w ramach celu strategicznego „Tożsamość i dziedzictwo” wyznacza się następujące kierunki działań, służące jego realizacji:
1. Budowa tożsamości regionalnej województwa;
2. Zachowanie oraz promocja dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego regionu;
3. Wsparcie działań ratowniczych tradycyjnej kultury wiejskiej, ginących zawodów, cudów architektury, przyrody, powstających drobnych kolekcji, zbiorów muzealnych i skansenów, będących częścią środowiska kulturowego województwa;
4. Rozwój oferty kulturalnej o znaczeniu regionalnym, krajowym i międzynarodowym;
5. Promocja marki województwa.
TOŻSAMOŚĆ REGIONALNA
Zarząd Województwa przywiązuje bardzo dużą wagę do kształtowania i utrwalania dziedzictwa patriotyczno-historycznego regionu, a także podejmuje nowe działania na rzecz kompleksowego tworzenia silnej marki regionu Kujawy Pomorze. Działania te prowadzone są na różnych płaszczyznach, wśród których należy podkreślić uroczyste obchody świąt państwowych, a także ważne lokalne rocznice wydarzeń i spotkań. Ich celem jest utrwalanie więzi międzypokoleniowej mieszkańców Regionu oraz budowa i kultywowanie tożsamości opartej na wspólnocie samorządowej, powstałej jako spuścizna przemian ustrojowych i terytorialnych, które zaszły w Polsce po 1989 roku. W 2020 roku były to przede wszystkim:
• Wojewódzkie obchody 100. Rocznicy Powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski;
• 80. rocznica zsyłki Polaków na Syberię;
• Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”;
• Wojewódzkie obchody Roku Ludwika Antoniego Rydygiera w województwie kujawsko-pomorskim;
• Wojewódzkie obchody Święta Flagi Rzeczypospolitej Polskiej i Rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja;
• Wojewódzkie obchody setnej rocznicy urodzin Jana Pawła II;
• Święto Województwa w rocznicę przyjazdu Jana Pawła II do Torunia i Bydgoszczy 7 czerwca 1999 r. oraz dla upamiętnienia pielgrzymki Jana Pawła II do Włocławka (6-7 czerwca 1991 r.);
• Wojewódzkie obchody rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego;
• Wojewódzkie obchody setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej – Cudu nad Wisłą – Święto Wojska Polskiego;
• Obchody czterdziestej rocznicy katastrofy kolejowej pod Otłoczynem;
• 40. rocznica podpisania Porozumień Sierpniowych;
• 81. rocznica wybuchu II wojny światowej (Dzień Weterana);
• 30-lecie samorządu terytorialnego (VIII Kujawsko-Pomorskie Forum Samorządowe);
• Dzień Sybiraka;
• Dzień Podziemnego Państwa Polskiego;
• 36. rocznica śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszki;
• Wojewódzkie obchody Narodowego Święta Niepodległości;
• 39. rocznica wprowadzenia stanu wojennego;
• Kujawsko-Pomorskie Spotkanie Świąteczne Boże Narodzenie 2020.
W realizacji powyższych wydarzeń Samorząd Województwa współdziałał z m.in. samorządowymi instytucjami kultury wszystkich szczebli z terenu województwa, organizacjami harcerskimi, 8 Kujawsko-Pomorską Brygadą Obrony Terytorialnej, podejmując inicjatywy o charakterze patriotycznym, które miały na celu upamiętnienie, a także upowszechnienie wiedzy na temat wydarzeń i postaci związanych z historią Polski i historią województwa kujawsko-pomorskiego. Poza Wojewódzkimi obchodami 100. Rocznicy Powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski, wszystkie wydarzenia związane z obchodami ważnych rocznic oraz świąt państwowych, miały inną formę niż wcześniej. Poza wskazanym wydarzeniem, które miało miejsce przed wybuchem pandemii Covid-19, pozostałe odbywały się bez organizacji masowych imprez dla mieszkańców województwa.
Wojewódzkie obchody 100. Rocznicy Powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski. Obchody zostały zainaugurowane 10 stycznia 2020 r. w Toruniu złożeniem kwiatów przez harcerzy w miejscach pamięci nawiązujących do powrotu Pomorza i Kujaw do wolnej Polski, uroczystą mszą św. dziękczynną w intencji Ojczyzny w katedrze świętych Janów oraz uroczystą sesją Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Pomorskiego, w której udział wziął także Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk. W samo południe rozpoczęło się czytanie epopei narodowej „Pan Tadeusz” w wykonaniu aktorów Teatru Polskiego w Wilnie w siedzibie Kujawsko-Pomorskiego Impresaryjnego Teatru Muzycznego w Toruniu. Obchody w Toruniu 10 stycznia 2020 r.
odbyły się z udziałem wszystkich Członków Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
- 190 - Od góry od lewej:
Fot. 1 Weteran walk września 1939 roku Maksymilian Kasprzak podczas odczytywania roty ślubowania wierności Ojczyźnie na inauguracji Wojewódzkich Obchodów 100. Rocznicy Powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski 10 stycznia 2020 r. w Toruniu (Mikołaj Kuras)
Fot. 2 i 3 Uroczysta sesja Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Pomorskiego 10 stycznia 2020 r. w Toruniu (Mikołaj Kuras)
Fot. 4, 5, 6 Centralne Wojewódzkie Obchody 100. Rocznicy Powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski w Golubiu-Dobrzyniu 17 stycznia 2020 r. (Mikołaj Kuras)
Fot. 7 Uroczystość Powrotu Gniewkowa do Macierzy przy pomniku plutonowego Gerarda Pająkowskiego 19 stycznia 2020 r. (Mikołaj Kuras)
Fot. 8 Uroczystość odsłonięcia tablic Ojców Niepodległości w Bydgoszczy 20 stycznia 2020 r. (Andrzej Goiński)
Fot. 9 Uroczystość wojskowa na Starym Rynku w Bydgoszczy 22 stycznia 2020 r.
(Filip Kowalkowski)
Fot. 10 i 11 Uroczystość Powrotu Chełmży do Macierzy 21 stycznia 2020 r. (Szymon Zdziebło) Fot. 12 Uroczystość Powrotu Chełmna do Macierzy 22 stycznia 2020 r. (Szymon Zdziebło) Fot. 13 Uroczystość Powrotu Grudziądza do Macierzy 23 stycznia 2020 r. (Szymon Zdziebło) Fot. 14 Grupa rekonstrukcyjna Błękitnej Armii Hallera (Andrzej Goiński)
- 191 -
17 stycznia 2020 r. w Golubiu-Dobrzyniu odbyły się główne uroczystości wojewódzkie związane z powrotem Kujaw i Pomorza do Macierzy. Przez miasto przeszedł Marsz dla Niepodległej, podczas którego złożono wieniec pod pomnikiem z tablicą pamięci Józefa Piłsudskiego. Odbyła się również historyczna inscenizacja przekroczenia Drwęcy, czyli symboliczne otwarcie Bramy Pomorza dla wojsk gen. Józefa Hallera i powitania Błękitnej Armii przez mieszkańców. Mundury dla grupy rekonstrukcyjnej Błękitnej Armii, występującej podczas obchodów wojewódzkich, przygotowane zostały specjalnie na zamówienie Urzędu Marszałkowskiego. Wydarzeniu towarzyszyła uroczystość wojskowa na golubskim Rynku oraz inscenizacja historyczna „Żołnierze Hallera. Z Francji ku wolnej Polsce” u podnóży Zamku Golubskiego zakończona piknikiem historycznym dla mieszkańców i uczestników obchodów. W Centralnych wojewódzkich obchodach 100. Rocznicy Powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski w Golubiu-Dobrzyniu 17 stycznia 2020 r. uczestniczyli: Przewodnicząca Sejmiku Elżbieta Piniewska, Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki oraz Członkowie Zarządu Województwa: Aneta Jędrzejewska i Sławomir Kopyść. Tego dnia Wicemarszałek Zbigniew Sosnowski wziął udział w uroczystościach w Brodnicy. Harmonogram obchodów stulecia powrotu do Macierzy obejmował wiele wydarzeń organizowanych aż do końca lutego. Były to m.in. koncert Filharmonii Pomorskiej i „Tryptyk Niepodległa”
– koncert organizowany we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej w Operze Nova. Zorganizowano konferencje naukowe poświęcone tematyce powrotu Golubia oraz Pomorza do Polski. Z tej okazji odsłonięto tablicę pamiątkową na historycznej siedzibie wojewodów pomorskich na fasadzie Collegium Maius UMK w Toruniu.
W Bydgoszczy z udziałem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotra Całbeckiego, Wojewody Kujawsko-Pomorskiego Mikołaja Bogdanowicza i Wicemarszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Zbigniewa Ostrowskiego odsłonięto pięć tablic ufundowanych przez Samorząd Województwa, upamiętniających Ojców Niepodległości, którzy gościli w Bydgoszczy: Józefa Piłsudskiego, Józefa Hallera, Romana Dmowskiego, Wojciecha Korfantego oraz tablicę upamiętniającą postać gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, a wydarzenie to połączone było z wykładem prof. Janusza Kutty „Generał J. Dowbor-Muśnicki (1867-1937) – wódz Powstańców Wielkopolskich, głównodowodzący Armii Polskiej”. Obchodom towarzyszyły wystawy „Sto lat u siebie. Zabytki piśmiennictwa polskiego w zbiorach bydgoskiej książnicy” oraz „Setna rocznica powrotu do Macierzy”, obie zlokalizowane w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy. W siedzibie Urzędu Marszałkowskiego na jednym z korytarzy zaprezentowano wystawę archiwalnych zdjęć prezentujących region w dniach, gdy oddziały polskie wkraczały na tereny obecnego województwa kujawsko-pomorskiego oraz zachowane materiały drukowane z tamtych czasów: odezwy i strony gazet. Istotną częścią Wojewódzkich obchodów 100. Rocznicy Powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski były uroczystości organizowane przez samorządy lokalne, upamiętniające daty wyzwolenia poszczególnych miast spod niemieckiej administracji przez Błękitną Armię Hallera w 1920 r. Nie zabrakło również akcentów sportowych. Największym z nich była sztafeta biegowa, która wystartowała jednocześnie z Bydgoszczy i Torunia w kierunku Pucka, gdzie dotarła 10 lutego, w dniu obchodów stulecia zaślubin Polski z morzem z udziałem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Drugim wydarzeniem sportowym był bieg sztafetowy „100 kilometrów na 100-lecie powrotu Pomorza i Kujaw do wolnej Polski”, podczas którego sportowcy w dwóch miastach regionu (Golub-Dobrzyń, Toruń) rywalizowali w biegach.
Wojewódzkie obchody Święta Flagi Rzeczypospolitej Polskiej i Rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. 2 i 3 maja Województwo obchodziło Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej oraz 229. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Tradycyjnie odprawione zostały msze święte w intencji Ojczyzny, m.in. w Katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku i Katedrze śś. Janów w Toruniu, w której udział wziął Marszałek Województwa. Upamiętniono wydarzenia z 1 i 3 maja 1982 roku, kiedy w Toruniu doszło do wielotysięcznych manifestacji w obronie wolności. W Bydgoszczy pod pomnikiem upamiętniającym powrót Bydgoszczy do Polski 20 stycznia 1920 r. na Placu Wolności, wieniec złożyli Wicemarszałek Zbigniew Ostrowski oraz Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Łukasz Krupa. 3 maja z udziałem Marszałka Województwa Piotra Całbeckiego złożono kwiaty pod tablicą upamiętniającą strajki Solidarności w Toruniu. Wśród wydarzeń, które przygotowały marszałkowskie i miejskie instytucje kultury w trybie online znalazły się m.in. spektakle, koncerty, wystawy i warsztaty dla dzieci. Partnerami wydarzenia były miasta prezydenckie: Toruń, Bydgoszcz, Grudziądz, Inowrocław i Włocławek.
Wojewódzkie obchody rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. W Toruniu, Bydgoszczy, Włocławku i Grudziądzu odbyły się w uroczyste obchody 76. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Marszałek Województwa Piotr Całbecki wziął udział we współorganizowanych przez Urząd Marszałkowski toruńskich ceremoniach na Placu Rapackiego. Uroczystościom towarzyszył dźwięk syren alarmowych, upamiętniający godzinę „W”. Toruńska ceremonia rocznicowa z udziałem powstańców, kombatantów, samorządowców i parlamentarzystów odbyła się pod pomnikiem Ku Czci Żołnierzy Armii Krajowej na Placu Rapackiego. Na zakończenie wystąpiła Toruńska Orkiestra Wojskowa. Oficjalną część toruńskich obchodów zorganizowali wspólnie Marszałek Województwa kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki, Prezydent Torunia Michał Zaleski, dowódca Garnizonu Toruń płk. Remigiusz Zieliński, prezes Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej – Dorota
- 192 -
Zawacka-Wakarecy. Tego dnia na rogu ulic Strumykowej i Szerokiej wolontariusze Fundacji Muzeum Historyczno-Wojskowe ustawili symboliczną barykadę, gdzie można było zapoznać się z historią powstania. Wystąpił Zespół Wokalno-Instrumentalny Aszera ze Szkoły Podstawowej nr 16, który zaprosił do wspólnego śpiewania pieśni patriotycznych i piosenek powstańczych.
W Bydgoszczy w ramach uroczystości rocznicowych złożono kwiaty pod pomnikiem Powstania u zbiegu ulic Gdańskiej i Czerkaskiej. Na Starym Rynku odbyła się inscenizacja historyczna połączona z koncertem kapeli podwórkowej „Ferajna Bydgoska”. W obchodach uczestniczyło Wojsko Polskie i przedstawiciele środowisk harcerskich. Tego dnia bydgoskie pomniki i tablice przyozdobiły biało-czerwone kokardy z napisem „1944 Pamiętamy”, przygotowane przez członków Zrzeszenia Harcerskiego Piąta.PL. W Grudziądzu władze miasta oraz mieszkańcy oddali hołd powstańcom pod pomnikiem Generała „Bora” Komorowskiego. Potem uczestnicy udali się na cmentarz parafialny przy ulicy Cmentarnej, gdzie uczcili pamięć Zbigniewa Brzyckiego – grudziądzanina, uczestnika Powstania Warszawskiego, posła na Sejm RP w latach 1991-1993. We Włocławku kwiaty złożono przy tablicy na terenie Klasztoru pw. Wszystkich Świętych Ojców Franciszkanów. Miejsce to upamiętnia członków organizacji harcerskich działających na terenie Włocławka w czasie II wojny światowej. Główne uroczystości odbyły się przy Pomniku Żołnierzy Armii Krajowej w parku im. Władysława Łokietka. Inowrocław uczcił symbolicznie 76. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Pod obeliskiem Żołnierzy Armii Krajowej pojawiły się znicze, kwiaty oraz flagi.
Wojewódzkie obchody setnej rocznicy Bitwy Warszawskiej – Cudu nad Wisłą – Święto Wojska Polskiego. W przeddzień święta, 14 sierpnia, przy wejściu głównym Urzędu Marszałkowskiego z udziałem Marszałka Województwa Piotra Całbeckiego i Wicemarszałka Zbigniewa Sosnowskiego dokonano odsłonięcia pamiątkowej tablicy poświęconej bohaterom Cudu nad Wisłą. W parku miejskim na Bydgoskim Przedmieściu w Toruniu odbyła się natomiast ceremonia odsłonięcia odbudowanego pomnika Poległych Żołnierzy Wojsk Balonowych. Pomnik oddaje hołd żołnierzom poległym w wojnie bolszewickiej 1920 roku. Został zniszczony na rozkaz niemieckiej administracji okupacyjnej w roku 1939 i po 81 latach wrócił na swoje miejsce. Odbudowę monumentu wsparł finansowo Samorząd Województwa. W wydarzeniu udział wziął Wicemarszałek Województwa Zbigniew Sosnowski.
Wojewódzkie obchody 100. Rocznicy Cudu nad Wisłą rozpoczęło złożenie kwiatów pod pomnikiem Obrońców Wisły we Włocławku. Następnie przed katedrą Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny odbyła się uroczystość z ceremoniałem wojskowym, podczas której medalami Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis odznaczeni zostali uczestniczka Powstania Warszawskiego Krystyna Majczyńska oraz pułkownicy Remigiusz Zieliński, Krzysztof Stańczyk i Janusz Kryszpin. Marszałek Piotr Całbecki wręczył specjalny okolicznościowy medal, wykonany z okazji setnej rocznicy powrotu Pomorza i Kujaw do wolnej Polski, rodzinie Bartłomieja Kołodzieja, który był Przewodniczącym Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Pomnika Poległych Obrońców Wisły 1920. Na budynku katedry odsłonięto tablicę "Dla upamiętnienia setnej rocznicy zwycięstwa polskiego nad armią sowiecką i ocalenia Włocławka". Po przemarszu ulicami miasta, na budynku delegatury Urzędu Marszałkowskiego przy ulicy Bechiego 2 odsłonięta została tablica poświęcona bohaterom Cudu nad Wisłą. Na Bulwarach im. Marszałka Piłsudskiego na mieszkańców czekało historyczne miasteczko z epoki z licznymi atrakcjami: musztrą oddziału konnego, pokazem władania białą bronią i sprzętu wojskowego oraz przejażdżkami konnymi. Z repertuarem pieśni patriotycznych wystąpiły Orkiestra Wojskowa z Torunia i „Kapela z Szaconkiem”. Na zakończenie uroczystości grupa rekonstrukcyjna bydgoskiego Związku Harcerstwa Polskiego przedstawiła inscenizację historyczną „Młodzi w obronie Włocławka”. W wojewódzkich obchodach wzięli udział przedstawiciele Hufca ZHP Włocławek wraz z zastępczynią komendanta Chorągwi Dorotą Sucharską. Wśród wydarzeń towarzyszących znalazły się m.in.
okolicznościowe wystawy w Miejskiej Bibliotece Publicznej i Muzeum Historii Włocławka oraz wystawa plenerowa na Placu Wolności. W wydarzeniu oprócz Marszałka Województwa Piotra Całbeckiego, udział wzięli Członkowie Zarządu Województwa: Aneta Jędrzejewska i Sławomir Kopyść, a także Przewodnicząca Sejmiku Elżbieta Piniewska i Wiceprzewodniczący Wojciech Jaranowski.
Obchody czterdziestej rocznicy katastrofy kolejowej pod Otłoczynem. W 2020 roku Województwo obchodziło 40. rocznicę największej po wojnie katastrofy kolejowej w Polsce, w której życie straciło 67 osób.
19 sierpnia 2020 r. w miejscu katastrofy, w lesie pomiędzy Brzozą a Otłoczynem, biskup ordynariusz diecezji toruńskiej Wiesław Śmigiel odprawił mszę świętą polową w intencji ofiar. Po nabożeństwie pod pomnikiem upamiętniającym to wydarzenie złożone zostały kwiaty. Samorząd Województwa podczas uroczystości reprezentowany był przez Członek Zarządu Anetę Jędrzejewską. W uroczystości wzięli udział także Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Andrzej Bittel, Wicewojewoda Kujawsko-Pomorski Józef Ramlau, Prezydent Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce Leszek Miętek, prezes POLREGIO Sp. z o.o. Artur Martyniuk oraz wójt gminy Wielka Nieszawka Krzysztof Czarnecki.
- 193 -
Obchody czterdziestej rocznicy katastrofy kolejowej pod Otłoczynem, fot. Szymon Zdziebło
Wojewódzkie obchody Narodowego Święta Niepodległości. Podczas wojewódzkich uroczystości 102.
rocznicy Narodowego Święta Niepodległości w Toruniu, z udziałem Marszałka Piotra Całbeckiego i w Bydgoszczy, w których uczestniczył Wicemarszałek Zbigniew Ostrowski, tradycyjnie odprawione zostały msze święte w intencji Ojczyzny – w katedrze bydgoskiej i w kościele garnizonowym św. Katarzyny w Toruniu.
Uroczystość Narodowego Święta Niepodległości w Toruniu, fot. Szymon Zdziebło
Ceremonie złożenia kwiatów odbyły się w Bydgoszczy w miejscu pochówku kapitana Wacława Denhoffa-Czarnockiego na cmentarzu Nowofarnym oraz pod pomnikiem Wolności, a w Toruniu pod pomnikami generała
- 194 -
Józefa Hallera i marszałka Józefa Piłsudskiego oraz pod obeliskiem ku czci poległych w latach 1918-1921 na cmentarzu komunalnym. Wieczorem budynek Urzędu Marszałkowskiego został oświetlony w biało-czerwone barwy. W przededniu Narodowego Święta Niepodległości, harcerze i żołnierze Wojsk Obrony Terytorialnej złożyli 1 200 donic kwiatów w kilkunastu miejscach pamięci w Bydgoszczy, Toruniu, Inowrocławiu, Grudziądzu, Włocławku, Górsku, Chorabiu (powiat toruński) i na Barbarce.
W Inowrocławiu wiązanki kwiatów złożono pod pomnikiem Powstańców Wielkopolskich, we Włocławku pod pomnikiem Żołnierza Polskiego, a w Grudziądzu pod pomnikami Żołnierza Polskiego oraz marszałka Józefa Piłsudskiego. W organizację obchodów włączyły się marszałkowskie i miejskie instytucje kultury, które przygotowały szeroką ofertę wydarzeń online. Przed Galerią i Ośrodkiem Plastycznej Twórczości Dziecka w Toruniu zorganizowano pokonkursową wystawę prac plastycznych wykonanych przez dzieci „Niepodległa Nieodległa”.
W ramach wojewódzkich obchodów Narodowego Święta Niepodległości zorganizowano koncerty pieśni patriotycznych – „Koncert z okazji Narodowego Święta Niepodległości” transmitowany z Pałacu Lubostroń oraz
„Chopin na Święto Niepodległości” w wykonaniu Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej. W programie obchodów wojewódzkich uwzględniono również wykłady i spektakle historyczne, m.in. „Kiedy przyszła Niepodległa? Ziemie polskie w latach 1918-1922” oraz „Sekret Wielkiego Mistrza”.
Wyrazem doceniania zasług na rzecz Państwa Polskiego ale także propagowania postaw patriotycznych jest współpraca Samorządu Województwa z organizacjami skupiającymi kombatantów, osoby represjonowane oraz byłych żołnierzy WP, a także z organizacjami skupiającymi byłych działaczy opozycji demokratycznej, działającymi na terenie województwa. W 2020 roku współpracowano z około 40 tego typu podmiotami. Samorząd współdziałał również z organizacjami harcerskimi, podejmując inicjatywy o charakterze patriotycznym, które miały na celu upamiętnienie a także upowszechnienie wiedzy na temat wydarzeń i postaci związanych z historią Polski i historią województwa kujawsko-pomorskiego. Współpraca ta polegała przede wszystkim na wspólnym uczestnictwie w uroczystościach patriotycznych oraz wsparciu organizacji pod względem rzeczowym, finansowym i organizacyjnym. Propagowano działania zmierzające do integracji środowisk kombatanckich oraz harcerskich w regionie, a także wspierano koordynację ich działań oraz usprawniano przepływ informacji pomiędzy kombatantami, środowiskiem harcerskim i Samorządem Województwa. Najważniejsze wydarzenia z udziałem środowiska kombatantów, osób represjonowanych oraz byłych działaczy opozycji demokratycznej wspierane przez Samorząd Województwa w 2020 r. to: aktywny udział związków kombatanckich oraz środowiska harcerskiego w wydarzeniach organizowanych przez Samorząd Województwa: w ramach obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości, w tym powrotu Pomorza i Kujaw do wolnej Polski, rocznicy zsyłki Polaków na Syberię, Narodowego Dnia Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”, rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych, rocznicy wybuchu II wojny światowej (Dzień Weterana), Dnia Podziemnego Państwa Polskiego, Dnia Sybiraka, rocznicy śmierci bł. ks. Jerzego Popiełuszki, rocznicy wprowadzenia stanu wojennego.
Miejscem, które pomimo krótkiej historii staje się już tradycyjną lokalizacją uroczystości o charakterze patriotycznym, jest pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939. Został odsłonięty w 2018 roku, w Toruniu na skwerze przy ul. Uniwersyteckiej, nazywanym Parkiem Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939. Stanowi symboliczne miejsce upamiętnienia polskich cywili, bestialsko zamordowanych przez niemieckich okupantów w pierwszych miesiącach drugiej wojny światowej. Samorząd Województwa co roku organizuje lub współorganizuje rocznicowe wydarzenia upamiętniające ofiary Zbrodni Pomorskiej dokonanej przez oddziały paramilitarne Selbstschutz, której milczącymi świadkami są fordońska „Dolina Śmierci”, piaskownia w Łopatkach koło Wąbrzeźna czy toruńska Barbarka. W 2020 r. ograniczono uroczystości przy pomniku do składania kwiatów w hołdzie pomordowanym, w których 2 października udział wzięli Marszałek Piotr Całbecki, Przewodnicząca Sejmiku Elżbieta Piniewska, radni i zaproszeni goście. m.in. Marszałek Senatu Tomasz Grodzki oraz parlamentarzyści. Dzień później w Parku Pamięci odbyła się uroczystość odsłonięcia płyty upamiętniającej polskich nauczycieli zamordowanych jesienią 1939 r., w której Samorząd Województwa reprezentowany był przez Marszałka Piotra Całbeckiego.
Wojewódzkie obchody setnej rocznicy urodzin Jana Pawła II. Obchody rozpoczęły się 18 maja w urodziny Papieża Polaka. Z tej okazji w toruńskiej katedrze świętych Janów odprawiona została msza święta. Po nabożeństwie w katedrze odbyła się uroczysta sesja Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z udziałem wszystkich Członków Zarządu Województwa.
- 195 -
Wojewódzkie obchody setnej rocznicy urodzin Jana Pawła II, 18 maja 2020 r., fot. Andrzej Goiński
Na kanale Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Internetowej odbyły się katechezy i warsztaty dla dzieci i młodzieży. Przed budynkiem Urzędu Marszałkowskiego została otwarta wystawa zdjęć, które przypominały szczególną atmosferę, towarzyszącą wizytom Ojca Świętego we Włocławku (6 i 7 czerwca 1991 roku) oraz Bydgoszczy i Toruniu (7 czerwca 1999 roku). W kalendarzu obchodów znalazło się również wiele koncertów, w tym widowisko artystyczne z udziałem Marszałka Piotra Całbeckiego „Przyszłość zaczyna się dziś, nie jutro”. Wydarzenie transmitowane było w telewizji i internecie. Podczas spektaklu zaprezentowano kameralny koncert tenora Piotra Buszewskiego w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku, utwory „Obój Gabriela" Ennio Morricone w wykonaniu Orkiestry Kameralnej Capella Bydgostiensis i Mirosława Kulczyńskiego oraz „David danced before the Lord" Duke'a Ellingtona Eljazz Big Band Józefa Eliasza w Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy. Na
Na kanale Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Internetowej odbyły się katechezy i warsztaty dla dzieci i młodzieży. Przed budynkiem Urzędu Marszałkowskiego została otwarta wystawa zdjęć, które przypominały szczególną atmosferę, towarzyszącą wizytom Ojca Świętego we Włocławku (6 i 7 czerwca 1991 roku) oraz Bydgoszczy i Toruniu (7 czerwca 1999 roku). W kalendarzu obchodów znalazło się również wiele koncertów, w tym widowisko artystyczne z udziałem Marszałka Piotra Całbeckiego „Przyszłość zaczyna się dziś, nie jutro”. Wydarzenie transmitowane było w telewizji i internecie. Podczas spektaklu zaprezentowano kameralny koncert tenora Piotra Buszewskiego w katedrze Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku, utwory „Obój Gabriela" Ennio Morricone w wykonaniu Orkiestry Kameralnej Capella Bydgostiensis i Mirosława Kulczyńskiego oraz „David danced before the Lord" Duke'a Ellingtona Eljazz Big Band Józefa Eliasza w Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy. Na