8.5 Stratność przesyłu
8.5.2 Charakterystyki stratności przesyłu
Tabelaryczne zestawienie wyników obliczeń stratności przesyłu wg równania 8.35 w funkcji temperatury przewodu zamieszczono w Aneksie w tabelach 42 do 50. Na rys. 8.57 – 8.59 przedstawiono stratność przesyłu energii w funkcji temperatury dla zamienników przewodu 236-AL1/40-ST1A (AFL-6 240), na rys. 8.60 – 8.62 dla zamienników przewodu 357-AL1/46-ST1A (AFL-8 350), a na rys. 8.63 – 8.65 dla zamienników przewodu 520-AL1/67-ST1A (AFL-8 525). Podobnie jak w przypadku obliczeń obciążalności prądowej na rysunkach zamieszczono, dla porównania, charakterystyki stratności przesyłu dla przewodów tradycyjnych o temperaturze roboczej 80oC. Charakterystyki te oznaczono czerwoną linią z czerwonymi wskaźnikami o kształcie kwadratów.
Rys. 8.57. Stratność przesyłu przewodów TACSR – zamienników przewodu 236-AL1/40-ST1A
Rys. 8.58. Stratność przesyłu przewodów TACIR – zamienników przewodu 236-AL1/40-ST1A
Rys. 8.59. Stratność przesyłu przewodów TACCR – zamienników przewodu
236-AL1/40-ST1A 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 0,045 0,05 25 50 75 100 125 150 175 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC]
236-AL1/40-ST1A 236-AT1/40-ST1A 303-AT1F/40-ST1A
288-AT1F/52-ST1A 273-AT1F/66-ST1A 0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 25 50 75 100 125 150 175 200 225 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC]
236-AL1/40-ST1A 236-AT3/40-ACI 303-AT3F/40-ACI
288-AT3F/52-ACI 273-AT3F/66-ACI 0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 25 50 75 100 125 150 175 200 225 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC]
236-AL1/40-ST1A 236-AT3/40-AMC 303-AT3F/40-AMC
Rys. 8.60. Stratność przesyłu przewodów TACSR – zamienników przewodu 357-AL1/46-ST1A
Rys. 8.61. Stratność przesyłu przewodów TACIR – zamienników przewodu 357-AL1/46-ST1A
Rys. 8.62. Stratność przesyłu przewodów TACCR – zamienników przewodu
357-AL1/46-ST1A 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 0,045 25 50 75 100 125 150 175 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC]
357-AL1/46-ST1A 357-AT1/46-ST1A 458-AT1F/46-ST1A
445-AT1F/57-ST1A 394-AT1F/98-ST1A 0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 25 50 75 100 125 150 175 200 225 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC]
357-AL1/46-ST1A 357-AT3/46-ACI 458-AT3F/46-ACI
445-AT3F/57-ACI 394-AT3F/98-ACI 0 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 25 50 75 100 125 150 175 200 225 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC]
357-AL1/46-ST1A 357-AT3/46-AMC 458-AT3F/46-AMC
Rys. 8.63. Stratność przesyłu przewodów TACSR – zamienników przewodu 520-AL1/67-ST1A
Rys. 8.64. Stratność przesyłu przewodów TACIR – zamienników przewodu 520-AL1/67-ST1A
Rys. 8.65. Stratność przesyłu przewodów TACCR – zamienników przewodu
520-AL1/67-ST1A 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 25 50 75 100 125 150 175 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC] 520-AL1/67-ST1A 520-AT1/67-ST1A 674-AT1F/67-ST1A 652-AT1F/83-ST1A 571-AT1F/142-ST1A 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 0,045 0,05 25 50 75 100 125 150 175 200 225 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC]
520-AL1/67-ST1A 520-AT3/67-ACI 674-AT3F/67-ACI
652-AT3F/83-ACI 571-AT3F/142-ACI 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 0,045 0,05 25 50 75 100 125 150 175 200 225 U d zi ał str at w p rz esy le [% ] Temperatura [oC] 520-AL1/67-ST1A 520-AT3/67-AMC 674-AT3F/67-AMC 652-AT3F/83-AMC 571-AT3F/142-AMC
8.6 Podsumowanie
Przedstawiony w niniejszym rozdziale materiał ma charakter obliczeniowo-projektowy. W ramach pracy zaprojektowano 36 konstrukcji przewodów typu HTLS jako zamienników tradycyjnych przewodów stalowo-aluminiowych typu AFL-6 oraz AFL-8 o przekrojach części aluminiowej 240, 350 i 525 mm2. Są to najbardziej rozpowszechnione rodzaje przewodów w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Do opracowania przykładów
nowych konstrukcji wykorzystujących ideę nowoczesnych przewodów
wysokotemperaturowych- niskozwisowych wykorzystano opracowany w rozdziale czwartym naprężeniowo-temperaturowy model przewodów HTLS, charakterystyki materiałowe w zakresie przewodowych stopów AlZr opracowane w rozdziale siódmym dysertacji oraz dane literaturowe o własnościach fizycznych materiałów stosowanych na rdzenie przewodów. Dla każdego z wymieniowych wyżej typów przewodu opracowano po 12 konstrukcji HTLS opartych o druty AlZr typu AT1 i AT3 oraz rdzenie wykonane z drutów stalowych cynkowanych w gat. ST1A, drutów inwarowych aluminiowanych oznaczonych ACI oraz drutów kompozytowych Al/Al2O3 oznaczonych ACM. W projekcie przewodów przewidziano druty AlZr okrągłe i profilowe. Przewody z rdzeniem stalowym z uwagi na ograniczenia temperaturowe wynikające z własności cynku wykonano na bazie drutów AT1 o temperaturze roboczej 150ºC. Przewody na rdzeniach inwarowych i kompozytowych wykonano z drutów AT3 o temperaturze roboczej 210ºC. Za najważniejsze parametry tych przewodów uznano temperaturę załamania i odpowiadającą maksymalnej temperaturze pracy wartość zwisu oraz obciążalność prądową. W charakterze dodatku potraktowano obliczenia stratności przesyłu. Analiza wyników obliczeń przeprowadzona pod tym kątem wskazuje na konkretne korzyści wykorzystywania przewodów HTLS jako zamienników przewodów tradycyjnych. Założeniem podstawowym podczas projektowania konstrukcji, a więc pewnego rodzaju ograniczeniem, było tutaj przyjęte założenie o utrzymaniu tej samej średnicy przewodów nowoprojektowanych odpowiadającej wartości średnicy jak dla przewodów tradycyjnych. Jako ogólny wniosek wynikający z tej analizy należy uznać możliwość średnio dwukrotnego podwyższenia obciążalności prądowej linii przy zwisach analogicznych do zwisów przewodów tradycyjnych, co nie wymaga zwiększania wysokości konstrukcji wsporczych. Niezależną wartość stanowi opracowana metodyka projektowania przewodów typu HTLS wykorzystująca współczesne wymagania i zalecenia międzynarodowych instytucji energetycznych, model przewodów HTLS oraz bazę danych materiałowych.
9 Podsumowanie końcowe pracy
Dysertacja dotyczy „antyblackoutowych” przewodów napowietrznych linii elektroenergetycznych. W temacie pracy ujęto zarówno czynnik materiałowy, jak i dotyczący projektowania nowych konstrukcji przewodów typu HTLS. Wymagało to kompleksowego podejścia do rozwiązywania tematu i nadało pracy charakter interdyscyplinarny. Chociaż tematyka przewodów wysokotemperaturowych jest przedmiotem zainteresowania światowej elektroenergetyki od kilkudziesięciu lat, to praktyczne rozwiązania techniczne w tym względzie są efektem zaledwie ostatniego dwudziestolecia, a w krajach europejskich
przewody HTLS to domena ostatnich paru lat. Tematyka przewodów
wysokotemperaturowych jest dyktowana z jednej strony rozwojem inżynierii materiałowej w obszarze przewodowych materiałów metalicznych o wysokiej odporności cieplnej, z drugiej zaś pracami nad wysokowytrzymałymi lekkimi rdzeniami o niskiej rozszerzalności cieplnej. Dopiero koncepcja połączenia własności tych materiałów pozwoliła na stworzenie całego szeregu propozycji technicznych przewodów typu HTLS. Należy wyraźnie w tym miejscu podkreślić, że każdy przewód bimateriałowy będzie charakteryzował się dwuzakresowym charakterem pracy i zmianą kąta nachylenia charakterystyki zwis-temperatura, jeśli materiały zastosowane na rdzeń i część przewodzącą posiadać będą różne współczynniki rozszerzalności cieplnej. Rzecz jednakże tkwi w tym, aby różnica ta była jak największa, co zapewnia niski zwis w wysokich temperaturach pracy przewodu (LS), a materiał przewodzący nie podlegał degradacji własności wytrzymałościowych w tych temperaturach (HT). Tak więc tradycyjne przewody stalowo-aluminiowe, chociaż są bimateriałowe, nie należą do grupy HTLS z uwagi na temperaturę roboczą 80ºC i wysoką rozszerzalność cieplną drutów stalowych (ok. 11x10-6 K-1).
***
Niniejszy rozdział jest syntetycznym podsumowaniem całości przeprowadzonych w pracy rozważań i badań eksperymentalnych. Jak to już zostało nadmienione we wprowadzeniu, szczegółowe analizy oraz końcowe ich podsumowania zostały przeprowadzone w ramach zasadniczych dla pracy rozdziałów, a w szczególności: czwartego dotyczącego budowy naprężeniowo-temperaturowego modelu przewodów typu HTLS; szóstego, w którym zamieszczono opracowanie i weryfikację metodyki parametryzacji długoczasowej odporności cieplnej stopów aluminium; siódmego, poświęconego zasadniczym dla całej pracy badaniom materiałowym i ósmego, w którym zamieszczono projekty przewodów, przedstawiono ich charakterystyki oraz różnego rodzaju analizy i podsumowania. Całość opracowania zawarta w dziesięciu rozdziałach ukazuje jego interdyscyplinarny charakter i w samym zamyśle została tak przedstawiona, aby stanowić rodzaj przewodnika umożliwiającego orientację nie tylko specjalistom z obszaru materiałoznawstwa, ale także z obszarów mechaniki i elektroenergetyki. Dlatego też wnioski kończące pracę podzielono na cztery grupy obejmujące zakres przeprowadzonych badań literaturowych, zakres przeprowadzonych analiz teoretycznych, zakres przeprowadzonych badań materiałowych oraz zakres przeprowadzonych badań projektowych.
Opracowane w ramach pracy stopy aluminium-cyrkon pozwoliły na podwyższenie temperatury roboczej do 200ºC, co przekłada się na istotny wzrost obciążalności prądowej przewodów, a także - w zależności od zastosowanego materiału rdzenia - linii elektroenergetycznej. Prace nad technologią i uruchomieniem produkcji przewodowych stopów AlZr rozpoczęto w Polsce w 2004 roku w NPA Skawina w ramach projektu celowego przy współudziale Wydziału Metali Nieżelaznych Akademii Górniczo-Hutniczej. Stworzyło to podstawy do prowadzenia dalszych prac naukowych nad badaniem wpływu parametrów wytwarzania drutów AlZr na ich własności fizyczne, mechaniczne i eksploatacyjne oraz projektowanie przewodów typu HTLS. Do tej grupy prac zalicza się niniejsza praca doktorska. Opracowana metodyka parametryzacji długoczasowej odporności cieplnej pozwoliła na oszacowanie temperatur roboczych drutów AlZr i ich klasyfikację względem wymagań normy IEC 62004. Warto w tym miejscu zauważyć, że wspomniana norma ukazała się w Europie dopiero w 2007 roku, co może świadczyć o tym, że przewody wykorzystujące odpornie cieplnie stopy aluminium-cyrkon są zupełnie nowym zjawiskiem na rynku europejskim.
Prace nad metodą ilościowej oceny długoczasowej odporności cieplnej materiałów przewodzących są prowadzone od połowy ubiegłego stulecia. Pierwsze z nich dotyczyły głównie miedzi, kiedy jeszcze aluminium nie było masowo stosowane w charakterze materiału do budowy przewodów napowietrznych linii elektroenergetycznych. Zasadniczy problem tkwi w tym, że ocenę tego, co się stanie z materiałem po kilkudziesięciu latach ekspozycji termicznej należy oprzeć o wyniki badań laboratoryjnych, których czas trwania wynosi od kilkuset do kilku tysięcy godzin. Idea oceny zmian własności wytrzymałościowych wykorzystuje fakt, że aktywowane cieplnie procesy podlegają linearyzacji w układzie log
czasu - odwrotność temperatury bezwzględnej (wykres Arrheniusa), co pozwala na
ekstrapolację wyników eksperymentalnych do zakładanego czasu eksploatacji przewodu. Jest to szczególnie dobre podejście w przypadku aluminium i jego stopów, które podlegają podczas wygrzewania zdrowieniu, a proces rekrystalizacji wymaga wysokich temperatur. Testowanie metody parametryzacji temperatury roboczej dla umocnionych drutów aluminiowych przeprowadzone na bazie wyników z laboratorium Alcoa prowadzi do określenia temperatury roboczej wynoszącej ok. 80ºC, co dobrze koresponduje z wynikami analiz doświadczalnych przeprowadzonych na drutach wyplecionych z przewodów po kilkudziesięciu latach ich eksploatacji.
Przechodząc do podsumowania wyników badań przeprowadzonych w ramach analiz teoretycznych należy stwierdzić, że opracowany model naprężeniowo-temperaturowej pracy przewodów HTLS pozwolił na szacowanie temperatury załamania charakterystyk zwis - temperatura projektowanych konstrukcji przewodów. Podstawę do opracowania modelu stanowił bimetal, dla którego wyprowadzono efektywne postaci wzorów umożliwiających określanie naprężeń w jego elementach składowych w funkcji zmian obciążeń zewnętrznych oraz pochodzących pól temperaturowych. Model ten sprzężony z równaniem stanu wiszącego przewodu umożliwił określanie charakterystyk naprężenie/zwis - temperatura przewodów HTLS i jego części składowych, a mówiąc dokładniej rdzenia i części przewodzącej. Temperatura zerowania się naprężeń w części przewodzącej (temperatura załamania) zależy nie tylko od własności fizycznych materiałów i prostej geometrii, tak jak to jest w przypadku
klasycznego bimetalu, ale również od tych wszystkich parametrów, od których zależy naprężenie w wiszącym przewodzie. Są to: rozpiętość przęsła, ciężar objętościowy oraz naprężenie i temperatura montażu przewodu. Ważnym parametrem jest również odkształcenie pełzania, którego intensywność zależy od rodzaju zastosowanego materiału i jego historii reologicznej. Ta zaś ukryta jest w zmiennych warunkach naprężenia i temperatury, przy czym należy pamiętać, że ich ujemne gradienty prowadzą do osłabienia lub wręcz przejściowego ustania procesu pełzania. Obliczone na podstawie opracowanego modelu temperatury załamania dobrze korelują z wartościami podawanymi przez producentów przewodów HTLS, co może być dodatkowym dowodem jego poprawności.
Uzyskane wyniki badań eksperymentalnych nad stopami AlZr w zakresie ich wytworzenia i parametryzacji oraz model przewodów HTLS stanowią główne podstawy dowodzenia tez postawionych w rozdziale trzecim niniejszej pracy. Pozwoliło to na ich
wykorzystanie do opracowania algorytmu projektowania przewodów
wysokotemperaturowych. Przeprowadzone obliczenia na zaprojektowanych konstrukcjach - zamiennikach tradycyjnych przewodów stalowo-aluminiowych AFL-6 240, AFL-8 350 i AFL-8 525 wykazały możliwość średnio dwukrotnego wzrostu obciążalności prądowej nowych konstrukcji bez przyrostu zwisu w zakresie temperatur pracy do 210ºC. W pracy zamieszczono wyniki oszacowania strat przesyłu związanych ze wzrostem temperatury pracy przewodów. Starty odniesiono do potencjalnych możliwości przesyłowych linii. Należy w tym miejscu jednoznacznie podkreślić, że analiza strat przesyłu konkretnej linii przesyłowej wyposażonej w przewody typu HTLS powinna być odniesiona do takiej samej linii wyposażonej w przewody tradycyjne dla porównywalnych warunków eksploatacyjnych.
10 Wnioski
Na podstawie przeprowadzonej analizy literaturowej tematu, rozważań teoretycznych oraz badań eksperymentalnych i projektowych sformułowano następujące wnioski:
A) w zakresie przeprowadzonych badań literaturowych
1. Wzrost obciążalności prądowej napowietrznych linii elektroenergetycznych wymaga zastosowania wysokotemperaturowych „antyblackoutowych” przewodów o niskim współczynniku rozszerzalności cieplnej (przewodów HTLS)
2. Przekłada się to na potrzebę badań nad odpornymi cieplnie przewodowymi stopami aluminium oraz - wobec jego wysokiej rozszerzalności termicznej - także nad lekkimi wysokowytrzymałymi materiałami nośnymi o niskim współczynniku rozszerzalności cieplnej
3. Odporność cieplną aluminium podnoszą m. in. takie pierwiastki jak: Scand, Itr, Gal, Ind, Ni, Fe, Nb oraz Zr, przy czym cyrkon należy do najbardziej ekonomicznie uzasadnionych dodatków
4. Brak jest na dzień dzisiejszy:
- systematycznej wiedzy na temat parametryzacji długoczasowej odporności cieplnej materiałów przewodzących,
- dostępnych modeli określania naprężeniowo-temperaturowych charakterystyk przewodów HTLS,
- normalizacji dotyczącej systematyzacji badań charakterystyk przewodów HTLS
B) w zakresie przeprowadzonych analiz teoretycznych
1. Przewody bimateriałowe zbudowane z materiałów o zróżnicowanej rozszerzalności cieplnej charakteryzują się zmianą kąta nachylenia charakterystyki zwis - temperatura, przy czym zmiana ta następuje w chwili odciążenia warstwy aluminiowej, tj. warstwy o wyższej rozszerzalności cieplnej
2. Temperatura, w której następuje odciążenie warstwy aluminiowej (temperatura załamania) zależy od:
- własności fizycznych zastosowanych materiałów (rozszerzalność cieplna, własności sprężyste, masa właściwa),
- budowy geometrycznej przewodu (stosunek przekrojów części o różnej rozszerzalności cieplnej),
- rozpiętości przęsła,
- parametrów montażu (naprężenie i temperatura),
C) w zakresie przeprowadzonych badań materiałowych
1. Technologia odlewania stopów AlZr wymaga temperatury ciekłego metalu co najmniej 50ºC wyższej od temp. likwidus właściwej dla odlewanego stopu oraz szybkiego przejścia przez linię L-S, aby nie stworzyć warunków korzystnych do powstania pierwotnych wydzieleń fazy Al3Zr
2. Dodatek cyrkonu do aluminium w ilości do 0,28%wag. (maksymalna rozpuszczalność w stanie stałym) pozwala na podwyższenie długoczasowej oporności cieplnej materiału do temperatury 210ºC przy przewodności elektrycznej na poziomie 60%IACS
3. Na drodze odpowiedniego doboru zawartości cyrkonu oraz parametrów procesu odlewania, walcowania i starzenia sztucznego walcówki można regulować własności elektryczne i odporność cieplną materiału, co pozwala na uzyskanie drutów typu AT1 i AT3 o własnościach zgodnych z wymaganiami IEC 62004
4. Uzyskanie drutów o powyższych własnościach wymaga zastosowania
niekonwencjonalnej obróbki cieplnej walcówki w temp. ok. 400 ºC w czasie od 100 do 200h
5. Nie obserwuje się efektów umocnienia wydzieleniowego walcówki AlZr podczas procesu wygrzewania, co sprawia, że stopy AlZr podlegają głównie umocnieniu odkształceniowemu
D) w zakresie przeprowadzonych badań projektowych
1. Obciążalność prądowa zaprojektowanych przewodów HTLS na bazie drutów w gat. AT1 i AT3 zwiększa się w stosunku do tradycyjnych przewodów stalowo-aluminiowych prawie dwukrotnie, przy czym charakterystyki przewodów zależą od własności zastosowanych materiałów, budowy przewodu, geometrii przęsła oraz parametrów montażu i eksploatacji
11 Literatura
[1] Materiały informacyjne PSE Operator S.A., dane za stroną internetową:
www.pse-operator.pl – z dnia 15.08.2010 r.
[2] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, (Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348.) [3] PSE-Operator S.A., Instrukcja ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej, wersja 1.2,
Warszawa 2006
[4] Knych T. Elektroenergetyczne przewody napowietrzne Teoria-materiały-aplikacje,. Wyd. AGH, Kraków 2010
[5] Kiessling F., Hefzger P. Nolasco J.F., Kaintzyk U., Overhead Power Lines. Planning,
Design, Construction, Springer 2003
[6] Kent R. Van Horn, Aluminium Vol. II Design and Application, American Society For Metals 1967
[7] Nieciejowski E., Obliczanie sieci elektroenergetycznych. Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1961
[8] Kisner K., Napowietrzne i kablowe linie elektroenergetyczne, Warszawa 1973 [9] Materiały informacyjne Energoprojekt-Kraków S.A.
[10] Materiały informacyjne firmy: Belos-PLP S.A.
[11] Statystyka Elektroenergetyki polskiej 2008, Agencja Rynku Energii S.A. Warszawa
2009
[12] Maciejewski Z., Bezpieczeństwo elektroenergetyczne - uwagi ogólne, Polityka Energetyczna, Tom 9, s. 27-34, 2004
[13] Raport dotyczący bezpieczeństwa sieci przesyłowych energii elektrycznej w Polsce,
Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa 2008
[14] Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie polityki
energetycznej państwa do 2030 r. Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21
grudnia 2009 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2030 r.(M.P. 2010 nr 2 poz. 11)
[15] List of power outages, www.en.wikipedia.org/wiki/List_of_power_outages - z dnia
15,08.2010 r.
[16] Kądzielawa A., Uwarunkowania rynkowe bezpieczeństwa elektroenergetycznego, Bezpieczeństwo Systemów Energetycznych, Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych, Warszawa 2004
[17] Demel W. Domański E. i in., Napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego
napięcia, WNT Warszawa 1973
[18] Thrash R., Murrah A., Lancaster M., Nuckles K., Southwire Company Overhead
conductor Manual, edition 2, 2007
[19] Kirkpatrick L., Aluminum Electrical Conductor Handbook, Washingoton 1989 r. [20] PN-EN 50182, Przewody do linii napowietrznych. Przewody z drutów okrągłych
skręconych współosiowo, 2002
[21] PN-74/E-90083, Elektroenergetyczne przewody gołe. Przewody stalowo-aluminiowe, 1975
[22] PN-EN 1089, Round wire concentric lay overhead electrical stranded conductors, 1991
[23] Materiały informacyjne Tele-Fonika Kable Sp. z o.o. S.K.A.
[24] Materiały informacyjne Fabryka Przewodów Elektrycznych FPE Będzin [25] Materiały informacyjne Nowoczesne Produkty Aluminiowe NPA Skawina
[26] Zarządzenie Ministra Górnictwa i Energetyki z dn. 17.07.1974 w sprawie doboru
przewodów i kabli elektroenergetycznych do obciążeń prądem elektrycznym, Dziennik
Budownictwa, 7/1974
[27] Kubacki B., Przewody wysokotemperaturowe. Możliwości zwiększenia obciążalności
linii NN i WN, Materiały konferencyjne, IV Międzynarodowe Seminarium Jakość w
Elektroenergetyce, 9-12. 10. 2008 Bratysława-Wiedeń
[28] How OH lines are Re-designed for uprating/upgrading, Cigre TB 294, 2006
[29] Smyrak B., Analiza charakterystyk naprężeniowo temperaturowych napowietrznych
przewodów elektroenergetycznych ze stopów AlMgSi, Praca doktorska, Akademia
Górniczo-Hutnicza im. St. Staszica, Wydział Metali Nieżelaznych 2006
[30] Knych T., Mamala A., Smyrak B., Tarasek A., Analiza zmian własności drutów
gatunku 6101 przeznaczonych na samonośne przewody w symulowanych warunkach ich eksploatacji, Rudy i Metale Nieżelazne, R. 52 nr 4 s. 199–205, 2007
[31] Knych T., Mamala A., Smyrak B., Uliasz P., Dziedzic E., Nowe przewody
elektroenergetyczne ze stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej,
Rudy i Metale Nieżelazne, R. 52 nr 7 s. 419–426, 2007
[32] Knych T., Mamala A., Smyrak B., Przewodowe stopy na bazie aluminium, Rudy i Metale Nieżelazne, R. 49 nr 6 s. 292–295, 2004
[33] PN-EN 50183 Przewody do linii napowietrznych -- Przewody gołe ze stopu aluminium
zawierającego magnez i krzem, 2002
[34] PN-EN 573-3, Aluminium i stopy aluminium -- Skład chemiczny i rodzaje wyrobów
przerobionych plastycznie -- Część 3: Skład chemiczny i rodzaje wyrobów, 2009
[35] ASTM B 396, Specification for Aluminum-Alloy 5005-H19 Wire for Electric
Purposes, 2003
[36] Adams H.W., Design of Overhead Lines with 5005 Aluminum Alloy Cables, Power Apparatus and Systems, Part III. Transactions of the American Institute of Electrical Engineers, vol. 78 Issue:4, s. 1290-1297, 1959
[37] ASTM B 800-05, Specification for 8000 Series Aluminum Alloy Wire for Electrical
Purposes – Annealed and Intermediate Tempers
[38] Pettersson A.R., Bronnvall W., Al 59 – A swedish standard for overhead aluminium
Allom conductors with 59% conductivity, Overhead Line Design and Construction:
Theory and Practice, s 75-78, 1988
[39] Barber, K.W. Callaghan, K.J., Improved overhead line conductors using aluminium
alloy 1120, Power Delivery, vol 10, issue 1, s. 403-409, 1995
[40] Conrod K., The hot working characteristics of Al-0.65% Fe, and Al-0.5% Fe-0-5% Co
conductor alloys, Praca doktorska, Concordia University Montreal, Quebec, 2000
[41] Polmear I., Light Alloys, From Traditional Alloys to Nanocrystals, Oxford ; Burlington, MA : Elsevier/Butterworth-Heinemann, 2006
[42] Siwy E., Żmuda K., Dynamiczna obciążalność termiczna napowietrznych linii
przesyłowych. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej nr 1611 Elektryka, z. 186, 2004
[43] Siwy E., Żmuda K., Przepustowość termiczna linii napowietrznych na potrzeby
bieżącej eksploatacji, projektowania oraz planowania rozwoju sieci
elektroenergetycznej. Elektroenergetyczne sieci rozdzielcze. SIECI 2004. V
Konferencja naukowo-techniczna, Wrocław, 15-17 września 2004. Wrocław : Instytut Energoelektryki Politechniki Wrocławskiej, 2004, s. 341-346
[44] Bayliss C.R., Transmission and distribution electrical engineering, Newnes, 2005 [45] Deb A.K., Power line ampacity system: theory, modeling, and applications, CRC
Press, 2000
[46] IEC 1597, Overhead electrical conductors - Calculation methods for stranded bare
conductors, 1995
[47] IEEE 738, Standard for Calculating the Current-Temperature Relationship of Bare
Overhead Conductors, 1993
[48] Beers G.M., Gilligan S.R., Lis H.W., Schamberger J.M., Transmission conductor
ratings, IEEE Trans. on Power Apparatus and Systems, vol. PAS-82, 1963
[49] Blicharski M., Odkształcenie i pękanie, Wyd. AGH, Kraków 2002
[50] Przybyłowicz K., Podstawy teoretyczne metaloznawstwa, WNT, Warszawa 1999 r. [51] Humphreys F. J., Hatherly M., Recrystallization and Related Annealing Phenomena,
Pergamon, 1995
[52] Nes R., Recovery Revised, Acta Metall. Mater, Vol. 43, No. 6, 1995
[53] Mondolfo, L. F., Aluminum alloys : structure and properties, London; Boston, Butterworths, 1976
[54] Zolotorevsky V. S., Belov N. A., Glazoff M. V., Casting aluminum alloys, Elsevier, Oxford, 2007
[55] Nishikawa S., Nagashima N., Sawaguchi T., Study on Al-Zr alloys (1st Report).
General evaluation of Zr addition in improving recrystallization characteristics of aluminium, Journal of Japan Institute of Light Metals, vol. 15, no. 6,s. 348-353, 1965
[56] Araki T., Komori S., On the Al-Zr alloys (2nd Report). The effect of mass of ingot on
the recrystallization and the characteristics of Al-Zr alloys, Journal of Japan Institute
of Light Metals, vol. 15, no. 6, s. 354-360, 1965
[57] Araki T., Komori S., Study on Al-Zr alloys (3rd Report). The effect of heat treatment
on recrystallization characteristics of Al-0.23% Zr alloy produced by continuous casting process, Journal of Japan Institute of Light Metals, vol. 16, no. 2, s. 59-62,
1966
[58] Nishikawa S., Nagashima N., Sawaguchi T., Recrystallization characteristics of
Al-0.3%Zr alloys, Journal of Japan Institute of Light Metals, vol. 16, no. 6, s. 284-292,
1966
[59] Araki T., Komori S., Recrystallization characteristics of Al-Zr-Si alloys, Journal of Japan Institute of Light Metals, vol. 18, no. 1, s. 22-28, 1968
[60] Araki T., Komori S., Mechanical properties and electric conductivity of Al-Zr alloys
containing Si, Journal of Japan Institute of Light Metals, vol. 18, no. 8, s. 428-432,
[61] Nishikawa S., Nagashima N., Sawaguchi t., Kobayashi S., Precipitation hardening
and recrystallization of Al-0.3wt.% Zr alloys of various grades, Journal of Japan
Institute of Light Metals, vol. 18, no. 10, s. 517-523, 1968
[62] Matsuda Y., Recent Aluminum Conducting Materials, Journal of Japan Institute of Light Metals, vol. 22, no. 7, s. 476-488, 1972
[63] Hori S., Saji S., Kitagawa H. The effect of precipitates on the recovery and
recrystallization of a deformed Al-0.2 %Zr alloy, Journal of Japan Institute of Light
Metals, vol. 24, no. 1, s.1-8, 1974
[64] Projekt celowy nr Nr 6 T08 2003 C/06222, Żarowytrzymałe przewody
elektroenergetyczne na bazie stopów aluminium, 2007
[65] Patent Nr. US4182640, Yokota M., Aluminum alloy electric conductor wire, 1980 [66] Patent Nr. JP55138053, Satou K., Conductive heat resistant aluminium alloy and