Dwie podstawowe to oczywiście jasność i ogniskowa. Korzystny stosunek obu tych cech gwarantuje łatwość obsługi i dobrą jakość zdjęć.
Chodzi przede wszystkim o to, by wybierając dłuższą ogniskową obiektywu, nie stracić zbyt dużo na jasności. Jasność jest zawsze bardzo pożądaną cechą niezależnie od długości obiekty‑
wu. Popatrzmy, z jakich jeszcze powodów, obok wcześniej wspomnianych, warto mieć obiektyw o możliwie dużej jasności.
\ W lesie jest mroczno, nie można byłoby więc robić zdjęć inaczej jak tylko ze staty‑
wu i przy długim naświetlaniu. To wyklu‑
cza uzyskanie ostrych zdjęć obiektów ruch‑
liwych.
45
\ Wiele się dzieje o zmierzchu i o świcie, gdy trzeba chwytać każdy ze skąpo rozdziela‑
nych przez słońce lub niebo promyków – jasny obiektyw zbierze ich więcej.
\ Automatyczny system ustawiania ostrości, czyli autofokus, przestaje pracować przy zbyt małej jasności obiektywu i w ską‑
pej ilości światła. Przy większej jasności obiektywu można używać go w gorszych warunkach, a często warto to robić. Ostat‑
nia uwaga dotyczy szczególnie obiektów ruchliwych – a więc na przykład ptaków.
Jasność obiektywu ma zasadniczy wpływ na cenę. To kosztowna cecha. Powiększenie jasności o jeden „stopień” często podwaja cenę, zwłaszcza obiektywów długoognisko‑
wych. Na przykład obiektyw o ogniskowej 300 mm i jasności 2,8 jest nawet dwukrotnie droższy niż tej samej klasy i firmy obiektyw o jasności 4.
Większość obiektywów jest dziś zaopatrzo‑
na w...
Autofokus (AF)
Nie jest konieczny, ale dziś powszechnie instalowany i używany. Pozwala ustawiać ostrość na podstawie niewielkiego, wyświet‑
lanego w wizjerze prostokącika, w który trzeba uchwycić tę część motywu, na którą ustawia‑
my ostrość. Wciśnięcie w tym momencie do połowy spustu migawki uruchamia system po‑
zwalający zrobić zdjęcie dopiero wtedy, gdy ostrość jest ustawiona. Poprzez wciśnięcie spu‑
stu zostaje wprawiony w ruch silniczek poru‑
szający soczewki i tym samym zwalniający nas z czynności ręcznego ostrzenia. Gdy chcemy
zrezygnować z automatycznego ostrzenia na rzecz ręcznego (ustawienie MF na tubusie), ro‑
bimy to, obracając pierścieniem ostrości. Urzą‑
dzenie AF znajduje się w obiektywie, ale stero‑
wane i kontrolowane jest z korpusu aparatu.
Sposób funkcjonowania autofokusu omówimy dokładniej przy okazji opisywania czynności fotografowania. Dodajmy jednak już teraz, że od konstrukcji systemu AF zależą jego cechy i style działania, takie jak:
\ szybkość, o czym decyduje zastosowa‑
ny silniczek;
\ zdecydowanie, czyli długość wahania się AF, na który ostatecznie punkt ma nastawić ostrość, przesuwając soczewki w obie stro‑
ny aż do skutku. Na zdecydowanie i szyb‑
kość mają też wpływ czynniki zewnętrzne – zwłaszcza jasność obiektu i jego kontrast;
\ hałaśliwość – ważna cecha przy fotogra‑
fowaniu dzikich zwierząt. Najcichsze są systemy z silniczkami ultradźwiękowymi, ale wciąż można przeczytać w prasie foto‑
graficznej o nowych rozwiązaniach, dzięki którym AF będzie jeszcze mniej słyszalny;
\ energochłonność (zużycie baterii);
\ zakresy działania. W niektórych obiekty‑
wach mamy wybór: albo ustawianie ostroś‑
ci za pomocą AF w węższym zakresie, lecz szybciej, albo w szerszym zakresie, ale wol‑
niej. W pierwszym wypadku AF przesuwa soczewki na krótszym dystansie, w drugim – na dłuższym, stąd różnice w tempie pracy.
Zakresy wybiera się za pomocą dźwigni na tubusie obiektywu.
Autofokus jest dziś montowany w większo‑
ści obiektywów, ale największe znaczenie ma
przy fotografowaniu obiektywami długoogni‑
skowymi, gdzie ustawienie ostrości z natury rzeczy jest trudne. Do fotografowania leśnych pejzaży szerokokątnymi i standardowymi obiektywami, kiedy to liczymy na dużą głębię ostrości, a często też chcemy nią twórczo mani‑
pulować w celu osiągnięcia określonych efek‑
tów estetycznych, ten automatyzm nie będzie nam potrzebny. Na szczęście zawsze można go przełączyć i przejść na „manual”.
Stabilizacja obrazu
To udogodnienie techniczne likwidujące do pewnego stopnia skutki drgań obiektywu w chwili wykonywania zdjęcia. Zmniejsza nie‑
bezpieczeństwo, że przy fotografowaniu z ręki, przy kiepskim oświetleniu, zdjęcie będzie po‑
ruszone. Dzięki temu stabilizacja pozwala znacząco wydłużyć czas ekspozycji i uzyskać zdjęcie nieporuszone.
Istnieją dwa podstawowe typy stabili‑
zacji. Pierwszy, związany z samym obiekty‑
wem, polega na utrzymaniu grupy soczewek w odpowiednim położeniu. Jest to rozwiązanie bardziej tradycyjne, ale nadal doskonałe i sku‑
teczne. Drugie, nowocześniejsze, niezwiązane z obiektywem, pojawiło się wraz z fotografią cyfrową i polega na stabilizowaniu drgań ma‑
trycy w aparacie. Dzięki temu jest niezależne od obiektywu i działa ze wszystkimi jego mo‑
delami. Jeżeli jednak fotografujemy ze statywu, to żadna stabilizacja nie jest nam potrzebna.
Apochromatyczność (APO)
Za tym skrótem kryje się optyka obiek‑
tywu, odznaczająca się specjalną korekcją,
zapobiegającą zniekształceniom i poprawiają‑
cą w znacznym stopniu ostrość obrazu, a także oddanie barw. Ale i ta cecha ujawnia swoje walory przede wszystkim w obiektywach o dłuższych ogniskowych, powyżej 200 mm.
W lesie, gdzie obrazy są tworzone z plątaniny linii krzywych, ta dobra korekcja w praktyce nie ma większego znaczenia, niemniej cechu‑
je obiektywy dobrej klasy i jest świadectwem ich jakości.
Krótki dystans ostrzenia
Oznacza, że nawet bliskie przedmioty mogą być ostre. Warto w tym miejscu wspomnieć, że każdy obiektyw może pokazać ostro przed‑
mioty, począwszy od najmniejszej odległości zwanej najmniejszym dystansem ostrzenia.
Działa podobnie jak oko, które za nic w świe‑
cie nie pokaże nam ostro palca, usytuowanego tuż przy nosie. Krótki dystans ostrzenia ma zatem wartość przy fotografowaniu bliskich przedmiotów, takich jak np. grzyby czy kwiaty, zwłaszcza jeżeli chcemy je ukazać w szerszym, leśnym tle. Jeżeli dystans jest zbyt duży, musi‑
my go skrócić, montując między obiektywem a korpusem pierścień pośredni albo zastoso‑
wać obiektyw makro.
Przeciwodblaskowość
Pozwala choć trochę ograniczyć liczbę łun i blików, które obiektyw ukaże na zdjęciu, gdy zbyt silnie skierujemy go ku słońcu lub w jego pobliże. W lesie zresztą światło jest niesforne, a nieprzewidziany ostry promyk może zasy‑
pać zdjęcie barwnymi blikami, które trudno potem usunąć.
47