w Poznaniu
Tę część opracowania oparto na wynikach badań ankietowych wykonanych przez autorów w 2010 r., a także na diagnozie stanu poznańskiej turystyki opisanej w 2005 r. w pracy pt. „Trakt Królewsko-Cesarski w Poznaniu – audyt turystyczny” oraz na podstawie analizy SWOT zawartej w „Strategii rozwoju miasta Poznania do roku 2030”.
W identyfikacji słabych i mocnych stron rynku turystycznego Poznania oraz wskazaniu szans i zagrożeń dla jego dalszego rozwoju bardzo przydatne okazały się opinie ekspertów oraz przedstawicieli branży turystycznej uzyskane w for-mie bezpośrednich wywiadów ankietowych, zrealizowanych w czerwcu–sierpniu 2010 r.
Należy w tym miejscu podkreślić, że analiza SWOT (z angielskiego: strengths, weaknesses, opportunities, threats) jest zaliczana do kompleksowych metod za-rządzania strategicznego i służy do:
identyfikacji, oceny oddziaływania i badania siły powiązań czynników otocze-–
nia badanego obiektu (rynku) oraz jego czynników wewnętrznych,
syntezy oraz interpretacji czynników w celu wypracowania pozycji i warian-–
tów strategii dla badanego obiektu (rynku)341.
Jak podkreśla wielu autorów, celem analizy SWOT jest uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania:
jaka strategia na przyszłość wynika z obecnej sytuacji, –
jakie mamy szanse realizacji założonych celów, –
jaka jest nasza pozycja w stosunku do konkurentów, –
jak wykorzystać słabość konkurentów, a jak przeciwstawić się ich ekspansji, –
co należy usprawnić i zmienić dla uzyskania zamierzonych celów
– 342.
341 Por. Z. Drążek, B. Niemczynowicz, Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstwem, PWE, Warsza-wa 2003, seria: Ekonomia i Zarządzanie, s. 169.
342 Por. G. Gołembski, Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej. Akademia Eko-nomiczna, Poznań 1997, s. 164–165.
Tabela 55. Analiza SWOT dla rynku turystycznego Poznania
Wyszczególnienie Ocenaw pkt Wagaw % ważonaOcena
Mocne strony AT
Potencjał turystyczny miasta +5 0,20 + 1,0
Dominująca rola MTP na rynku targowym + 5 0,1 + 0,5
Dobra dostępność komunikacyjna + 3 0,1 + 0,3
Profesjonalna kadra turystyczna + 4 0,15 + 0,6
Dobrze rozwinięta baza gastronomiczna i noclegowa + 4 0,15 + 0,6
Dużo obszarów zielonych w mieście + 4 0,05 + 0,2
Pozytywny stosunek władz miejskich do rozwoju turystyki + 3 0,1 + 0,3
Gościnność mieszkańców + 3 0,05 + 0,15
Duża liczba znaczących imprez kulturalnych, sportowych + 3 0,1 + 0,3
Razem X 1,00 +3,95
Szanse SO
Bliskie sąsiedztwo Niemiec, głównie Berlina + 5 0,15 + 0,75
Budowa autostrady A2 i obwodnic wokół miasta + 4 0,15 + 0,6
EURO 2012 + 4 0,2 + 0,8
Budowa Interaktywnego Centrum Historii Ostrowa Tumskiego + 4 0,2 + 0,8
Opracowanie i realizacja strategii rozwoju miasta do 2030 roku + 3 0,05 + 0,15
Powstanie metropolii poznańskiej + 3 0,05 + 0,15
Rosnąca liczba międzynarodowych imprez w mieście + 3 0,1 + 0,3
Środki UE na projekty turystyczne + 4 0,1 + 0,3
Razem X 1,00 + 3,85
Słabe strony SW
Stan dróg i ulic w mieście - 5 0,2 - 1,0
Niedostateczna sieć parkingów - 5 0,2 - 1,0
Niedostateczna promocja turystyczna miasta - 3 0,15 - 0,45
Niedostatek obiektów noclegowych o niższym standardzie - 3 0,1 - 0,3
Brak centrum kongresowego - 3 0,15 - 0,45
Niedostateczna współpraca samorządu miejskiego z branżą turystyczną - 3 0,1 - 0,3
Wysokie koszty pobytu turystów w mieście - 3 0,1 - 0,3
Razem X 1,00 - 3,5
Zagrożenia ZO
Konkurencja innych miast Polski - 5 0,3 - 1,5
Niedostateczne środki na promocję turystyczną miasta - 4 0,25 - 1,0
Możliwy kolejny kryzys ekonomiczny w Europie - 3 0,15 - 0,45
Wysoka wartość złotówki w stosunku do innych walut - 3 0,1 - 0,3
Spadek zainteresowania inwestorów zagranicznych Poznaniem - 2 0,1 - 0,2
Słabo rozpoznawalny wizerunek turystyczny miasta - 2 0,1 - 0,2
W przypadku rynku usług turystycznych Poznania powyższe pytania są także zasadne, a odpowiedzi na nie starano się znaleźć właśnie przy wykorzystaniu analizy SWOT.
W analizie zastosowanej w opracowaniu określono punktowo wartości po-szczególnych czynników (wewnętrznych i zewnętrznych) w skali od 1 do 5, a na-stępnie wyszczególnionym czynnikom przypisano wagę (znaczenie) w ogólnej sumie czynników danego rodzaju. Po przeliczeniu ocen ważonych można określić łączne oceny ważone dla mocnych i słabych stron rynku, szans i zagrożeń.
Wartość współrzędnych x i y ustala się następująco: X = AT +SW
Y = SO + ZO gdzie:
AT – atuty (mocne strony rynku, SW – słabe strony rynku,
SO – szanse dla rynku, ZO – zagrożenia dla rynku.
Z przeprowadzonej analizy jednoznacznie wynika, że rynek usług turystycz-nych Poznania ma dobre perspektywy rozwoju w przyszłości. Nie oznacza to jed-nak, że nie trzeba podjąć szeregu konkretnych działań dla zrealizowania tego celu i uczynienia z Poznania znaczącego centrum turystyki na krajowym i europejskim rynku turystycznym.
Blisko 85% ankietowanych przedstawicieli branży turystycznej w Poznaniu oraz ekspertów zajmujących się problemami turystyki uważa, że w perspektywie najbliższych 10 lat miasto może rzeczywiście stać się prawdziwym centrum tury-stycznym, pod warunkiem: bardziej skutecznej promocji, podjęcia działań w celu rewitalizacji centrum, wyraźnej poprawy stanu dróg w mieście, dostępności ko-munikacyjnej miasta, konsekwentnej realizacji produktu „Trakt Królewsko-Ce-sarski w Poznaniu” i stworzenia nowoczesnej prezentacji w Interaktywnym Cen-trum Historii na Ostrowie Tumskim.
Niektórzy eksperci podkreślali, że w Poznaniu powinna działać jedna jednost-ka miejsjednost-ka odpowiedzialna za koordynację działań w turystyce oraz inicjowanie nowych projektów. Zwracano też uwagę na przywrócenie rzece Warcie i terenom nadwarciańskim funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej.
Sporo uwag krytycznych sformułowali badani na temat wydawnictw tury-stycznych w Poznaniu. Ponad 7% respondentów stwierdziło, że takich nictw nie ma, a jeśli są to kiepskiej jakości. 50% badanych stwierdziło, że wydaw-nictwa są, ale najczęściej są one niedostępne dla turystów (są w CIT na Starym Rynku, brakuje ich w hotelach i atrakcjach turystycznych). Tylko 15,4% ankieto-wanych oceniło wydawnictwa jako bardzo dobre pod względem merytorycznym i technicznym.
Przyszłość poznańskiego rynku usług turystycznych to przede wszystkim sku-teczna, nowoczesna promocja atrakcji turystycznych miasta. Już dzisiaj większość
turystów korzysta z informacji z Internetu, planując przyjazd do Poznania, stąd też wysoka jakość oficjalnych, miejskich stron internetowych jest bezwzględnie konieczna. Zdaniem ponad 15% ekspertów i przedstawicieli branży strony te pozostawiają sporo do życzenia, przede wszystkim nie są: aktualizowane, w po-trzebnych językach obcych, nowoczesne pod względem graficznym. 61,5% re-spondentów ocenia obecnie strony internetowe miasta, z informacjami potrzeb-nymi turyście, jako dobre, spełniające oczekiwania użytkowników.
Reasumując, można przyjąć, że likwidacja lub zminimalizowanie słabych stron rynku turystycznego Poznania oraz skuteczne przeciwdziałanie ewentualnym za-grożeniom dla jego dalszego rozwoju spowoduje, że w perspektywie najbliższych 20 lat zrealizowany zostanie strategiczny cel, jakim jest zwiększenie znaczenia Poznania jako ośrodka wiedzy, kultury, turystyki i sportu.
Celem pośrednim będzie zaś uzyskanie przez miasto rangi międzynarodowe-go centrum kultury i turystyki343. W świetle przeprowadzonych analiz są to cele absolutnie do zrealizowania.
343 Por. Strategia rozwoju miasta Poznania do roku 2030, op.cit. s. 204.
Ryc. 9. Wyznaczenie strategicznej pozycji dla rynku turystycznego Poznania