w wypadku zaistnienia małych uskoków, czy za

burzeń w zaleganiu pokładu łatw iej można zastosować wąskie przodki zabierkowe niż długie ścianowe# Nada­

ją się więc do słabego stropu jak i każdej grubości pokładu#

System śląski w swej klasycznej formie jest systemem filarowo-zabierkowym podłużnym# W praktyce stosowany je st również system filarowo-żabierkow? poprzeczny#

6# System filarowo-zal ‘ * przeczny z zawałem W systemie filarowo-zabierkofoym poprzecznym z za­

wałem zamiast poziomych chodników filarowych, zgod­

nych z kierunkiem rozciągłości, prowadzi się podział pola-pochy lniane go na fila ry d owi er z chniami. czyli

krótkimi pochylniami zgodnymi z kierunkiem nachylenia pok­

ładu#

Obieranie filarów rozpoczyna się od górnego cho­

dnika piętrowego czy rozdzielczego i prowadzi w kie­

runku dolnego. Zabierki rozpoczyna się z dowierzchni i prowadzi do przebicia do dowierzchni drugiej# Mię­

dzy zabierkami pozostawia się tymczasowo nogę, któ­

rą wybiera się na samym końcu.

132

Zaletą tego systemu jest większa zdolność prze­

wozu pochył ego w kilku dowierzchniach niż w jednej pochylni obsługującej szereg filarów*

7, Systemy wybierania war­

stwami

przek uławicenia, przeważnie poziomeT"

W górnictwie polskim wybiera się warstwy na pod­

sadzkę płynną, wobec czego kolejność wybierania jest następująca; najpierw wybiera się warstwę dolną

(przyspągową), a następnie kolejno warstwy wyżej le­

zące* W każdej warstwie muszą być przeprowadzone od­

powiednie roboty przygotowawcze* Z uwagi na koszty robót przygotowawczych dąży się do ich zmniejszenia dwóch płaszczyznach odsłoniętych urabianie je st ła t­

wiejsze oraz uzyskuje się grubsze sortymenty węgla*

Więcej pracy wymaga w warstwach wyższych obudowa przez stosowanie podkładek oraz budowa tam podsadzkowych,

153

przy których, musi być wykonana podłoga, z desek do ścieku wody i zapobiegania podmyciu t8m oraz unoszę«

ni© piasku z warstwy dolnej.

Podział na warstwy równoległe do uławicenia ma tę zaletę, że można grubość warstwy tak dobrać, by stro­

pem warstwy była równa i mocna ława węglowa* Odstawa w warstwach pochyłych je st dogodniejsza niż w war­

stwach poziomych#

i ^fiior0pQro#W

Pochylnia rurowa

i I

5 i*

o o

o .$_u

*0

/

'

1

1

r

■ś i

->• postęp frontu rurowego

H

postąp frontu ścianowego

Pochylnia rurowa w warstwie dolnej

Rys# 105* Uzbieranie warstwami równoległymi do uławicenia, systemem ścianowym poprzecznym z pod­

sadzką płynną# Roboty przygotowawcze dla warstwy dolnej

134

a) Wybieranie pokładu warstwami równoległymi do uławicenią (rys. 105)

Przy Wybieraniu warstwami równa ległymi do uławi- cenia ważne jest założenie chodnika przewozowego dolnego w pokładzie. Chodnik dolny przewozowy może być przeprowadzony albo wspólny dla wybierania wszy­

stkich warstw, albo też dla każdej warstwy osobny.

W wypadku chodnika wspólnego do wybierania wszystkich warstw prowadzi się go po spągu pokładu i pozostawia się wzdłuż niego odpowiednio szeroki f i l a r oporowy, który można dopiero zlikwidować pó wybraniu wszystkich warstw. W drugim wypadku, przy stosowaniu osobnych chodników dla każdej warstwy, można rozpocząć wybie­

ranie od chodnika bez pozostawienia fila r a oporowego (rys. 1Q5). Częściej stosuje się pierwszy sposób z tymczasowym pozostawieniem f ila r a oporowego, ponie­

waż pozwala on na lepsze utrzymanie chodnika niż przy

mem ścianowym poprzecznym, wówczas rozpoczynamy przy­

gotowanie naprzód dolnej warstwy, przez wykonanie w fila rz e oporowym krótkiej pochylni wydobywczej i chodników ścianowych oraz pochylń rurowych. Jedną z pochyIń rurowych wykonujemy w warstwie dolnej, dru­

gą natomiast w górnej warstwie pokładu* Pochylnia

w górnej warstwie może służyć dla obu warstw do prze- . wietrzania i przeprowadzenia rurociągów podsadzko­

wych. Po wybraniu dolnej warstwy zamula się pochylnię wydobywczą i pochylnię rurową w dolnej warstwie i następnie przystępuje się do wykonania z przewozowe­

go chodnika pochylni wydobywczej w górnej warstwie oraz nowej pochylni rurowej jak również dwóch chod­

ników ścianowych w warstwie górnej. Po przebiciu cho­

dników do pochylni rurowych rozpoczyna się prowadze­

nie ścian w górnej warstwie na piasku warstwy dolnej w sposób analogiczny jak w warstwie dolnej.

b ) Wybieranie warstwami poziomymi. System wybiera­

nia warstwami poziomymi stosowany jest rzadziej niż warstwami równoległymi do uławicenia. Podobnie jak poprzednio muszą być roboty przygotowawcze prowadzo­

ne w każdej warstwie. Zwykle wystarcza w każdej war-135

stwie jeden chodnik warstwowy. Chodniki warstwowe prowadzone są ze wspólnej pochylni (rys* 106)* Grubość warstwy - 3 - ł i , rzadziej 5 m*

Pochylnie i chodniki warstwowe mogą być prowadzo­

ne po spągu pokładu, w jego środku lub pod stropem*

T

Chodnik przewozowy

Rys* 106* Chodniki w warstwach poziomych I , I I , I I I , I V - warstwy poziome,

0^—C^- chodniki warstwowe prowadzone PO spągu pokładu,

P - pochylnia*

Najczęściej prowadzi się te wyrobiska po spągu pokładu*

Oprócz chodników warstwowych mogą być prowadzone chodniki drugorzędne poziome, dzielące warstwę na f i ­ lary, je ś li wybierać dię ma warstwy np* systemem f i - iarowo-zabierkowym*

Chodniki warstwowe w środku pokładu wykonuje się w pokładach b* grubych, gdy odległęść pozioma między

spągiem pokładu, a jego stropem jest duża*

136

W każdej warstwie występują tzw. zera. czyli kliny węgla przy stropie i spągu pokładu. Kliny te wbiera się przeważnie z sąsiednich warstw.

8, Systemy krótkich filarów w pokładach węgla bru-.natnego (ry s ,1Q7T ~

Przy wybieraniu węgla kamiennego systemem zabier- kowym pole międzyp ochy lniane (eksploatacyjne) podzie­

lone jest chodnikami filarowymi m f il a r y . Długość

Ky s. 107, System krótkich filarów

tych chodników . e zarazem i filarów wynosi 80 - 120 mj fila r y takie noszą nazwę filarów długich.

Od tych odróżniamy tzw* fila ry krótkie o mniej­

szej długości chodników filarowych* System wybiera­

nia krótkimi filaram i różni się od systemu normal­

nego filarowo-zabierkowego mniejszą długością f i l a ­ rów, znaczną ilo ścią chodników tworzących fila r y , jak również tym, że wybieranie odbywa się wąskimi przodkami o szerokości nie przekraczającej często

2 m.

Systemem krótkich filarów wybiera.się pokłady węgla brunatnego. Strop pokładu jest tu zwykle bardzo słaby i nie pozwala na wybieranie go przod­

kami szerokości normalnej zabierki 5 ~ 6 m, lecz tylko wąskimi przodkami (do 2 m szerokości).

13?

Przygotowanie pola odbywa się systemem podwój­ Systemy komorowe należą do najstarszych systemów wybierania złóż# Szersze zastosowanie znalazły one przy eksploatacji, złóż s o li, złóż rud, a w mniejszym

zakresie - przy wybieraniu złóż węglowych#

Komorowy system eksploatacji stosowany jest przy ytfbieraniu brył s o li zielonej w Wieliczce# Bryły ta­

kie o pojemności przekraczającej czasem 23 000 m3, wybiera się w ten sposób, że przeprowadza się najpierw dwa chodniki piętrowe oraz pochylnie lub szybiki łą ­ czące wspomniane chodniki piętrowe# Wyrobiska pochy­

łe lub szybiki pionowe wykonane w złożu i łączące chodnik piętrowy górny z dolnym służą do samocsen­

nego transportu urobku i noszą nazwę zsypnych#

Jeżeli wybieranie rozpoczyna się od chodnika piętrowego górnego i przesuwa się w kierunku chodni­

Kierunek wybierania przy systemie spągowo-scho- dowym je st od stropu bryły solnej ku spągowi. Ura­

bianie odbywa się w przodkach schodowych za pomocą materiałów wybuchowych. Odstrzelony urobek spada lub bywa zrzucony do szybika zsypnego. Szybik zsypny jest stale zapełniony urobkiem# W miarę wgłębiania się

138