Dariusz I Wielki panował w latach 522-486 p.n.e. Panowanie zaczął od stłumienia buntu w Persji. Za jego panowania powstał relief behistuński wykonany z inskrypcją w językach staroperskim, nowobabilońskim i nowoelamickim. Dzięki tej inskrypcji odczytano pismo kli-nowe w latach 1847-1849. Jest przejawem ideologii władzy królewskiej. Znajduje się na drodze między Bagdadem i Ekbataną. Drogą tą podróżowali kupcy oraz orszak królewski. Relief zo-stał umieszczony na wysokości około 60 metrów ponad poziomem drogi w Behistun. Miejsce to było uważane za miejsce święte od czasów medyjskich. Główna część reliefu ma 5 metrów szerokości i 3 metry wysokości wraz z dolną częścią, która jest wygładzona. Relief przedstawia króla Dariusza oraz pokonanych buntowników.
Jest to najwcześniejszy zapis języka perskiego alfabetem klinowym. Dariusz sam zapisał, że on jako pierwszy zlecił zapisanie języka Ariów. Postać Scyty została dodana później, co wymusiło przeniesienie inskrypcji elamickiej. Została ona ponownie umieszczona w innym miejscu.
W fortyfikacjach Persepolis znaleziono około 30 tysięcy tabliczek, z czego tylko 7 tysięcy jest czytelnych. Część tabliczek przewieziono w celu dokonania konserwacji do Stanów Zjedno-czonych. Zostały one rozproszone i ich liczba nie jest dokładnie znana. W Skarbcu Persepolis znaleziono 139 tabliczek dotyczących zapłat w srebrze dla robotników, którzy budowali Perse-polis. Kolejna grupa źródeł to inskrypcje budowlane, tabliczki znalezione w pałacach Dariusza w Suzie oraz w Persepolis.
Ktezjasz z Knidos spędził 17 lat na dworze Dariusza II, panującego w latach 423-405 p.n.e. Był medykiem. Napisał dzieło ”Persica“, składające się z 22 ksiąg. Nie zachowało się ono do naszych czasów. Księgi 1-3 opisywały dzieje Asyrii. Jednak księgi te nie wspominają ani razu o Babilonie i nie odróżniają Babilonii od Asyrii. Księgi 4-6 opisują fikcyjną historię Medów.
Księgi 7-9 opisują historię Cyrusa Wielkiego, ale pomijają zdobycie Babilonu. Kolejne księgi 10-12 opisują wojny Cyrusa przeciwko Indiom i jego śmierć podczas walki. Ktezjasz podaje też informację o zdradzie Egipcjan. W księgach 13-15 opisano zamach stanu dokonany przez maga, walki Dariusza oraz panowanie Dariusza i Kserksesa. Często powtarzane są informacje Herodota. Księgi 16-18 to opis panowania Artakserksesa I i Dariusza II. W księgach 19-21 opi-sano panowanie Artakserksesa II oraz bunt Cyrusa Młodszego. W księdze 22 opiopi-sano wysłanie Ktezjasza przez Artakserksesa II z poselstwem.
Herodot wymienia imię Dariusza jako członka armii Kambyzesa. Podaje, że był on synem Hystaspesa, czyli Wisztaspy. Nosił on zatem to samo imię, co pierwszy nawrócony przez Zoroastra władca. Jeśli utożsamilibyśmy tych dwóch władców, Zoroaster musiałby żyć w VI w. p.n.e. Cyrus odesłał Hystaspesa z wojny o podbój Babilonu, aby pilnował Dariusza, gdyż miał sen, że Dariusz zostanie królem. Kambyzes mianował Hystaspesa satrapą Patrii. Dariusz miał wtedy 20 lat i był uważany za zbyt młodego na wojnę. Dariusz był już w armii Kambyzesa w czasie wyprawy do Egiptu i był tam nosicielem kopii. Nie była to istotna funkcja. Dariusz zwiedzał wtedy Memfis.
Według inskrypcji w Behistun, Kambyzes zabił prawdziwego Bardiję/Smerdisa/Gaumatę. Pojawił się jednak uzurpator, który podawał się za Gaumatę, zabitego brata królewskiego. Był podobny do prawdziwego Smerdisa. Gaumata był magiem, kapłanem. Współpracował ze swoim bratem, także kapłanem. Wywodził się z rodu kapłańskiego. Przedstawiciele sześciu rodów perskich przypuszczali, że Gaumata nie był Smerdisem. Córka Otanesa, przedstawiciela jednego z rodów, był małżonką prawdziwego Smerdisa, a zatem została później przejęta przez Gaumatę. Prawdziwy Smerdis utracił część ucha. Córka Otanesa sprawdziła tymczasem w czasie snu swojego męża, że Gaumata miał całe ucho.
Dariusz powrócił w tym czasie z wyprawy egipskiej po śmierci Kambyzesa. Gobyras i Dariusz wdarli się do pałacu Gaumaty i go zabili. Dariusz i Herodot podali imiona tych samych sześciu współpracowników Dariusza pracujących przy zabijaniu Gaumaty. Herodot napisał, że wydarzenia te odbywały się w Suzie.
Po zabiciu Gaumaty trzeba było ustalić, kto obejmie tron. Ustalono to w drodze konkursu. Pretendenci zebrali się w górach. Królem miał zostać ten, czyj koń pierwszy zarży o świcie. Dariusz przyjechał na klaczy, a w lesie ukrył jej ulubionego konia. Klacz zarżała na jego widok i wtedy Dariusz został królem.
W inskrypcji behistuńskiej wielokrotnie pojawia się oskarżenie przeciwników Dariusza o kłamstwo. Kłamstwo oznacza wystąpienie przeciwko religii. Dariusz miał więc prawo wystą-pić przeciwko temu, kto wystąpił przeciwko religii. O kłamstwo oskarżony był też Gaumata. Dopiero Dariusz z pomocą Ahuramazdy zabił Gaumatę, co miało miejsce w Medii, a nie, jak pisał Herodot, w Suzie. Wydaje się, że Dariusz dokładniej podał lokalizację wydarzeń.
Na reliefie Gaumata leżał na ziemi i wyciągał rękę w górę, był więc jeszcze żywy. Po zabiciu Gaumaty maga pojawił się Aczina, syn Upadarmy, który ogłosił się królem Elamu. W Babilonii pojawił się uzurpator Nabuchodonozor III (Nidintu Bel), syn Nabonida. Tabliczki datują panowanie Nabuchodonozora III na okres od 3 października 522 p.n.e. Obaj nazwani zostali w inskrypcji kłamcami.
Bunty w różnych prowincjach mogą oznaczać, że Dariusz nie miał legitymizacji do spra-wowania władzy. Musiały one został stłumione przez Dariusza. Wszyscy buntownicy zostali przedstawieni w swoich narodowych strojach na reliefie behistuńskim. Związani są sznurem, który łączy ich szyje. Ponadto mają też związane ręce.
Najpierw Dariusz wyruszył do Elamu. W Elamie Dariusz nakazał przyprowadzenie sobie Acziny, a potem go zabił. Doszło do starcia Dariusza i Nabuchodonozora III nad Eufratem w Zazana. Dariusz odniósł zwycięstwo. Część armii babilońskiej przeszła na jego stronę. 18
grudnia 522 p.n.e. odbyła się kolejna bitwa. Nabuchodonozor III wycofał się do Babilonu. Dariusz wkroczył do Babilonu i zabił Nabuchodonozora III.
Herodot zapisał, że Zopyros był oddanym królowi przedstawicielem rodu perskiego. Spo-dziewał się, że bitwa o Babilon będzie trudna. Obciął sobie nos i uszy. Udał się do Babilonu. Poinformował, że rany zostały mu zadane przez Dariusza, a on chciałby pomóc Babilończy-kom w obronie przed Persami. Został wpuszczony do Babilonu i poinformował Dariusza o rozmieszczeniu wojsk i strategii obronnej Babilończyków. Według Herodota, Zopyros został w nagrodę satrapą Babilonii. Tabliczki wymieniają jednak imię Ushtanu jako imię pierwszego satrapy Babilonii po zwycięstwie Dariusza. Imienia tego nie można przetłumaczyć na greckie imię Zopyros.
W czasie pobytu Dariusza w Babilonie zbuntowały się Persja, Elam po raz drugi, Media, Asyria, Partia, Margiana, Sattagydia i Scytia. Zbuntowało się zatem prawie całe imperium. Martija był dowódcą drugiego buntu w Elamie. Nazwał się Ummanish, król Elamu. W Medii buntowi przewodził Fraortes (Frawartish). Imię to nosił jeden z władców medyjskich.
Doszło też do buntu w Armenii. Tamtejszy bunt stłumił Armeńczyk o imieniu Dadarshi. Doszło jednak do drugiego buntu. 30 maja 521 roku p.n.e. armia perska ponownie pokonała Armeńczyków. Doszło jednak do trzeciego buntu, który został stłumiony 20 czerwca 521 p.n.e., znów przez Dadarshiego.
Dariusz osobiście wybierał się do Armenii. Ostatecznie wysłał tam jednak dowódcę Vaumisa. Ponownie pokonał on Armeńczyków. Stoczono tam łącznie co najmniej 5 bitew, w tym dwie pod dowództwem Vaumisa i trzy pod dowództwem Dadarshiego. Na reliefie w Behistun nie przedstawiono przywódcy Armenii pokonanego przez Dariusza. Armenia uznawana była za część Medii.
Dariusz pokonał następnie Fraortesa w Medii, którego wojska przegrały starcie. Fraortes uciekł do Ragae, miejscowości w granicach dzisiejszego Teheranu. Po raz pierwszy wymieniono wtedy nazwę miejscowości Ragae, która przetrwała przez bardzo długi czas. Po schwytaniu Fraortesa został on okrutnie okaleczony, a następnie ukrzyżowany w Ekbatanie, obdarty ze skóry i wypchany słomą. Krzyżowanie było zwyczajem perskim, ale obdzieranie ze skóry i wypychanie słomą wywodziło się z tradycji asyryjskiej. W ikonografii perskiej unikano drastycznych scen, podobnie jak w Asyrii i Babilonii.
W Sagartii, w pobliżu Medii, doszło do kolejnego buntu. Bunt tłumili wspólnie Persowie i Medowie. Od tej pory Persja i Media występowały razem jako serce imperium.
Po stłumieniu buntów w części zachodniej imperium doszło do buntu Partii. Partia i Hyrkania zajmowały odpowiednio północne i południowe stoki Kopet Dagu. Bunt Partów był poparciem dla buntu Medów. Partowie opowiedzieli się po stronie Fraortesa. Ludzie opuścili Hystaspesa, satrapę Partii i ojca Dariusza. Hystaspes ostatecznie pokonał jednak wojska buntowników i przywrócił panowanie perskie.
Pod dowództwem Margiańczyka o imieniu Frada zbuntowała się Margiana. Bunt margiań-ski został stłumiony przez Dadarshiego, dowódcę z Armenii, który był wtedy satrapą Baktrii. Baktria nie zbuntowała się przeciwko Dariuszowi.
Następnie zbuntowała się Persja, z której Dariusz się wywodził. Buntownik ogłosił się królem, ale został pokonany i schwytany 15 czerwca 521 p.n.e. Bunt stłumiła wspólna armia persko-medyjska. Stłumienie buntu kończy pierwszą fazę zwycięstw Dariusza. Buntownik perski kończy pierwotny szereg jeńców na reliefie behistuńskim.
Zbuntowała się też Arachozja, zajmująca obszar dzisiejszego Pakistanu. Również tam Dariusz pokonał buntownika. Gdy Dariusz z wojskim był daleko na wschodzie doszło jednak do drugiego buntu w Babilonii. Sytuacja była jednak trudna. Na czele buntu stał Araha, który
tez uważał się za Nabuchodonozora, syna Nabonida. Na czele armii perskiej stanął Ifarnes, jeden z sześciu przedstawicieli rodów, którzy brali udział w zabiciu Gaumaty.
Dariusz zapisał, iż stoczył 19 bitew w ciągu roku, pokonał 9 królów i uczynił ich jeńcami. Relief behistuński jest syntezą zdarzeń, które miały miejsce przez cały rok. Pierwsza bitwa z Gaumatą miała miejsce 29 września 522 p.n.e., a ostatnia, z Arahą, 27 listopada 521 p.n.e. Dariusz przyznawał się, że na bitwy wysyłał dowódców, a nie brał w nich udziału osobiście. Władcy asyryjscy podawali zawsze, że sami wzięli udział w bitwach i zwyciężyli, pomijając swoich dowódców. W podsumowaniu wymieniono imiona pokonanych dziewięciu przywódców buntów, którzy tytułowali się królami. Nie ma na tej liście przedstawiciela Armenii.
Dariusz wykonał relief behistuński oraz inskrypcję, które dokumentowały jego zwycię-stwo. Był on umieszczony tak wysoko, że trzeba było wiedzieć, gdzie znajdował się, aby go znaleźć wzrokiem. Inskrypcja zawiera przykazanie dla przyszłych władców, aby karali surowo kłamców i bronili się przed kłamstwem energicznie. Tylko w ten sposób można zapewnić krajowi bezpieczeństwo. W inskrypcji Dariusz zapewnił ponadto, że jego inskrypcja nie jest kłamstwem. Obecnie do inskrypcji w Behistun można wjechać windą.
Dariusz zapisał, iż inni władcy nie dokonali w ciągu życia tyle, ile on dokonał w ciągu roku. W ideologii asyryjskiej zakładano, że król musiał dokonać czegoś szczególnego w pierwszym roku panowania. Jeśli nic takiego się nie wydarzyło, władca musiał przypisać sobie dokonania z czasów panowania poprzedniego władcy.
W czasie walk w każdej zbuntowanej prowincji zginęło od kilku do kilkudziesięciu tysięcy ludzi. W Babilonie umieszczono stelę zawierającą przedstawienie ikonograficzne zwycięstwa Dariusza stawiającego nogę na pokonanym władcy. Ze steli tej zachowały się tylko fragmenty. Podobne stele rozesłano po wszystkich stolicach prowincji imperium perskiego dla upamiętnie-nia zwycięstw Dariusza.
Dariusz po zwycięstwie umocnił swoją pozycję poprzez małżeństwa dynastyczne. Przejął Atossę, żonę Kambyzesa, która urodziła mu czterech synów, w tym Kserksesa. Wśród małżonek Dariusza były też Artystone (Irtashduna), młodsza siostra Kambyzesa, Parmys, córka Smerdisa, córka Otanesa, córka Gobyrasa i Fratagune oraz córka Artanesa, brata Dariusza.
Trzeci bunt Elamu nastąpił na jesieni 521 roku p.n.e. Został stłumiony przez Gobyrasa. Dariusz zapisał, że Elamici byli niewiernymi i Ahuramazda nie był czczony między nimi. Da-riusz nadał więc wojnie charakter religijny. Oroetus, satrapa Lidii stanął na czele buntu w Lidii. Bunt został stłumiony przez Otanesa, jednego z buntowników przeciwko Gaumacie. Dariusz podbił też wyspę Samos, a jej satrapą został Syloson.
Dariusz wyruszył następnie na wyprawę wojenną przeciwko Scytom. Scytowie starali się wciągnąć armię perską wgłąb stepu i unikali otwartej walki. Dariusz osobiście zrezygnował z udziału w tej wyprawie i powierzył ją jednemu ze swoich dowódców. Ostatecznie dowódca Scytów, Skunha, został pokonany i przyprowadzony przed oblicze Dariusza. Przedstawiono go również na reliefie behistuńskim, ale dodano go w późniejszym okresie, co wymagało przesunię-cia inskrypcji nowoelamickiej. Scytowie również nazwani zostali niewiernymi, pośród których Ahuramazda nie był czczony.
Nazwa Behistun oznacza ”święta góra“. Na jej zboczach powstawały w późniejszym okresie także inne rzeźby i reliefy.
Teispes występował w genealogii Cyrusa oraz Dariusza. Dariusz podawał, że Teispes był synem Achemenesa, który nie występował jednak w genealogii Cyrusa.
Kambyzes prawdopodobnie nie miał syna, który mógłby być jego następcą. Dariusz pisał, że jego ród od dawna był rodem królewskim, co stanowiło zakłamanie faktów. Jego bezpośredni przodkowie nie byli królami.
Być może Gaumata był prawdziwym Smerdisem, prawowitym władcą, który został obalony w zamachu stanu przez perską arystokrację. Bunty prowincji nastąpiły przeciwko władzy Da-riusza, a nie Gaumaty. Oznacza to, że prowincje mogły podważyć prawo Dariusza do tronu, a nie prawo Gaumaty.
Wszyscy uzurpatorzy, w tym Sargon Wielki, uzasadniali swoją władzę i ją legitymizowali poprzez bogów. Sargon uważał się za syna bogini, zaś Dariusz twierdził, że właśnie on otrzymał łaskę Ahuramazdy, choć przedstawiciele sześciu innych rodów mieli większą legitymację do sprawowania władzy po śmierci Gaumaty.
Dariusz, po stłumieniu buntów prowincji, sprawował władzę nad 23 prowincjami. Udało mu się podporządkować sobie część Indii, zatem poszerzył dalej granice państwa z czasów Kambyzesa.
Relief w Behistun nawiązuje do sztuki starożytnego Bliskiego Wschodu. W Sarepol, blisko Behistun, znajduje się relief bardzo podobny do reliefu Dariusza. Pochodzi z czasów akadyj-skich. Również pokazuje on władcę stawiającego stopę na pokonanym przeciwniku. Przed nim również znajdują się związani jeńcy. Jeńców prowadzi bogini Isztar, a na reliefie Dariusza znaj-duje się przedstawienie khvarenah. Jeńcy na reliefie akadyjskim są nadzy, zaś jeńcy na reliefie Dariusza mają stroje charakterystyczne dla swoich prowincji.
Relief w Sarepol jest kilka tysięcy lat starszy od reliefu Dariusza. Monumentalna sztuka achemenidzka unika scen brutalnych. Poddani nie mieli być zastraszani, ale przyciągani do władzy.
Dariusz wzniósł swoją pierwszą stolicę w Suzie, jednej z dawnej stolic Elamitów. Suza badana była przez archeologów francuskich. Sir Austen Layard szukał w Suzie głównie tabliczek. Potem kontynuował poszukiwania w Niniwie.
Do Suzy przybyli bracia de Morgan. Jeden z nich, Jacques, był inżynierem górnictwa. Kopał głębokie tunele, aby dojść do calca. Nie rozpoznawał cegły suszonej i nie był świadomy jej występowania. Poszukiwał i dokumentował jedynie skorupy.
Ruiny starożytnej Suzy znajdują się w dolinie rzeki Chaour. Wśród zabudowań na stano-wisku odkryto pałac Artakserksesa II, Akropol z pochówkami, w tym pochówkiem królewskim, Apadanę, Miasto Królewskie z elamicką zabudową monumentalną, Miasta Rzemieślników, gdzie znaleziono pozostałości produkcji metalurgicznej. Pałac Dariusza znajdował się na wzgórzu, na którym była też Apadana.
Pałac Dariusza przylegał do części miasta, która otoczona była murem. Budowę pałacu Dariusz opisywał w inskrypcjach fundacyjnych wykonanych w trzech językach, podobnie jak w Behistun. Inskrypcje fundacyjne zawierają wezwanie do Ahuramazdy oraz opis techniki budowy.
Kopano wgłąb ziemi, aby dotrzeć do litej skały. Usunięto wszystkie wcześniejsze warstwy o łącznej miąższości 10 metrów. Ziemia została przekopana w dół, suszona cegła została uformo-wana i wysuszona na słońcu. Do budowy wykorzystano drewno cedrowe sprowadzone z Libanu. Babilończycy drewno to przywieźli do Babilonu, a z Babilonu Kariowie i Grecy przenieśli je do Suzy. Złoto przyniesiono z Lidii i z Baktrii. Lazuryt przyniesiono z Sogdiany, srebro i heban z Egiptu, a inne towary sprowadzono z Chorezmu. Kość słoniowa pochodziła z Nubii, Indii i Arachozji. Grecy i Lidyjczycy pracowali przy obróbce kamienia. Złotnicy byli Medami i Egipcjanami, w drewnie pracowali Lidyjczycy i Egipcjanie, cegłę suszoną formowali Babiloń-czycy. Do poszczególnych czynności przypisywano narody, które miały doświadczenie w ich wykonywaniu.
Brama Rzemieślników miała wymiary 35 na 19 metrów. Znajdowała się na podwyższeniu. Oddzielała Akropol od Miasta Królewskiego. Był to prostokątny budynek z przejściem po dwóch stronach.
Propyleje miały głębokie fundamenty wykopane w gruzach elamickich. Zachowały się jedy-nie fundamenty oraz podłogi Propylejów. Ściany jedy-nie zachowały się. Propyleje były budynkiem prostokątnym. W ich obrębie znaleziono inskrypcje z czasów Kserksesa. Propyleje mogły zostać wzniesione w czasach Dariusza lub Kserksesa. Wiadomo, że część Pałacu Dariusza spłonęła i została odbudowana przez Kserksesa. Tak samo odbudowane mogły być Propyleje.
Między Propylejami a Pałacem Dariusza znajdowała się platforma, która stanowiła drogę do bramy. Otwierała ona wejście do pałacu. Platforma łącząca Propyleje z Pałacem Dariusza została wykonana poprzez wydrążenie otworu o głębokości 10 metrów. Do otworu wsypano ru-mosz skalny. Droga miała szerokość 12 metrów oraz długość 17 metrów. Mogły nią przejeżdżać powozy.
Do kompleksu Pałacu Dariusza prowadziła prosta brama z salą kolumnową pośrodku. Mogły znajdować się tam tylko pomieszczenia dla straży.
Platforma pałacu została obudowana potężnym murem z cegły suszonej i cegły wypalanej. Warstwy cegły były przekładane warstwami mat, które przyspieszały schnięcie konstrukcji po opadach. Ściany z cegły suszonej postawiono na fundamencie składającym się z cegieł suszonych oraz przestrzeni pomiędzy nimi wypełnionych rumoszem skalnym.
Brama Dariusza była w czasach Dariusza ozdobiona prawdopodobnie cegłą emaliowaną, która nie zachowała się do naszych czasów. Przy wejściu do bramy od strony pałacu, pod ruinami muzułmańskimi, znaleziono jedyną znaną rzeźbę pełną okresu achemenidzkiego – po-sąg Dariusza Wielkiego. Od strony zewnętrznej, przy wejściu do bramy, mogły stać typowe uskrzydlone byki z ludzkimi twarzami.
Posąg Dariusza zachował się niekompletnie, został pozbawiony głowy. Znajdował się w warstwach muzułmańskich, prawdopodobnie w tym okresie zniszczono jego głowę. Posąg miał 230 centymetrów wysokości, był nadnaturalnej wielkości i stał na bazie. Był inspirowany sztuką starożytnego Egiptu. W lewej dłoni trzymał na piersi berło w postaci kwiatu. Przedstawienie w wykroku jest typowe dla Egiptu. Dariusz ubrany był w szatę typowo perską.
Posąg został odkryty w 1974 lub 1975 roku. Był wykonany z kamienia sprowadzonego z Egiptu, z kamieniołomów Wadi Hammamat. Kamień ten nazywał się szarogłazem lub Bekhen. Był używany w starożytności w Egipcie. W Wadi Hammamat znajdują się liczne inskrypcje nadzorców robotników. Khnemibre był nadzorcą kamieniołomu w latach 496-492 p.n.e., gdy prawdopodobnie wydobyto kamień do wykonania posągu. Posąg wykonano w Egipcie i zabrano do Suzy. Herodot zapisał, że Dariusz chciał, aby jego posąg stanął w jednej ze świątyń egipskich. Kapłani namówili go do rezygnacji z tych planów, gdyż posąg nie byłby odpowiednio czczony. Posąg zabrano więc do Suzy.
Posąg zawiera inskrypcję w czterech językach – nowoelamickim, nowobabilońskim, perskim i egipskim. Inskrypcja egipska zawiera egipski tytuł Dariusza – król Dolnego i Górnego Egiptu. Dariusz był faraonem XXVII dynastii. Na szacie umieszczono kartusz z imieniem Dariusza. Na innych fałdach stroju jest stwierdzenie, że Dariusz kazał wykonać posąg w Egipcie po to, by każdy kto go zobaczy, wiedział, że Pers panował nad Egiptem. Symbol połączenia Górnego i Dolnego Egiptu znajdował się już na Palecie Narmera. Pojawił się on ponownie na Posągu Dariusza.
Na posągu hieroglifami egipskimi wypisano poszczególne prowincje achemenidzkie. Wymie-niono między innymi przedstawicieli Indii i Egiptu. Na kartuszach znajdują się przedstawienia przedstawicieli prowincji w strojach charakterystycznych dla regionu.
Podobne przedstawienia pokonanych mieszkańców krain należących do faraona znaleziono w Abu Simbel oraz w Karnaku. Na przedstawieniach egipskich jeńcy są powiązani oraz mają tak samo ułożone ręce. Tymczasem na posągu Dariusza przedstawiciele prowincji nie są
związani. Przedstawieni są tak, jakby cieszyli się z przynależności do imperium. Mieli jednak ręce ułożone w stylu egipskim.
Dariusz składał ofiary w świątyniach ludów podbitych i modlił się w nich. Jest to cecha charakterystyczna dla Achemenidów. Kserkses tak samo modlił się i składał ofiary w świąty-niach greckich w Anatolii. Władcy modlili się jednak w tych świątyświąty-niach do swojego boga – Ahuramazdy.
Przy wejściu do bramy Pałacu Dariusza w Suzie od strony wewnętrznej stały prawdo-podobnie dla zachowania symetrii dwa identyczne posągi Dariusza. Odnaleziony został tylko jeden z nich. W obrębie Pałacu Dariusza znajdowały się trzy dziedzińce, jeden duży i dwa mniejsze. Budowle dziedzińcowe występowały w Suzie już wcześniej, były charakterystyczne dla Mezopotamii i architektury elamickiej od okresu środkowoelamickiego, ale nie występowały