Cele rozwojowe Wielkopolski - Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku

Cele rozwoju województwa wynikają ze zidentyfikowanych wyzwań rozwojowych regionu oraz uwzględniają podejście koncentracji tematycznej. Tworzą one spójny i komplementarny system, w którym występują współzależności (efekty jednych celów generują, bądź wzmacniają efekty realizacji innych). Część zagadnień rozwojowych obejmuje wiele tematów i wpisuje się w obszary określane w różnych celach Strategii, dlatego w strukturze celów rozwojowych zostały wyróżnione również zasady horyzontalne.

Strategia Wielkopolska 2030 wspiera kluczowe potencjały kreowania wzrostu gospodarczo-społecznego nie rezygnując z odpowiedzi na problemy regionu. Jeżeli w ramach celów rozwojowych województwa pewne obszary nie zostały ujęte, nie oznacza to braku zainteresowania nimi Samorządu Województwa. Taki stan rzeczy podyktowany jest potrzebą koncentracji wsparcia na najważniejszych problemach czy sferach o największym potencjale kreowania wzrostu gospodarczego i społecznego.

Zakres interwencji Strategii i związane z nim kierunki działań będą realizowane zgodnie z przyjętym systemem realizacji – zob. rozdz. System realizacji Strategii.

Cel generalny jest tożsamy z wizją rozwoju. Wyróżniono cztery cele strategiczne, a w ich obrębie jedenaście celów operacyjnych. Każdy z celów realizowany będzie przez kierunki interwencji, które powinny stanowić zasadniczy punkt odniesienia dla tworzenia lub aktualizacji priorytetów regionalnych instrumentów wdrożeniowych², w perspektywie przyjętej jako horyzont czasowy realizacji Strategii.

Cele rozwojowe uzupełnione są o pakiety działań, w myśl podejścia projektowego w zarządzaniu strategicznym. Dzięki temu Strategia Wielkopolska 2030 łączy w sobie wymiar strategiczny z operacyjnym – wskazuje nie tylko kierunki, ale i niezbędny pakiet działań, wokół których Samorząd Województwa w horyzoncie najbliższej dekady będzie koncentrować swoją aktywność programową, finansową i organizacyjną, dążąc tym samym do osiągnięcia określonej w Strategii wizji rozwoju. Pakiety działań jako instrumenty realizacji Strategii wynikają z zasady selektywności wsparcia i ogniskują interwencję na określonym zadaniu. Przedstawione są one na końcu opisów celów strategicznych, co wynika z założeń podejścia projektowego. Bazuje ono na zarządzaniu tzw. portfelem projektów, rozumianym jako zbiór projektów lub programów oraz innych inicjatyw, które zostały zgrupowane, aby ułatwić efektywne zarządzanie i osiąganie celów strategicznych. Pakiety działań stanowią przede wszystkim wiązkę przedsięwzięć zwiększając tym samym efekt synergii, ale wśród nich są także projekty punktowe/programowe, które mają za zadanie pobudzanie innych działań. Zawarte w Strategii pakiety mają charakter otwarty i mogą być uzupełniane o nowe inicjatywy, będące odpowiedzią na pojawiające się potrzeby i wyzwania. Uszczegółowienie zawartości pakietu działań/portfela projektów (w aspekcie przedmiotowym, podmiotowym i finansowym) zawierać będzie Plan zarządzania i realizacji strategii rozwoju województwa. Ich realizacja będzie monitorowana i sprawozdawana (zob. rozdz. System realizacji Strategii).

Strategia Wielkopolska 2030 stanowi punkt odniesienia dla wszystkich działań rozwojowych na terenie Wielkopolski, w tym dla polityki przestrzennej województwa. Rozstrzygnięcia i zapisy Strategii Wielkopolska 2030 oraz PZPWW pozostają spójne. Integralną częścią Strategii Wielkopolska 2030 jest regionalna strategia polityki społecznej. W Strategii Wielkopolska 2030 wyróżnione są zasady horyzontalne i cele strategiczne uwypuklające kwestie społeczne, w szczególności rozwój innowacyjny, rozwój inkluzywny oraz rozwój społeczny Wielkopolski oparty na zasobach materialnych i niematerialnych regionu. Cele te stanowią punkty odniesienia do opracowania/aktualizacji regionalnej strategii polityki społecznej lub polityk publicznych w zakresie przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i marginalizacji oraz rozwoju kapitału społecznego itp.

2 Obszary interwencji celów niższego rzędu nie muszą obejmować całości interwencji wyższego poziomu. Ich zakres powinien być wyrazem koncentracji wsparcia.

Wyróżnione cele strategiczne i cele polityk publicznych prowadzonych w regionie, dla których podstawą jest Strategia Wielkopolska 2030 powinny przyczynić się do osiągnięcia przyjętej wizji rozwoju Wielkopolski w 2030 roku.

Poniżej przedstawiono drzewo celów – wyodrębniono cele strategiczne oraz przypisane im odpowiednio cele operacyjne i kluczowe kierunki interwencji. Drzewo celów nie wskazuje hierarchii ważności, ani kolejności wsparcia i przyznawania środków finansowych.

2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

55 1.WZROST GOSPODARCZY WIELKOPOLSKI BAZUJĄCY NA WIEDZY SWOICH MIESZKAŃCÓW

CELE OPERACYJNE KLUCZOWE KIERUNKI INTERWENCJI 1.1. Zwiększenie innowacyjności

i konkurencyjności gospodarki regionu

 Rozwój inicjatyw opartych o współpracę nauki i biznesu

 Rozwój sieci i kooperacji w gospodarce regionu, profesjonalizacja usług IOB

 Reindustrializacja regionalnej gospodarki

 Rozwój sektora rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego

 Zwiększanie innowacyjności i umiędzynarodowienia MŚP 1.2. Wzrost aktywności zawodowej

i utrzymanie wysokiej jakości zatrudnienia

 Tworzenie miejsc pracy wysokiej jakości

 Aktywizacja niewykorzystanych zasobów pracy 1.3. Wzrost i poprawa wykorzystania

kapitału ludzkiego na rynku pracy

 Poprawa jakości edukacji i kształcenia, w tym dopasowanie do potrzeb rynku pracy

 Wzrost kompetencji osób dorosłych i ich udziału w kształceniu ustawicznym

 Nowoczesna infrastruktura dla edukacji, w tym TIK 2.ROZWÓJ SPOŁECZNY WIELKOPOLSKI OPARTY NA ZASOBACH MATERIALNYCH I NIEMATERIALNYCH REGIONU

2.1. Rozwój Wielkopolski świadomy demograficznie

 Wzmacnianie potencjału demograficznego i funkcji rodziny

 Rozwój srebrnej gospodarki

 Wzrost atrakcyjności osiedleńczej regionu

 Promocja zdrowego stylu życia, rozwój opieki i infrastruktury zdrowotnej 2.2. Przeciwdziałanie marginalizacji

i wykluczeniom

 Poprawa dostępu i standardów usług oraz funkcjonowania infrastruktury społecznej

 Wyrównywanie szans edukacyjnych

 Rozwijanie sektora ekonomii społecznej i solidarnej 2.3. Rozwój kapitału społecznego

i kulturowego regionu

 Kształtowanie i wzmacnianie postaw prospołecznych, równościowych, innowacyjnych, w tym rozwój innowacji społecznych

 Wzmacnianie potencjału kulturowego i infrastruktury kultury

 Rozwój przemysłu czasu wolnego

3. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY Z POSZANOWANIEM ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO WIELKOPOLSKI 3.1. Poprawa dostępności i spójności

komunikacyjnej województwa

 Rozwój transportu drogowego i ekomobilności

 Rozwój zintegrowanego transportu zbiorowego, w tym kolejowego

 Rozwój regionalnego Portu Lotniczego Poznań-Ławica

 Rozwój działalności logistycznej

 Zagospodarowanie dróg wodnych dla celów turystycznych 3.2. Poprawa stanu oraz ochrona

środowiska przyrodniczego Wielkopolski

 Zwiększanie i ochrona zasobów wód oraz poprawa ich jakości

 Poprawa jakości powietrza

 Poprawa funkcjonowania gospodarki odpadami

 Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu, w tym zasobów leśnych oraz zapewnienie trwałości i ciągłości systemu przyrodniczego

 Poprawa przyrodniczych warunków dla rolnictwa

 Kształtowanie świadomości i postaw ekologicznych społeczeństwa, wzmacnianie bezpieczeństwa ekologicznego i środowiskowego

3.3. Zwiększenie bezpieczeństwa i efektywności energetycznej

 Zwiększenie wykorzystania alternatywnych źródeł energii, w tym OZE i wodoru

 Optymalizacja gospodarowania energią

 Zapewnienie stabilnych dostaw paliw i energii 4. WZROST SKUTECZNOŚCI WIELKOPOLSKICH INSTYTUCJI I SPRAWNOŚCI ZARZĄDZANIA REGIONEM

4.1. Rozwój zdolności zarządczych i świadczenia usług

 Wzrost wykorzystania nowoczesnych technologii w usługach

 Wzrost kompetencji kadr instytucji publicznych

 Rozwój współzarządzania, z wykorzystaniem metod partycypacji społecznej 4.2. Wzmocnienie mechanizmów

koordynacji i rozwoju

 Wzmacnianie instrumentów programowych i doskonalenie systemów wdrażania

 Rozwój instrumentów terytorialnych

 Budowanie pozytywnego wizerunku oraz umacnianie rangi i rozwijanie współpracy regionu na arenie międzynarodowej

ZASADY HORYZONTALNE

Zasady horyzontalne dotyczą priorytetowych kierunków rozwoju, których realizacja wywołuje efekt synergii. Pozwalają efektywniej wykorzystywać posiadane zasoby i skuteczniej konkurować na globalnym rynku. Zasady horyzontalne są powiązane z celami rozwojowymi, a dokładniej z pakietem działań (portfelem projektów) w taki sposób, że wdrażane działanie/projekt przebiega jednocześnie zgodnie z zasadami horyzontalnymi. Dzięki tej interakcji osiąga się korzystne zmiany społeczno-gospodarcze w szybszym czasie.

CELE STRATEGICZNE i ZASADY HORYZONTALNE

ROZWÓJ INNOWACYJNY

Rozwój innowacyjny należy rozumieć jako rozwój innowacji technologicznych i społecznych. Innowacje służą zwiększaniu potencjału gospodarki, podnoszą jakość życia, w tym zwiększają dostęp do dóbr i usług. Rozwój innowacji, a także ich dyfuzja i adaptacja, stanowią horyzontalny obszar wsparcia w Strategii. Działania podejmowane w ramach poszczególnych celów uwzględniają: promowanie kultury innowacyjnej, w tym angażowanie społeczeństwa w proces tworzenia innowacji, rozwój sieci współpracy na rzecz innowacji, wspieranie wykorzystania nowoczesnych technologii w produkcji i usługach, wzmacnianie zdolności podmiotów do absorpcji innowacji, lepsze wykorzystanie potencjału IOB, upowszechnianie alternatywnych źródeł finansowania innowacji.

CEL STRATEGICZNY

WZROST GOSPODARCZY WIELKOPOLSKI BAZUJĄCY NA WIEDZY SWOICH

MIESZKAŃCÓW

CEL STRATEGICZNY

ROZWÓJ SPOŁECZNY WIELKOPOLSKI

OPARTY NA ZASOBACH MATERIALNYCH I NIEMATERIALNYCH REGIONU

CEL STRATEGICZNY

ROZWÓJ INFRASTRUKTURY Z POSZANOWANIEM ŚRODOWISKA

PRZYRODNICZEGO WIELKOPOLSKI CEL STRATEGICZNY

WZROST SKUTECZNOŚCI WIELKOPOLSKICH INSTYTUCJI I SPRAWNOŚCI ZARZĄDZANIA

REGIONEM

ROZWÓJ INNOWACYJNY

ROZWÓJ INKLUZYWNY

ROZWÓJ ZPOSZANOWANIEMŁADU PRZESTRZENNEGO ROZWÓJ

ZRÓWNOWAŻONY

57 ROZWÓJ INKLUZYWNY

Inkluzywny rozwój regionu określa taką realizację celów Strategii, która z jednej strony nie może prowadzić do wykluczenia, dyskryminacji czy tworzenia barier, z drugiej – związana jest z aktywnym działaniem i planowaniem rozwiązań przyczyniających się do ich zmniejszania. Realizacja działań w ramach poszczególnych celów Strategii uwzględnia zatem równość szans zatrudnienia, kształcenia, swobodnego korzystania z dóbr i usług, poszanowanie praw człowieka (w tym równość bez względu na wiek, płeć, pochodzenie etniczne, orientację seksualną, wyznawana religię i światopogląd), dążenie do spójności społecznej, poszanowanie różnorodności kulturowej oraz dziedzictwa kulturowego regionu, zaangażowane społeczeństwo i aktywność obywatelską.

ROZWÓJ Z POSZANOWANIEM ŁADU PRZESTRZENNEGO

Poszanowanie ładu przestrzennego wyrażone jest w: (1) w godzeniu efektywnego i użytecznego wykorzystania przestrzeni, przy równoczesnym poszanowaniu walorów przyrodniczych oraz kulturowych, (2) ograniczaniu konfliktów między poszczególnymi formami wykorzystania różnych obszarów, dbałości o najwyższą jakość, estetykę i funkcjonalność realizowanych inwestycji, (3) uwzględnianiu wymogów bezpieczeństwa i ochrony mieszkańców, a także adaptacji do zmian klimatu, kształtowaniu przestrzeni pozytywnie wpływającej na rozwój relacji społecznych i obywatelskich, (4) przeciwdziałaniu niekontrolowanemu rozpraszaniu zabudowy na tereny dotąd niezurbanizowane oraz (5) optymalizacji przepływów i przemieszczeń ludności.

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY

Zrównoważony rozwój rozumiany jest jako zapewnienie zaspokojenia aktualnych potrzeb ludzi, bez ograniczania możliwości ich zaspokojenia przyszłym pokoleniom. Jego istotą jest spójność trzech elementów: rozwoju innowacyjnego, inkluzji społecznej i ochrony środowiska/równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w warunkach zmieniającego się klimatu.

Zrównoważony rozwój jest podstawą wszystkich działań zapisanych lub wynikających ze Strategii, co oznacza że cele Strategii realizowane są z uwzględnieniem ww. zasad, uzupełnionych o racjonalne gospodarowanie zasobami, ograniczanie presji na środowisko, przeciwdziałanie zmianom klimatu i adaptację do nich, tworzenie warunków dla zielonej gospodarki oraz o obiegu zamkniętym – sprawiedliwej społecznie gospodarki neutralnej klimatycznie.

CEL STRATEGICZNY 1.

WZROST GOSPODARCZY WIELKOPOLSKI BAZUJĄCY NA WIEDZY SWOICH MIESZKAŃCÓW

Wzrost konkurencyjności, produktywności i innowacyjności gospodarki, rozwijanie i lepsze wykorzystanie kapitału ludzkiego oraz przeciwdziałanie nierównościom terytorialnym to wyzwania, które Samorząd Województwa podejmuje, stawiając sobie za cel wzrost gospodarczy Wielkopolski do 2030 roku, bazujący na wiedzy swoich mieszkańców. Oznacza to tworzenie przez Samorząd Województwa warunków sprzyjających odnoszeniu sukcesu przez istniejące, jak i nowopowstające, wielkopolskie przedsiębiorstwa, budujące przewagę konkurencyjną na wysokiej jakości kapitale ludzkim, zdolne do kreowania i absorpcji innowacji, determinujące atrakcyjność wielkopolskiego rynku pracy.

Oznacza to także mobilizację wewnętrznego potencjału regionu i wykorzystywanie lokalnych przewag konkurencyjnych, do których zalicza się wysoka kultura przedsiębiorczości oraz silne rolnictwo, tworzące wielkopolski know how gospodarczy. Kluczem do sukcesu gospodarczego jest wiedza, dlatego cel ten nie jest możliwy do osiągnięcia bez efektywniejszego wykorzystania potencjału regionalnej bazy edukacyjnej. Istotnym narzędziem wspomagającym Samorząd w stymulowaniu zdolności innowacyjnych województwa jest Regionalna Strategia Innowacji.

Rozwój gospodarczy Wielkopolski do 2030 roku będzie następował przez wsparcie działań w ramach trzech celów operacyjnych: zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności regionu, wzrost aktywności zawodowej i utrzymanie wysokiej jakości zatrudnienia oraz poprawa wykorzystania kapitału ludzkiego na rynku pracy.

CEL OPERACYJNY 1.1. Zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki regionu

Kluczowe kierunki interwencji:

 Rozwój inicjatyw opartych o współpracę nauki i biznesu

 Rozwój sieci i kooperacji w gospodarce regionu, profesjonalizacja usług IOB

 Reindustrializacja regionalnej gospodarki

 Rozwój sektora rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego

 Zwiększanie innowacyjności i umiędzynarodowienia MŚP

Samorząd Województwa będzie wspierał reorientację gospodarki Wielkopolski z gospodarki materiałochłonnej do gospodarki opartej na wiedzy i nowoczesnych technologiach. Istotne jest zatem wzmocnienie współpracy nauki i biznesu oraz wsparcie powstawania innowacji na wszystkich jej etapach. Priorytetowo traktowane będą: rozwój infrastruktury badawczej, wsparcie prac B+R, ich wdrażania i komercjalizacji oraz większa mobilizacja kapitału prywatnego. Jednocześnie Samorząd Województwa będzie wspierał działania sieciowania i wymiany wiedzy, profesjonalizacji usług instytucji otoczenia biznesu, w szczególności ośrodków innowacji (m.in. standaryzację usług z wykorzystaniem narzędzia sieciowania oraz specjalizacji IOB, usług świadczonych zdalnie), rozwój inicjatyw klastrowych w celu osiągania przez nie wysokiej dojrzałości.

Reindustrializacja regionalnej gospodarki ma na celu cyfryzację, w tym dalszy rozwój handlu elektronicznego (e-commerce), zaawansowaną automatyzację oraz robotyzację procesów technologicznych i zarządczych w przedsiębiorstwach. Dotyczyć ona będzie nie tylko sektora przemysłowego (wyrazem nowej cyfryzacji jest czwarta rewolucja przemysłowa, tzw. Przemysł 4.0), ale także sektora usługowego i rolnictwa (m.in. w postaci smart farming³). Dla rozwoju wielkopolskiej

3 Inteligentne rolnictwo (ang. smart farming) to nowoczesny system zarządzania, w którym inteligentne urządzenia – podłączone do Internetu – kontrolują funkcjonowanie gospodarstwa rolnego, współpracując z narzędziami konwencjonalnymi.

59 gospodarki kluczowe jest podnoszenie poziomu jej specjalizacji, czego wyrazem są regionalne inteligentne specjalizacje. Jednocześnie, wsparcie będzie dotyczyć przedsiębiorstw sektorów odgrywających znaczącą rolę w reindustrializacji gospodarki – związanych z technologiami cyfrowymi, w tym technologiami wspomagającymi (KET)⁴, ekotechnologiami (gospodarka o obiegu zamkniętym, nisko i zeroemisyjna) czy przemysłami kreatywnymi. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na rozwój gospodarki neutralnej dla klimatu, opartej na alternatywnych źródłach energii (np. OZE, wodór, biogaz).

Ważnym elementem działań będzie wsparcie rozwoju łańcucha dostaw produktów i usług zeroemisyjnych, w tym wodorowych, pobudzające MŚP (w tym rzemiosło) do transformacji swoich modeli biznesowych (aby stały się jego częścią). Konieczność zastosowania innowacyjnych rozwiązań technologicznych w tym obszarze stanie się impulsem do rozwoju nowych sektorów gospodarki i szansą biznesową dla wielkopolskich przedsiębiorstw. Istotne znaczenie dla rozwoju przedsiębiorstw mają także odpowiednio przygotowane tereny inwestycyjne oraz promocja gospodarcza.

Rolnictwo Wielkopolski stanowi jeden z najważniejszych jej potencjałów, z dużą możliwością absorpcji innowacji szczególnie w sektorze rolno-spożywczym i energetycznym. Samorząd Województwa będzie wspierał działania na rzecz rozwoju wielkopolskiego rolnictwa i przetwórstwa rolnego, dążąc do wzrostu ich produktywności i konkurencyjności oraz wielofunkcyjności struktury gospodarczej obszarów wiejskich. Wśród działań istotne są: wsparcie tworzenia i wzmacniania grup producentów rolnych, wzrost sprzedaży i budowanie marki regionalnych produktów rolnych, w tym działania integrujące sektor rolno-spożywczy (np. pod marką Wielkopolska), promocja rolnictwa ekologicznego i zdrowej żywności pochodzącej z regionu, ograniczanie marnotrawienia żywności rozumianego wielowymiarowo oraz kompleksowe działania zapewniające bezpieczeństwo żywności (np. zwalczanie choroby ASF). Ponadto Samorząd będzie wspierał rozwój energetyki rozproszonej przy wykorzystaniu potencjałów i warunków rolniczych w regionie.

Rozwój gospodarczy jest dziś niemożliwy bez aktywnego udziału w światowych procesach gospodarczych. Istnieje wyraźny związek pomiędzy innowacyjnością a umiędzynarodowieniem – przedsiębiorstwa aktywne na arenie międzynarodowej częściej wprowadzają nowe produkty i usługi oparte na innowacjach. Samorząd Województwa za kluczowe uznaje dalsze budowanie przewag konkurencyjnych na rynku globalnym przez poszerzanie grona podmiotów uczestniczących w międzynarodowej wymianie handlowej, a także rozwijanie działalności gospodarczej MŚP (w tym rzemiosła) już uczestniczących w takiej wymianie, w tym o ekspansję na nowe rynki. Istotne jest przy tym, aby przedsiębiorstwa sukcesywnie przesuwały się w kierunku bardziej wartościowych ogniw łańcucha wartości: od początkowej, związanej z działalnością B+R i projektowaniem rozwiązań do końcowej obejmującej marketing, reklamę, dystrybucję dóbr. Podejmowane będą działania zorientowane na pozyskanie partnerów zagranicznych i rozwijanie kontaktów, m.in. w sferze B+R i edukacji. Ekspansja zagraniczna wielkopolskich przedsiębiorstw – m.in. przez misje gospodarcze, udział w targach, konferencjach i wystawach promujących potencjał regionu (np. wielkopolską żywność wysokiej jakości), eksport towarów i tworzenie filii zagranicznych – jest kluczowym element budowania marki regionu. Należy dodać, że Wielkopolska posiada rozwiniętą infrastrukturę konferencyjną umożliwiającą organizację nowych wydarzeń o randze międzynarodowej, szczególnie na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, które dysponują jedną z największych powierzchni konferencyjnych w Polsce.

CEL OPERACYJNY 1.2. Wzrost aktywności zawodowej i utrzymanie wysokiej jakości zatrudnienia

 Tworzenie miejsc pracy wysokiej jakości

4 Kluczowe technologie wspomagające (ang. key enabling technologies), do których zalicza się mikro- i nanoelektronikę, fotonikę, nanotechnologie, biotechnologie przemysłowe, zaawansowane technologie produkcyjne.

Kluczowe kierunki

interwencji ^Aktywizacja niewykorzystanych zasobów pracy

W wyniku starzenia się społeczeństwa (także zasobów pracy), migracji, automatyzacji i digitalizacji procesów pracy Wielkopolski rynek zatrudnienia ulega zmianom. Chociaż wskaźniki zatrudnienia są dla regionu względnie korzystne, Samorząd Województwa będzie dążył do utrzymania wysokiego poziomu zatrudnienia w regionie. Jednym z warunków zachowania takiego stanu będzie oferowanie wysokiej jakości miejsc pracy, bowiem istotne jest tworzenie rynku zatrudnienia z atrakcyjnymi, wysokodochodowymi miejscami pracy (szczególnie w sektorach innowacyjnych, kluczowych branżach rozwojowych regionu), miejscami pracy, gdzie przedsiębiorca postrzega szkolenia pracowników jako ważny czynnik sukcesu ekonomicznego firmy. Gdzie powszechnie stosowane są normy zarządzania, zasada społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, w tym organizacja miejsc pracy dla osób o specjalnych potrzebach, pracowników z małymi dziećmi, rozwijane są umiejętności zarządzania wiekiem w miejscu pracy, zarządzania czasem pracy oraz korzystania z innych elastycznych sposobów świadczenia pracy (np. różne godziny pracy, możliwość telepracy, praca zdalna, elastyczny czas rozliczenia godzin pracy).

Wskaźniki aktywności zawodowej Wielkopolan na tle europejskim są niekorzystne. Ponadto obserwuje się ubytek zasobów siły roboczej na wielkopolskim rynku pracy spowodowany procesami demograficznymi. Z tych względów kluczową rolę odgrywać będzie także aktywizacja zawodowa rezerw kapitału ludzkiego z grup osób młodych, kobiet (w tym matek nieaktywnych zawodowo), osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów, osób w wieku 50+, osób długotrwale bezrobotnych oraz w sektorach, gdzie występuje tzw. bezrobocie ukryte jak np. rolnictwo). Istotne jest operowanie aktywnymi instrumentami rynku pracy oraz nawiązywanie współpracy instytucji rynku pracy z pracodawcami i instytucjami pomocy społecznej. Samorząd Województwa będzie wspierał także integrację na rynku pracy migrantów powrotnych i migrantów z zagranicy. Konieczne jest przygotowanie przez Samorząd Województwa programu dla pracodawców, który obejmowałby zarządzanie wiekiem (szczególnie w grupie zatrudnionych 50+), elastyczny czas pracy, umiejętność pracy z osobami starszymi i tworzenia środowiska pracy bardziej przyjaznego osobom starszym, podejmowałby problematykę dyskryminacji ze względu na wiek w firmach i instytucjach.

CEL OPERACYJNY 1.3. Wzrost i poprawa wykorzystania kapitału ludzkiego na rynku pracy

Kluczowe kierunki interwencji

 Poprawa jakości edukacji i kształcenia, w tym dopasowanie do potrzeb rynku pracy

 Wzrost kompetencji osób dorosłych i ich udziału w kształceniu ustawicznym

 Nowoczesna infrastruktura dla edukacji, w tym TIK

Wiedza stała się strategicznym zasobem kreującym konkurencyjność podmiotów gospodarczych, które dążąc do uzyskania przewagi konkurencyjnej skupiają się na generowaniu zasobów wiedzy oraz jej efektywnym wykorzystaniu. Wspierając ten proces Samorząd Województwa będzie dążył do poprawy jakości edukacji i kształcenia na wszystkich jego etapach, w tym efektywności systemu edukacji formalnej oraz upowszechnienia i zwiększania efektywności uczenia się innego niż formalne dla wszystkich grup wiekowych. Poprawie dostępności i jakości edukacji będzie służył regionalny system stypendialny. Konieczne jest lepsze dopasowanie edukacji i kształcenia do wymagań stawianych przez współczesny rynek pracy, co wiąże się z rozwijaniem umiejętności uniwersalnych (pozwalających na ich wykorzystanie w wielu różnych profesjach), w tym umiejętności społecznych związanych ze współpracą i komunikacją, umiejętności językowych (edukacja dwujęzyczna), praktycznych, przedsiębiorczości, samodzielności, wspieraniem rozwoju talentów i indywidualnych

61 zdolności, a także kwalifikacji i kompetencji, umiejętności w strategicznych branżach regionu i na potrzeby Przemysłu 4.0. Istotną kwestią jest także budowanie odpowiedniej motywacji w procesie uczenia się. Samorząd Województwa widzi konieczność włączenia na szeroką skalę pracodawców w proces kształcenia, w szczególności zawodowego (kształcenie dualne, w tym w zawodach rzemieślniczych) i egzaminowania, a także zwiększenia poziomu przygotowania i praktycznego doświadczenia nauczycieli i wykładowców, racjonalizacji wyboru ścieżki edukacyjnej oraz rozwoju doradztwa i poradnictwa zawodowego.

Uaktualnianie kompetencji, gotowość do mobilności zawodowej są niezbędne w zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej. Niski udział w kształceniu ustawicznym mieszkańców grozi wzrostem liczby Wielkopolan wykluczonych z działań innowacyjnej gospodarki regionu – nie tworzy się ani nie powiększa grupa nadawców i odbiorców produktów i usług takiej gospodarki. Konieczność podnoszenia kompetencji wśród dorosłych Wielkopolan dotyczy w szczególności kompetencji niezbędnych na rynku pracy, przy czym istotne jest nie tylko projektowanie zgodne z potrzebami rynku pracy, ale i demograficznymi (np. kształcenie w zawodach medycznych, okołomedycznych, opiekuńczych, czy wynikających z migracji zewnętrznych, zawodach unikatowych i zawodach przyszłości). Samorząd Województwa będzie wspierał działania na rzecz kształcenia ustawicznego, promował korzyści z uczenia się przez całe życie, wdrażanie alternatywnych form uczenia się dorosłych (np. uczenie się przez

W dokumencie Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku (Stron 53-83)