Drugi plan Foucheta

Choćdyskusja nad planem Foucheta wykazała, że zasadniczaliniapodziału na temat oceny tego dokumentu przebiegała między Francją a wszystkimi pozostałymi kra­ jami Wspólnot Europejskich, tojednakrząd francuskiwcale nie dawał zawygraną.

18 stycznia 1962 r. Fouchet wystąpiłz drugą wersjąswojegoplanu, która różniłasię od pierwszej o tyle, że umacniała jeszcze bardziejmiędzyrządowy status i charakter działalnościUnii NarodówEuropejskich (por. wykres II). Nowy projektnietylkonie zalecałujednoliceniasystemów instytucjonalnych Unii i Wspólnot Europejskich, ale raczejpotwierdzałijeszcze bardziej zwiększałwystępujące między nimi różnice. Unia Narodów Europejskich miała pełnić funkcję swojego rodzaju permanentnej konfe­

rencji krajów członkowskich, gwarantującej utrzymanie ich odrębności narodowej i państwowej. Kompetencje Uniiw zakresie koordynacji miały dotyczyć polityki

za-NARODÓW EUROPEJSKICH (II PLAN FOUCHETA)

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

PONADNARODOWY ORGAN SĄDOWNICZY

Źródło: Opracowanie własne

* Złożona z wysokich urzędników MSZ państw członkowskich.

129 granicznej, obronnej,gospodarczej i kulturalnej (art.2). InstytucjamiUniimiałybyć:

Rada, Komitety Ministerialne, Komisja Polityczna i Parlament Europejski (art. 4).

Drugi plan Fouchetanieprzewidywałjuż jednak wiążącego dlaadresatów charakteru uchwał przyjmowanych przezRadę, leczmówił jedynieo możliwości ich „stosowa­

nia” przez państwa członkowskie, które głosowały za ichprzyjęciem (art. 6). Komisja Polityczna, podobnie jak Europejska Komisja Polityczna, miała przygotowywać po­ siedzeniaRady i nadzorować ich realizację, ale niebyłajuż uprawniona doopraco­ wywania projektów aktówprawnych (art. 9). Dokument ten zakładał ustanowienie Komitetu Ministrów Spraw Zagranicznych i Komitetu Ministrów Kultury, którewin­ nysię zbierać co najmniejcztery razy wrokuiskładaćRadzie sprawozdanie zeswojej działalności(art. 7). Niezależnie od tego, Radamogła przyjąć uchwałę o ustanowie­ niudalszychKomitetów Ministerialnych (art. 8). Trzy lata powejściu w życie traktatu oUnii NarodówEuropejskichprzewidywana byłajego ogólna rewizja, której celem winno być tymrazemtylko i wyłącznie „sprawdzenie możliwości wzmocnienia Unii zgodnie z dokonanymi postępami lub możliwości uproszczenia, zracjonalizowania ikoordynacjiwspółpracy między państwami członkowskimi” (art. 16)26.

26 Entwürfe für einen Vertrag über die Gründungeiner Union der Europäischen Völker (Fouchet--Plan I) vom 2. November 1961,(Fouchet-Plan II)vom 18.Januar1962.Zweiter französischerEntwurf (18. Januar1962), [w:]Wie Europa verfaßtseinsoll, op. cit., s.289-293.

27 E. Jouve,op. cit., s. 441-449; K.Adenauer,Erinnerungen 1959-1963. Fragmente, Stuttgart 1989, s. 84-88; szerzej na ten tematpor. też M. Couve de Murville, Unepolitiqueétrangère 1958--1969, Paris 1971.

Wyjątkiem odtej zasady byłam.in. propozycja ustanowieniaKomitetu Ministrów Obrony.

Druga wersja planu Foucheta wzbudziła wśród państw członkowskich jeszcze większeemocje niż pierwsza. Zastrzeżenia zgłosiło tym razem aż pięć spośród sześciu państw Wspólnot Europejskich.Kwestionowały one zwłaszcza propozycje umacnia­

jące międzyrządowy status i działalność Unii Narodów Europejskich27. Choć los pro­ jektuwydawał się z góryprzesądzony, to jednak15 marca 1962 r. komitet Foucheta

zdołał opracować jeszcze dwa alternatywne plany ustanowienia Unii NarodówEu­

ropejskich. Pierwszyz nich, zgłoszony przez delegacjęfrancuską, stanowił w zasa­

dzie odwzorowanie drugiej wersji planu Foucheta28. Drugi projekt zgłosiły natomiast wspólnie delegacje RFN, Włoch i krajów Beneluksu, proponując w nim utrzyma­ nie zbieżności instytucjonalnej między Unią a Wspólnotami Europejskimi, a tak­

że wzmocnienie jej statusu ponadnarodowego. Jeśli chodzi o system instytucjonalny Unii,to autorzy tego ostatniego projektu proponowalim.in. rezygnację „w pewnych kwestiach” z głosowania jednomyślnego w Radzie i wprowadzenie możliwości od­

raczania na czas określony decyzji o przyjęciu uchwały, co do której dane państwo zgłaszało zastrzeżenia (art. 7 ust. 2-3), ustanowienie Komitetu Ministrów Obrony (art. 8), włączenie, nazasadzie „wypożyczenia”, TrybunałuSprawiedliwości Wspól­ not Europejskich do systemu instytucjonalnego Unii (art. 14), a także utworzenie ponadnarodowego Sekretariatu z sekretarzem generalnym na czele(art. 11). W mo­ mencie przejścia EWGz drugiego do trzeciego etapu okresu przejściowego miała na­ stąpić ogólna rewizja traktatówrzymskichz 25 marca 1957 r., mająca na celuwzmoc­

130

nienie UniiNarodów Europejskich. W związkuz tym - ito stanowiło najistotniejsze novum w projekcie większości - Rada winna także opracować projekt konstytucji Unii i przedłożyć go Parlamentowi Europejskiemudo zaopiniowania. Celem ogól­ nej rewizjitraktatów rzymskich z 25 marca 1957 r. było takżewzmocnienie pozycji Parlamentu Europejskiego (łącznie z przeprowadzeniem wyborówbezpośrednich), stopniowe wprowadzanie głosowania większościowego w procedurze podejmowa­

nia decyzji w Radzie, rozszerzenie kompetencji Trybunału Sprawiedliwości, a tak­ że stworzenie uwarunkowań do „organicznego i instytucjonalnego scalenia” Unii NarodówEuropejskichze Wspólnotami Europejskimi z chwilązakończeniaokresu przejściowego (art. 20).Z drugiej stronyjednak, układ ustanawiający Unię Narodów Europejskich nie mógłnaruszać kompetencji WspólnotEuropejskich (art. 2ust. 4).

Najbardziej kontrowersyjną kwestię polityki obronnej autorzy projektu większości postanowilirozstrzygnąć wbrewoczekiwaniomrządufrancuskiego,proponując, aby koordynacja polityki obronnej była rozumiana jako wkład do wzmocnienia Paktu Północnoatlantyckiego (art.2 ust. 2)29.

29 Entwürfe für einen Vertrag über die Gründung einer Union der Europäischen Völker... Vom Fo-uchet-Ausschußam 15. März1962angenommenerEntwurf [w:J Wie Europa verfaßt sein soll, op. cit., s. 294-306.

311 Trzy lata po wejściu w życie traktatu oUniiNarodów Europejskich dokonanabyłaby jego rewi­ zja, mająca na celu „sprawdzenie możliwości wzmocnienia Uniizgodnie z dokonanymipostępami lub możliwości uproszczenia, zracjonalizowania ikoordynacji współpracymiędzy państwami członkowski­

mi”; por.Entwürfe füreinen Vertrag über die Gründungeiner Union derEuropäischen Völker. Italienische Änderungsvorschläge nach dem15.März 1962, [w:J Wie Europa verfaßt sein soll,op. cit., s.308-309.

31 Ibidem, s. 306-309.