Jednostki organizacyjne Policji, czyli komendy Policji każdego szczebla hierarchii służ-bowej, organizują swoją pracę w oparciu na obowiązkach wynikających bezpośrednio z przepisów prawa, wskazaniach kierownictwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ad-ministracji zawartych w zadaniach priorytetowych oraz zadaniach formułowanych stra-tegicznie przez Komendanta Głównego Policji na lata 2016–2020. W priorytetach zadań na rok 2016 Komendanta Głównego Policji przyjęto m.in. zwiększenie efektywności dzia-łań Policji na rzecz wzmacniania współpracy ze społeczeństwem, tym samym wskazano na obowiązek popularyzowania działań o charakterze profilaktycznym.
Na potrzeby planowania zadań do służby poszczególne jednostki Policji do diagnozo-wania zagrożeń w przestrzeni lokalnej najczęściej wykorzystują metodę okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego. W ramach tej metody dokonywane są mie-sięczne, kwartalne, półroczne i roczne analizy dotyczące popełnianych przestępstw, wy-kroczeń, ryzyk oraz zjawisk kryminogennych i patologii społecznej [Stawicki 2018, s. 171]. Analizy te polegają na: uzyskaniu danych statystycznych na temat występujących zagro-żeń przestępczych, które pozwalają określić geografię przestępstw i wykroczeń; zebraniu opinii mieszkańców poszczególnych rejonów, np. w postaci składanych wniosków, uwag kierowanych do policjantów służby patrolowej, dzielnicowych i ruchu drogowego, a nawet skarg; gromadzeniu informacji prasowych na temat negatywnych zjawisk charaktery-stycznych dla danej społeczności lokalnej, sprawozdań Powiatowych Komisji Bezpieczeń-stwa Publicznego, sprawozdań końcowych z realizacji programu składanych w danym roku kalendarzowym przez starostów w związku z nagrodą „Koziołek” oraz lokalnych map za-grożeń opracowanych wspólnie z podmiotami pozapolicyjnymi. Bardzo ważnym elemen-tem diagnozowania obszarów zagrożeń jest organizacja debat społecznych na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Debaty społeczne organizowane są w celu po-znania mapy zagrożeń, którą stworzą przedstawiciele społeczności lokalnej uczestniczący w debacie i prawdziwych oczekiwań społeczności lokalnej, dotyczących różnych aspektów bezpieczeństwa. Nowym narzędziem, wykorzystywanym do diagnozowania problemów bezpieczeństwa społeczności lokalnej, jest Krajowa Mapa Zagrożeń Bezpieczeństwa.
Na podstawie danych o przestępstwach, wykroczeniach i zjawiskach patologii społecznej możliwych do uzyskania w ramach statystyki policyjnej, do wypracowania koncepcji pracy KMP Kielce na każdy kolejny rok, analizie poddane są dane statystyczne za minione 3 lata. W roku 2017 na terenie odpowiedzialności KMP w Kielcach zaistniało ogółem 7039 przestępstw, z cze-go 4290 to przestępstwa kryminalne. W porównaniu do lat poprzednich, w 2016 roku zaist-niało o 441 przestępstw mniej, zaś w roku 2015 o 134 przestępstwa więcej w stosunku do roku
2017. Odpowiednio w 2016 odnotowano 4078 przestępstw kryminalnych, a w roku 2015 – 4687 przestępstw. W poszczególnych poddawanych analizie latach wykrywalność przestępstw po-zostawała na wysokim poziomie, ponad 60% w kategorii przestępstw ogółem i ponad 40% w kategorii przestępstw kryminalnych. Dane te przedstawiono w tabelach nr 1 i nr 2.
Tabela 1. Przestępstwa stwierdzone i wykrywalności w latach 2015–2017
rok przestępstwa stwierdzone wykrywalność
2015 7 173 62,6%
2016 6 598 67,6%
2017 7 039 73,5%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.
Tabela 2. Przestępstwa stwierdzone i wykrywalności w latach 2015–2017, w kategorii przestępstw kryminalnych
rok przestępstwa stwierdzone wykrywalność
2015 4 687 48,9%
2016 4 078 55%
2017 4 290 63,4%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.
W analizie stanu bezpieczeństwa ważne miejsce zajmuje ocena poziomu występo-wania najuciążliwszych dla społeczności lokalnych przestępstw, określanych mianem 7 podstawowych kategorii przestępstw1. W roku 2015 takich przestępstw zaistniało 2380, z czego 37,7% zostało wykrytych, w roku 2016 odnotowano 1993 takie przestęp-stwa, przy wykryciu 45,5%, natomiast w roku 2017 doszło do 1850 przestępstw, z czego 48,4 zostało wykrytych przez Policję. Dane te zaprezentowano w tabelach nr 3 i nr 4. Tabela 3. Przestępstwa stwierdzone i wykrywalności tych przestępstw w latach 2015–2017, w 7 kategoriach
rok przestępstwa stwierdzone wykrywalność
2015 2 380 37,7%
2016 1 993 45,8%
2017 1 850 48,8%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.
1 Bójka lub pobicie, uszczerbek na zdrowiu, uszkodzenie mienia, rozbój, kradzież rozbójnicza, kradzież z wła-maniem, kradzież samochodu, kradzież cudzej rzeczy.
Tabela 4. Przestępstwa z 7 kategorii, na terenie gmin powiatu kieleckiego w roku 2017
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.
W dobie intensywnego rozwoju motoryzacji, większe znaczenie dla społeczności lo-kalnej ma bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Problematyka ta jest o tyle istotna, że w dużym tempie rośnie liczba zarejestrowanych i użytkowanych samochodów, co z kolei sprawia, że pojawiają się coraz to nowe zagrożenia związane z ich użytkowaniem oraz nowe miejsca, gdzie odnotowuje się zwiększenie ruchu pojazdów i pojawiające się tam zagrożenia. Dane przedstawiono w tabeli nr 5.
Tabela 5. Liczba zarejestrowanych pojazdów i wypadków drogowych na terenie woj. świętokrzyskiego w latach 2013–2017
rok liczba zarejestrowanych
pojazdów
liczba wypadków drogowych
2013 857 229 1 399
2014 878 072 1 308
2015 906 009 1 353
2016 943 817 1 372
2017 991 927 1 235
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.
Analiza danych statystycznych zdarzeń drogowych, do jakich doszło na drogach po-wiatu kieleckiego wskazuje, że w trendzie 5-letnim, zdarzenia te pozostają na zbliżonym poziomie około 600 przypadków, poza rokiem 2017, gdzie zdarzeń takich odnotowano 576. Do głównych przyczyn wypadków drogowych zaliczyć można niedostosowanie prędko-ści do panujących warunków, nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu, nieprawidłowe wy-przedzanie. Na bardzo wysokim poziomie pozostaje liczba osób – kierujących pojazdami i pieszych, które w wyniku zdarzeń drogowych poniosły śmierć. Dane dotyczące liczby
wypadków drogowych w latach 2013–2017 przedstawiono w tabeli nr 5, a w tabeli nr 6 przed-stawiono dane dotyczące liczby zabitych w wypadkach drogowych w klatach 2015–2017. Tabela 6. Liczba wypadków drogowych na terenie miasta Kielce i powiatu kieleckiego w latach 2013–2017
rok 2013 2014 2015 2016 2017
wypadki 751 673 683 674 576
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Komendy Miejskiej Policji w Kielcach. Tabela 7. Liczba osób zabitych ogółem do zabitych pieszych w wypadkach drogowych na terenie miasta Kielce i powiatu kieleckiego w latach 2015–2017
rok zabici ogółem zabici piesi
2015 49 29
2016 28 11
2017 44 15
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.
Przygotowując koncepcję pracy Komendy Miejskiej Policji w Kielcach na rok 2017 policjanci Komendy Miejskiej Policji w Kielcach przeprowadzili z mieszkańcami miasta Kielc debaty społeczne z cyklu „Porozmawiajmy o bezpieczeństwie, możesz mieć na nie wpływ”. Debaty są okazją do podsumowania działań Policji za rok poprzedzający, a tak-że okazją do zgłoszenia przez mieszkańców problemów uciążliwych społecznie, które w ich ocenie mają negatywny wpływ na poczucie ich bezpieczeństwa. Mieszkańcy miast i gmin powiatu kieleckiego, którzy brali udział w debatach społecznych, zgłaszali następu-jące problemy: bezpieczeństwo w ruchu drogowym zarówno pieszych, rowerzystów, jak i kierowców ze szczególnym uwzględnieniem kierujących pojazdami typu cross i quad. Uczestnicy debat jako najbardziej uciążliwe z wykroczeń w ruchu drogowym wskazywali przekraczanie prędkości, tonaż pojazdów ciężarowych czy też nieprawidłowe parkowanie. Jako najbardziej uciążliwe z wykroczeń porządkowych to zakłócanie ciszy nocnej, groma-dzenie się młodzieży spożywającej alkohol w rejonach rynków miast czy też zaśmiecanie. Mieszkańcy gmin zwrócili się również o zwiększenie liczby spotkań profilaktyczno-edu-kacyjnych z młodzieżą w szkołach, świetlicach środowiskowych, a także z seniorami. Waż-nym źródłem danych dotyczących bezpieczeństwa lokalnego jest Krajowa Mapa Zagro-żeń Bezpieczeństwa (dalej KMZB), która wprowadzona została do użytkowania w drugiej połowie 2016 roku. Na terenie miasta Kielce i powiatu kieleckiego, w 2017 roku mieszkań-cy nanosili zgłoszenia dotyczące zagrożeń miejscowych 3 414 razy, co może świadczyć o stosunkowo dużej aktywności społeczności lokalnej. W wyniku działań podejmowanych
przez policjantów KMP Kielce 38,8% zgłoszeń zweryfikowano pozytywnie. Narzędzie, ja-kim jest KMZB, w dalszym ciągu popularyzowane jest przez policjantów w czasie spotkań ze społeczeństwem w trakcie debat społecznych i kontaktów indywidualnych.
Diagnozowanie poziomu bezpieczeństwa i zagrożeń występujących w przestrzeni lokalnej jest procesem złożonym. Zaprezentowane powyżej narzędzia i dane statystycz-ne wykorzystastatystycz-ne do analizy nie obrazują pełstatystycz-nego katalogu zagrożeń, ponieważ opierają się na danych policyjnych. W realizacji wizji bezpieczeństwa publicznego społeczności lokalnych ważną rolę odgrywa praca wielu podmiotów odpowiedzialnych za stan bez-pieczeństwa publicznego: administracji publicznej szczebla rządowego i samorządowe-go, Policji, instytucji pozapolicyjnych, organizacji pozarządowych, Kościoła, wolontaria-tu. Możliwe zagrożenia i działania, jakie można podejmować na terenie poszczególnych jednostek policji woj. świętokrzyskiego, zostały zintegrowane w programie „Bezpieczne Świętokrzyskie”, który, wskazując główne cele i zadania, stanowi drogowskaz dla przed-sięwzięć lokalnych, opartych na już istniejącej i wciąż rozwijającej się aktywności insty-tucji gminnych i powiatowych oraz lokalnych społeczności.