Turyści przyjeżdżający do Cuenki autobusem kursowym, stopem (turyści plecakowi), uczestnicy objazdowych wycieczek autokarem, osoby docierające tam samochodem osobowym, bądź przylatujące samolotem23 – najczęściej z Quito – 35
23 Międzynarodowe Lotnisko Mariscal Lamar – trzecie pod względem wielkości lotnisko Ekwadoru – utrzymuje 8 do 10 połączeń na dobę z Quito oraz 6 do 8 połączeń z Guayaquil,
minut lotu lub z Guayaquil – 20 minut lotu), nawet jeśli nie wiedzieli, że Cuenca znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, dowiadują się o tym na-tychmiast. Informują o tym wszechobecne napisy (wielkie billboardy i mniejsze plakaty reklamowe), płynące z głośników głosy witające podróżnych na lotnisku i dworcu autobusowym, speakerzy lokalnych radiostacji, których usłyszy się podró-żując taksówką do miasta. Informacji tej dostarczy także pierwszy spacer po mie-ście, gdyż w Cuence prawie wszystko jest patrymonialne. Patrymonialne jest nie tylko miasto ze swoim centrum historycznym, ale także restauracje oferujące dania tradycyjne (andyjskie, kolonialne). Patrymonialne są też hotele, które są „bramą czasu”, bo przenoszą gości w przeszłość nieosiągalną w inny sposób, z poziomem usług, którego nie doświadczy się gdzie indziej. Nawet jeśli tylko patrzymy pod nogi podczas spaceru, z łatwością przeczytamy na pokrywach studzienek telekomu-nikacyjnych: Cuenca Patrimonio Cultural de la Humanidad (Fot. 3). Na pewno powie nam o tym, i to nie jeden raz, każdy pracownik informacji turystycznej (I-tur), o której istnieniu wie chyba każdy mieszkaniec Cuenki.
W informacji turystycznej usytuowanej przy placu Abdón Calderón można dowiedzieć się prawie wszystkiego. Osoby udzielające informacji są wszechstronnie przygotowane. Nie tylko potrafią rozmawiać w kilku językach, lecz przede wszyst-kim znają miasto (oczywiście Patrimonio de Humanidad) i region, w którym ono się
Ryc. 3. Cuenca. Patrimonio de la Humanidad. Fot. autorzy.
znajduje. W informacji turystycznej turysta otrzymuje komplet folderów, mapy i przekonujące zachęty dokąd należy się udać, w zależności od czasu, który pozosta-je do dyspozycji. Może uzyskać też dokładne informacpozosta-je o możliwościach dojazdu do polecanych miejsc (firma transportowa, miejsce odjazdu, rozkład jazdy, zalecane godziny wyjazdu i powrotu, czas przejazdu, cena biletu) i inne praktyczne wska-zówki.
Na turystach Cuenca robi korzystne wrażenie z kilku powodów. Po przyjeź-dzie z Quito, wielkiego miasta pełnego zgiełku, trochę niebezpiecznego, dla którego turyści są dodatkowym, trochę niepotrzebnym balastem, w Cuence turyści czują się inaczej. Są otoczonymi życzliwością gośćmi, którym oferuje się informacje i po-moc. Stosunek mieszkańców do turystów jest bardzo przyjazny, taki z minionej epoki, ze złotych czasów.
5. Zakończenie
Nie ulega wątpliwości, że Cuenca – miasto dziedzictwa kulturowego ludz-kości jest atrakcyjne turystycznie. Jest to opinia podziela przez większość turystów.
Co więcej, atrakcyjność miasta znacząco wzrosła w minionych 10 latach, po umieszczeniu go na liście UNESCO. Przyczyniły się do tego starania i działania władz miasta, dążenie do odnowy zabytków i rewitalizacji przestrzeni miejskiej.
Zmienili się również mieszkańcy Cuenki. Powszechna wśród mieszkańców stała się duma z mieszkania w takim mieście i świadomość korzyści jakie przynosi miastu turystyka.
Na współczesny wizerunek miasta w oczach turystów ogromny wpływ wy-wiera promocja turystyczna prowadzona przez władze miasta i różne organizacje bezpośrednio lub pośrednio związane z turystyką. Promocja stała się czynnikiem kształtującym sposób postrzegania miasta przez mieszkańców (zainteresowanie losami miasta, troska o jego wygląd, poczucie dumy), władze lokalne (chlubą są rządy w takim mieście) i centralne (ważny punkt na mapie Ekwadoru) oraz turystów coraz liczniej przybywających do Cuenki (w ciągu dziesięciolecia ich liczba potroiła się).
Literatura
Calvino, I., 2005. Niewidzialne miasta. Kraków.
Diez años ante los ojos del mundo, El Mercurio de Cuenca – Noticias de Cuenca Ecuador z 11.10.2009:
http://www.elmercurio.com.ec (data dostępu: 2010–10).
Guía de arquitectura de Cuenca (Ecuador): http://www.agapea.com/libros/Guia-de-arquitectura-de-Cuenca-Ecuador-An-architectural-guide-espanol-ingles--isbn-8480955066-i.htm (data dostepu:
2010–09).
Guia Oficial Cuenca Ecuador, Fundación Municipal Turismo para Cuenca, 2010:
Hernández, J. 2010. Wywiad prezesa Asociación Hotelera de Cuenca dla El Mercurio de Cuenca:
http://www.elmercurio.com.ec.
Indígenas abren centro de turismo comunitario, 2010: http://www.eltiempo.com.ec.
Kowalczyk A. (red.), 2008. Współczesna turystyka kulturowa – między tradycją a nowoczesnością.
W: A. Kowalczyk (red.), Turystyka kulturowa. Spojrzenie geograficzne. Geografia turyzmu 1.
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa, 9–57
La Catedral de Cuenca. Un monumento a la fé, 2009: http://www.visitaecuador.com; za:
www.lahora.com.ec.
La Fundación de las Ciudades Hispanoamericanas: http://www.arquitectuba.com.ar/monografias-de-arquitectura/la-fundacion-de-las-ciudades-hispanoamericanas.
Lucas 2000. Cuenca es patrimonio cultural de la humanidad. Servicio Informativo Iberoamericano de la OEI. Quito, Ecuador: http://www.oei.org.co/nuevo sii/nentrega5/art07.htm.
Marczak M., 2000. Rodzaje turystyki. W: A. Szwichtenberg (red.), Podstawy turystyki. Politechnika Ko-szalińska, Koszalin, 41–52.
Medlik S., 1995. Leksykon podróży, turystyki i hotelarstwa. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.
Montezuma X., (red.), 2008. Cuenca de los Andes, Fundación Municipal de Turismo para uenca, Cuen-ca, Ecuador.
Ochoa S. 2007. Azuay y Cañar invitan a turistas a sus carnavales: http:// www.eluniverso.com.
Old Cathedral of Cuenca, Ecuador: http://www.ecuador.com/sights/old-cathedral-cuenca (data stępu:
2010-09).
Ordenanzas de descubrimiento, nueva población y pacificación de las Indias dadas por Felipe II, el 13 de julio de 1573, en el bosque de Segovia; http://www.biblioteca.tv/artman2/publish/
1573_382/Ordenanzas_de_Felipe_II_sobre_descubrimiento_nueva_1176.shtml.
Parque Abdón Calderón, Cuenca: http://www.ecostravel.com/ecuador/ciudades-destinos/parque-calderon-cuenca.php (data stępu: 2010-09).
Podbielkowski Z., 1992. Rośliny użytkowe. WSiP, Warszawa.
Słownik terminów geograficznych Ameryki Łacińskiej, praca zbiorowa, 1979. Wiedza Powszechna, War-szawa.
Sombreros de Paja Toquilla, 2006: http://www.edufuturo.com/educacion.php?c=3300, na podstawie:
M. L. Aguilar de Tamariz, “Las artesanías de Paja Toquilla en el Ecuador”, CIDAP (Centro Inte-ramericano de Artesanías y Artes Populares). La Cultura Popular en el Ecuador Tomo IX Manabí, Coord. M. Naranjo. CIDAP (Centro Interamericano de Artesanías y Artes Populares) 2006.
Tourism Factbook Database: http://www.unwto.org (data dostepu: 2010-09-29).
Urrero, Guzmán, 2009. Religión y arquitectura en Cuenca:
http://www.guzmanurrero.es/index.php/Arte/Religion-y-arquitectura-en-Cuenca.html.
World Heritage List. Historic Centre of Santa Ana los Rios de Cuenca: http://whc.unesco.org/en/list/863.
Cultural heritage as a factor of touristic attraction of the city, the exam-ple of Cuenca, Ecuador
Summary: In the last several years (especially after 1999), when the Andean Cuen-ca entered on the UNESCO Cultural and Natural World Heritage List, the city is witnessing an enormous increase in foreign tourists arrivals. Over the past ten years their number rouse from 50–60 thousands to 150 thousands in 2009. The touristic attractiveness of the city comes from natural environment (picturesque location in a mountain valley and a mild climate of the city of eternal spring) as well as numer-ous artifacts of the material culture from the last 1000 years.
The historic center of the city expands to almost 2 km2 . It has kept the orig-inal scheme of old cobbled streets from the 16th century and nearly 1500 precious
architectural objects, mainly from the colonial and republican times. These are ele-ments of the unique beauty of the city. Nevertheless in the city, there are structures much older, built hundreds of years before the Inca's conquest and the arrival of the Spanish in America.
The spiritual culture like music and colorful celebrations of saint's days and other holidays, makes the Cuenca's touristic values complete. There are several workshops in the city that still produce textiles, hats, ceramics and silver jewelry for the tourists and local community.
Cuenca attractiveness is enhanced by tourist advantages in its close and fur-ther neighborhood: El Cajas National Park, with its unique paramo landscape, Inca temple and citadel Ingapirca, orchid plantations in the area of Gualaceo and lots of little towns such as: Chordeleg, Sigsig, Deleg, Biblian famous for handmade prod-ucts and the possibility to watch the process of their making.
It is to assume that the touristic success of Cuenca is related to both the city place on the UNESCO list as well as good publicity and its values. The publicity, prepared by local authorities and various organizations, consists mainly of reliable touristic information accessible through Internet, press, posters and handouts. This activity is accompanied by social education which helps the local community to understand the cultural heritage concept and the need of this protection. It is also a constant care of the local authorities for the unique resources of the city.
Keywords: cultural heritage, Andean Cuenca, touristic attractiveness, touristic values, good publicity.
prof. dr hab. Jerzy Makowski mgr Joanna Miętkiewska-Brynda Uniwersytet Warszawski
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Instytut Studiów Regionalnych i Globalnych Zakład Geografii Ameryki Łacińskiej ul. Krakowskie Przedmieście 30 00–927 Warszawa
jmakowsk@uw.edu.pl jmietkie@uw.edu.pl
Roman Rudnicki
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu