kultury uniemożliwia analizę danych dotyczącą imprez kulturalnych.

46 6.3.5. Walory przyrodnicze

Gmina posiada szczególne walory przyrodnicze i krajobrazowe przekłada się to na najwyższy spośród grupy porównawczej odsetek powierzchni objęty ochroną prawną, wynoszący 37%, dwukrotnie wyższy od średniej dla obszaru funkcjonalnego, przy czym 20% powierzchni gminy zajmują lasy.

6.3.6. Potencjał rozwojowy, perspektywy demograficzne

Ze względu na bliskość Krakowa i relatywnie dobre skomunikowanie z tym miastem, oraz z bliższą aglomeracją krakowską jak też z dalszą aglomeracją śląską należy się spodziewać dalszego stabilnego rozwoju badanej gminy jak i całego „obszaru funkcjonalnego”. Panuje także przekonanie co do trwałości utrzymania dodatniego salda migracji badanej gminy, a zatem stabilnego wzrostu liczby mieszkańców, co jest przesłanką do prognozowania wzrostu produkcji ścieków surowych zarówno w zakresie ilościowym jak i jakościowym. Migracja ta, głównie z pobliskich ośrodków miejskich w dłuższej perspektywie czasowej (powyżej 10 lat) powinna przyczynić się do stopniowego zmniejszania się udziału powierzchni wykorzystywanych rolniczo w gminie. W krótszej perspektywie czasowej nie należy się spodziewać znaczących zmian w strukturze gospodarczej Gminy.

6.3.7. Ochrona zasobów wodnych

Na koniec 2012r. 81% mieszkańców w Gminie miało dostęp do sieci wodociągowej przy około 40% osób podłączonych do sieci kanalizacyjnej [182]. Obecnie w związku z ukończonymi inwestycjami dostępność sieci wodociągowej jest na poziomie 90% przy 55% mieszkańców podłączonych do kanalizacji (średnia wojewódzka 58%) [182, 183], zatem również i ten wskaźnik wskazuje na potencjał rozwojowy przedmiotowej oczyszczalni. Gmina podzielona jest na dwa obszary kanalizacyjne obsługiwane rozdzielnie przez dwie oczyszczalnie ścieków.

Tab. 6-3 Odsetek mieszkańców gminy obsługiwany przez gminne oczyszczalnie ścieków.

l. mieszk/OS. % mieszk

Oczyszczalnia G 4116 30%

Oczyszczalnia L 3506 25%

Gmina (tylko skanalizowani mieszkańcy) 7622 55%

Ze względu na wybraną technologie (SBR), datę zakończenia budowy (gwarancja wykorzystania nowoczesnych urządzeń i rozwiązań technologicznych), a także planowaną szybką rozbudowę sieci kanalizacyjnej w tej części Gminy do badań wybrano oczyszczalnie w miejscowości L. Rozbudowa sieci przynajmniej według lokalnych planów zagospodarowania miała służyć nie tylko aktualnej ludności, ale też umożliwić przyłączenie nowych budynków (głównie mieszkalnych) będących następstwem powszechnego w gminach aglomeracyjnych zjawiska migracji ludności miejskiej do gmin ościennych.

W dniu zatwierdzania pozwolenia wodno-prawnego dla oczyszczalni L w Gminie trwały pracę nad rozbudową sieci kanalizacyjnej. W ramach I etapu powstał pierwszy ciąg technologiczny oczyszczalni plus kanalizacja w miejscowościach A i L (3 506 mieszk.). I etap zakończono w 2011r. II etap zakładał rozbudowę oczyszczalni do pełnych wymiarów oraz przyłączenie do sieci kanalizacyjnej miejscowości: C, F, K (2 320 mieszk.). W 2014 zgodnie z planem oddano do użytku 2-gą linie technologiczną oczyszczalni.

II etap rozbudowy sieci kanalizacyjnej w wyniku opóźnień nie został ukończony do teraz (2018 r.) co nie pozostało bez wpływu na funkcjonowanie badanego obiektu.

47