nawrockabarbara4@wp.pl
Urodzona 16 czerwca 1993 roku w Gdyni.
Studia rozpoczęte na ASP w Gdańsku w 2012 roku w Pracowni Podstaw Rysunku i Malarstwa dr hab. Hanny Nowickiej-Grochal (I rok) oraz dr. hab. Krzysztofa Polkowskiego (II rok).
Praca magisterska pisemna: W poszukiwaniu
dzieła sztuki, czyli o pięknie asfaltu napisana pod
kierunkiem dr Katarzyny Lewandowskiej. Opiekun aneksu: dr hab. Zbigniew Treppa Promotor dyplomu: prof. Henryk Cześnik Recenzent: dr Marcin Zawicki
Born on 16 June 1993 in Gdynia
Studies in Basics of Drawing and Painting commenced on 2012 in the Studio of dr hab. Hanna Nowicka-Grochal (Year I) and dr hab. Krzysztof Polkowski (Year II) at the Academy of Fine Arts in Gdańsk.
Written master’s thesis: In search of a work of art or on the beauty of asphalt. written under the supervision of dr Katarzyna Lewandowska.
Supervisor of the annex: dr hab. Zbigniew Treppa Degree project supervisor: prof. Henryk Cześnik Reviewer: dr Marcin Zawicki
Realizacja dyplomowa Barbary Nawrockiej, zarówno rozważania teoretyczne jak i część główna dyplomu, stanowi spójną całość. Autorka dotyka istotnych zagadnień z pola współczesności: pyta o status dzieła sztuki, aktualność sądów estetycznych, dotyka granic między sztuką a życiem codziennym.
Rozbudowana, napisana dojrzałym językiem rozprawa pisemna przybliża problem od strony wybranych zagadnień z historii sztuki, dotykając także rozważań filozoficznych. Naświetla zmagania ze statusem dzieła od przewrotu Marcela Duchampa, poprzez Fluxus po Roberta Raushenberga. Szkoda, że młoda artystka nie sięgnęła po współczesność, konceptualizm, sztukę krytyczną, czy popularną ostatnio w naszych murach sztukę relacyjną, które na pewno, choćby częściowo, rozwiałyby wątpliwości młodej artystki. Nawrocka koncentruje się jednak na stronie estetycznej problemu (do czego oczywiście ma pełne prawo) i ten punkt widzenia będzie tu niezawodnym
clou. Nawrocka pyta: „Kontekst powoduje nie tylko zmianę odbioru dzieła
ale również nadanie znaczeń czemuś co nie ma żadnej wartości. Upuszczona rękawiczka w muzeum sztuki współczesnej może stać się obiektem kontemplacji. A jej odbiorcy obiektem szyderstwa. Czy słusznie?”1
Odpowiedzią na podobne wątpliwości ma być cześć praktyczna dyplomu Nawrockiej. Oglądamy tu fragmenty ulicy: mówiące jej językiem obsypujące się tynki, zdewastowane przez graffiti lub, wręcz przeciwnie, poddane malarskiej apoteozie fragmenty reklamowych bannerów. Subtelnej wrażliwości Nawrockiej (którą miałem okazję poznać przy okazji zajęć z rysunku) chyba bliższy jest aneks z fotografii. Wysmakowane kompozycje samoistnie powstającego malarstwa materii, jakie spotykamy spacerując po mieście na każdym kroku, mogą być elegancką metaforą przemijania. Współczesne vanitas opowiadające historię degradacji niewzruszonej pozornie tkanki miasta, jego powolnej erozji. Zamknięty w kadrze rozkład, a w zasadzie powolny powrót do stanu pierwotnego - betonowy pomnik naszej cywilizacji noszący ślady tysięcy dni wiatrów i deszczu, ludzkich dotknięć i zarodników mchu; niezauważalnie i nieodwracalnie obraca się w proch.
O wiele mniej jednoznaczną, moim zdaniem, realizacją jest część główna dyplomu Nawrockiej. Artystka jako podobrazia wykorzystała stare bannery reklamowe; utrapienie przestrzeni publicznej polskich miast. Coś na pewno z nimi zrobiła, chyba łatwiej jednak stwierdzić, czego nie zrobiła. Można powiedzieć, że je dewastuje, niszczy, burzy pierwotny ład. Czy to jest punkowy,
antykapitalistyczny manifest? Na taką formę jest tu chyba zbyt wiele uwagi, rozsądku, świadomości użytego koloru i gestu, zbyt blisko estetyki malarstwa. Nie jest to na pewno streetartowy adbusting, bo chociaż momentami możemy mieć takie skojarzenia, to przekaz jest w tym wypadku zbyt enigmatyczny, za mało wprost. Raczej nie są to klasycznie rozumiane realizacje malarskie, obrazy abstrakcyjne: ich powierzchnię wyraźnie drażni wyłaniający się spod spodu chaos, który tylko w nielicznych momentach zdaje się współtworzyć dzieło. Czy malujący na bannerach graficiarz musiał porzucić swoją pracę w połowie nieukończoną? Może jest to wynik bezsilności, manifestacja niemożliwości opanowania estetyki reklamowego chaosu? Może to opowieść o nieprzystawalności języka klasycznie rozumianego malarstwa do aktualnej rzeczywistości. Jak zdaje się pytać jedna z prac Nawrockiej: Po Co (?).
Dyplomantka w swojej pracy pisemnej dochodzi do ponurych wniosków. Jak pisze: „M. Duchamp dopuścił się czynu o tragicznych konsekwencjach. […] poprzez ready-mades sprawił, że rozpoznanie jakości dzieła stało się niemożliwe, a sama sztuka umarła.”2 Moim zdaniem sztuka jednak ma się nienajgorzej, a postmodernistyczna rewolucja zamiast zabijać tchnęła tu nowe życie. Sytuacja sztuki to od zawsze sytuacja, kiedy rzeczy zmieniają pierwotne znaczenie. Tak jak ślady pigmentów na płaszczyźnie niekoniecznie są po prostu kolorowymi plamami, ale odnoszą nas do podmiotu (czy będzie to Sąd Ostateczny, czy kompozycja abstrakcyjna), tak rękawiczka upuszczona w galerii może emanować różną treścią, w zależności od kontekstu, w jakim się znajdzie. Niejednoznaczność leży u podstaw sztuki w ogóle i ta wartość, której Nawrocka zdaje się tak obawiać w swojej pracy pisemnej, stanowi moim zdaniem esencję jej realizacji malarskiej. Czerpiąc z różnych estetyk i unikając oczywistych tropów narzucających się przy okazji użycia starych reklam jako punktu wyjścia, Barbara Nawrocka proponuje własne, niejednoznaczne roz-wiązanie formalne. Na styku granic sztuki i życia, estetyki i brutalnego wandalizmu, punku i eleganckiego formalizmu kiełkuje coś, co za chwilę może zaskoczyć.
dr Marcin Zawicki
1 Barbara Nawrocka, W poszukiwaniu dzieła sztuki, czyli o pięknie asfaltu, s. 12. 2 Ibidem, s. 16.
81 Yo ung P ain ter s in Gd ańsk MF A s in P ain ting 2017
Mł od e M al ar st w o w Gd ańsk u D yp lo m y 2017
Barbara Nawrocka’s degree piece-both the theoretical part and the main piece-form a coherent whole. The author touches upon some serious issues from the area of modernity: she asks about the status of the work of art, the validity of aesthetic judgments and the boundaries between art and everyday life.
The extensive and well-written paper presents the problem from the perspective of selected aspects of history of art and philosophy. It discusses the controversies related to the status of the work of art from Marcel Duchamp’s revolution through Fluxus to Robert Rauschenberg. It is a pity that the young artist did not include any movements from contemporary art like conceptualism, critical art or the recently popular relational art, as these might have dispelled-at least partially-some doubts of the author. Nawrocka focuses on the aesthetic side of the problem (something she is obviously entitled to) and this perspective remains the clou of the work. Nawrocka asks: “The context leads to a change in perception of the work of art but it can also ascribe some meaning to things which do not have any value. A glove dropped in a museum of modern art can become an object of contemplation. And their viewers an object of derision. And rightly so?”1
The practical part of Nawrocka’s degree piece is meant to address these doubts. We can see some elements of the street that speak her language: plaster coming off the wall that is defaced with graffiti or, on the other hand, some fragments of advertising banners that have undergone some painterly apotheosis. The annex in photography seems to be closer to Nawrocka’s sensitivity (I had an opportunity to get to know her closer in drawing class).
Sophisticated compositions of the autogenous painterly matter that we encounter while walking around cities can be viewed as an elegant metaphor of transience, a modern vanitas telling the story of degradation and slow erosion of the apparently unyielding city fabric. The decay enclosed in a frame or maybe a slow return to the original state: the concrete monument to our civilization, which bears the traces of thousands of days of winds, rains, people’s touches and moss pores. The monument inconspicuously and irreversibly turns to dust.
The main part of Nawrocka’s degree piece is, in my opinion, far less univocal. The artist has turned old advertising banners-the scourge of public space in Polish cities-into panels for painting. She has done something to them, yet it would be easier to say what she has not done to them. We can
say that she defaces and destroys them or disrupts the original order. Is this a punk, anti-capitalist manifesto? There seems to be too much cautiousness, rationality and awareness of the colour and gesture-too much painterly aesthetics-to make it one. It definitely is not some form of street-art adbusting, though sometimes we may have such associations, as the message is too enigmatic and too indirect. Neither are they traditional painting projects in abstraction-the surface is clearly disturbed by the chaos emerging from the background, which sometimes seems to undertake some form of dialogue in order to cocreate the work of art. Did the graffiti artist have to abscond and abort his work, and left it unfinished. Maybe it is a result of impotence, a form of impossibility to bring the aesthetics of the advertising chaos under control? Maybe it is a story of the incongruence of the language of traditional painting with our reality? As one of Nawrocka’s works seems to ask: what for? The degree candidate comes to grim conclusions in her written work. She writes: “Duchamp committed an act which has tragic consequences. [...] through his ready-mades he rendered any judgements regarding the quality of the work of art impossible and the art itself died.”2 In my opinion, however, art is doing fine and postmodern revolution, instead of killing art, gave art a new life. The situation of art has always been a situation in which things lose their original meaning. As traces of pigments on the surface are not necessarily just some colour marks, but refer us to the subject (be it the Last Judgment or some abstract composition), the glove dropped in a gallery may emanate various senses, depending on the context it is in. Ambiguity lies at the heart of art in general and the value that Nawrocka seems to be so worried about in her written work is, in my opinion, the essence of her paintings. Drawing inspiration from various aesthetics and avoiding the obvious tropes we tend to follow when we notice that some old ads used as a point of departure, Barbara Nawrocka presents us her own, ambiguous formal solution. At the intersection of art and life, aesthetics and brutal vandalism, punk and elegant formalism, there sprouts something that may shake us up.
dr Marcin Zawicki
1. Barbara Nawrocka, In search of the work of art or on the beauty of asphalt, s. 12. 2. Barbara Nawrocka, In search of the work of art or on the beauty of asphalt, s. 16.
83 Yo ung P ain ter s in Gd ańsk MF A s in P ain ting 2017
Mł od e M al ar st w o w Gd ańsk u D yp lo m y 2017