Zarząd Województwa Wielkopolskiego, przystępując do prac nad opracowaniem Strategii Wielkopolska 2030, podjął decyzję o włączeniu mieszkańców w ten proces już na etapie diagnostycznym, co przyczyniało się do trafniejszej identyfikacji potrzeb oraz wyzwań rozwojowych województwa na późniejszym etapie. Wzmocniło to także poczucie społecznej odpowiedzialności za przygotowanie Strategii, czego wyrazem była duża zwrotność ankiet i udział mieszkańców w konsultacjach społecznych. Na początku uruchomiono skrzynkę internetową strategia2030@umww.pl, a na stronie umww.pl zaczęto prowadzić zakładkę „Strategia 2030”.
Subregionalne konferencje diagnostyczne, zorganizowane w ramach Wielkopolskiego Forum Terytorialnego, odbyły się w maju i czerwcu 2018 roku w Kaliszu, Koninie, Lesznie, Pile i Poznaniu, Wzięło w nich udział łącznie 540 osób. W debacie publicznej uczestniczyli Radni Województwa Wielkopolskiego, przedstawiciele władz gminnych i powiatowych oraz środowisk naukowych i gospodarczych, reprezentanci świata kultury, stowarzyszeń i ruchów społecznych, a także mieszkańcy województwa. W dyskusji dominowały kwestie gospodarcze, w tym dotyczące rozwoju rolnictwa oraz odnoszące się do spójności terytorialnej. Rozmawiano o problemach w edukacji, na rynku pracy, w sferze zdrowia i demografii. Nie zabrakło tematu ochrony środowiska i dywersyfikacji źródeł energii.
W okresie od lipca do września 2018 roku oraz od lutego do kwietnia 2019 roku Samorząd Województwa przeprowadził badanie opinii na temat rozwoju województwa wielkopolskiego i czynników go determinujących. Ankietę internetową wypełniło łącznie 287 respondentów reprezentujących samorządy lokalne, osoby fizyczne, fundacje i stowarzyszenia, a także podmioty sektora prywatnego i nauki. Samorząd Województwa przeprowadził także badanie ankietowe na temat planów zawodowych i życiowych uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów. Wybór tej grupy respondentów był nieprzypadkowy. Osoby młode Samorząd uznaje za niezwykle istotną grupę, od której zależy przyszłość Wielkopolski. Badanie przeprowadzono w okresie od maja do czerwca 2019 roku, a wzięło w nim udział blisko 2 000 osób. Wyniki badania przyczyniły się do lepszego zdiagnozowania oczekiwań młodych mieszkańców Wielkopolski.
Strategia Wielkopolska 2030 jako dokument interdyscyplinarny wymaga udziału w jej przygotowaniu oraz zaangażowania wszystkich jednostek organizacyjnych Urzędu Marszałkowskiego wraz z jednostkami podległymi. Zarząd Województwa Wielkopolskiego uchwałą nr 5941/2018 z 5 października 2018 roku powołał Zespół roboczy ds. przygotowania założeń Strategii Wielkopolska 2030. Jego skład stanowiło 22 członków reprezentujących departamenty Urzędu Marszałkowskiego, a także Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu, Wojewódzki Urząd Pracy w Poznaniu i Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu. Zadaniem Zespołu było wypracowanie założeń projektu Strategii, przygotowanie projektu tego dokumentu oraz zaangażowanie w ten proces współpracujących z departamentami i jednostkami podległymi partnerów społeczno-gospodarczych.
Uchwałą nr III/31/19 z 28 stycznia 2019 roku Sejmik Województwa Wielkopolskiego określił zasady, tryb i harmonogram opracowania Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030.
W kolejnym etapie prac, Zarząd Województwa Wielkopolskiego zaprosił mieszkańców (przedstawicieli jednostek samorządowych, jednostek publicznych i prywatnych) do złożenia propozycji projektów strategicznych, kluczowych z punktu widzenia rozwoju Wielkopolski. W okresie od czerwca do lipca 2019 roku przeprowadzono nabór projektów strategicznych za pomocą dedykowanego formularza ankietowego. Nabór cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem – łącznie zgłoszono blisko 1 300 projektów. Wiele z nich znalazło wyraz w sformułowaniu celów operacyjnych projektu Strategii.
Na początku czerwca zorganizowano warsztaty konsultacyjne dla przedstawicieli organizacji pozarządowych, rządowych i partnerów społeczno-gospodarczych z Wielkopolski. Celem warsztatów była ocena pierwszych efektów prac związanych z przygotowaniem projektu Strategii Wielkopolska
124
2030. W gronie 26 uczestników analizowano zaproponowane w projekcie Strategii mocne i słabe strony województwa, a także kluczowe potrzeby i wyzwania w różnych obszarach życia społeczno-gospodarczego. Założenia projektu Strategii były także przedmiotem dyskusji podczas spotkań w czerwcu z Wielkopolską Radą 30, Komitetem ds. Ekonomii Społecznej, Wojewódzką Radą Rynku Pracy i Wojewódzką Radą Dialogu Społecznego. Z kolei w lipcu, wrześniu i listopadzie odbyły się spotkania konsultacyjne z Radnymi Sejmiku Województwa Wielkopolskiego, podczas których sprawozdawano przebieg i wyniki poszczególnych etapów prac oraz zbierano uwagi do aktualnej wersji projektu Strategii.
Radni mieli możliwość zgłaszania uwag także za pomocą dedykowanego formularza.
Na początku grudnia Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego przekazała uwagi do projektu Strategii. Zdecydowana większość z nich została uwzględniona, przez odpowiednie zapisy/uzupełnienia w projekcie Strategii. W większości odnosiły się one do części diagnostycznej (np.
aktualizacja danych) oraz obszarów strategicznej interwencji – w aspekcie zasięgu oddziaływania i kluczowych kierunków działań.
Konsultacje społeczne (synteza)
Konsultacje społeczne projektu Strategii rozpoczęły się 18 września 2019 roku, po podjęciu 12 września 2019 roku przez Zarząd Województwa Wielkopolskiego uchwały nr 1243/2019 w sprawie przyjęcia projektu Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku. Ogłoszenie o rozpoczęciu konsultacji społecznych wraz z projektem Strategii zamieszczono na stronach internetowych Urzędu i partnerów Samorządu Województwa, a także w prasie o zasięgu regionalnym, w regionalnej telewizji i radiu. Konsultacje społeczne trwały 35 dni i zakończyły się 22 października 2019 roku.
Do Posłów i Senatorów RP, Radnych Samorządu Województwa Wielkopolskiego, Marszałków sąsiednich województw, przedstawicieli JST z Wielkopolski oraz partnerów społecznych i gospodarczych wysłano zaproszenia do udziału w konsultacjach społecznych projektu Strategii (wysłano 1051 zaproszeń). Dodatkowo wysłano zaproszenia drogą elektroniczną do podmiotów zaangażowanych w rozwój społeczno-gospodarczy województwa (wysłano 1110 zaproszeń). Uwagi w ramach konsultacji społecznych można było zgłaszać za pomocą:
otwartych spotkań konsultacyjnych z możliwością składania uwag i opinii w formie ustnej do protokołu – konferencje zorganizowane w Kaliszu, Koninie, Lesznie, Pile i Poznaniu,
za pośrednictwem elektronicznego formularza zamieszczonego na stronie internetowej Urzędu (www.umww.pl/strategia-rozwoju oraz www.wrpo.wielkopolskie.pl),
drogą elektroniczną na adres: strategia2030@umww.pl, z możliwością wykorzystania formularza w wersji edytowalnej,
drogą korespondencyjną na adres Urzędu,
osobiście w siedzibie Urzędu.
Problemy dostępności komunikacyjnej, transportu zbiorowego, suszy i retencji, gospodarki odpadami, OZE, edukacji, przedsiębiorczości i Przemysłu 4.0, rewitalizacji, polityki zdrowotnej i senioralnej, kwestie rozszerzenia przestrzennego zasięgu instrumentu terytorialnego OSI były najczęściej poruszanymi tematami i postulatami podczas konferencji subregionalnych. Łącznie w 5 spotkaniach wzięły udział 702 osoby, ale nie każdy z uczestniczących w konsultacjach zgłaszał uwagi.
W dyskusji wzięło udział łącznie 51 osób. Podnoszone podczas dyskusji kwestie i postulaty były wyjaśniane na miejscu przez reprezentantów Samorządu Województwa i ekspertów współpracujących z Urzędem Marszałkowskim przy tworzeniu projektu Strategii. Pośrednia forma zgłaszania uwag – droga elektroniczna i poczta tradycyjna – miała zdecydowanie więcej zwolenników. Przez okres trwania konsultacji społecznych zgłoszonych zostało 336 uwag przez 102 podmioty.
125 Zgłoszone uwagi miały różny stopień szczegółowości i dotyczyły zarówno poszczególnych rozdziałów projektu Strategii odnosząc się m.in. do celów, paradygmatu rozwoju czy stanu i wyzwań rozwoju Wielkopolski, jak i dokumentu jako całości, zwracając uwagę na bardziej ogólne kwestie.
Zdecydowana większość uwag dotyczyła komunikacji i transportu zbiorowego (Ryc. 40).
Ryc. 40. Najczęściej poruszane zagadnienia w uwagach z konsultacji społecznych wg obszarów
OBSZAR NAJCZĘŚCIEJ PORUSZANE ZAGADNIENIA %
Komunikacja
i transport transport drogowy, kolejowy, wodny i lotniczy – rozbudowa i modernizacja, budowa
obwodnic, ścieżek rowerowych, bezpieczeństwo w ruchu drogowym 26%
Gospodarka przedsiębiorczość, innowacyjność, IOB, nowe inteligentne specjalizacje, sieciowanie, promocja gospodarcza, rozwój rolnictwa (m.in. konkurencyjność rolnictwa, rozwój lokalnego rynku żywności)
13%
Środowisko pustynnienie województwa, ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, redukcja
zanieczyszczeń powietrza, bezpieczeństwo ekologiczne i środowiskowe 12%
Kultura
i rekreacja promocja i rozwój dziedzictwa kulturowego, tożsamość regionalna, turystyka kulturowa,
rekreacja, turystyka sanatoryjna 10%
Przestrzeń włączenie gmin do OSI, dodanie lub uzupełnienie kierunków działań w ramach danego OSI (w szczególności dotyczące rewitalizacji, w tym terenów miejskich, pogórniczych, poprawy dostępności transportowej, wsparcie rzemiosła)
10%
Edukacja rozwój rzemiosła, edukacji zawodowej i ustawicznej, kształcenie kadr, szkolnictwo
wyższe, rozwój umiejętności uniwersalnych 5%
Energia OZE, sprawiedliwa transformacja, efektywność energetyczna budynków, energetyka
prosumencka 4%
Kapitał
społeczny sektor ekonomii społecznej i organizacji pozarządowych, usługi dla seniorów, działania
na rzecz zwiększania partycypacji, zaangażowania społecznego i współpracy 4%
Infrastruktura uzbrojenie terenów inwestycyjnych, infrastruktura wodno-ściekowa, odpady, poprawa
dostępu do sieci szerokopasmowej 3%
Zdrowie modernizacja placówek zdrowotnych i ich wyposażenie, rozwój psychiatrii, kwestia
kształcenia kadr medycznych 3%
Źródło: opracowanie własne
Uwagi zostały poddane szczegółowej analizie pod kątem ich zasadności i możliwości uwzględnienia w zapisach Strategii. Na potrzeby analizy przyjęto cztery poziomy klasyfikacji rozpatrzenia uwag: (1) uwaga nie dotyczy projektu Strategii (dalej: „nie dotyczy”), (2) uwaga mająca już swoje odzwierciedlenie w zapisach projektu Strategii (dalej: „bez zmian”), (3) uwaga nieuwzględniona oraz (4) uwaga uwzględniona. Najmniej liczną kategorię uwag stanowiły uwagi „nie dotyczy” (3%), które nie odnosiły się do zapisów projektu Strategii lub nie miały charakteru wniosku. Z kolei najliczniejszą kategorię stanowiły uwagi „bez zmian” (69%), które dotyczyły postulatów znajdujących swoje odzwierciedlenie w zapisach projektu Strategii lub zmierzających do skonkretyzowania zakresu działań w stopniu wykraczającym poza przyjęty w planowaniu strategicznym poziom szczegółowości (tj. standard planowania strategicznego), odnoszące się do szczebla dokumentów programowych.
Uwagi te uznane zostały jako zasadne, niemniej możliwe do rozpatrzenia na etapie opracowania programów sektorowych, operacyjnych czy dokumentów implementacyjnych. Nieliczne uwagi nieuwzględnione (5%) odnosiły się do kwestii nie rozstrzyganych na poziomie projektu Strategii, których realizacja wykracza poza kompetencje Województwa Wielkopolskiego lub dotyczyły jednostkowych zagadnień wymagających dalszych, szerszych analiz i konsultacji.
Uwzględniono 23% uwag przez uzupełnienie treści projektu Strategii:
w obszarze gospodarki (np. uzupełniono kluczowe kierunki działań w Wielkopolsce Wschodniej w zakresie przedsiębiorczości, wzmocnienia potencjału IOB i rozwoju B+R w Konińskim Obszarze Funkcjonalnym),
126
komunikacji (np. podkreślono problem bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w tym na ścieżkach rowerowych, rozszerzono kwestię integracji transportu zbiorowego o partnerstwa nie tylko międzygminne, ale i powiatowo-gminne czy z innymi poziomami samorządu terytorialnego),
edukacji (np. uzupełniono treść projektu Strategii o zapisy odnoszące się do rzemiosła i wsparcia centrów kształcenia rzemiosła w ośrodkach subregionalnych),
ochrony środowiska (np. zachowano spójność celu operacyjnego dotyczącego ochrony środowiska z pakietem działań w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego i środowiskowego),
rewitalizacji (np. przybliżono istotę instrumentu rewitalizacji w pakiecie działań „Rewitalizacja obszarów zdegradowanych”),
energii (np. uzupełniono cel operacyjny odnoszący się do energii o kwestie budownictwa pasywnego i instalacji prosumenckich),
bezpieczeństwa publicznego (np. uzupełniono zapisy celu operacyjnego dotyczącego rozwoju zdolności zarządczych i świadczenia usług o kwestie bezpieczeństwa, w szczególności w dobie cyfryzacji),
oczekiwań względem polityk zewnętrznych (np. dodano zapisy związane z kształceniem kadr medycznych i wyposażeniem szpitali, wsparciem ras rodzimych, zawodów rzadkich i ginących, uregulowaniem gospodarki ściekowej na terenach ROD).
Więcej informacji dotyczących przebiegu konsultacji społecznych i wyników konsultacji, zawierające w szczególności ustosunkowanie się do uwag zgłaszanych w trakcie konsultacji wraz z uzasadnieniem zawiera Sprawozdanie z przebiegu i wyników konsultacji społecznych projektu Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku.
127 Zespół roboczy do koordynacji prac nad projektem Strategii:
Marek Beer Dorota Kinal Monika Paczyńska
Iwona Borkowska Agnieszka Kubiakowska-Michalak Grzegorz Potrzebowski
Mieczysław Borówka Jolanta Kucharzak Danuta Sowińska
Marek Bryl Michał Kurzawski Renata Sujak
Elizabeth Duda Tomasz Kuźniar Daria Szaj
Anna Górna-Kubacka Barbara Kwapiszewska Henryk Szczefanowicz
Mariola Górniak Beata Łozińska Zbigniew Terek
Grzegorz Grygiel Włodzimierz Mazurkiewicz Tomasz Wiktor
Anna Hadyńska Jowita Maćkowiak Sylwia Wójcik
Jakub Jackowski Paweł Napierała
Eksperci zewnętrzni:
prof. dr hab. Tomasz Kaczmarek, UAM dr hab. Wojciech Dziemianowicz, prof. UW
Pracami koordynowali:
Grzegorz Potrzebowski – Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej Michał Kurzawski – Z-ca Dyrektora Departamentu Polityki Regionalnej
Zespół redakcyjny:
Iwona Borkowska, Krzysztof Borkowicz, Justyna Dobrosielska, Sylwia Górniak, Beata Hofman, Agnieszka Jabkowska, Agata Jakubowicz, Jacek Kasprzyk, Mateusz Kasprzyk, Małgorzata Koszarek, Mateusz Krygier, Marcin Lasek, Artur Lorek, Adrian Nejman, Paulina Niewiadomska, Michał Rejewski, Kamila Sokołowska, Żaneta Stachowiak, Paweł Śliwa, Marian Trojak, Adam Wronkowski