¯ARGONIE M£ODZIE¯OWYM
Key words: jargon, verbal derivatives, prefixal, suffixal, paradigmatic, postfixal and complex formants suffixation, prefixation, contamination
Przedmiotem analizy strukturalnej s¹ czasownikowe nominacje okrelaj¹ce
mi-³oæ, erotykê i seks, wyekscerpowane z nastêpuj¹cych s³owników ¿argonowych:
Áîëüøîé ñëîâàðü ðóññêîãî æàðãîíà W.M. Mokijenki i T.G. Nikitiny1, Ñëîâàðü ìîñêîâñêîãî àðãî W.S. Jelistratowa2, Ñëîâàðü ðóññêîãî àðãî (ìàòåðèàëû 1980
1990-õ ãã.) W.S. Jelistratowa3, Ñëîâàðü ðóññêîãî ñëåíãà I. Juganowa i F. Jugano-wej4, Òàê ãîâîðèò ìîëîä¸æü. Ñëîâàðü ìîëîä¸æíîãî ñëåíãà Ò.G. Nikitiny5, Ìîëîä¸æíûé ñëåíã. Òîëêîâûé ñëîâàðü Ò.G. Nikityny6. Z wymienionych s³owników
¿argonowych wynotowano 400 czasowników.
Derywaty czasownikowe s¹ motywowane przez czasowniki, przymiotniki i rzeczowniki. Derywaty od zaimków, liczebników, przys³ówków i wykrzykników na-le¿¹ do wyj¹tków7. Wyk³adnikami derywacji czasownikowej s¹ formanty prefiksalne i charakterystyczne dla formacji odczasownikowych formanty sufiksalne, paradygma-tyczne, postfiksalne i z³o¿one.
Derywacja czasowników odczasownikowych, odmiennie od derywacji rzeczow-ników, opiera siê przede wszystkim na prefiksacji. Stosowanie formantów prefiksalnych
1 Â.Ì. Ìîêèåíêî, Ò.Ã. Íèêèòèíà, Áîëüøîé ñëîâàðü ðóññêîãî æàðãîíà, Ñàíêò-Ïåòåðáóðã 2000.
2 Â.Ñ. Åëèñòðàòîâ, Ñëîâàðü ìîñêîâñêîãî àðãî, Ìîñêâà 1994.
3 Â.Ñ. Åëèñòðàòîâ, Ñëîâàðü ðóññêîãî àðãî (ìàòåðèàëû 19801990-õ ãã.), Ìîñêâà 2000.
4 È. Þãàíîâ, Ô. Þãàíîâà, Ñëîâàðü ðóññêîãî ñëåíãà, Ìîñêâà 1997.
5 Ò.Ã. Íèêèòèíà, Òàê ãîâîðèò ìîëîä¸æü. Ñëîâàðü ìîëîä¸æíîãî ñëåíãà, Ñàíêò-Ïåòåðáóðã 1998.
6 Ò.Ã. Íèêèòèíà, Ìîëîä¸æíûé ñëåíã. Òîëêîâûé ñëîâàðü, Ìîñêâà 2003.
7 Por. À.Í. Ãâîçäåâ, Ñîâðåìåííûé ðóññêèé ëèòåðàòóðíûé ÿçûê, cz. 1, Ìoñêâà 1967, s. 359.
28 Joanna Nawacka
jest bardzo rozbudowane i stanowi jedn¹ z najbardziej charakterystycznych cech s³o-wotwórstwa czasowników rosyjskich8. Analizowany materia³ badawczy zawiera od-czasownikowe formacje prefiksalne derywowane za pomoc¹ prefiksów:
â: âäàðèòü (¬äàðèòü) pozalecaæ siê, âëóïèòü (¬ëóïèòü), âïàðèòü (¬ïàðèòü), âïåðåòü (¬ïåðåòü) odbyæ stosunek p³ciowy;
âû: âûïèëèòüñÿ (¬ïèëèòüñÿ), âûõàðèòü (¬õàðèòü) odbyæ stosunek p³ciowy;
çà: çàáàëäåòü (¬áàëäåòü) odczuæ silne emocje, çàâàôëèòü (¬âàôëèòü), çàäðþ÷èòü (¬äðþ÷èòü) odbyæ stosunek p³ciowy, çàêàäðèòü (¬êàäðèòü) za-poznaæ siê, çàêîðåôàíèòüñÿ (¬êîðåôàíèòüñÿ), çàêîðåøèòüñÿ (¬êîðåøèòüñÿ)
zaprzyjaniæ siê, çàìàðüÿæèòü (¬ìàðüÿæèòü) nak³oniæ do ma³¿eñstwa, çàïåòóøèòü (¬ïåòóøèòü) zmusiæ do odbycia stosunku homoseksualnego, çàñàíäàëèòü (¬ñàíäàëèòü) odbyæ stosunek p³ciowy, çàñòýíäîâàòü (¬ñòýíäîâàòü) odczuæ erekcjê, çàòîïòàòü (¬òîïòàòü) odbyæ stosunek p³ciowy, çàòîð÷àòü (¬òîð÷àòü) polubiæ, çàòðÿõíóòüñÿ (¬òðÿõíóòüñÿ)
zdziwiæ siê, çàôèãåòü (¬ôèãåòü), çàôîíàðåòü (¬ôîíàðåòü) odczuæ silne emocje, çàøèçåòü (¬øèçåòü) zdziwiæ siê;
íà: íàäèíàìèòü (¬äèíàìèòü) poflirtowaæ, íàäðþ÷èòü (¬äðþ÷èòü), íàïóëÿòü (¬ïóëÿòü) odbyæ stosunek p³ciowy, íàøïàêëåâàòü (¬øïàêëåâàòü), íàøïàêëåâàòüñÿ (¬øïàêëåâàòüñÿ), íàøïàòëåâàòü (¬øïàòëåâàòü), íàøïàòëåâàòüñÿ (¬øïàòëåâàòüñÿ), íàøòóêàòóðèòü (¬øòóêàòóðèòü), íàøòóêàòóðèòüñÿ (¬øòóêàòóðèòüñÿ) upiêkszyæ siê, ³adnie wygl¹daæ;
o: îïåòóøèòü (¬ïåòóøèòü), îïèäaðàñèòü (¬ïèäaðàñèòü), îïèäîðàñèòü (¬ïèäîðàñèòü) odbyæ homoseksualny stosunek p³ciowy, îôèãåòü (¬ôèãåòü), oôîíàðåòü (¬ôîíàðåòü) wpaæ w skrajnie emocjonalny stan;
îò: îòäóïëèòü (¬äóïëèòü) odbyæ analny stosunek p³ciowy, îòïèäîðàñèòü (¬ïèäàðàñèòü) odbyæ stosunek p³ciowy, îòïåòèòü (¬ïåòèòü), îòïåòóøèòü (¬ïåòóøèòü) odbyæ homoseksualny stosunek p³ciowy, oòñòåáàòü (¬ñòåáàòü), îòòàðàáàíèòü (¬òàðàáàíèòü) odbyæ stosunek p³ciowy, îòòîð÷àòü (¬òîð÷àòü) doznaæ zadowolenia, îòòðàõàòü (¬òðàõàòü), îòôà÷èòü (¬ôà÷èòü), îòõàðèòü (¬õàðèòü), îòûìåòü (¬èìåòü) odbyæ stosunek p³ciowy;
ïåðå: ïåðåïèõíóòüñÿ (¬ïèõíóòüñÿ) odbyæ stosunek p³ciowy;
ïîä: ïîäâàôëèòü (¬âàôëèòü) odbyæ oralny stosunek p³ciowy, ïîäçàêëåèòü (¬çàêëåèòü), ïîäêàäðèòü (¬êàäðèòü), ïîäêàäðèòüñÿ (¬êàäðèòüñÿ), ïîäñíÿòü (¬ñíÿòü) zapoznaæ siê, ïîäôàêíóòüñÿ (¬ôàêíóòüñÿ) odbyæ stosu-nek p³ciowy;
ïî: ïîêàéôîâàòü (¬êàéôîâàòü) doznaæ zadowolenia, ïîìàòðîñèòü (¬ìàòðîñèòü) pozalecaæ siê, ïîïàðèòüñÿ (¬ïàðèòüñÿ), ïîïèëèòüñÿ (¬ïèëèòüñÿ), ïîïÿëèòüñÿ (¬ïÿëèòüñÿ) odbyæ stosunek p³ciowy, ïîñîñàòüñÿ (¬ñîñàòüñÿ) poca³owaæ siê, ïîñóíóòü (¬ñóíóòü), ïîòðàõàòüñÿ
8 Por. Å.À. Çåìñêàÿ, op. cit., s. XXIV.
29
Derywaty czasownikowe okrelaj¹ce mi³oæ, erotykê i seks...
(¬òðàõàòüñÿ), ïîòóëèòü (¬òóëèòü), ïîòóëèòüñÿ (¬òóëèòüñÿ), ïîôàêàòü (¬ôàêàòü), ïî÷èêàòüñÿ (¬÷èêàòüñÿ) odbyæ stosunek p³ciowy, ïîøàêàëèòü (¬øàêàëèòü) poszaleæ;
ïðè: ïðèáàëäåòü (¬áàëäåòü) odczuæ zadowolenie, ïðèêàäðèòü (¬êàäðèòü)
zapoznaæ siê, ïðèêàéôîâàòü (¬êàéôîâàòü) odczuæ zadowolenie, ïðèñóíóòü (¬ñóíóòü) odbyæ stosunek p³ciowy, ïðèòîð÷àòü (¬òîð÷àòü) odczuæ zado-wolenie, ïðèôèãåòü (¬ôèãåòü) zachwyciæ siê, ïðèøíóðèòüñÿ (¬øíóðèòüñÿ)
zalecaæ siê;
ïðî: ïðîäèíàìèòü (¬ïðîäèíàìèòü) poflirtowaæ;
ðàç: ðàçäðþ÷èòü (¬äðþ÷èòü) zmusiæ do odbycia stosunku p³ciowego;
ñ: ñäðþ÷èòü (¬äðþ÷èòü) zmusiæ do odbycia stosunku p³ciowego, ñêàäðèòüñÿ (¬êàäðèòüñÿ) zapoznaæ siê, ñêàíòîâàòüñÿ (¬êàíòîâàòüñÿ), ñêàðåôàíèòüñÿ (¬êàðåôàíèòüñÿ), cêåíòîâàòüñÿ (¬êåíòîâàòüñÿ), ñêîðåôàíèòüñÿ (¬êîðåôàíèòüñÿ), ñêîðèôàíèòüñÿ (¬êîðèôàíèòüñÿ), ñêîðåøèòüñÿ (¬êîðåøèòüñÿ) zaprzyjaniæ siê, ñìèòèíãíóòüñÿ (¬ìèòèíãíóòüñÿ), ñìèòèíãîâàòüñÿ (¬ìèòèíãîâàòüñÿ), ñòóñîâàòüñÿ (¬òóñîâàòüñÿ) spotkaæ siê. Prefiksy jako semantyczne modyfikatory najczêciej s¹ wieloznaczne, to jest wyra¿aj¹ kilka ró¿norodnych znaczeñ, odcieni znaczeniowych. Wymienione pre-fiksy nale¿¹ do najczêciej u¿ywanych w rosyjskim prefiksalnym s³owotwórstwie czasowników.
Drugi rodzaj formantów stosowanych w derywatach odczasownikowych to for-manty sufiksalne, które pe³ni¹ funkcjê modyfikuj¹c¹, czyli wnosz¹ znaczenie jedno-krotnoci lub wielojedno-krotnoci czy te¿ zmieniaj¹ aspekt czasownika. ¯argonizmy nazywaj¹ce czynnoci zwi¹zane z mi³oci¹, erotyk¹ i seksem s¹ derywowane nastêpu-j¹cymi sufiksami:
à/ÿ: âäàðÿòü (¬âäàðèòü) zalecaæ siê, øàðàøèòü (¬øàðàõàòü) odbyæ sto-sunek p³ciowy, øë¸íäèòü (¬øë¸íäàòü), øë¸íäðàòü (¬øë¸íäðèòü), øëûíäàòü (¬øëûíäèòü), øëûíäðàòü (¬øëûíäðèòü) zajmowaæ siê prostytu-cj¹;
èâà/ûâà: âïàðèâàòü (¬âïàðèòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, çàòðÿõèâàòüñÿ (¬çàòðÿõíóòüñÿ) zachwycaæ siê, íàäðþ÷èâàòü (¬íàäðþ÷èòü), íàðåçûâàòü (¬íàðåçàòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, íàøòóêàòóðèâàòü (¬íàøòóêàòóðèòü) upiêkszaæ siê, îáïðóäîíèâàòüñÿ (¬îáïðóäîíèòüñÿ) wpadaæ w skrajnie emocjonalny stan, îáñèêèâàòüñÿ (¬îáñèêàòüñÿ) reagowaæ emocjonalnie, îáñïóñêèâàòüñÿ (¬îáñïóñêàòüñÿ)
odczuwaæ silne emocje, oñòîïûðèâàòüñÿ (¬îñòîïûðèòüñÿ) wpadaæ w skrajnie emocjonalny stan, îòñò¸áûâàòü (¬îòñòeáàòü), îòôèãà÷èâàòü (¬îòôèãà÷èòü), îòõðåíà÷èâàòü (¬îòõðåíà÷èòü) odbywaæ stosunek p³cio-wy, îõìóðÿæèâàòü (¬îõìóðÿæèòü) zmuszaæ do zakochania siê, ïðèàðìÿíèâàòüñÿ (¬ïðèàðìÿíèòüñÿ), ïðèãðóçèíèâàòüñÿ (¬ïðèãðóçèíèòüñÿ)
zalecaæ siê, ïóòàíèðîâàòü (¬ïóòàíèòü) zajmowaæ siê prostytucj¹, ñêàäðîâàòüñÿ (¬ñêàäðèòüñÿ) zapoznawaæ siê, óññûâàòüñÿ (¬óññàòüñÿ) od-czuwaæ silne emocje;
30 Joanna Nawacka
îâà/åâà: îïóïåâàòü (¬îïóïåòü) odczuwaæ silne emocje, îôèãåâàòü (¬îôèãåòü) wpadaæ w skrajnie emocjonalny stan, ïðèôèãåâàòü (¬ïðèôèãåòü)
reagowaæ emocjonalnie;
(a)íó: âòþêíóòüñÿ (¬âòþêàòüñÿ), âòþðêíóòüñÿ (¬âòþêàòüñÿ), âòþõíóòüñÿ (¬âòþõàòüñÿ) zakochaæ siê, äîëáàíóòü (¬äîëáàòü), äðþêíóòü (¬äðþêàòü), ïèëüíóòü (¬ïèëèòü) odbyæ stosunek p³ciowy, ðîêèðíóòüñÿ (¬ðîêèðîâàòüñÿ)
zamieniæ siê partnerami, ñêîðåøíóòüñÿ (¬ñêîðåøèòüñÿ) zaprzyjaniæ siê, ñòåáàíóòüñÿ (¬ñòåáàòüñÿ), òèðàíóòü (¬òåðåòü) odbyæ stosunek p³ciowy, òðóõíóòü (¬òðóõàòü) zaj¹æ siê onanizmem, ôàêàíóòü (¬ôàêàòü), ôàêíóòü (¬ôàêàòü) odbyæ stosunek p³ciowy, öåïíóòü (¬öåïëÿòü) zapoznaæ siê,
÷ïîêíóòü (¬÷ïîêàòü), øèíêàíóòü (¬øèíêîâàòü), øïîêíóòü (¬øïîêàòü)
odbyæ stosunek p³ciowy;
¸âûâà: íàøïàêë¸âûâàòü (¬íàøïàêëåâàòü), íàøïàòë¸âûâàòü (¬íàøïàòëåâàòü)
upiêkszaæ siê.
Trzeci sposób derywacji czasowników odczasownikowych to postfiksacja, tj. do-danie postfiksu ñÿ do czasownika nierefleksywnego w tzw. derywatach pseudozwrot-nych: áàðàòüñÿ (¬áàðàòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, âêëåïàòüñÿ (¬âêëåïàòü)
zapoznaæ siê, äðî÷èòüñÿ (¬äðî÷èòü) zajmowaæ siê onanizmem, äóïëèòüñÿ (¬äóïëèòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, çàðóáàòüñÿ (¬çàðóáàòü) zainteresowaæ siê, êàäðèòüñÿ (¬êàäðèòü) zalecaæ siê, êàéôàíóòüñÿ (¬êàéôàíóòü) odczuæ za-dowolenie, êåíòîâàòüñÿ (¬êåíòîâàòü) przyjaniæ siê, êèñàòüñÿ (¬êèñàòü)
ca-³owaæ siê, êîðåôàíèòüñÿ (¬êîðåôàíèòü), êîðåøèòüñÿ (¬êîðåøèòü) przyjaniæ siê, ëàòàòüñÿ (¬ëàòàòü), ìàðüÿæèòüñÿ (¬ìàðüÿæèòü) zalecaæ siê, ìàõàòüñÿ (¬ìàõàòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, íàøïàêë¸âûâàòüñÿ (¬íàøïàêë¸âûâàòü), íàøïàòë¸âûâàòüñÿ (¬íàøïàòë¸âûâàòü), íàøòóêàòóðèâàòüñÿ (¬íàøòóêàòó-ðèâàòü) upiêkszaæ siê, îêîëüöåâàòüñÿ (¬îêîëüöåâàòü) ¿eniæ siê, îïåòèòüñÿ (¬îïåòèòü), îïåòóõàòüñÿ (¬îïåòóõàòü), îïåòóøèòüñÿ (¬îïåòóøèòü), îïåòóøèòüñÿ (¬îïåòóøèòü) zostaæ homoseksualist¹, ïàðèòüñÿ (¬ïàðèòü), ïèëèòüñÿ (¬ïèëèòü), ïèëüíóòüñÿ (¬ïèëüíóòü) odbyæ stosunek p³ciowy, ïðèêàëûâàòüñÿ (¬ïðèêàëûâàòü), ïðèêîëîòüñÿ (¬ïðèêîëîòü) odczuæ zadowole-nie, ïóëüíóòüñÿ (¬ïóëüíóòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, ïûðÿòüñÿ (¬ïûðÿòü)
odbywaæ stosunek p³ciowy, ðàñêîáëèòüñÿ (¬ðàñêîáëèòü) staæ siê osob¹ hetero-seksualn¹, càðàôàíèòüñÿ (¬càðàôàíèòü) kokietowaæ, ñëîâèòüñÿ (¬ñëîâèòü)
spotkaæ siê, ñîñàòüñÿ (¬ñîñàòü) ca³owaæ siê, òåðåòüñÿ (¬òåðåòü), òèðàíóòüñÿ (¬òèðàíóòü), ôàêàòüñÿ (¬ôàêàòü), ôàêíóòüñÿ (¬ôàêíóòü), ôàëîâàòüñÿ (¬ôàëîâàòü), ôà÷èòüñÿ (¬ôà÷èòü), õàðèòüñÿ (¬õàðèòü),
÷åáóðàøèòüñÿ (¬÷åáóðàøèòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, ÷åõëèòüñÿ (¬÷åõëèòü) korzystaæ z prezerwatywy, ÷èêàòüñÿ (¬÷èêàòü), ÷èêíóòüñÿ (¬÷èêíóòü), ÷ïîêàòüñÿ (¬÷ïîêàòü), ÷ïîêíóòüñÿ (¬÷ïîêíóòü), øïèëèòüñÿ (¬øïèëèòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, øàëàâèòüñÿ (¬øàëàâèòü) zajmowaæ siê prostytucj¹.
31
Derywaty czasownikowe okrelaj¹ce mi³oæ, erotykê i seks...
Ostatnia grupa derywatów motywowanych czasownikiem to przyk³ady derywacji z³o¿onej. Czasowniki powsta³y za pomoc¹ formantów, w sk³ad których wchodz¹ jed-noczenie:
prefiks i postfiks: îáâàôëèòüñÿ (¬âàôëèòü) o polucji, îáïðóäîíèòüñÿ (¬ïðóäîíèòü) wpaæ w skrajnie emocjonalny stan, îáñèêàòüñÿ (¬ñèêàòü) za-reagowaæ emocjonalnie, îáñïóñêàòüñÿ (¬ñïóñêàòü) odczuæ silne emocje, ñïèäàðàñèòüñÿ (¬ïèäàðàñèòü) zostaæ homoseksualist¹, óêàéôîâàòüñÿ (¬êàéôîâàòü) doznaæ przyjemnoci, óññàòüñÿ (¬ññàòü) odczuæ silne emo-cje;
prefiks i sufiks: ïîïèõèâàòü (¬ïèõàòü), ïîïõíóòü (¬ïèõàòü) odbywaæ stosunek p³ciowy, ïðèôàêèâàòüñÿ (¬ôàêàòüñÿ) zalecaæ siê, óêîëáàøèâàòüñÿ (¬êîëáàñèòüñÿ) zachwycaæ siê;
sufiks i postfiks: ëàâíóòüñÿ (¬ëàâèòü) podobaæ siê, ÷óõíóòüñÿ (¬÷óõàòü) odbyæ stosunek p³ciowy.
Oddzieln¹ grupê stanowi¹ czasowniki derywowane od czasowników za pomoc¹ formantu alternacyjnego, opartego na alternacji ilociowej dodatniej: ñêðåáñòèñü (¬ñêðåñòèñü), áàðàõòàòüñÿ (¬áàðàòüñÿ) odbywaæ stosunek p³ciowy, öåïàíóòü (¬öåïíóòü) zapoznawaæ siê, êèññàòüñÿ (¬êèñàòüñÿ) ca³owaæ siê, lub na alterna-cji ilociowej ujemnej: òóëèòüñÿ (¬ïðèòóëèòüñÿ) zajmowaæ siê mi³oci¹, czy te¿
na alternacji jakociowej: âòþõàòüñÿ (¬âòþêàòüñÿ) zakochiwaæ siê, ÷âàêíóòüñÿ (¬÷ìîêíóòüñÿ) poca³owaæ siê, çàïåíäþðèòü (¬çàïèíäþðèòü), øïîêàòü (¬÷ïîêàòü) odbywaæ stosunek p³ciowy.
Czasownikowe derywaty odprzymiotnikowe wystêpuj¹ce w analizowanych no-minacjach zosta³y utworzone z u¿yciem formantów paradygmatycznych. Przymiotni-kowe koñcówki fleksyjne zosta³y odrzucone, a na ich miejsce do tematów przymiotni-kowych zosta³y dodane czasownikowe sufiksy èòü i àòü. Tak powsta³y formacje procesualne ìåäîâàòü (¬ìåäîâûé) spêdzaæ miesi¹c miodowy, ãîëóáèòüñÿ (¬ãîëóáîé) byæ homoseksualist¹ (z postfiksem ñÿ) i formacja kauzatywna äûðÿâèòü (¬äûðÿâûé) odbywaæ stosunek p³ciowy.
Czasowniki odrzeczownikowe derywowane s¹ za pomoc¹ formantów sufiksal-nych i prefiksalno-sufiksalsufiksal-nych z mo¿liwoci¹ towarzyszenia alternacji morfonolo-gicznych i postfiksu ñÿ. W analizowanym materiale badawczym wysegmentowano nastêpuj¹ce formanty sufiksalne:
èòü: áóáëèòü (¬áóáëü) zajmowaæ siê prostytucj¹, âàôëèòü (¬âàôëÿ) odbywaæ stosunek p³ciowy, äèíàìèòü (¬äèíàìî) flirtowaæ, äóïëèòü (¬äóïëo) odby-waæ homoseksualny stosunek p³ciowy, êàäðèòü (¬êàäðà) zalecaæ siê, êëèìàòèòü (¬êëèìàò) podobaæ siê, êîíòà÷èòü (¬êîíòàêò) podtrzymywaæ przyjacielskie stosunki, êîðåôàíèòü (¬êîðåôàí), êîðåøèòü (¬êîðåø) przy-janiæ siê, êóìàðèòü (¬êóìàð) zalecaæ siê, ëàâèòü (¬ëàâ) kochaæ, ìàíüÿ÷èòü (¬ìàíüÿê) interesowaæ siê, ìàòðîñèòü (¬ìàòðîñ) prowadziæ rozwi¹z³e ¿ycie, îõìóðÿæèòü (¬îõìóðÿæ) zmusiæ do zakochania siê, ïåòðóøèòü (¬ïåòðóøêà) odbywaæ stosunek p³ciowy, ïåòóøèòü (¬ïåòóøêà), ïèäàðàñèòü (¬ïåäåðàñò) odbywaæ homoseksualny stosunek
32 Joanna Nawacka
p³ciowy, ïóòàíèòü (¬ïóòàíà) zajmowaæ siê prostytucj¹, ñàðàôàíèòü (¬ñàðàôàí) kokietowaæ, òàðàêàíèòü (¬òàðàêàí), òåë åôîíèòü (¬òåëåôîí), ôà÷èòü (¬ôàê) odbywaæ stosunek p³ciowy, õàìðèòü (¬õàì)
pieciæ organy p³ciowe, õàðèòü (¬õåð), ÷åáóðàøèòü (¬÷åáóðàøêà) odbywaæ stosunek p³ciowy, ÷åõëèòü (¬÷åõoë) korzystaæ z prezerwatywy, ÷åðåïàøèòü (¬÷åðåïàõà) odbywaæ stosunek p³ciowy, øàêàëèòü (¬øàêàë) czêsto zmieniaæ dziewczyny, øàëàâèòü (¬øàëàâà) zajmowaæ siê prostytucj¹, øìàðèòü (¬øìàðà), þëäà÷èòü (¬þëäàê) odbywaæ stosunek p³ciowy;
èòüñÿ: âüþæèòüñÿ (¬âüþãà) flirtowaæ, êîëáàñèòüñÿ (¬êîëáàñà) byæ w dobrym nastroju, êîðîëèòüñÿ (¬êîðîëü) zachowywaæ siê wyzywaj¹co, ëåñáèòüñÿ (¬ëåñáà) ca³owaæ siê, ìàíäèòüñÿ (¬ìàíäà) flirtowaæ, ìàíèêþðèòüñÿ (¬ìàíèêþð) kokietowaæ, ìàðàôåòèòüñÿ (¬ìàðàôåò) upiêk-szaæ siê, øíóðèòüñÿ (¬øíóðîê) natarczywie zalecaæ siê;
àòü: âåðçîõàòü (¬âåðçîõà) odbywaæ analny stosunek p³ciowy, êèñàòü (¬êèñ)
ca³owaæ siê, êëûêàòü (¬êëûê) odbywaæ stosunek p³ciowy, ëýêàòü (¬ëýê)
lizaæ organy p³ciowe, ÷ïîêàòü (¬÷ïîê), ÷óõàòü (¬÷óõà) odbywaæ stosunek p³ciowy;
àòüñÿ: ñòåáàòüñÿ (¬ñò¸á) odbywaæ stosunek p³ciowy;
åòü: ôàíàòåòü (¬ôàíàò), ôèãåòü (¬ôèã) zachwycaæ siê, ôîíàðåòü (¬ôîíàðü), õðåíåòü (¬õðåí) odczuwaæ silne emocje;
èðîâàòü: àëüôîíñèðîâàòü (¬àëüôîíñ) zalecaæ siê;
íóòüñÿ: ìèòèíãíóòüñÿ (¬ìèòèíã) spotkaæ siê, øèçàíóòüñÿ (¬øèçà) doznaæ silnego wstrz¹su;
íè÷àòü: ëåñáèéíè÷àòü (¬ëåñáèÿ), ëåñáèÿííè÷àòü (¬ëåñáèÿ) zajmowaæ siê les-bijsk¹ mi³oci¹, ïðèõåõåøíè÷àòü (¬ïðèõåõåøíèöà) nawi¹zywaæ romans, ôèíòèôëþøíè÷àòü (¬ôèíòèôëþøêà) kokietowaæ;
îâàòü: êàéôîâàòü (¬êàéô) odczuwaæ zadowolenie, êåíòîâàòü (¬êåíò) przy-janiæ siê, ñòýíäîâàòü (¬ñòýíä) mieæ erekcjê, ôàêåðíóòüñÿ (¬ôàêåð) od-bywaæ stosunek p³ciowy, ôàëîâàòü (¬ôàë) namawiaæ do odbycia stosunku p³ciowego, ôðýíäîâàòü (¬ôðýíä) przyjaniæ siê, öèðêîâàòü (¬öèðê) godziæ siê na uczestnictwo w grupowym seksie;
îâàòüñÿ: ìèòèíãîâàòüñÿ (¬ìèòèíã) spotykaæ siê, ïîíòîâàòüñÿ (¬ïîíò), ïóïêîâàòüñÿ (¬ïóïîê) zachowywaæ siê wyzywaj¹co, ñåêñîâàòüñÿ (¬cåêñ) od-bywaæ stosunek p³ciowy;
óòüñÿ: íèðâàíóòüñÿ (¬íèðâàía) odczuæ zadowolenie.
Jak sygnalizowano wy¿ej, wród czasowników odrzeczownikowych wystêpuj¹ tak¿e formacje prefiksalno-sufiksalne. Zosta³y one utworzone za pomoc¹ nastêpuj¹-cych formantów:
çà + èòü: çàáðþ÷èòü (¬áðþ÷èíà) odbyæ stosunek p³ciowy, çàìàðüÿíèòü (¬Ìàðüÿíà) zapoznaæ siê, çàñèãàðèòü (¬ñèãàðà) odbyæ stosunek p³ciowy;
çà + åòü: çàêàéôåòü (¬êàéô) odczuæ zadowolenie;
î + åòü: îêîçëåòü (¬êîç¸ë) zostaæ homoseksualist¹, îïóïåòü (¬ïóï) odczuæ silne emocje, îøèçåòü (¬øèçà) wpaæ w skrajnie emocjonalny stan;
33
Derywaty czasownikowe okrelaj¹ce mi³oæ, erotykê i seks...
î + èòü: îïàðàôèíèòü (¬ïàðàôèí), îïåäåðàñèòü (¬ïåäåðàñò), îïåòèòü (¬ïåòÿ) odbyæ homoseksualny stosunek p³ciowy;
î + àòü: îïåòóõàòü (¬ïåòóõ) odbyæ homoseksualny stosunek p³ciowy;
îò + à÷èòü: îòôèãà÷èòü (¬ôèã), îòõðåíà÷èòü (¬õðåí) odbyæ stosunek p³cio-îò + èòü: îòøàìïóðèòü (¬øàìïóð) odbyæ stosunek p³ciowy;wy;
ïðè + èòü: ïðèùåëèòü (¬ùåëü) zmusiæ do ma³¿eñstwa;
ðàñ + èòü: ðàñêîáëèòü (¬êîáëa) zrobiæ z lesbijki heteroseksualn¹ kobietê;
âç + óòüñÿ: âçáðà÷íóòüñÿ (¬áðàê) zawrzeæ ma³¿eñstwo;
âû + èâàòüñÿ: âûéîãèâàòüñÿ (¬éîãà) zachowywaæ siê wyzywaj¹co;
çà + èòüñÿ: çàðåçèíèòüñÿ (¬ðåçèíêà) kupiæ prezerwatywê;
ïî + èòüñÿ: ïîáàòîíèòüñÿ (¬áàòîí) przyjemnie spêdziæ czas zajmuj¹c siê seksem, ïîóäà÷èòüñÿ (¬óäà÷à) odbyæ stosunek p³ciowy;
ïðè + èòüñÿ: ïðèàðìÿíèòüñÿ (¬àðìÿíèí), ïðèãðóçèíèòüñÿ (¬ãðóçèí) natar-czywie pozalecaæ siê;
ðàç + èòüñÿ: ðàçìàãíèòèòüñÿ (¬ìàãíèò) odbyæ stosunek p³ciowy, ðàçìåäóçèòüñÿ (¬ìåäóça) rozkoszowaæ siê;
ñ + èòüñÿ: ñäðóæáàíèòüñÿ (¬äðóæáàí) zaprzyjaniæ siê, ñêëåùèòüñÿ (¬êëåù) odbyæ stosunek p³ciowy;
ñ + îâàòüñÿ: ñáëàòîâàòüñÿ (¬áëàò) zaprzyjaniæ siê.
Czêæ badanych derywatów czasownikowych powsta³a w wyniku kontaminacji9: îñòîïûðèòüñÿ wpaæ w skrajnie emocjonalny stan poprzez skrzy¿owanie wyrazu z jêzyka normatywnego ðañòîïûðèòüñÿ i wyrazów dialektycznych îñòîïûíèòüñÿ, îñòîôûíèòüñÿ, îñòîôûðèòüñÿ, maj¹cych znaczenie os³upieæ; õàðåêðèøíè÷àòü
uczestniczyæ w grupowym seksie poprzez na³o¿enie siê rzeczownika ¿argonowego õàð¸ê i nazwy ruchu religijnego Hare Kriszna.
Wspó³czesny rosyjski ¿argon m³odzie¿owy mieci siê w ca³oci we wspó³cze-snym systemie jêzykowym i podporz¹dkowuje siê jego fundamentalnym prawom.
Przedstawiona analiza strukturalna materia³u badawczego dowodzi wysokiej produk-tywnoci morfemowego sposobu tworzenia s³ów10. Derywacja czasowników odcza-sownikowych opiera siê przede wszystkim na prefiksacji; stosowanie formantów pre-fiksalnych jest mocno rozbudowane i stanowi jedn¹ z najbardziej charakterystycznych cech s³owotwórstwa socjolektycznych czasowników rosyjskich. Sufiksacja natomiast jest charakterystyczna dla derywatów czasownikowych odprzymiotnikowych i odrze-czownikowych. Nielicznie reprezentowane s¹ w badanej grupie ¿argonizmów konta-minacje.
9 Por. Á. Òîøîâè÷, Ñåìàíòè÷åñêàÿ ñòðóêòóðà æàðãîííûõ ãëàãîëîâ, w: Ðóññêèé ÿçûê ñåãîäíÿ 1, red. Ë.Ï. Êðûñèí, Ìîñêâà 2000, s. 447448.
10 Patrz: Ñ. Òîò, Ê âîïðîñó î ïðèåìàõ îáðàýîâàíèÿ ðóññêèõ æàðãîííûõ ñëîâ (èñòîðè÷åñêèé àñïåêò), Studia Russica XVI, red. Á. Òàòàð, Áóäàïåøò 1997, s. 7273.
34 Joanna Nawacka
Summary
Verbal Derivatives Referring to Love, Eroticism and Sex in the Modern Jargon of Russian Youth
The article focuses on the structural analysis of 400 verbal nominations referring to love, eroticism and sex excerpted from modern Russian dictionaries.
Modern Russian youth jargon remains within the language system and is subjected to its fundamental rules. The structural analysis of research material presented in the article confirms high productivity of the morphemic word formation process. Derivation of verbs from verbal roots is based primarily on prefixation. Application of prefixal formants is highly developed and consti-tutes one of the most characteristic features of the word formation process of sociolectal Russian verbs. Suffixation, in turn, is characteristic of verbs derivated from nominal and adjectival roots.
Among all the analyzed examples of jargonisms contaminations are infrequent.
35
Derywaty rzeczownikowe we wspó³czesnym rosyjskim ¿argonie narkomanów
UWM Olsztyn Acta Neophilologica, XI, 2009
ISSN 1509-1619
Monika Piotrowska-Mazurowska Instytut Neofilologii
Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie