"They didn 't know it was impossible, so they did it"
"Nie wiedzieli.
żeto
niemożliwe, więcto zrobili"
Mark Twain (Samuel Langhorne Clemens)
(1835 -1910)
amerykański pisarz pochodzenia szkockiego
Wprowadzenie. Wiem,
żeto
najważniejszai zarazem najtrudniejsza
część każdejpracy,
zwłaszcza
tak
ważnej,jak praca habilitacyjna, która ma
zadecydowaćo dalszej karierze naukowej.
Przeczytałemich wiele, w tym
równieżnapisanych przez mych bliskich Kolegów, a nawet
byłychStudentów, którzy to zadanie wykonali
już wcześniej.Zawsze
ujmowałamnie powaga tych tekstów,
niezwykłeskupienie na obranej tematyce, a nawet swoisty patos.
Myślałem
wówczas,
że właśnieja
chciałbym napisaćto inaczej, prosto, nawet tak, by
mogłyto
przeczytać
moje Dzieci, którym
dedykuję całą swoją pracę,a
zwłaszcza tę.Jestem Obywatelem
niepodległegoKraju. Jako przedstawiciel Pokolenia
40-,wiem,
żeta
niepodległość
sporo nas
kosztowała.Jej utrzymanie kosztuje nas bodaj jeszcze
więcej.To
teżwiem, bo przez ok. 20 lat, codziennie staram
sięw tym akt)""TIie
uczestniczyć.Kocham
swoją Rodzinęi
chciałbym, żebyJej, a
takżemnie
osobiście, dotyczyłapoprawa
jakości życia,z
troskąo zapewnienie jak najlepszej opieki zdrowotnej, która niestety jest nam szczególnie potrzebna, zapewnienie odpowiedniego poziomu i
jakościcodziennego
pożywienia, rozsądna możliwośćkorzystania z wszelkich dóbr
użytkucodziennego, najlepiej
spełniającychcodzienne potrzeby, ochrona
środowiskanaturalnego, w którym
żyjemy,co jest szczególnie
ważne dla każdego Ślązaka, jak ja, wraz z zapewnieniem koniecznej energii, którą sam poczęści pozyskuję
z alternatywnych
źródeł,jako aktywny przedstawiciel ruchu prosumenckiego,
możliwość kształcenia się
i uczestnictwa w swobodnym pozyskiwaniu i
przesyłaniuinformacji za
pośrednictwemInternetu,
ważnaw
związkuz
naukąi wykonywaniem pracy, ale
teżw
związku Zkorzystaniem z zasobów kultury i wiedzy, oraz dysponowanie bezpiecznymi
środkami
transportu do przemieszczania
siędo pracy i podczas wakacyjnych wyjazdów rodzinnych. Wydaje
się, żeto normalne oczekiwania
każdejnormalnej polskiej rodziny. Te
hasła
odpowiednio opracowane
irozbudowane
stanowiąjednak
równocześniesens
wielo-letnich
iwielonarodowych programów, w tym strategii Unii Europejskiej na okres do roku
2020 w zakresie kreowania gospodarki opartej na wiedzy i innowacji. Innowacje rozumiane jako cenne, nowatorskie
pomysły sąbowiem
podstawąrozwoju gospodarczego
dotyczącegoprodukcji) dystrybucji i
wdrożeniawiedzy)
będącejproduktem i
stanowiącej głównyprzyczynek do
zrównoważonegorozwoju,
przynosząc największą wartość dodaną[1-4].
Kocham
swoją pracęi
choćw moim rankingu
uczuć plasuję jąna miejscu drugim, to ona
właśnie pochłania
mi
więcejczasu i energii
niż miłośćdo Rodziny. Takie
sąniestety
współczesne
wyzwania. Ale
też pracujęw miejscu
niezwykłym.Mam
możliwośćtworzenia nowej wiedzy oraz
równieżwarunków do jej
pomnażania.Od lat aktywnie
uczestniczęw wielu Europejskich Programach Strategicznych, w wyniku których
dziś mogę pracowaćw jednych z najlepiej
wyposażonychw Polsce laboratoriów
materiałoznawczychi
dotyczącychnajnowo-cześniejszych
technologii procesów
materiałowychi nanotechnologii, które w
dużejmierze sam
kształtowałem. Dałomi to
sposobnośćczynnego poznania bardzo wielu super nowo-czesnych metod badawczych i
pozwoliłoje
opanowaćpraktycznie w stopniu
umożliwiającynl rozwiązywaniewielu problemów naukowych i
inżynierskich,co
potwierdziłmój
udziałw licznych projektach naukowo-badawczych.
Ciekawośći
dążeniedo
rozwiązaniawielu spraw, i
związanyz tym
pośpiech, uniemożliwiłymi przy tym udokumentowanie przez publikacje wielu z tych
osiągnięć.Trudno
też było zdecydować,który z aspektów poznawczych, którymi
się zajmowałem,
powinien
byćzaprezentowany w rozprawie habilitacyjnej.
O wyborze konkretnej tematyki tej pracy
przesądziłow
końcukilka czynników. Po pierwsze
przyświecałami
myślencyklopedysty francuskiego D. Diderota (1713-1784),
że"dzięki
obserwacji gromadzimy fakty, refleksja je
łączy,a eksperyment weryfikuje rezultaty
łączenia
faktów. Nasza obserwacja musi
byćsumienna, refleksja
głęboka,a eksperyment precyzyjny." To
przesądziłoo klasycznym
układzieniniejszej rozprawy, gdyZ zawiera ona
obszerną analizę
stanu zagadnienia, z refleksyjnymi elementami oceny tego stanu i praktycznej aplikacji zreferowanej wiedzy teoretycznej oraz wyniki szeroko zakrojonych
własnych badańeksperymentalnych z wykorzystaniem wielu nowoczesnych metod,
równieżopatrzonych
wni-kliwym, reflekSyjnym komentar.2em. Po drugie starałem się, wyka.2ać swą słu:iebną rolę wobecSpołeczeństwa,
tak aby wybrane zagadnienie
wypełniało, choćw
części przesłanie głoszoneod
lat przez Prof. L.A.
Dobrzańskiego,z któryITI
współpracuję, że "udostępnianieproduktów
ludziom, jest
humanistyczną misją inżynierów"i
żeto
właśnieprojekty
inżynierskie są podstawąuruchomianej i wykonywanej produkcji, a
środowiskotechniczne odgrywa w tym
procesie
szczególną rolę inspirującą, twórcząi
kierowniczą[5-7]. Wyniki
badańw ramach Foresightu technologicznego Europy w 5. i 6. Programach Ramowych Wspólnoty Europejskiej wykonanych w ramach projektów
The Future ofManufacturing in Europe (FutMan) [8] orazMam~facturing Visions The Futures Project (ManVis) [9] wymagają
w ramach nowej meto-dologii projektowania
materiałowegodostarczania
materiałówo odpowiednio
ukształtowanejstrukturze
gwarantującejwymagany
zespół własnościfizykochemicznych, a przez to ich odpowiednie charakterystyki funkcjonalne U . ang.:
materials on demand), a ponad wszystkowypełnienie
funkcji
użytkowychwykonanych z nich produktów [7,10], co stanowi obecnie priorytet nowych technologii
materiałowych i procesów wytwarzania, w ramach paradygmatu"Inżynierii Materiałowej",
wypracowanego w
ciąguponad 50-lecia historii tej dyscypliny naukowej,
którąuprawiam. I wreszcie aspekt trzeci inspirowany przez
myślJana
PawłaII,
że"Przyszłość
zaczyna
siędzisiaj, nie jutro."
Kaźdy chciałbypo sobie
pozostawić cośwarto-ściowego,
co
mogłobypomóc innym.
Sądzę, żeopracowanie i badania nad nowymi, awan-gardowymi
materiałami,które po zastosowaniu w samochodzie,
mogłyby przyczynić siędo uratowania
choćbyjednego ludzkiego
życia, sąwarte
wysiłkui
poświęconegoczasu i energii.
Sam
kiedyś uczestniczyłemw wypadku drogowym, w którym nie
poniosłemdotkliwych
obrażeń,
najpewniej m.in. dlatego,
żeprzed laty
jakiśkonstruktor
wykorzystał materiał udostępnionyprzez
jakiegoś inżyniera materiałowego,który
wystarczającoskutecznie
zabez-pieczył
mnie w krytycznej sytuacji przed
utratą życia.Skoro wiem,
żestan wiedzy w tym zakresie
można poprawić, czułem sięw
obowiązkutakie badania
podjąći
udostępnićich wyniki, do szerokiego wykorzystania
przemysłowego.Stąd
celem niniejszej rozprawy jest ustalenie mechanizmów strukturalnych, które
decydująo
przydatnościdwóch wybranych stali
zawierającychok. 25% Mn, ok. 1% Si, ok. 3% Al i mikrododatki ok. 0,4% Nb i ok. 0,02% Ti, o
zróżnicowanym stężeniuodpowiednio 0,08 i 0,73% C, oznaczonych odpowiednio jako X8MnSiAlNbTi25-l-3 i X73J\.1nSiAlNbTi25-1-3, do zastosowania na blachy w
przemyślesamochodowym,
cechujące się dużą energią możliwądo
pochłonięciaw
związkuz przebiegiem tych mechanizmów w trakcie dynamicznego
odkształcenia