Łukasz Sobora
O
d 01 lipca 201 1 roku na europejskim rynku funduszy inwestycyjnych obowiązuje regu-lacja unijna znana pod nazwą UCITS1 IV. UCITS IV – czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 1 3 lipca 2009 roku w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe. Niestety Polska spóźnia się z implementacją wspomnianej dyre-ktywy do prawa krajowego. Warto jednak wspomnieć, iż Ministerstwo Finansów w dniu 7 lutego 201 2 roku opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych.Z wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów (RM) wynika, iż planowany termin przyjęcia projektu ustawyprzezRM to I kwartał201 2 roku.
Nowa ustawa wdroży trzy unijne dyrektywy, których celem jest ułatwienie i usprawnienie działania funduszy inwestycyjnych otwartych oraz Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych (TFI) w Unii Europejskiej (UE). Wspólnie z dyrektywą UCITS IV zaczęły obowiązywać niżej wymienione dyrektywy (z terminem implementacji 30 czerwca 201 1 roku) i rozporządzenia:
•
Dyrektywa Komisji 201 0/43/UE z dnia 1 lipca 201 0 roku w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w zakresie wymogów organizacyjnych, konfliktów interesów, prowadzenia działalności, zarządzania ryzykiem i treści umowy pomiędzy depozytariuszem a spółką zarządzającą– zwana DyrektywąWykonawcząI.•
Dyrektywa Komisji 201 0/44/UE z dnia 1 lipca 201 0roku w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w zakresie niektórych przepisów dotyczących łączenia funduszy, modeli funduszy podstawowych i powiązanych oraz procedury powiadamiania – Dyrektywa Wykonawcza II.
•
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 583/201 0 z dnia 1 lipca 201 0 roku w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w zakresie kluczowych informacji dla inwestorów i warunków, które trzeba spełnić w przypadku dostarczania kluczowych informacji dla inwestorów albo prospektu emisyjnego na trwałym nośniku innym niż papier lub za pośre-dnictwem stronyinternetowej.•
Rozporządzenie Komisji (UE) nr 584/201 0 z dnia 1 lipca 201 0 roku w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w zakresie formatu i treści standar-dowego powiadomienia w formie pisemnej, a także zaświadczenia dotyczącego UCITS, wyko-rzystania łączności elektronicznej przez właściwe organy do celów powiadamiania oraz w zakresie procedur dotyczących kontroli na miejscu i dochodzeń oraz wymiany informacji między właściwymi organami2.Szczególnie należy zwrócić uwagę, iż wspomniane wyżej dwa rozporządzenia UE są aktami prawnymi obowiązującymi na terytorium Polski bezpośrednio, co oznacza brak potrzeby ich implementacji zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu UE.
Dyrektywa UCITS IV wraz z aktami
wyko-1 UCITS – Undertakings for Collective Investments in Transferable Securities (przedsiębiorstwa zbiorowego inwesto-wania w zbywalne papiery wartościowe). W Polsce zgodne zdyrektywąUCITS sąfundusze inwestycyjne otwarte.
2 Dane dostępne na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego (www.knf.gov.pl).
33
nawczymi wprowadza istotne zmiany. Do najwa-żniejszych znich należą:
•
Paszport inwestycyjny, który daje prawo do zarzą-dzania przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych funduszami w innych państwach członkowskich oraz prawo dla zarządzających z innych państw człon-kowskich do zarządzania funduszami inwesty-cyjnymi wPolsce;•
Konstrukcja „Master-feeder”, a więc zmiany w zakresie tworzenia funduszy podstawowych i powiązanych;•
Fuzje transgraniczne mogące być reali-zowane poprzez przejęcie funduszu przez inny fundusz, utworzenie nowego funduszu albo transferaktywównetto do innego funduszu;•
Key Investor Information (KII), czyli kluczowe informacje dla inwestorów, mające zastąpić skrót prospektu informacyjnego funduszu, który został uznany za zbyt długi i często mało zrozumiały dla potencjalnych inwestorów. Wymieniony dokument musi w najbardziej przejrzysty sposób określać profil ryzyka funduszu, wykorzystując do tego celu prezentację wyników historycznych oraz krótki opis celów i polityki inwestycyjnej. Dodatkowo ma prezentować koszty, prowizje i opłaty, a jego objętość nie będzie mogła przekroczyć dwóch stron A4;•
Uproszczony proces notyfikacji kładzie na regulatora rynku (w Polsce to Komisja Nadzoru Finansowego – KNF) obowiązek przesyłania infor-macji o rodzimych funduszach do innych regula-torów UE, dzięki czemu nastąpi skrócenie procesu notyfikacji produktówdo 1 0 dni;•
Współpraca regulatorów, a więc zacieśnienie współpracy między nadzorcami w poszczególnych państwach członkowskich UE.Obecnie trwają prace nad implementacją wspomnianych przepisów unijnych do ustawo-dawstwa polskiego. Dlatego warto wspomnieć o możliwych szansach i zagrożeniach związanych z obowiązywaniem omówionych przepisów.
Na wstępie należałoby wskazać, iż wprowadzenie
pakietu UCITS IV spowoduje istotne zmiany na europejskim rynku funduszy inwestycyjnych, ponieważ dyrektywy Komisji Europejskiej są jednym z najważniejszych czynników wpływają-cych na rozwój omawianej branży w Europie.
Oczywiście na dzień dzisiejszy trudno określić skutki zaproponowanych rozwiązań, ale można przynajmniej spróbować.
Zawsze trudniej mówi się o zagrożeniach, więc zacznijmy od nich! Z perspektywy polskiego rynku funduszy inwestycyjnych na wprowadzeniu dyrektywy w szczególności skorzystają państwa uznawane za przyjazne dla funkcjonowania funduszy inwestycyjnych, czyli Luksemburg i Irlandia. Dodatkowo na łączenie biznesu we własnych krajach mogą się zdecydować podmioty powiązane z dużymi, lokalnymi rynkami jak Francja, Wielka Brytania czy Włochy. W przypadku funduszy polskich TFI możemy mieć do czynienia z przekazaniem zarządzania poza granice naszego kraju, co może być wynikiem przejmowania i łączenia funduszy. Konsolidować ze sobą będzie można produkty zarejestrowane w różnych krajach UE pod warunkiem posiadania przez nie statusu UCITS. Wynikiem tego może być marginalizacja polskich Towarzystw Funduszy Inwestycyjnych związanych kapitałowo z podmiotami zagraniczny-mi. Zmniejszeniu może także ulec rola rodzimych firm inwestycyjnych z uwagi na zwiększoną konku-rencyjność ze strony podmiotów zagranicznych.
Wiąże się to z faktem, iż na tak dużym rynku jakim jest UE łatwiej funkcjonować podmiotom działa-jącym globalnie.
Natomiast jeśli chodzi o szanse, to dyrektywa UCITS IV ma ułatwić sprzedaż funduszy oraz racjonalizację sektora zarządzania aktywami.
Ułatwienie transgranicznego funkcjonowania na rynku UE będzie oznaczało, że polskie TFI posiada-jące MCP4 będzie mogło zarządzać swoim funduszem UCITS zarejestrowanym w Luksemburgu, Francji, Niemczech itd. bez konieczności posiadania swojego oddziału w wymienionym kraju. Dyrektywa wraz z aktami wykonawczymi ma doprowadzić do ujednolicenia zasad funkcjonowania europejskiego
3 Fundusz powiązany (feeder) to fundusz inwestujący co najmniej 85% aktywów w tytuły uczestnictwa funduszu podstawowego (master). Feeder może zainwestować tylko w jeden fundusz master, natomiast master może mieć jako uczestnika więcej niżjeden funduszfeeder.
4MCP – z ang. Management Company Passport – czyli tzw.
Paszport inwestycyjny.
rynku funduszy inwestycyjnych oraz wzmocnienia jego konkurencji. Nastąpi eliminacja barier wejścia na rynki poszczególnych krajów UE. Ze zwiększeniem konkurencyjności będzie się wiązało zmniejszenie kosztów zarządzania aktywami, a Klienci będą być może wnosić standardowe europejskie opłaty za nabycie jednostek uczestnictwa funduszy UCITS, niższe od obowiązujących w Polsce. Wśród plusów należy również wymienić zwiększenie ochrony klientów inwestujących w fundusze poprzez zwiększone wymogi w sferze informacyjnej. Doku-mentem przekazywanym uczestnikom funduszy ma być KII, którego treść będzie bardziej przejrzysta niż wykorzystywanego obecnie skrótu prospektu informacyjnego.
Aktualnie, z uwagi na brak implementacji omawianych dyrektyw przez Polskę, mogą wystę-pować problemy związane ze stosowaniem właści-wych przepisów odnoszących się do funduszy inwestycyjnych otwartych, TFI oraz funduszy zagranicznych. Dlatego Urząd KNF rozważając zakres stosowania prawa wspólnotowego i zależności pomiędzy prawem wspólnotowym a krajowym po 1 lipca 201 1 roku będzie kierować się następującymi zasadami wyznaczającymi ogólny kierunekstosowania prawa wspólnotowego:
•
Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego – oznacza zapewnienie wszystkim normom prawa wspólnotowego przewagi w razie konfliktu z jakąkolwiek wcześniejszą lub późniejszą normą krajowąwkażdym państwie członkowskim.•
Bezpośrednia skuteczność przepisów dyrektywy – została ukształtowana w orzecznictwie Euro-pejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS). ETS uznał, że uprawnienia przyznane jednostkom przez prawo wspólnotowe mogą być powoływane przed organami krajowymi bezpośrednio w celu ich wykonania, o ile spełnione są niżej wymienione warunki:a) przepisy danej dyrektywy są jasne, precy-zyjne, bezwarunkowe i zupełne,
b) z norm dyrektywy wynikają prawa jednostek wobec państwa,
c) upłynął termin implementacji dyrektywy przez dane państwo członkowskie, a jej normy nie zostały zaimplementowane albo implementacja jest nieprawidłowa.
•
Pośredni skutek dyrektyw – zasada skutkupośred-niego jest generalną dyrek-tywą interpretacyjną, zgo-dnie z którą na krajowych organach sądowych i admi nistracyjnych ciąży
obowią-zek wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem wspólnotowym.
W procesie stosowania prawa, państwa członkowskie i ich organy krajowe mają obowiązek tak interpretować przepisy wewnętrzne, by cele niewdrożonej dyrektywyzostałyosiągnięte5.
Reasumując, na podstawie przedstawionych szans i zagrożeń można wnioskować, iż wprowa-dzone zmiany powinny być korzystne dla inwestorów, jednak niekoniecznie dla spółek zarządzających i mniejszych funduszy, funkcjo-nujących na lokalnych rynkach. Skutki wdrożenia rozwiązań zawartych w dyrektywie UCITS IV wraz z jej aktami wykonawczymi odnośnie polskiego rynku funduszy inwestycyjnych będzie można sformułować dopiero za parę lat.
UCITS IV na pewno zmieni krajobraz funduszy w Polsce i Unii Europejskiej. Pozostaje tylko wierzyć, iż zmiany idą w dobrym kierunku, a przewaga skutków pozytywnych nad negatyw-nymi będzie zauważalna.
Łukasz Sobora – pracownik Centrali Banku Pekao SA w Warszawie; absolwent studiów doktoranckich Uniwersytetu Ekonomicznego wPoznaniu.
5www.knf.gov.pl
35
T
he model ofdouble SWAP-contract suggested in this article is used in payments between contractors and suppliers and allows acceleration settlement procedure, decreasing debts receivable and increasing the efficiency of financial resources with minimal losses.One of the current problems in activities of Russian enterprises is debts receivable accumula-ting due to non-payment for goods and services. The company has limited possibilities of using financial resources for a long time has negative effects on financial and business activities of enter-prises which become inefficient during periods of inflation especially when it is necessary to mobilize working assets.
Innovative financial products form specific relationships between economic players in the process of their innovative activities on the financial market which contributes to
satisfying demands of these players in the aspect of risks redistribution, ensuring liquidity and improvement of final financial results for various market players. But at the same ime innovative financial pro-ducts complicate economical relationships inducing new needs in financial innovations which characterizes dialectics of relationships of real sector of economy and financial market and also allows considering the
latter as the most important factor of accelerating economic development and the increase of production efficiency.
1.DoubleSWAPmodel
There is no unambiguous solution for the problems of payment system improvement and reduction of
overdue debts receivable. Practical economy of developed countries shows that this problem should be solved by developing and application of various methods. A uniform solution forall specific situations is not possible. It is necessary to develop for each subject case solutions for improvement of payment system and to carryout highlyqualified policyaimed at prevention and payments of debts receivable, as well as toughening the control over payments between consumers ofgoods and service providers.
Considering the above the author believes that the model of double SWAP application as the most efficient method (in author’s opinion) in cases when a company has some problems with pay-ments acceleration (Fig. 1 ).
In this model there are four participants: an enterprise, its contractors, a factoring company, and a bank.
The first stage (Fig. 1 ) is characterized by debts of Enterprise B to Enterprise A as a result of non-payment for goods and services [1 ].
Consequently Enterprise A cannot pay its debt to