Art. 6 ust. 1 lit. f

Przesłanka legalizująca przetwarzanie danych osobowych, gdy przetwarzanie odbywać się ma dla prawnie uzasadnionych interesów, po myśli art. 6 ust. 1 lit. f RODO, adresowana jest zasadniczo do podmiotów sektora gospodarczego i nakierowana na ochronę ich interesów.

Zgodnie z tym przepisem przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawo-we prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem, z tym zastrzeżeniem poczynionym in fine, że reguła ta nie ma zastosowania do przetwarzania, którego dokonują organy publiczne w ramach realizacji swoich zadań. Oznacza to, że organy władzy publicz-nej pozostają znacząco ograniczone w możliwości legalizowania za po-mocą tak określonej przesłanki dysponowania danymi osobowymi, choć bezwzględnie nie można wykluczyć jej stosowania przez te podmioty. Zasadne wydaje się uznać że dopuszczalne jest jej stosowanie tam, gdzie przetwarzanie danych osobowych odbywa się w celach innych niż te,

które łączą się bezpośrednio z realizacją zadań organów publicznych, na co zdaje się wskazywać motyw 49. Dlatego też przyjmować należy, że organy publiczne mogą korzystać z przedmiotowej przesłanki poza tymi przypadkami, gdy przetwarzanie danych osobowych odbywa się w celu wykonywania zadań realizowanych w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi59, choć w literaturze napotkać można także stanowisko, wedle którego „[o]ma-wiana tu przesłanka może być stosowana jedynie przez podmioty pry-watne (np. przedsiębiorców), natomiast nie mogą się na nią powoływać podmioty publiczne”60. Tymczasem praktyka pokazuje, że wcale nierzad-ko podmioty publiczne na równi z podmiotami prywatnymi sięgają po tę właśnie przesłankę legalizującą przetwarzanie w przypadkach, gdzie poruszają się w sferze dominium, nie wykonując swojego władztwa. Jako przykład posłużyć nam może wspominane już wskazywanie w umowach danych osobowych osób odpowiedzialnych za realizację umowy, udo-stępnianie nagrań z monitoringu zamieszczonego na urzędowym parkin-gu osobom, które brały udział w kolizji itp.

Niewątpliwie jednak każdorazowo przy stosowaniu tej przesłanki konieczne jest dokonanie swoistego testu proporcjonalności. Może mieć on charakter sformalizowany dla celów dowodowych, może też przybrać formę nieudokumentowanej analizy, której odzwierciedlenie znajdzie jedynie wzmianka o tej podstawie prawnej w rejestrze czynności prze-twarzania (art. 30 RODO), niemniej jednak test taki należy wykonać. Chodzi o to, że art. 6 ust. 1 lit. f RODO pozwala na przetwarzanie danych osobowych w zakresie niezbędnym do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter

59 Zob. K. Wygoda, Modyfikacja...; M. Gumularz, Uzasadniony interes w sektorze

pu-blicznym – na przykładzie monitoringu, „ABI Expert” 2018, nr 2, s. 18; A. Nerka, M.

wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem. Warun-kiem prawidłowości powołania się na tak określoną przesłankę jest spełnienie łączne następujących kryteriów: po pierwsze ‒ identyfikacja prawnie uzasadnionego interesu, który jest realizowany przez admini-stratora lub przez stronę trzecią; po drugie ‒ zweryfikowanie niezbęd-ności przetwarzania dla realizacji celu wynikającego z przedmiotowego interesu; po trzecie ‒ ocena, czy nie jest spełniona przesłanka o charak-terze negatywnym w postaci występowania w danym stanie faktycznym interesów lub podstawowych praw i wolności podmiotu danych, które mają charakter nadrzędny wobec prawnie uzasadnionych interesów administratora lub strony trzeciej61.

Wskazać tu jednocześnie wypada, że zgodnie z motywem 47 RODO administrator przy analizie i dokonywaniu ważenia dóbr powinien wziąć pod uwagę rozsądne oczekiwania osób, których dane dotyczą, oparte na ich powiązaniach z administratorem, czyli np. uwzględnić pozostawanie w relacji z klientem administratora lub gdy osoba działa na jego rzecz.

Biorąc pod uwagę treść 6 ust. 1 lit. f RODO, należy stwierdzić, iż prawodawca unijny, wprowadzając kategorię „uzasadnionego interesu administratora”, ustanowił szerszą przesłankę przetwarzania danych osobowych niż miało to miejsce w art. 23 ust. 1 pkt. 5 s.u.o.d.o. z 1997 r., który wprowadzał zbliżoną instytucję „prawnie usprawiedliwionego celu”. Odnotować trzeba, że pojęcie „interes” jest szerszą kategorią niż pojęcie „cel”. Interes administratora może być określany jako pewna relacja między jakimś stanem obiektywnym a oceną tego stanu z punk-tu widzenia korzyści, jaką on przynosi lub może przynieść administra-torowi, przy czym musi być uzasadniony, co więcej, kategoria ta jest

61 Szerzej zob. M. Więckowska, Przetwarzanie danych na podstawie prawnie

uzasad-nionego interesu, „ABI Expert” 2018, nr 3, s. 10 i n.; M. Więckowska, Prawnie

zróżnicowana W RODO nie przesądza się, co taki interes stanowi. W ten sposób stwarza się możliwość interesu przez samych zainteresowanych z uwzględnieniem okoliczności każdego przypadku, pod warunkiem spełnienia pozostałych kryteriów określonych w przepisie oraz przy respektowaniu wymagań art. 5 RODO62. W sektorze publicznym baczyć należy jednak, by ów interes nie wkraczał w obszar władztwa organów władzy publicznej, bo wówczas korzystanie z analizowanej tu przesłan-ki jest wyłączone. Warto w tym miejscu odnotować, że zgodnie z moty-wem 47 zakres klauzuli uzasadnionego interesu administratora obejmu-je marketing bezpośredni oraz zapobieganie oszustwom63. Względy takie w pewnej mierze wystąpić mogą także po stronie podmiotu publicznego.