wych" (Przegląd Górniczo-Hutniczy, 1929 r . ) zostały ponadto wyjaśnione w artykule pt« "Uproszczony spo
sób obliczania rurociągów podsadzkowych" (Przegląd Górniczy, 1949 r . ) służą do projektowania i do oceny wydajności in s ta la c ji podsadzkowej* W praktyce kopal
nianej najważniejszymi zagadnieniami są» a ) okre
ślenie najkorzystniejszego stosunku piasku i wody w mieszaninie podsadzkowej oraz b ) wyznaczenie naj
większej wydajności rurociągu podsadzkowego* Najko
rzystniejszy stosunek piasku i wody jak również wy
dajność rurociągu podsadzkowego zależą, jak podaje prof* Budryk, od dwóch podstawowych wielkości, a mia
nowicie?
1) średniego rogporzadzalnego spadku hydraulicz
nego in sta la c ji podsadzkowej, który można wyrazić wzorem*
H - 10 Is = Z ł
2) średniego współczynnika oporu ruchu materiału podsadzkowego
As « ( i - ■») . .
Jeśli przyjmie się u, = 0,12 oraz za S - ^ = 1,3, wzór poprzedni przybierze postać*
1 ’ - 1 * 0*12-1» - H
»5 “ • 2 I *
W podanych wzorach poszczególne symbole oznaczają*
H - różnica poziomów wlotu i wylotu rurociągu podsadzkowego w metrach,
L - długość rurociągu podsadzkowego w rzucie po
ziomym w metrach,
Z l - rzeczywista długość rurociągu w metrach,
116
¡x - współczynnik tarcia materiału podsadzkowego, S - ciężar właściwy ziam piasku (kwarcu) w t/m3,
przeciętny ciężar właściwy mieszaniny piasku i wody w t/a5»
Na.jkorzystnie.iszy stosunek mieszaniny zachodzi, gdy ilo ść wody na 1 m3 pisaku wynosi (W)
W = 0,9 j * - 0,3, W > 1. As
s
Najgęstszy stosunek piasku i wody może być 1:1» Wzór na W ma swoje znaczenie, j e ś l i
' Aa
t— >0,78
3
Przy mniejszych wartościach tego stosunku miesza
nina podsadzkowa powinna zawierać piasku i wody objętościowo w stosunku 1s1®
Na.iwieksza wydajność rurociągu podsadzkowego8 max Qp * 0,00165« D ^ 2
Dla rurociągu o średnicy 150 mm otrzymujemy wzór po zaokrągleni us
y i ; max Qp = 450 j -
---*3
Dla rurociągu o średnicy 185 mm wzór ma postać«
aux Qp = 770 -j®--- Æ T ,
T s ł 1
Wzoruj powyższe odnoszą się do mieszaniny podsadzkowej o najkorzystniejszym stosunku mieszaniny podsadzko*
wej, obliczonym n ap od stawie wzoru (W)» Dla innych 117
stosunków m^dsjność rurociągu jest mniejsza i można ją obliczyć z następującego wzoru:
Tp * ,5/2 \ / W
S
~ 0* ° ° 45 , Ł _ - T T3/2*V^6 *
l 0 , 6 + 1;
*s * *s . P r z y k ł a d :
Mając dane: H » 50 m, L. * 2000 m» D * 185 mm»
Obliczyć najkorzystniejszy stosunek mieszaniny i wydajności rurociągu podsadzkowego*
Średni współczynnik oporu ruchu materiału pod
sadzkowego:
A 1 , 0,12.2000 - 50 _ Q n2 s " '•* 2050 0,1<2. Średni spadek hydrauliczny:
T — 50 — 10 _ Q Q2 AS ~ 2050 "
As a 0 .12 I s " 0,02 * 6
Najkorzystniejszy stosunek mieszaniny e:
e a 1:W » 1 t (0 t9 * 6 + 0,3) = 1 : 5,7 * 0,158 Wydajność rurociągu ssależy od średnicy rur i od wielkości Ag i I s* Dla średnicy 3) - 185 mm:
Qp = 770 15 m3/godz.
Obliczona w przykładnie wydajność rurociągu w ilo ś ci 15 m3/godz* je st wydajnością małą, spowodowaną niewielką długością pionowej części rurociągu i
^oscią części poziomej* Najczęściej dajność rurociągów podsadzkowych wynosi znaczną długością części poziomej. Najczęściej wy-100 - 200 - 3 0 0 m3/godz. piasku.
Dla zwiększenia wydajności rurociągu podsadzko
wego zapoczątkowano w jednej z kopalń stosowanie energii powietrza sprężonego, wprowadzonego do prze
wodu podsadzkowego za pomocą specjalnej dyszy. Dyszę
umieszczono w takim miejscu rurociągu, w którym cis««*
nienie w przewodzie wykazuje spadek. Ciśnienie po
wietrza sprężonego musi być większe od ciśnienia pa
nującego "w danym punkcie rurociągu. Powietrze sprę- żone działa na podsadzkę przepływającą zwiększając je j prędkość przepływu w kierunku wylotu rurociągu, a wskutek tego zwiększa się wyda jność rurociągu,
W przewodzie podsadzkowym, którego wydajność nie jest w pełni wykorzystana, co zdarza się przy maiły ch odle
głościach miejsc zamulania od szybu cz$ otworu pod
sadzkowego i przy większej ich głębokości, następu
je zasysanie większej ilo ś c i powietrza i jego sprę
żanie. Rozpatrując to zjawisko podał prof.Budcyk myśl, w artykule pt. "Naukowe zagadnienia ruchu mie
szaniny podsadzkowej w przewodach” ("Przegląd Górni
czy", 1953 * . ) , wykorzystania sprężonego w przewo
dach podsadzkowych powietrza przez odprowadzanie go do przewodów powietrznych. Odseparowanie powietrza sprężonego zmniejszyłoby ścieranie ścianek rur pod
sadzkowych z jednej strony, a z drugiej - na wyko
rzystanie znacznej ilo ś c i energii tegoż powietrza do celów ruchowych. Sprawa ta wymaga jeszcze b8dań nad skonstruowaniem odpowiednich separatorów i zaworów.
Rozwiązanie tego zagadnienia, jak podaje prof.Budryk, ma poważne znaczenie ze względów na:
1. zapewnienie sprawności ruchu mieszaniny podsa
dzkowej ,
2. uniknięcie nad;aiernego zużycia rur,
3* wykorzystanie do celów przemysłowych nadmia
ru rozporządzalnej energii, wytworzonej w czasie przepływu podsadzki w rurociągach o niewykorzystanej wydajności.
Znaczenie podsadzki dla górnictwa polskiego wę
glowego, je st szczególnie ważne z uwagi na wybiera
nie pokładów grubych. Systemy wybierania pokładów grubych z zawałem powodują duże straty substancji Węglowego Góroo-śląsklego wybudowana została magis
trala kolejowa do Pustyni Błędowskiej, skąd przewo
z i się materiał podsadzkowy do poszczególnych kopalń.
Zrealizowanie zastosowania podsadzki płynnej w szero
ki 19
kim zakresie stało się możliwe dopiero w ustroju gospodarki uspołecznionej której jedną z głównych zasad je s t: bezpieczeństwo pracy górnika i oszczędna gospodarka złożem»
Systemy wybierania z podsadzka płynna:« Bo likw i
dacji przestrzeni wybranej podsadzka płynna może byó stosowana zarówno w systemach ubiorkowych, jak rów
nież w systemach zabierkowycłu W systemach wybierania warstwami pokładów grubych zamulenie przestrzeni wy
branej w dolnej warstwie umożliwia prowadzenie wybie
rania warstwy wyższej* Systemy ścianowe z podsadzką przodku ścianowego od ostatniej tamy czołowej wynosi 6-10 a, wówczas otaaiowuje się 3-6 pól obudowy i zamu
la* Rury podsadzkowe doprowadza się z górnego chod
nika wentylacyjnego i wylot umieszcza poza tamą* Wo
da z przestrzeni zamulanej przeciska się albo przez nieszczelności tamy czołowej, albo .odpuszczana je st przez okienka w tamie czołowej lub odprowadzana ko
rytami drewnianymi na zewnątrz przestrzeni podsadza
nej, a następnie do chodnika dolnego i do osadników*
Po zamuleniu przestrzeni wybranej przodek ścianowy posuwa się dalej i gdy osiągnie znów odległość 6-10 m
od tamy podsadzkowej następuje budowa nowych tam i podsadzenie odcinka między -tamami* System ścianowy podłużny z podsadzką płynną stosuje się w górnictwie polskim rzadziej, zwykłe w pokładach słabo nachylo
nych, większe rozpowszechnienie znalazł u nas system ścianowy poprzeczny.
d) System ścianowy poprzeczny z podsadzka płynny (rys.95a,b).
System ścianowy poprzeczny z podsadzką płynną nadaje się w pokładach nachylonych do 25°- 30°* Przy większym upadzie urobek odstrzelony na ścianie stacza
się w dół ku tamie podsadzkowej*
Roboty przygotowawcze polegają w tym systemie na przeprowadzeniu chodników piętrowych oraz dwóch, lub
co najmniej jednej pochylni rurowej, łączących
chodni-ki piętrowe* Pochylnie rurowe służą za drogi wenty
lacyjne dla powietrza, odpływającego z przodków do chodnika wentylacyjnego oraz dla rurociągów podsadzko
wych, prowadzonych z chodnika górnego piętrowego do ścian, Jak również za drogi transportu drewna na obu
dowę ściany «
Odstęp między pochylniami rurowymi wynosi 100- 120 m. Na odstawę urobku pozostawia się w podsadzce pochylnie wydobywcza łączącą ściany z,chodnikiem dol
nym przewozowym»
Od pochylni wydobywczej, założonej w środku wy
bieranego pasa pokładu (między pochylniami rurowymi) prowadzi się dwuskrzydłowe chodniki ścianowe, długo