w 2010 r.
Dla określenia szczegółowej charakterystyki przyjazdów turystów do Poznania, w wymienionym wcześniej okresie przeprowadzono bezpośrednie badania an-kietowe wśród turystów krajowych i zagranicznych, z wykorzystaniem
kowanych kwestionariuszy ankietowych z 1999 r., co pozwoliło na bezpośrednie porównanie wyników z obu analizowanych okresów.
Badanie bezpośrednie przeprowadzili przeszkoleni ankieterzy – studenci pod nadzorem nauczycieli akademickich poznańskiej AWF. Wywiady bezpośrednie wykonano w dwóch losowo dobranych grupach turystów:
wśród turystów krajowych zrealizowano 1135 wywiadów, gdy pierwotnie pla-–
nowano 1110 ankiet,
wśród turystów zagranicznych zrealizowano 635 wywiadów, przy pierwotnie –
planowanej liczbie 550 wywiadów. Przeprowadzono wywiady w następujących wersjach językowych: angielskiej, francuskiej, niemieckiej i rosyjskiej.
Procentowa proporcja ankiet planowanych do wykonanych określona zosta-ła na podstawie danych o liczbie korzystających w 2008 r. z rejestrowanej bazy noclegowej w Poznaniu oraz na podstawie liczby udzielonych w tymże roku noclegów.
Ze wspomnianych danych wynikało, że w 2008 r. w Poznaniu zarejestrowano 373 tys. turystów krajowych i 159,5 tys. turystów zagranicznych korzystających z bazy noclegowej180, co daje proporcje 70:30. I takie proporcje przyjęto przy usta-laniu liczby ankiet dla dwóch grup turystów.
Wywiady bezpośrednie za pomocą kwestionariusza ankietowego były prze-prowadzone w następujących miejscach i obiektach:
w obiektach noclegowych wykonano 540 wywiadów, po 135 ankiet w każdej –
z następujących grup hoteli: hotele 5- i 4-gwiazdkowe, – hotele 3-gwiazdkowe, – hotele 2-gwiazdkowe, –
hotele 1-gwiazdkowe i pozostałe obiekty. –
Liczba ankiet do realizacji w obiektach noclegowych określona została na pod-stawie danych Instytutu Turystyki z 2008 r., z których wynikało, że 32,5% ogólnej liczby przyjazdów turystycznych do Poznania stanowili turyści korzystający z za-kwaterowania w rejestrowanej bazie noclegowej:
350 wywiadów zrealizowano w podstawowych węzłach komunikacyjnych –
miasta, na lotnisku im. H. Wieniawskiego – 200, na dworcu PKP – 100, na dworcu PKS – 50 ankiet,
w atrakcjach turystycznych: Stary Rynek, Ostrów Tumski, Muzeum Narodo-–
we, Stary Browar – zrealizowano 550 ankiet,
podczas imprez i wydarzeń przeprowadzono 330 wywiadów. Były to następu-–
jące imprezy: POLEKO – Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska (24– 27.11.2009 r.), Targi BUDMA (19–22.01.2010 r.), Salon Mody (2–4.03.2010 r.), Poznań Media Expo (10–12.03.2010 r.), Nauka dla Gospodarki (8– 11.06.2010 r.), XX Konferencja Samorządu w Polsce (8–9.03.2010 r.). blisko 70 ankiet zrealizowano podczas Europejskiego Spotkania Młodzieży z Taize, które odbyły się w Poznaniu w dniach 29.12–2.01.2010 r.
Dla skonfrontowania opinii turystów odwiedzających Poznań z rzeczywistą sytuacją sektora turystyki w mieście oraz z przewidywaną sytuacją w przyszło-ści przeprowadzono dodatkowe odrębne badania ankietowe wśród szefów firm działających na poznańskim rynku usług turystycznych oraz ekspertów (przed-stawicieli środowiska naukowego, samorządu miejskiego, społecznych organiza-cji turystycznych itp.). Planowano realizację 80 wywiadów, ale niestety udało się jedynie uzyskać odpowiedzi od 39 respondentów, z czego 17 ankiet wypełnili eksperci. W opracowaniu odpowiedzi tej grupy respondentów traktowane będą jedynie jako uzupełnienie analiz wykonanych na podstawie badań wykonanych wśród turystów (1770 ankiet).
Należy podkreślić, że wszystkie zaprojektowane kwestionariusze ankietowe poddane zostały weryfikacji w trakcie badań pilotażowych przeprowadzonych pod koniec 2009 r., co pozwoliło na korektę niektórych pytań oraz poprawę se-mantyczną i techniczną ankiet.
Wyniki badań ankietowych poddano statystycznej ocenie z punktu widzenia ich reprezentatywności, przy zastosowaniu testu Chi-kwadrat. Analiza wykazała, że zebrane dane można generalnie uznać za reprezentatywne dla populacji tury-stów odwiedzających Poznań. Nie są natomiast reprezentatywne wyniki badań ankietowych zrealizowanych wśród ekspertów i usługodawców, o czym już wcze-śniej wspomniano.
2.1.1. Charakterystyka turystów objętych badaniem ankietowym w 2010 r.
Analizując strukturę turystów krajowych i zagranicznych objętych badaniem an-kietowym w 2010 r. można stwierdzić pewne podobieństwa, ale także różnice pomiędzy nimi.
Jak wynika z danych zawartych w tabeli 13 wyraźne różnice wystąpiły po-między turystami krajowymi i zagranicznymi w przypadku płci. Wśród badanych turystów krajowych minimalnie więcej było mężczyzn, natomiast w grupie tury-stów zagranicznych dominacja mężczyzn była bardzo wyraźna (aż 63,5% ogółu badanych).
W przypadku pozostałych cech respondentów występują wyraźne podobień-stwa pomiędzy obu grupami turystów.
W kwestionariuszu ankietowym zapytano respondentów o ich aktualną sy-tuację materialną. W przypadku badanych turystów krajowych przedstawiała się ona jak w tabeli 14.
Jak wynika z tabeli 14, w badanej próbie dominowali respondenci, których sytuacja materialna była średnia (1001–3000 zł miesięcznie na osobę). Niewielki odsetek badanych stanowili respondenci o bardzo niskich dochodach oraz docho-dach bardzo wysokich (powyżej 7000 zł).
Turyści zagraniczni uczestniczący w omawianych badaniach pytani byli o sy-tuację materialną swego gospodarstwa domowego w ujęciu jakościowym, bez podawania wysokości osiąganych dochodów (tab. 15).
Jak wynika z danych zawartych w tabeli 15 wśród badanych turystów zagra-nicznych odwiedzających Poznań w 2010 roku dominowały osoby o bardzo
do-brej kondycji ekonomicznej (ponad 65% respondentów). Osoby będące w trud-nej sytuacji materialtrud-nej nie odwiedzają Poznania (1,3% badanych), co wydaje się zrozumiałe, zważywszy na opisany w literaturze ścisły związek pomiędzy stopą aktywności turystycznej a dochodami będącymi w dyspozycji turysty.
Przytoczone charakterystyki badanej populacji nie są tożsame z cechami głów-nych segmentów rynku turystycznego Poznania. Jest to jedynie struktura bada-nej próby, niepozwalająca na jej odnoszenie do ogółu turystów odwiedzających Poznań.
Tabela 13. Charakterystyka turystów krajowych i zagranicznych objętych badaniami ankie-towymi w 2010 r. nt. „Ruch turystyczny w Poznaniu”
Cechy respondentów
Turyści objęci badaniem
Ogółem Turyści krajowi Turyści zagraniczni
Lb % Lb % Lb % Płeć Kobieta 784 44,4 552 48,8 232 36,5 Mężczyzna 981 55,6 578 51,2 403 63,5 Wiek do 24 lat 529 30,0 361 31,9 168 26,5 25–34 578 32,7 356 31,5 222 35,0 35–44 362 20,5 219 19,4 143 22,5 45–59 191 10,8 128 11,3 63 9,9 60 i więcej lat 64 3,6 46 4,1 18 2,8 brak danych 41 2,3 20 1,8 21 3,3 Poziom wykształcenia podstawowe 17 1,0 15 1,3 2 0,3 zasadnicze zawodowe 101 5,7 77 6,8 24 3,8 średnie 514 29,1 381 33,7 133 20,9 wyższe licencjackie 427 24,2 229 20,3 198 31,2 wyższe magisterskie 670 38,0 423 37,4 247 38,9 brak danych 36 2,0 5 0,4 31 4,9 Miejsce zamieszkania wieś 130 7,4 97 8,6 33 5,2 miasto do 10 tys. 150 8,5 117 10,4 33 5,2 miasto 10–49 tys. 279 15,8 219 19,4 60 9,4 miasto 50–99 tys. 207 11,7 148 13,1 59 9,3 miasto 100–199 tys. 208 11,8 143 12,7 65 10,2
miasto 200 tys. i więcej 667 37,8 364 32,2 303 47,7
brak danych 124 7,0 42 3,6 82 12,9
Ogółem 1765 100,0 1130 100,0 635 100,0