Do głównych instrumentów finansowych, z których korzysta Spółka, należą kredyty bankowe, pożyczki, umowy leasingu, środki pieniężne i lokaty krótkoterminowe. Głównym celem tych instrumentów finansowych jest pozyskanie środków finansowych na działalność Spółki. Spółka posiada też inne instrumenty finansowe, takie jak należności i zobowiązania z tytułu dostaw i usług, które powstają bezpośrednio w toku prowadzonej przez nią działalności.
Zasadą stosowaną przez Spółkę obecnie i przez cały okres objęty sprawozdaniem jest nieprowadzenie obrotu instrumentami finansowymi.
Główne rodzaje ryzyka wynikającego z instrumentów finansowych Spółki obejmują ryzyko stopy procentowej, ryzyko związane z płynnością, ryzyko walutowe oraz ryzyko kredytowe. Spółka weryfikuje i uzgadnia zasady zarządzania każdym z tych rodzajów ryzyka – zasady te zostały w skrócie omówione poniżej. Spółka monitoruje również ryzyko cen rynkowych dotyczące wszystkich posiadanych przez nią instrumentów finansowych.
Ryzyko stopy procentowej
Narażenie Spółki na ryzyko wywołane zmianami stóp procentowych dotyczy przede wszystkim długoterminowych zobowiązań finansowych.
Spółka zarządza kosztami oprocentowania poprzez korzystanie zarówno z zobowiązań o oprocentowaniu stałym, jak i zmiennym. Na dzień 31 grudnia 2020 roku 40% zaciągniętych przez Spółkę zobowiązań, w tym rozpoznanych jako zobowiązania leasingowe, posiadało stałe oprocentowanie (na dzień 31 grudnia 2019 roku: 36%).
Ryzyko stopy procentowej – wrażliwość na zmiany
Poniższa tabela przedstawia wrażliwość wyniku finansowego brutto na racjonalnie możliwe zmiany stóp procentowych przy założeniu niezmienności innych czynników (w związku z zobowiązaniami o zmiennej stopie procentowej).
Zwiększenie/
zmniejszenie o punkty procentowe
Wpływ na wynik finansowy brutto
Rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 +1% (+100 bp) (38 772)
-1% (-100 bp) 38 772
Rok zakończony dnia 31 grudnia 2019 +1% (+100 bp) (40 293)
-1% (-100 bp) 40 293
Ryzyko stopy procentowej – instrumenty finansowe w podziale na poszczególne kategorie wiekowe
Oprocentowanie instrumentów finansowych o zmiennym oprocentowaniu jest aktualizowane w okresach poniżej jednego roku. Odsetki od instrumentów finansowych o stałym oprocentowaniu są stałe przez cały okres do upływu terminu zapadalności/ wymagalności tych instrumentów. Pozostałe instrumenty finansowe Spółki, które nie zostały ujęte w powyższych tabelach, nie są oprocentowane i w związku z tym nie podlegają ryzyku stopy procentowej.
W poniższej tabeli przedstawiona została wartość bilansowa instrumentów finansowych Spółki narażonych na ryzyko stopy procentowej, w podziale na poszczególne kategorie wiekowe.
Oprocentowanie zmienne
31 grudnia 2020 roku <1rok 1–2 lat 2-3 lat 3-4 lat 4-5 lat <5 lat Ogółem Pożyczka udzielona
jednostce powiązanej - - 4 116 - 6 128 - 10 244
Aktywa gotówkowe 352 206 - - - 352 206
Kredyty bankowe 239 691 490 779 424 696 2 681 938 - - 3 837 104
Zobowiązania z tytułu
dostaw i usług 1 781 016 - - - - - 1 781 016
31 grudnia 2019 roku <1rok 1–2 lat 2-3 lat 3-4 lat 4-5 lat <5 lat Ogółem Pożyczka udzielona
jednostce powiązanej - - - 3 950 - - 3 950
Aktywa gotówkowe 269 200 - - - - - 269 200
Kredyty bankowe 222 364 559 155 372 974 400 490 2 434 600 3 989 583 Zobowiązania z tytułu
dostaw i usług 1 445 111 - - - 1 445 111
Oprocentowanie stałe
31 grudnia 2020 roku <1rok 1–2 lat 2-3 lat 3-4 lat 4-5 lat <5 lat Ogółem Pożyczka udzielona
jednostce dominującej - - - 1 448 943 - - 1 448 943
Pożyczka udzielona
jednostce powiązanej - - - 1 035 811 - 1 846
Pożyczka udzielona
jednostce powiązanej - - - - 2 728 - 2 728
Pożyczki udzielone
Franczyzobiorcom 6 780 - - - - 6 780
31 grudnia 2019 roku <1rok 1–2 lat 2-3 lat 3-4 lat 4-5 lat <5 lat Ogółem Pożyczka udzielona
jednostce dominującej - - - - 1 277 014 - 1 277 014
Pożyczka udzielona
jednostce powiązanej - - - - 921 - 921
Pożyczki udzielone
Franczyzobiorcom 1 292 - - - - 1 292
Ryzyko walutowe
Spółka narażona jest na ryzyko walutowe z tytułu zawieranych transakcji. Ryzyko takie powstaje w wyniku sprzedaży lub zakupów, z tytułu zadłużenia i udzielonych pożyczek, z tytułu umów leasingu w walutach innych niż waluta wyceny.
Spółka nie zawierała transakcji sprzedaży wyrażonych w walutach innych niż waluta sprawozdawcza.
Poniższa tabela przedstawia wrażliwość wyniku finansowego brutto (w związku ze zmianą wartości godziwej aktywów i zobowiązań pieniężnych) oraz całkowitych dochodów ogółem Spółki na racjonalnie możliwe wahania kursu waluty przy założeniu niezmienności innych czynników.
Kwota ekspozycji w
walucie
Wzrost / spadek kursu
waluty
Wpływ na wynik finansowy brutto
Wpływ na całkowite dochody ogółem
31 grudnia 2020 -EUR 242 918 +1% (+100 bp) 11 210 11 210
-1% (-100 bp) (11 210) (11 210)
31 grudnia 2019 -EUR 236 813 +1% (+100 bp) 10 085 10 085
-1% (-100 bp) (10 085) (10 085)
31 grudnia 2020 -GBP (135) +1% (+100 bp) (7) (7)
-1% (-100 bp) 7 7
31 grudnia 2019 -GBP - +1% (+100 bp) - -
-1% (-100 bp) - -
Ryzyko cen towarów
Celem zarządzania ryzykiem cen towarów jest ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian cen towarów do akceptowalnego poziomu poprzez kształtowanie odpowiedniej struktury i ilości zapasów. Wpływ ryzyka cen towarów na sytuację finansową Spółki jest nieistotny ze względu na szybką rotację towarów handlowych.
Ryzyko kredytowe
Wszyscy klienci, którzy pragną korzystać z kredytów kupieckich, poddawani są procedurom wstępnej weryfikacji.
Ryzyko kredytowe dotyczące należności jest zminimalizowane ze względu na dużą ilość odbiorców. Ponadto należności są w większości zabezpieczone zapasami znajdującymi się w sklepach „Żabka”, a dzięki bieżącemu monitorowaniu stanów należności, narażenie Spółki na ryzyko nieściągalnych należności jest nieznaczne.
W Spółce nie występują istotne koncentracje ryzyka kredytowego.
Tabela zawierająca ekspozycję Spółki na ryzyko kredytowe przedstawiona jest w nocie 20.
Ryzyko związane z płynnością
Spółka monitoruje ryzyko braku funduszy przy pomocy narzędzia okresowego planowania płynności. Narzędzie to uwzględnia terminy wymagalności/ zapadalności zarówno zobowiązań, jak i aktywów finansowych (np. konta należności, pozostałych aktywów finansowych) oraz prognozowane przepływy pieniężne z działalności operacyjnej.
W ramach zarządzania płynnością Spółka wykorzystuje umowy faktoringu odwrotnego w odniesieniu do swoich zobowiązań, w ramach których oddaje do faktoringu faktury dotyczące zakupów od wybranych dostawców.
Spółka minimalizuje ryzyko płynności wynikające ze stosowania umów faktoringu odwrotnego poprzez współpracę z kilkoma faktorami oraz utrzymywanie niewykorzystanych limitów faktoringowych, które na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiły 83 984 tys. PLN (31 grudnia 2019 roku: 109 889 tys. PLN). Ponadto Spółka posiada niewykorzystane linie kredytowe (nota 6).
Tabele poniżej przedstawiają zobowiązania finansowe Spółki na dzień 31 grudnia 2020 roku i 31 grudnia 2019 roku według daty zapadalności na podstawie umownych niezdyskontowanych płatności.
31 grudnia 2020 roku Na
dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
Aktywa finansowe klasyfikowane są do następujących kategorii wyceny:
• wyceniane według zamortyzowanego kosztu,
• wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy,
• wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Spółka klasyfikuje składnik aktywów finansowych na podstawie modelu biznesowego Spółki w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych dla składnika aktywów finansowych (tzw. „kryterium SPPI”). Spółka dokonuje reklasyfikacji inwestycji w instrumenty dłużne wtedy i tylko wtedy, gdy zmianie ulega model zarządzania tymi aktywami.
Wycena na moment początkowego ujęcia Z wyjątkiem niektórych należności z tytułu dostaw i usług, w momencie początkowego ujęcia Spółka wycenia składnik aktywów finansowych w jego wartości godziwej, którą w przypadku aktywów finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy powiększa się o koszty transakcyjne, które można bezpośrednio przypisać do nabycia tych aktywów finansowych.
Zaprzestanie ujmowania
Aktywa finansowe wyłącza się z ksiąg rachunkowych w sytuacji, gdy:
• prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z aktywów finansowych wygasły, lub
• prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z aktywów finansowych zostały przeniesione a Spółka dokonała przeniesienia zasadniczo całego ryzyka i wszystkich pożytków z tytułu ich własności.
Wycena po początkowym ujęciu
Dla celów wyceny po początkowym ujęciu, aktywa finansowe klasyfikowane są do jednej z czterech kategorii:
• instrumenty dłużne wyceniane w zamortyzowanym koszcie,
• instrumenty dłużne wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody,
• instrumenty kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody,
• aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Instrumenty dłużne – aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie
Składnik aktywów finansowych wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są oba poniższe warunki: