Analiza zastrzeżeń merytorycznych w opiniowanych wnioskach

Przy opiniowaniu wniosków odnoszono się przede wszystkim do wy-magań określonych w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyż-szego z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać jednostki organizacyjne uczelni, aby prowadzić studia na określonym kierunku i poziomie kształcenia (Dz. U. Nr 144, poz. 1048, z późn. zm.). Wymagania te dotyczą koncepcji kształcenia (w tym sylwetki absolwen-ta i struktury kwalifi kacji, planów i programów studiów i ich zgodności ze standardami i treściami nauczania), minimum kadrowego (w tym obsady ważnych dla kierunku przedmiotów), infrastruktury dydaktycz-nej (zwłaszcza laboratoriów i pracowni specjalistycznych), dostępu do piśmiennictwa zalecanego w sylabusach, realizacji praktyk (ich progra-mu, miejsca praktyk właściwych dla kierunku, itd.), a także organizacji procesu dydaktycznego (zwłaszcza na studiach niestacjonarnych).

Połowa wniosków uzyskała opinię pozytywną. Mimo to, w przypadku kilku wskazano potrzebę dokonania pewnych korekt. Sformułowane zale-cenia, były mniejszej wagi i nie dyskwalifi kowały wniosku. Zastrzeżenia sformułowane do wniosków zaopiniowanych negatywnie miały poważ-niejszy charakter i z reguły było ich więcej. W tabeli 6 przedstawiono syntetycznie formułowane zastrzeżenia do opiniowanych wniosków. Naj-więcej (w 8 wnioskach) zastrzeżeń sformułowano w odniesieniu do pla-nów studiów i programów nauczania (zdecydowanie mniejszej wagi we wnioskach pozytywnie ocenionych). Dużo zastrzeżeń dotyczyło niewy-starczającej bazy dydaktycznej (w 6 wnioskach), organizacji, programu czy miejsc praktyk (w 6 wnioskach) oraz kadry (w 5 wnioskach). Braki kadrowe, co warto uzmysłowić, były jednak często główną przyczyną ne-gatywnej oceny wniosku.

Tabela nr 6. Lp. Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Kryteria ocen Struktura kwalifi kacji

absolwenta _{Plany studiów}

i programy nauczania

Sylabusy

Kadra naukowo- ^dydaktyczna Obsada kadrowa _{Badania naukowe Baza dydaktyczna}

Zasoby biblioteczne,

czytelnia

Praktyki studenckie

Inne (Brak inf

.

o planowanej organizacji procesu dydaktycznego) 1. ^architektura krajobrazu ^{I 1 4 1 3 3 2 2 3} 2. leśnictwo I 1 1 1 1 1 3. ^ochrona środowiska ^{I 1 1 1 2 1} 4. ogrodnictwo I 1 1 5. rolnictwo I 1 1 1 1 1 1 1 Razem 2 8 3 5 4 6 4 6 1

Wydaje się potrzebne krótkie odniesienie do głównych wymagań okre-ślonych w przywołanym rozporządzeniu z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie spełniania warunków do prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia.

Koncepcja kształcenia. We wnioskach o nadanie uprawnień do

prowa-dzenia kształcenia uczelnie w opisie struktury kwalifi kacji ograniczają się zwykle do opisu sylwetek absolwenta, na ogół bardzo zbliżonych do zawar-tych w standardach nauczania (prawie kopie zapisów ze standardów), nie precyzując określenia kompetencji ogólnych i specyfi cznych absolwentów, nabywanych umiejętności i kształtowanych na kierunku postaw. Propono-wane specjalności niekiedy nie były dobrze zdefi nioPropono-wane (np. brak przed-miotów wyraźnie defi niujących proponowaną specjalność).

Plany studiów i programy nauczania w większości wniosków miały

większe lub mniejsze uchybienia, które dotyczyły braku ważnych przed-miotów lub ważnych treści dotyczących przedprzed-miotów kierunkowych, zni-komej możliwości wyboru treści programowych przez studentów (np. tylko 12% zamiast wymaganych 30%), zbyt małej liczby godzin zajęć na studiach niestacjonarnych (np. brak aż 15% ogólnej liczby godzin), itp. Niekiedy źle przygotowane sylabusy uniemożliwiały ocenę możliwości nabycia wiedzy i umiejętności zapisanych w sylwetce absolwenta. W sporej części jednak programy i plany studiów były poprawnie zdefi niowane (liczba godzin, tre-ści nauczania, proporcje wykładów i ćwiczeń, zaplanowane praktyki itd.) i generalnie spełniały wymagania standardów nauczania.

Kadra naukowo-dydaktyczna we wnioskach o uruchomienie

tradycyj-nych kierunków rolniczych (takich jak „rolnictwo” czy „ogrodnictwo”) była na ogół odpowiednia i wystarczająco urozmaicona (w przypadku

„leśnic-twa” już nie). Większość wniosków dotyczyła „architektury krajobrazu” oraz „ochrony środowiska”. Wnioskodawcy nie proponowali często do minimum kadrowego wymaganej liczby osób posiadających dorobek dotyczący bez-pośrednio wnioskowanego kierunku (dotyczyło to zwłaszcza „architektury krajobrazu”, ale także „leśnictwa”). Nawet gdy wymagania merytoryczne były spełnione to z wniosków nie zawsze wynikało, że wnioskodawca rze-czywiście będzie dysponować odpowiednią kadrą (np. z uwagi na nieprecy-zyjne oświadczenia, brak dokumentacji potwierdzającej dorobek w zakresie kierunku lub w dziedzinie z nim związanej, brak informacji o zaplanowanej liczbie godzin zajęć i przedmiotach itp.). Niekiedy w proponowanej kadrze brak było osób, które posiadałyby dorobek uzasadniający możliwość wykła-dania ważnych dla kierunku przedmiotów, co prowadziło do ich wadliwej obsady (np. przydzielenie 6 przedmiotów osobie nie posiadającej dorobku uzasadniającego kompetencje w ich zakresie).

Infrastruktura dydaktyczna w dużej części wniosków była opisana

nie-właściwie lub zdawkowo. Uczelnia zwykle przedstawiała jakimi budynkami (powierzchnia i kubatura) oraz pomieszczeniami dysponuje (sale wykładowe, sale seminaryjne i do ćwiczeń audytoryjnych, ewentualnie pracownie kom-puterowe), choć niekiedy i takich informacji brakowało. Często nie podawano jednak liczby studentów, którzy z tej bazy korzystają, nie można było zatem ocenić, czy po dodatkowym naborze na nowy kierunek baza będzie wystar-czająca. Ponadto dla zdecydowanej większości kierunków będących w gestii Zespołu, a wszystkich których dotyczyły wnioski, potrzebna jest (i to już na pierwszych latach) specjalistyczna baza laboratoryjna, pracownie specjali-styczne, pracownie projektowe, czy kolekcje roślin, itp. Uczelnie (zarówno pu-bliczne jak i niepupu-bliczne) często ograniczały się we wniosku do zapewnienia, że sukcesywnie taką bazę utworzą i będą uzupełniać. Nie precyzowały jednak jakie pracownie, kiedy i w jakiej kolejności, gdzie i z jakim wyposażeniem utworzą, czy mają lub skąd wezmą środki (w jakiej wysokości), itd. Niekiedy wskazywały wyłącznie na korzystanie z bazy szkół średnich, które oczywiście na ogół nie zapewniały możliwości odbycia ćwiczeń i nabycia umiejętności odpowiednich dla studiów wyższych. Zastrzeżenia dotyczące braku bazy dy-daktycznej lub niewłaściwego (niejasnego czy niejednoznacznego) jej opisa-nia były istotną przyczyną negatywnego zaopiniowaopisa-nia kilku wniosków.

Praktyki. Główne zastrzeżenia dotyczyły zarówno braku

odpowiednie-go programu (np. cele praktyk oderwane od kierunku), opisu systemu organizacji oraz zaliczania praktyk lub/i braku umów czy porozumień z przedsiębiorstwami i instytucjami odpowiednimi dla kierunku i to w od-powiedniej do planowanej liczby studentów liczbie miejsc.

Biblioteka. Wnioskująca uczelnia powinna zapewnić dostęp do zbiorów

związanych z uruchamianym kierunkiem studiów, zwłaszcza publikacji po-lecanych w sylabusach. Wskazanie, że uczelnia zamierza skorzystać z do-brej biblioteki zespołu szkół średnich, biblioteki publicznej (miejskiej czy powiatowej) jest daleko niewystarczające bez opisania zbiorów (tytułów i liczby egzemplarzy podręczników, prenumerowanych czasopism i zbio-rów specjalnych itd.) oraz stosownych i wiarygodnych umów o

udostępnie-niu. Nie wystarczają także same deklaracje o sukcesywnym uruchomieniu biblioteki lub poszerzeniu zbiorów, bez zdefi niowania jakie podręczniki zo-staną zakupione i wskazaniu środków przeznaczonych na ten cel.